Yaz saati uygulamasý fikri 1784’te ortaya atýldý, ilk olarak 1916’da uygulandý. Ancak faydasý hâlâ tartýþmalý.
Gün ýþýðýndan daha fazla yararlanma fikri ilk kez 1784’te ABD’nin Fransa elçisi olan Benjamin Franklin tarafýndan ortaya atýldýysa da modern yaz saati uygulamasý projesi hem Yeni Zelandalý böcek bilimci George Vernon Hudson’a hem de Ýngiliz müteahhit William Willet’e atfediliyor.
Hudson, 1895’te yazdýðý bir makalede gün ýþýðýndan daha fazla yararlanmak için iki saatlik bir ayarlama yapýlmasýný tavsiye ediyordu. Willet de Hudson’dan baðýmsýz olarak 1907’de yazdýðý makalede, insanlarýn yaz günlerini uyuyarak geçirmemeleri için yaz aylarýnda saatlerin ileri alýnmasýný önerdi.
Ancak yaz saati uygulamasý ilk kez 1916’da Almanya’nýn Birinci Dünya Savaþý’ndaki müttefikleri ve bu ülkelerin iþgal ettiði topraklarda, savaþ zamanýnda kömür kaynaklarýný daha verimli kullanmak amacýyla uygulanmaya baþladý. Sonra birçok Avrupa ülkesi ve Rusya da yaz saati uygulamasýný baþlattý. ABD de 1918’de bu uygulamayý kabul etti.
153 ülke uygulamýyor
Halen yaz saatini en az bir bölgesinde uygulayan ülke sayýsý 83, bütün bölgelerinde yaz saati uygulayan ülke sayýsý 74. Yaz saati 153 ülkede ise hiç uygulanmýyor.
Avrupa’da Ýzlanda hariç bütün ülkeler; Amerika kýtasýnda ABD, Kanada, Meksika, Küba, Brezilya, Þili; Asya’da Ermenistan, Azerbaycan, Ýran, Pakistan; Afrika’da Mýsýr, Fas ve Tunus yaz saati uygulamasýný kullanan ülkeler arasýnda bulunuyor.
Faydalý mý, deðil mi?
Yaz saati uygulamasýnýn faydalý olup olmadýðýysa halen tartýþýlýyor. Bu uygulamayý savunanlar, güneþ ýþýðýndan daha fazla faydalanýlmasý sayesinde elektrik ve yakýt kullanýmýnýn azaltýldýðýný savunuyor. Brezilya ve Japonya’da yapýlan iki ayrý araþtýrmada uygulamanýn enerji ve yakýt tüketiminde tasarruf saðladýðýný ortaya koydu. Ancak uygulamanýn elektrik ve yakýt tüketimini azaltmadýðýný, hatta artýrdýðýný gösteren araþtýrmalar da yapýldý.
1999’da yapýlan bir araþtýrma, yaz saatinin AB’deki eðlence sektörünün gelirinde yüzde 3’lük bir artýþ yarattýðýný gösterdi.
Güneþ ýþýðýndan daha fazla faydalanmanýn saðlýk açýsýndan da hem faydalý hem zararlý olabileceði belirtiliyor. Güneþ ýþýðý sayesinde vücudun D vitamini üretiminin arttýðý, ancak zaten çok güneþ alan bölgelerdeki insanlarda cilt kanserine yol açabileceði kaydediliyor. Yaz saati uygulandýðý dönemde erken kalkmanýn depresyon riskini azalttýðý da belirtilirken, bunun tam tersini savunanlar da var.
Kaynak:mil.