Zatýna Mir’at Edindin Zatýmý Bile yazdýn Adýn Ýle Adýmý
Süleyman ÇELEBÝ
Allah birdir fakat yanlýþ söyleyenler çoktur der Süleyman ÇELEBÝ mevlid-i þerifte.
Allahu Teala Kur’an’da þöyle buyuruyor;
“Ey iman edenler Allah’a iman ediniz.” (Nisa 136)
Yani ey iman edenler, Allah’a dosdoðru iman ediniz anlamý çýkýyor.
Bu ayetten; “Ey Allah’ýn varlýðýna iman edenler, ayný zamanda O’nun birliðini tevhid edin” anlaþýlmasý gerekir. Allahu Teala kendisine þirk koþanlarý affetmeyeceðini, þirkin en büyük günah olduðunu, þirk ile yapýlan ibadetleri kabul etmeyeceðini bildiriyor. Þirk ikilik (ortak koþmak) demektir.
Allahu Teala diðer bir ayette;
“Allah bir sinede iki kalp yaratmadý.” (Ahzab 4-5)
Buyuruyor. Yani, bir kalpte iki sultan hüküm süremez.
“Nefsini kendine ilah edineni gördün mü.” (Furkan 43)
Nefis burada kulun kendine izafe ettiði zanna dayalý, müstakil bir varlýk olarak karþýmýza çýkýyor. Halbuki, peygamber efendimiz bir hadisinde;
“Senin en büyük düþmanýn iki kaburgan arasýndaki nefsindir.”
buyurarak þirkin gizlisinden ve açýðýndan ümmetini men ediyor.
Bu zanna dayalý gölge varlýk, her þeyini Allah’tan almýþtýr. Kul, ne kendisinde ne de kainatta Allah'tan baþka bir varlýk olmadýðýný bilir ve kendini aradan kaldýrýrsa, Allah’tan gayri mevcut olmadýðýna iman ederse, belini büken þirk günahýndan kurtulur. Nefsini la þey yani yokluktan ibaret gören, Hz. Peygamberin “Nefsini bilen Rabbini bilir.” Hadisinin sýrrýna ererek þirkten arýnýr. Asli sýfatý olan 'adem-i safi' haline rücu eder. Adem, yokluk aynasý demektir. Kulun ef’ali, Hakkýn ef’ali, kulun sýfatý Hakkýn sýfatý, Kulun zatý Hakkýn Zatýdýr. Ayna, sadece bakaný gösterir onda herhangi bir suret yoktur. Kulun gönlü olan yokluk aynasýnda tecelli eden Hak Teala’dýr. Hadisi kutside belirtildiði gibi, Allahu teala bu hale eriþenin, gören gözü, tutan eli, iþiten kulaðý olur. Kul, onunla bakar onu görür, onunla tutar, onunla iþler, onunla iþitir ve her þeyde onun varlýðýný görür.
Hz. Peygamber miraca yükseldiðinde, Allahu Teala'nýn;
“Bana hediye olarak ne getirdin.? diye sorduðu,
Peygamber efendimizin;
“Sana yokluðum, hiçliðimle geldim diye cevap verince
“Bende bir tek yok yoktu, o da oldu” diyerek onu ilahi huzura kabul ettiði anlatýlýr.
Yokluktan baþka bir binekle bu yolda yol alýnamaz. Kendisine miraç yolu açýlan, O’nun cemalini gören kulun adýný kendi adýyla birlikte yazmýþ, yere göðe;
“LA ÝLAHE ÝLLALLAH, MUHAMMEDEN RESULULLAH”
kelimeyi tevhidini yazdýrmýþtýr. “Bile yazdým adým ile adýný” cümlesinin manasý budur.
Hz.Adem yaratýldýðýnda kendisine ruh üflenip hayat bahþedildiðinde Ya Rabbi, her nereye baktýmsa “La ilahe illallah” kelimeyi tevhidi yazýyor, dýþarýda bir tek bedenim kaldý deyince Cenab-ý Hakk;
“O’na da Muhammedün Resulullah diye yazdým” buyurarak Adem’e kelimeyi tevhidin sýrrýný, esmanýn isimlerini öðretir.
Ýslamýn özü TEVHÝD’e dayanýr. Tevhid olmazsa ne Adalet olur ne de Muhabbet.
Hz. Ali (kv) þöyle buyurmaktadýr: cemsiz fark ÞÝRK, farksýz cem ZINDIKLIK, cem ve farkýn beraberliði TEVHÝD dir. Cem ve farkýn ne olduðunu anlayabilmek ve tevhide ulaþabilmek için vahdet ve kesretin ne olduðunun bilinmesi gerekir. VAHDET, CEM mertebesi olup ZAT-I HAKKIN müþahedesidir. KESRET fark mertebesi olup HALKIN müþahedesidir. Hakk ve halk ZATIN iki itibarýdýr. Ehlullah þöyle ifade etmiþlerdir: “ ZAT, nefsini latif kýldý HAKK dedi, nefsini kesif kýldý HALK dedi” VAHDET ZAT-I HAKK olup, HALK zatýn isim ve sýfatlarý itibari ile mertebeler ve düzeylerde “ZAHÝR” ismiyle görünmesinden ibarettir. Vahdet-CEM sýrf Zatý, kesret-fark ise Zata ait isim ve sýfatlarýn çokluðunu ifade etmektedir. Kýsaca halk Hakk’ýn zahir yüzü, Hakk ise halkýn batýn yüzüdür. Zat ise kendi nefsini þöyle ifade etmektedir: “ O ilahi hüviyetiyle evveldir, ahirdir, zahirdir, batýndýr”(Hadid/3) Yani halk ve Hakk Zatý Hüviyetin zahir ve batýn itibarlarýdýr. Alemlerde ve insanda müþahede edilen Zati hüviyettir. Nasýl ki insanýn Zatý tektir. Ancak O’nun anne, baba, iþçi, memur, evlad vb. olmasý O’na ait ismi ve sýfatlardýr. Ýsim ve sýfatlar ise Zatýnýn itibarlarý olup Zatýný çoðaltmaz. Ýþte bu örnekteki gibi Zatýnýn tekliðinin müþahedesi VAHDET ve CEM mertebesi, sadece isimlerinin ve sýfatlarýnýn çokluðunun müþahadesi FARK-KESRET ve HAZRETÜL CEM mertebesi, hem ZATININ hem isim ve sýfatlarýnýn birlikte müþahede edilmesi TEVHÝD mertebesi olup CEM-ÜL CEM mertebesidir. Vahdette kesretin, kesrette vahdetin müþahede edildiði yerdir. Tevhid hakikatinin ve cem-fark iliþkisinin hakiki manada anlaþýlabilmesi için Vahdeti Vücud mertebelerinin tahsili gerekmektedir. Kýsaca Tevhid mertebelerinden bahsedecek olursak CEM ve FARKIN BERABERLÝÐÝNÝN TEVHÝD oluþuna ýþýk tutmuþ oluruz.
Vücud TEK ve BÝR olup, (AHADÝYET-HÜVÝYET) mertebeleri ve düzeyleri ise çoktur. (FERDANÝYET-ULUHÝYET) Mertebelere ve düzeylere riayet þarttýr. Mertebeler ve düzeyler arasý iliþkiyi saðlayan ilahi hukuk ise Þeriat-ý Muhammedi’dir. Sünnetulllahtýr.
Mutlak Tevhid ehli, kesrette vahdeti, vahdette kesreti müþahede eden ve kesretin “ayn”ý vahdet, vahdetin “ayn”ý kesret olduðu “MUHAMMEDÝ ÞUHUD” mertebesinde makam elde edendir.
Miraç, Mutlak Tevhide ermektir. “Namaz müminin miracý olup, namazýnda tüm bu mertebeleri nefsinde bulan ve nefsindeki Nur-u Muhammedi ve Nur-ý Ýlahi’ yi alemlere yayan ehlullah “MUTLAK TEVHÝD EHLÝ” ve “ HALÝFE” dir.
“Nerede olursanýz O ilahi hüviyetiyle (HÜVE) sizinle beraberdir.” (Hadid/4) ayeti Ahadiyet (hüviyet) tevhidini, “O ilahi hüviyetiyle evveldir, ahirdir, zahirdir, batýndýr” (Hadid/3) ayeti itibarlarý içeren uluhiyet (ferdaniyet) tevhidini anlatýr. Biri cem diðeri fark mertebesidir.
Ehlullah, mutlak tevhidi yani hem hüviyet hem uluhiyet tevhidini hem nefsinde hem alemlerde müþahede eden ZAT ‘týr. “Enfüsde ve afakta ayetlerimizin HAKK olduðunu göstereceðiz” ayetinin tahakkuk ettiði müþahede ehlidir.
Mutlak Tevhide ulaþmak, hem Ahadiyet (hüviyet) hem ferdaniyet (uluhiyet) tevhidini yapabilmek için miraç olan irfan yoluna çýkmak gerekir. Ýslamýn birinci þartý kelime-i þehadet ve TEVHÝD olup, buna ulaþmanýn yolu da ÝLÝM VE ÝRFAN dan geçmektedir. Bu nedenle ÝLÝM FARZ kýlýnmýþtýr…Ýrfan yolculuðu nasip olana Aþk ile selam olsun…Miracý mübarek olsun…