Baraklar üzerine

[Ahmet Kocaaslan]

BARAKLAR ÜZERÝNE

Sitede bu konu üzerine yazýlmýþ bir kaç makale gözüme iliþti.okudum ve yazanlarýn eline saðlýk diyerek karýnca kaderince kabilinden bir iki ilavede ben eklemek istedim.Barak anlam olarak bir boyun adý ve ayný zamanda bu boyun þu anda oturduklarý ovanýn adýdýr.Bilindiði üzere bu ova Fýrattan baþlayarak Batýda Sacur çayýna kadar devam eder.Güneyden Suriye sýnýrý ve kuzeydede Nizip-Birecik asfaltý ile sýnýrlandýrýlýr.Baraklar bu coðrafyaya 19.yüz yýlýn baþlarýnda yerleþmeye baþlalar ve o tarihten sonrada burasý bara ovasý olarak söylenmeye baþlanýr.Barak topluluðunun tarih sahnesine Ýranýn Horasan bölgesinde ilk kez çýktýklarý bilinmektedir.Buradan þiddetli bir tazyik yada bir kuraklýk olayýna baðlý olarak Anadoluya geçtikleri onlarýn sözlü tarihlerinden anlaþýlmaktadýr.Hatta bu göç ile ilgili olarak onlarýn destanlarýnda göç yollarý sayýlarý ve liderleri hakkýnda geniþ anlatýmlar mevcuttur.Anadoluda yerleþtikleri bölge Yozgat ve Uzun yayla dolaylarýdýr.Ancak bu göçün tarihi hakkýnda kesin bir tarih vermek mümkün deðildir.Osmanlý kaynaklarýnda Baraklarla ilgili ilk bilinen ilk resmi kayýtlar Kanuni dönemi tahrir defterleridir.Tarihlendirmek gerekirse bu 16.yüz yýllardýr.Bu durumda onlarýn Anadoluya geliþleri 15-16.yüz yýllar olmalýdýr.Nitekim ayný topluluk 17.Yüz yýlýn sonunda Oðuzlarýn bir diðer kolu olan Beydililerle birlikte bu kez Yozgat ve dolaylarýndan Culap ve Rakkaya zorunlu iskana tabi tutulurlar.Yani onlar için bir nevi bir sürgün hayatý baþlar.bu þekilde olaylar gerek onlarýn sözü tarihlerindeki anlatýmlarda ve gerekse Osmanlý kayýtlarýnda ki yazýlardaki gibi devam eder gider.Baraklarýn menþeyleri ile ilgili þüphe ve tereddüte mahal bir yer yoktur.Onlar bilindiði gibi Oðuzlarýn Bayat boyunun Dulkadirli oymaðýna mensup bir türk boyudur.Ancak tarihte bildiðimiz bu adla anýlan (Barak Baba-Barak Hacip) bazý þahsiyetler ile ilgili bir irtibatlandýrma vardýrki bunun konu ile ilgili bir baðlantýsý yoktur.Anadoluda yaþadýðýný bildiðimiz Barak Baba 13.Yüz yýllarda yaþamýþ bir kiþi Oysa o tarihlerde Baraklar Ýran bölgesindidir.Henüz Anadoluya gelmiþ deðillerdir.O halde kayýtlar bir yana mantýkende bu adlý þahýsla Baraklarýn bir ilgisi olamaz.Barak Hacip esasen Moðol menþeyli bir kiþi. o halde bu þahsýnda bu toplulukla bir baðýnýn olmamasý gerçeðin kendisidir.Bir baþka yakýnlaþtýrmada Hacý Bektaþ Veli ile olanýdýr.Bu þahsýn zamanýndada Baraklarýn Anadoluda olmadýklarý tarih kronolojisiden bilinmektedir.O zaman ne ilgisi vardýr Baraklarla Hacý Bektaþi Velinin? Esasen bütün araþtýrmacýlarýn Baraklarýn menþeyleri hakkýnda hemfikir olduklarý görülmektedir.Baraklarýn tartýþma götüren yanlarý onlarýn dini inançlarý ile ilgilidir.Bu husus Baraklarýn Alevi olmalarý yolundadýr.Bu husus bir çok araþtýrmacý tarafýndan kabul edilen bir görüþ olarak kabul edilmektedir.Bunun evreleri ise þöyledir.Baraklar Anadoluya geldiklerinde Alevi inancý içerisinde olduklarý Anadoluda ise zaman içerisinde sünnileþdikleri kabul edilmektedir.Bir çok araþtýrmacý (Prof.Dr.Cahit Tanyol ) bunun izi olarak Baraklarýn yaþam tarzlarýnýnda Alevilik geleneðinin olduðunu belirtirler. Ancak bugün için bu ifadeyi kullanmak onlara haksýzlýk olurki gerçekten bununla ilgili hiç bir husus görülmemektedir.Son yýllara kadar yöreye gelen Alevi dedeleri sadece eski geleneðin bir devamýdýr.ve zaten onlarýnda þu yýllarda gelmeleri bitmiþtir.Topluluk Türk Milli þuuru içerisinde yine islamiyetin sünnilik kolu yolunda dinlerini en iyi þekilde yaþayarak,verimli topraklarü üzerinde mutlu bir þekilde yaþamlarýný,gelenek ve göreneklerini sürdürerek devam ettirmektedirler

[müslüm akpek]

Güzel bir araþtýrma, birde Kilisle ilgili böyle araþtýrma yapsanýz onlarýn geçmiþinide çok merak ediyorum.

[admin]

Hocam ilginize teþekkür ederim. Nizip çok kültürlü bir bölge. Özellikle Barak konusu baþlý baþýna iþlenmesi gereken bir konu. Sizin gibi deðerli araþtýrmacýlarýmýzýn sayesinde bu kültürün inceliklerini öðreniyoruz.