Pirina Yaðý
(Tavada Yanmayan Yað)
Yapraðýndan odununa, meyvasýndan yaðýna hatta külüne kadar hiçbir yan ürününün atýl olmadýðý zeytin hala yeni keþiflere namzet, insanoðluna armaðan edilmiþ kutsal bir bitkidir…
Zeytinyaðý fabrikalarýnda sýkýlarak fiziksel olarak içerisindeki yaðýn ve suyun büyük bir bölümü alýnana zeytin posasý içerisinde hala bir miktar yað barýndýrmaktadýr ancak bu yað gerek posadan ayrýþtýrma yöntemi gerekse posa haline geldikten sonraki uðradýðý fiziksel deðiþim ve bulunduðu ortamýn þartlarý nedeniyle artýk zeytinyaðý olarak adlandýrýlamaz ve bu yaða PÝRÝNA yaðý adý verilir.
Ülkemizde yýllardýr sadece sabun yapýmýnda kullanýlan pirina yaðý, son yýllarda ilgili gýda tüzüklerinde yapýlan deðiþiklikler uyarýnca pirina yaðýnýn rafine edilerek riviera tipi zeytinyaðlarýna katýlabilmesi veya sadece rafine pirina yaðý adý altýnda tüketime sunulmuþtur.
Rafine pirina yaðýný diðer bitkisel yaðlardan farklý kýlan en önemli özellik;
Rafine edilmiþ pirina yaðý gerek ilk üretim esnasýnda gerekse rafinasyon esnasýnda ýsý ile iþlem gördüðü için içerisinde yaðýn yanmasýna sebeb neden olan tüm maddeler yanar ve ayrýþtýrýlýr, dolayýsýyla içerisinde artýk yanabilecek bir madde kalmadýðý için yüksek ýsýlara dayanýklý bir yað haline gelir, yani özellikle kýzartmalarda kullanýlabilecek en sýhhatli bir yað olarak nitelendirebiliriz,
Bir diðer özelliðide temel olarak zeytinyaðý özellikleri taþýmasýna raðmen zeytinyaðý sýnýflandýrýlmasýna dahil edilmez ve durumdan dolayý fiyat bakýmýndan zeytinyaðýna göre çok daha ekonomik olmasý ve diðer bitkisel yaðlarla kýyaslandýðýnda aradaki fiyat farkýnýn belirgin þekilde azalmasý ülkemiz þartlarýnda pirina yaðýný zeytinyaðýna göre daha cazip hale getirmektedir. Bu gün özellikle Japonya, Amerika ve Avrupa ülkelerinin büyük bölümünde özellikle kýzartmalarda vazgeçilemez bir yað olduðunu kanýtlamýþtýr.
Pirina yaðý çevre kirliliðinin önüne geçtiði gibi ülkemiz ekonomisinde önemli bir yer teþkil eden zeytinciliðin geliþmesinde de etkin bir rol üstlenmektedir.
Zeytinyaðý fabrikalarýnda yaðý alýnan zeytinlerden geriye kalan pirina (posa) çok büyük tonajlara ulaþan bir atýk madde konumundadýr, üstelik içerisinde barýndýrdýðý zeytin karasuyu sebebiyle çevreye çok büyük zarar verdiði gibi uzun süre beklediði takdirde kanserojen madde üreten atýk ürün haline gelmektedir,
Ýþte pirina yað fabrikalarý, pirinayý iþleyerek hem atýk ürünü ekonomiye kazandýrdýðý gibi hemde çevreye onarýlmasý güç zararlar veren bir madde olmaktan çýkarýp yaðý alýndýktan sonra evsel ve sanayide kullanýlan bir enerji kaynaðý olan kuru pirinaya dönüþtürmektedir, ortaya çýkan katma deðerlerde zeytin üreticisinden zeytinyaðý sanayicisi ve nihai tüketiciye kadar ulaþmaktadýr.
Sonuç olarak pirina yaðý zeytinyaðýnýn bir rakibi olmamakla birlikte diðer bitkisel yaðlara oranla (mýsýr, ayçiçeði, pamuk, soya, kanola v.b) saðlýk açýsýndan çok daha üstün olduðunu kanýtlamýþ, rafine edilmiþ (riviera) tipi zeytinyaðlarýna alternatif olabilecek ancak hiçbir zaman zeytinyaðý olarak adlandýramayacaðýmýz zeytin kökenli bir yaðdýr.