Geçtiğimiz günlerde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Van’ın Gevaş İlçesi bulunan Van Gölü Sahili’ndeki Akdamar adasında yer alan Ermenilere ait tarihi Akdamar Kilisesi’nin restorasyonu tamamlandı ve turizme açıldı.
Anıtlar Yüksek Kurulu Ne iş yapar? Nizip Kilisesi'nin bitmek bilmeyen çilesi!
Nizip Kilisesi’nin bitmeyen çilesi!Nizip’e Miladi 489 yılında inşaa edilen Nizip kilisesi Dünya tarih mirası tarihi yapılar içinde yer alan en eski yapıtlardan bir tanesidir. 2I Nisan (12 Rabiulevvel) 571 Pazartesi günü Hz.Muhammed’in (sav) dünyaya teşrifleri ile yeryüzünde vukuu bulanan enteresan olaylar içinde çatısı uçan üç büyük kileseden birisi de Nizip kilisesidir.
İslamiyetin doğuşu ve yükselişi sırasında birçok haçlı seferine ev sahipligi yapan ve adeta Batıdan gelen haçlı güçlerinin uğrak yeri olan Nizip kilisesinin kaderi 1071 yılındaki Malazgirt zaferinden sonra tersine dönmüştür. Kilise, Müslümanların eline geçmesinden sonra tarihin hiçbir döne-minde yıkılmadı ve tahrip edilmedi.Zaman zaman han olarak kulanıldı.
Birçok kez bazı yerleri desteklenerek onarıldı. Tarihi kayıtlarda en son restorasyonunu 1789 yillarinda Osmanlı Padişahı 1.Abdulhamid’in fermani ile gördügüne ve cami yapıldığına rastlıyoruz. Nizip kilisesi bu restorasyondan ve fermandan sonra mabet olarak bundan sonraki vazifesini 150 yıl kadar Cami olarak sürdürmüştür. Ancak Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerindeki bazı uygulamalar nedeni ile cami olma vasfından çıkartılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise tamanen kaderine terkedilmiş halde harebeye bırakılmıstır. İlçe yöneticileri tarafindan zaman zaman depo olarakda kullanılmıştır. Nizip kilisesi Abdülmecid’in fermanı ile restore edildiginden bu yana yaklaşık 220 yıldır restore edilmemiştir. Bu tarihi yapının biran önce restore edilerek Nizip’e kaza-dırılması gerekiriyor. Uzun bir süreden beri dile getirilen bu istek nihayet 2006 yılının Haziran ayında sevindirici bir gelişme ile Nizip halkına duyrulmuştur. Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün Nizip kilisesi ile ilgili bir bakım ve restorasyon projesi hazırladığı haberi tüm Nizip halkını heyacanlardırdı. Ancak Anıtlar Yüksek Kurulu bu projeyi halen inceleme aşamasındadır. Ne zaman onay verilir bilinmiyor.
Ancak, yine de tarihi yapıtlar ile ilgili merkezi hükümetin alacağı herhangi bir ödenek ve restorasyon çalışması bu tip engelleri de aşabilmektedir. Bunun son örnegi Akdamar kilisesidir. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Van'ın Gevaş ilçesindeki Van Gölü sahilinde bulunan Akdamar Adası'nda Ermenilere ait tarihi Akdamar Kilisesi'nin restorasyonu tamamlandı ve turizme açıldı. 2005 Yılının mayıs ayında başlayan restorasyon çalışmalarına bugüne kadar 2 milyon 600 bin YTL harcandı. Tabiki restorasyon çalışması da Anıtlar Yüksek Kurulunun verdigi izinle yapılabilmiştir. Özellike turizme yönelik olarak Müze niteligindeki bu tip tarihi eserlerin restore edilmesi ve hizmete açılması birçok yönden olumlu yansımalarının olduğu bu örnek ile ortaya çıkmıştır.Turizm potansiyeli açısından Van ilinin özel bir konumu olsa da Akdamar Kilisesinin benzeri bir kaderi olan Nizip Kilisesi’nin de bu tip bir çalışma ile turizme kazandırılması gerekmektedir. Bu tip eserlerin restorasyonu bir dünya kültür mirasının yaşatılması ve bizim kültürümüzde, tarihimizde var olan kültürler arası ve dinler arası hoşgörünün bir yansıması olarak önemli bir mesaj içermektedir.
Van Gölü'ndeki Akdamar adasında bulunan kilise M.S.915-921 yılları arasında Ermeni Kralı I. Gagik tarafından mimar ve aynı zamanda Keşiş olan Manuel’e yaptırıldı.Dört kollu, haç biçiminde bir planı olan bu tarihi eser taş işçiliği ve duvarlarındaki kabartma figürlerle Ermeni mimarlığını en önemli yapıları arasında yae almaktadır.Akdamar Kilisesi Nizip Kilisesinden 426 yıl sonra yapılmış bir kilisedir.Yani tarihi yapıt olarak Nizip kilisesi daha tarihi bir öneme sahiptir.Türkiye’nin Avrupa Birligi Süreci,Ermeni-Türk ilişkileri ve Hrant Dink *******inin toplumda yaratmış olduğu havaya denk düşen Akdamar Kilisesinin restorasyonna degişik yorumlar yapılsa da tarihi bir kalıntı olarak ve özellikle müze niteliginde restore edilmesi sevindirici bir gelişmedir.Nizip bölgesindeki Turizm potansiyeline paralel olarak Nizip kilisesinin de aynı şekilde turizm kazandırılmasını tüm bölge halkı talep etmektedir.Bu konunun üst düzey yetkililer aracılığı ile sürekli gündemde tutulmasında fayda vardır.Akdamar kilisesi de Nizip Kilisesi için iyi bir referans olmuştur. Hatta işadamı Hasan Çapan “Kilise’yi versin ben Şanlıurfa’dan taş ustaları getirtip aslına uygun olarak restore ettiririm” demişti.
haber: www.Nizipdenge.com