EN BÜYÜK MASLAHAT: DÝN-Ý MÜBÝN-Ý ÝSLAM
Ýslam dininin ana gayesi, insanlarýn ihtiyacýna uygun olan menfaati yani iyi ve faydalý, münasip ve uygun olaný var kýlmak, mefsedeti yani zararlý ve kötü, fitne ve fesat olaný bertaraf etmektir. Dini hükümlerin tümü herkesin faydasý ve yararý için konulmuþlardýr. Allah’ýn emir ve nehiyleri bu ana ilke doðrultusunda anlaþýlmalýdýr.
Dinin korumayý hedeflediði beþ temel deðerin yani 1- Din, 2- Can, 3- Akýl, 4- Nesil ve 5- Mal’ýn temin edilmesi sonra da korunmasý için gerekli olan hükümler, hep insanlara hayýr getiren, iyiliðe yol açan, fayda temin eden ve rahatlýk saðlayan hükümlerdir. Bu beþ þeye zaruri maslahatlar denir. Hayatýn varlýðý, devamý, idaresi, bekasý ve ahvalinin düzeni için mecburi olan maslahatlardýr. Bunlar olmadan dünya hayatýnda düzen, ahiret hayatýnda kurtuluþ mümkün olmaz. Toplumlarda yaygýn olan kötülükler, fenalýklar, fitne, fesad, azgýnlýk, nifak gibi gayri ahlaki iþlerin temelinde maslahatý temin eden esaslarýn ötelenmesidir. Ýnsanlarýn ferdi ve içtimai hayatlarýnda bu ilkelere öncelik vermemeleri, mutsuzluklarýnýn nedenidir.
Toplumun varlýðýný koruyabilmesi için kaçýnýlmaz olan bu beþ deðerle ilgili hükümleri þöyle örneklendirebiliriz.
1. Din: Dinin varlýðý için iman emredilmiþ ve namaz, oruç gibi ibadetler farz kýlýnmýþtýr. Dini korumak için ise dine saldýranlara karþý cihad etmek emredilmiþtir.
2. Nefs (can): Canýn varlýðý için evlilik ve temel gýdalar meþru kýlýnmýþtýr. Korunmasý için cana yönelik saldýrýlar ve öldürme yasaklanmýþtýr.
3. Akýl: Aklýn varlýðý için temiz ve helal gýdalarýn alýnmasý emredilmiþtir. Korunmasý için onu bozacak ve zaafa uðratacak, içki ve ********** gibi þeyleri almak, satmak, kullanmak, yardýmcý olmak haram kýlýnmýþtýr.
4. Nesil (soy, ýrz): Varlýðý için iffet ve namus övülmüþ, evlilik meþru kýlýnmýþtýr. Korunmasý için zina, fuhuþ ve cinsel sapýklýklar yasaklanmýþtýr.
5. Mal: Malýn varlýðý için, çalýþýp kazanmak, mülk edinmek emredilmiþ ve alým-satým, kira gibi iþlemler meþru kýlýnmýþtýr. Malýn korunmasý için de hýrsýzlýk yasaklanmýþ. Öte yandan aldatma, riba ve insanlarýn mallarýný haksýz yere yeme ile devlet malýnýn yaðmalanmasý haram kýlýnmýþtýr.
Ýbn Abbâs (r.anhüma) anlatýyor: 1-* Bir kavimde gulûl (devlet malýndan hýrsýzlýk) zuhûr ederse, Allah o kavmin kalplerine korku atar. 2-* Bir kavim içinde zina yayýlýrsa orada ölümler artar.* 3-* Bir kavim, ölçü ve tartýlarda (hile yaparak) miktarý azaltýrsa Allah onlardan rýzký keser.* 4-* Bir kavmin (mahkemelerinde) haksýz yere hükümler verilirse, o kavimde mutlaka kan yaygýnlaþýr.* 5-* Bir kavm ahdinden dönüp gadre yer verirse, Allah onlara mutlaka düþmanlarýný musallat eder.” (Ýmam Malik, Muvatta, Cihad, 13).
Bu hadisi þerif, dünya ve ahiret mutluluðu için bahsettiðimiz Ýslami prensiplerin, insanlara ve toplumlara kazandýrdýðý menfaati izah etmektedir. Buna göre, kamu malý yaðmalanamaz; namus ve iffet korunmalýdýr; ölçü ve tartýda dürüstlük temel þiar olmalýdýr; hükümde herkes için adalet temin edilmeli ve ahde vefa gösterilmelidir. Huzurlu bir dünyanýn ve huzurlu bir hayatýn alâmetifarikasý bunlardýr.
Dinin mefsedet, insanlarýnsa menfaat zannettiði uygulamalar menedilmiþtir. Bu zannýn kaynaðý vehim, þüphe ve kuruntular olduðu için Ýslâm bunlarý muteber saymamýþtýr, kýymet vermemiþtir, kabul etmemiþtir, aksine iptal ve ilga etmiþtir. Bunlar þer’i hükümlerin amaç edindiði menfaate aykýrýdýr. Onun için kötülüðün izalesi elzemdir. Ýslam, bazý mefsedetleri haram kýlarak, bazýlarýna müeyyediler tayin ederek izale etme yoluna gitmiþtir.
En büyük mefsedet, Allah’ýn varlýk ve birliðine iman maslahatýný ihlâl eden küfür ve þirktir.*Ahiretteki en büyük maslahat cennet nimetleri, en büyük mefsedet ise cehennem azabýdýr. Adalet, hak hukuk maslahat, zulüm mefsedettir. Alýþveriþ maslahat, faiz mefsedettir. Faiz yoluyla faizcinin parasýný arttýrmayý maslahat görmesi vehimdir. Maaþ maslahat, rüþvet mefsedettir.
Kur’an-ý Kerim’de içki ve kumarýn bazý yararlarý bulunduðu ifade edilmiþ, ancak günahý faydasýndan, zararý yararýndan büyük olduðu belirtilerek içki içme ve kumar oynama kesin biçimde yasaklanmýþtýr.
Hayat kurtarmak maslahat, haksýz yere cana kýymak mefsedettir. Ýffet ve namus maslahat, fuhuþ ve zina mefsedettir. Ýlim maslahat, cehalet mefsedettir. Þair Eþref’in dediði gibi mefsedet, illettir: Oldu evlâd-ý vatan sevk-ý cehâletle þakî / Girdi mülke mefsedet sârî olan illet gibi.
Hak din Ýslam maslahat, batýl dinlerin tümü mefsedettir. Vesselam…
*