Çöpe attýklarýmýz kaç yýlda kayboluyor?

[Mustafa Bilici]

Çöpe atýlmasý yada lavaboya dökülmesi bir dakika bile sürmeyen kaðýtlar, yaðlar, piller ve plastik malzemeler tahmin bile edememeðimiz sürelerde doðaya karýþýyor. Örneðin çiðneyip attýðýmýz bir sakýz 2 yýl sonra doðada kaybolurken, bu süreç cam þiþelerde 400, plastik eþyalarda 5000 yýla kadar çýkabiliyor.

Bütün bu süreçte çevreye ve insan saðlýðýna verilen zarar ise her geçen gün katlanarak artýyor.

Artan nüfus ve çoðalan tüketim oraný konunun çözülmesini daha da zorlaþtýrýyor. Dünyada her beþ dakikada 2 milyon pet þiþe üretiliyor,30 saniyede 106 bin kutu içecek tüketiliyor ve her yýl 20 milyon ton lastik üretiliyor.


Ve bunlarýn hepsi sofralardan, arabaya, saç tokasýndan, ayakkabý tabanýna kadar hayatýmýzýn hemen her alanýnda yer alýyor. Tüm bunlarýn doðaya karýþmasýysa nesiller boyu sürüyor. Atýk yaðlar ise konunun bir baþka boyutu. Lavaboya dökülen 1 litre sývý yað suya karýþtýðýnda 1 milyon litre su kirleniyor.

Hiç düþünmeden çöpe attýðýmýz kaðýtlar hem ormanlarýn yok olmasýna neden oluyor, hem de dünyanýn oksijen kaynaklarýný yok ediyor. Ancak bilinçsiz tüketim devam ediyor. Sadece Ýstanbul'da her gün 3000 ton kaðýt çöpe gidiyor. Bu da yaklaþýk binlerce aðacýn kesilmesi anlamýna geliyor.

Peki bu tablo sonrasýnda tüketiciler ve üreticiler neler yapmalý? Eski zamanlarda atýklar daha çok yakýlarak yok edilirken bu yöntemin zararlarý toplumlarý artýk baþka çözümlere itiyor. Çünkü yakma sýrasýnda havaya karýþan kimyasallar çevre ve insan saðlýðýna ciddi zararlar verebiliyor.

Bu nedenle en saðlýklý ve uygun çözüm geri dönüþüm. Artýk birçok ürün tasarlanýrken nasýl geri dönüþebileceði göz önünde bulunduruluyor. Çünkü geri dönüþümün faydalarý saymakla bitmiyor. Özellikle atýklar arasýnda ciddi bir tehlike içeren yaðlar konusunda son yýllarda kapsamlý çalýþmalar yürütülüyor. Geri dönüþtürülerek biyodizel, arap sabunu ve hayvan yemi üretiminde kullanýlan atýk yaðlar için birçok ülkede geri dönüþüm kuruluþlarý faaliyet gösteriyor.

Kaðýt dönüþümünde ise tüm dünya artýk daha duyarlý... Atýlan bir kaðýdýn bile nelere mal olabileceði biliniyor. Ancak bu bilincin yayýlmasý ve sürekli uygulamalara gidilmesi gerekiyor.

Not: Kaynak gösterdiðimiz siteye üye olarak Türkiye için geri dönüþüme destek olabilirsiniz

Kaynak: http://www.geridonusum.org/

[Mustafa Bilici]

Özellikle son yýllarda geliþen ambalaj sanayi ile daha az miktarda ürün satýn alýnmasýný saðlayacak ve daha uzun süre dayanabilecek özellikte ambalaj malzemelerinin yapýlmasý mümkün hale gelmiþtir. Bu da ister istemez hayatýmýzdaki ambalaj maddelerini dolayýsýyla oluþan ambalaj atýklarýnýn miktarýnýn her geçen gün daha da arttýrmaktadýr. Bu sebeple bilinçli tüketim yapýlarak katý atýklar içindeki ekonomik deðere sahip ambalaj materyallerinin (kaðýt, cam, metal, plastik) geri kazanýlmasý gerekmektedir.

Çeþitli ambalaj malzemelerinin çevreye sorumsuzca atýlmasý sonucu, çirkin görünüþün yanýnda, bunlarýn doðada uzun süre bozunmamalarý sebebiyle çevre kirlenmektedir. Doðaya býrakýlan bir kaðýt mendil 3 ayda, bir elma çöpü 6 ayda, kola kutusu 10 yýlda, cam þiþe 4000 yýlda yok olabilmektedir.

Ambalaj atýklarýnýn geri kazanýlmasýyla;

Doðal kaynaklarýmýz korunur,
Enerji tasarrufu saðlanýr,
Atýk miktarý azalýr,

Geri dönüþüm geleceðe ve ekonomiye yatýrým demektir

Ambalaj

Ambalaj, içine konulan ürünü en iyi þekilde koruyan, temiz kalmasýný ve taþýnmasýný kolaylaþtýran, istediðimiz miktarda ürünü saklayabildiðimiz çaðdaþ yaþamýn önemli parçasý olan deðerli bir malzemedir. Ambalaj sayesinde gýda maddeleri çok daha uzun süreler korunur, böylece israf edilmesini önlenir. Bu yüzden geliþmiþ ülkelerde, gýda maddelerinin israflarýný önlemek için, ambalaj maddesi daha çok kullanýlmakta ve bu nedenle gýda maddeleri daha uzun süreler korunabilmektedir.

· Ambalaj korur,

· Ambalaj bozulmayý önler,

· Ambalaj maliyeti azaltýr,

· Ambalaj ürünün kurcalanmasýný önler,

· Ambalaj koruyucu tedbirdir,

· Ambalaj hayatý kolaylaþtýrýr

Geri Dönüþüm ve Geri Kazaným

Cam, metal, plastik, kaðýt/karton gibi deðerlendirilebilir gýda ambalaj atýklarý çeþitli fiziksel ve kimyasal iþlemlerden geçirilerek yeni bir hammaddeye veya ürüne dönüþtürülebilirler. Bu atýklarýn bir takým iþlemlerden geçirildikten sonra ikinci bir hammadde olarak üretim sürecine sokulmasýna “Geri Dönüþüm” denir. Bu süreç her bir atýk türü için malzemenin cins ve niteliðine göre farklýlýk gösterir.

Geri kazaným terimi ise tekrar kullaným ve geri dönüþüm kavramlarýný da içerdiði için biraz daha geniþ kapsamlýdýr. Deðerlendirilebilir atýklarýn kaynaðýnda ayrý toplanmasý, sýnýflandýrýlmasý, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle baþka ürünlere veya enerjiye dönüþtürülmesi iþlemlerinin bütünü “Geri Kazaným” olarak adlandýrýlýr. Geri dönüþtürülebilir atýklardan yeni ürün ve malzemeler üretmek için en temel konu bu atýklarýn oluþtuklarý kaynakta temiz ve türlerine göre ayrýlmýþ olarak biriktirilmesidir. Deðerlendirilebilir atýklar diðer atýklar ile karýþtýrýlýrsa kirleneceði için elde edilecek yeni ürünün kalitesi düþük olur. Bu nedenle geri dönüþtürülebilir atýklar, diðer atýklardan yani çöplerden ayrý ve temiz olarak toplanmalýdýr.

Geri Dönüþümün Uygulama Aþamalarý

-Tekrar kullanýlabilir ambalaj atýklarýnýn (cam, metal, plastik ve kaðýt/karton) diðer atýklar ile karýþtýrýlmadan temiz bir þekilde ayrý olarak biriktirilmelidir.
-Ayrý olarak biriktirilen bu atýklar, çöple karýþmadan temiz bir þekilde belediyeler tarafýndan uygun araçlar kullanýlarak ayrý toplanýr.
-Kaynaðýnda ayrý toplanan bu atýklar ayýrma tesislerinde cinslerine göre (cam, metal, plastik, kaðýt/karton olarak) sýnýflandýrýlýr. Bu üç iþlem geri kazaným olarak tanýmlanmaktadýr.
-Geri kazanýlan atýklar tekrar iþlenmek ve deðerlendirilmek üzere geri dönüþüm iþletmelerine sevk edilir. Geri dönüþüm iþlemi her malzeme türü için farklý iþlemlerden oluþur.
-Geri dönüþüm iþlemi çoðu kez önemli ölçüde ekonomik ve çevre kazançlarý oluþturur.

Geri Dönüþümün Yararlarý

Doðal kaynaklarýmýz korunur. Kullanýlmýþ ambalaj ve benzeri deðerlendirilebilir atýklarýn bir hammadde kaynaðý olarak kullanýlmasý, yerine kullanýldýðý malzeme için tüketilmesi gereken hammaddenin veya doðal kaynaðýn korunmasý gibi önemli bir tasarrufu doðurur. Doðal kaynaklarýmýz, dünya nüfusunun ve tüketimin artmasý sebebi ile her geçen gün azalmaktadýr. Bu nedenle doðal kaynaklarýmýzýn daha verimli bir þekilde kullanýlmasý gerekmektedir.
· Enerji tasarrufu saðlanýr. Geri dönüþüm sýrasýnda uygulanan fiziksel ve kimyasal iþlem sayýsý, normal üretim iþlemlerine göre daha az olduðu için, geri dönüþüm ile malzeme üretilmesinde önemli bir enerji tasarrufu saðlanýr. Geri dönüþüm ile tasarruf edilen enerji miktarý atýk cins ve bileþimine baðlý olarak deðiþmektedir. Örneðin bir alüminyum kutunun geri dönüþümü ile %90, kaðýdýn geri dönüþümü ile %60 oranýnda enerji tasarrufu saðlandýðý birçok uzman tarafýndan ifade edilmektedir.

Atýk miktarý azalýr. Geri dönüþüm sayesinde çöplüklere daha az atýk gider ve buna ek olarak bu atýklarýn taþýnmasý ve depolanmasý kolaylaþýr, çünkü artýk daha az çöp alaný ve daha az enerji gerekmektedir.
Geri dönüþüm ekonomiye katký saðlar Geri dönüþüm sayesinde hammaddelerin azalmasý ve doðal kaynaklarýn tükenmesi önlenecek, böylelikle ülke ekonomisine katký saðlanacaktýr

[Mustafa Bilici]