þifa kaynaði domates

[vesileiþifa]

Domates
Domates, her yerde bulunabilen ucuz bir þifa kaynaðýdýr.
Domates ve pembe greyfurtta bulunan kýrmýzý renkli likopen (lycopene) isimli karotenoid güçlü bir antioksidan olup kanser ve ateroskleroz riskini azaltýr. Ayrýca, yaþlanmayý ön­leyici rolü de vardýr.
Domatesin yapýsýnda likopenden baþka A, C ve E vitamin­leri ile B-karoten ve folik asit üe bol miktarda potasyum bulu­nur. Domates flavonoidler açýsýndan da zengindir.
Likopen, insan vücudunda en fazla LDL'nin yapýsýnda bu­lunur ve onu peroksidayona karþý korur.
Likopen, kanser hücrelerinin çoðalmasýný baskýlar ve kan kolesterolünü düþürücü etki gösterir.
Likopen domatesten baþka karpuz, greyfurt ve kayýsý gibi kýrmýzý meyve ve sebzelerde de bulunur.
Domates suyu, çorbasý, salçasý, ketçap ve sos gibi iþlenmiþ domates ürünleri iyi birer likopen kaynaðýdýrlar.
Ýþlenmiþ domates ürünlerindeki likopenin çið domatestekine göre daha etkili olduðu gösterilmiþtir.
Likopenin (3-karoten ve yaðlar ile birlikte (özellikle zeytin­yaðý) tüketilmesi durumunda daha yüksek etkiye sahip oldu­ðu kaydedilmiþtir.
Domates ürünleri, E vitamininin önerilen günlük alým miktarýnýn önemli bir bölümünü saðlayabilir.
Domateste likopen dýþýndaki karotenoidler de bol bulu­nur.

Genel olarak iþlenmiþ domates ürünleri, salatadaki çið domatese göre daha yüksek atokoferol düzeylerine sahiptir. Domates olgunlaþma sürecinde karakteristik deðiþikliklerden geçer. Bunun sonucunda, likopen miktarý, besin deðeri ve tü­keticinin beðenisi de artar.
Domates, domates ürünleri, likopen ve diðer karotenoidlerin çokça tüketildiði Akdeniz ülkelerinde ateroskleroz ve kalp-damar hastalýðý riskinin düþük olduðu bulunmuþtur.
Gerçekten, likopenin kalp-damar hastalýðý riskini düþürdü­ðüne dair çok sayýda bilimsel çalýþma yapýlmýþtýr.
Serum likopen seviyesinin % 50 azaldýðý durumda lipid peroksidasyonunun % 25 arttýðý gözlenmiþtir.
3 ay süreyle günde 60 mg likopen alan kiþilerde kan LDL kolesterol düzeylerinde % 14'lük azalma görülmüþtür.
Likopen, kanýn pýhtýlaþma mekanizmasýný yavaþlatmak suretiyle de kalp-damar hastalýðý riskini azaltýr.
Yüksek oranda meme kanseri olan fare türlerinde yapýlan bir çalýþmada, diyetle kronik likopen alýmýnýn meme kanseri baþlangýcýný geciktirdiði ve geliþimini de yavaþlattýðý göste­rilmiþtir
Deðiþik domates ürünlerinden alýnan likopen miktarý ile prostat kanseri riski ters yönde iliþkili bulunmuþtur
Yine, yüksek miktarda domates tüketiminin sindirim sis­temi kanser riskini düþürdüðü rapor edilmiþtir
Sonuç olarak, domates ve domates ürünlerinin günlük di­yetle tüketilmesi, kronik hastalýklarýn önlenmesindeki rolüy­le insan saðlýðý açýsýndan ve ayný zamanda dengeli beslenme yönünden büyük bir önem taþýmaktadýr.
Geliþmiþ batý ülkelerinde piyasada halk ilacý þeklinde likopen tabletleri satýlmaktadýr.

Yazar:
Prof.Dr. Ýdris Mehmetoðlu

[felsefefe]

Tam tamates yime vaktý