Nizip Tarihi Kitabý 1973

[ibrahim]

AVNÝ EFENDÝ
Salih zade ailesinden gelen Hüseyin Avni Efendi 1877 Nizip doðumludur aðzýndan alýnan savaþ öyküsü þöyledir: </div <div style="BACKGROUND: white; MARGIN: 6pt 2.9pt 6pt 0.95pt; TEXT-INDENT: 19.7pt" "FONT-SIZE: 12pt" "Beni asker’e aldýlar 9 ay Þamda, 3 ay Beyrut’ta, 9 ay Cebali-Lübnan’da 6 yýlda Medine de askerlik yaptým. Dönüþte Ýngilizlerin iþgal ettikleri yerleri Fransýzlara býrakmalarý ile Antep savunmasýnda Fransýz­larla savaþmak zorunda kaldýk. Nizip kuþatmasý baþlar baþlamaz Fransýz­lar Nizip’ten 5 kiþi alarak Antep’e götürdüler. Bunlar Avni Efendi. Rýza Efendi, Ali Þefik Efendi, Ali Kýza Aydeniz, Helvacý Þevki Efendi gibi memleketin eþrafýndan olan kimselerdi. Beþ arkadaþ 16 gün Antep’te tut-sak kaldýk Daha sonra býraktýlar. Bu kez tutsaklýktan kurtuluþumuz halk tarafýndan türlü þekillerde yorumlanmaya sebep oldu. Bizi tekrar kuvvet­lerimiz tarafýndan tutuklanarak Birecik’e götürüp göz hapsine aldýlar. Antep’in Fransýzlara teslim olmasý Ýle Urfa’ya götürdüler. Daha önce Kay­makam iken sonra da Urfa Mutasarrýflýðýna getirilen Münir Husrev Bey’ in yanýnda bir müddet kaldýk. Üç ay sonra bizi kefaletle býraktýlar. Yemende bulunduðum sýrada Ýngilizlerin komutasýnda Araplarla ya­pýlan çarpýþmada karargahýmýz yer deðiþtirdiði halde ben santralci olmam dolayýsýyla yerimden kýpýrdamadým. Birçok top ateþlerine hedef olmama raðmen bir sýyrýk bile almamam Fahri paþa tarafýndan 3 kez taltif edil­meme sebep oldu. Þöyle ki Terf&icirc; yem Onbaþý iken Çavuþ ettiler, kuman dan Fahri paþa tarafýndan bir altýn hediye aldým. Nikel harp madalyamý gümüþe çevirdiler. Bu arada Mekke Þerifinin oðlu Veysel Süveyþ Kanalýnýn savunmasý için 40.000 Tüfek, 50.000 Madeni Lira istedi. Ýstekleri temin edilir edilmez Ýngilizlere katýlarak Mekke’ye kaçtý. Bizlerde Medine’ye giderek orada terhis olduk. Fakat derhal tutsak edilerek Mýsýr’a ora­dan da daha kuzeye Delta bölgesindeki Ýskenderiye þehrine getirildik. Oradan deniz yoluyla Adanaya geldik. Fahri paþanýn buyruðunda 6 yýl askerliðim sýrasýnda Medineli Araplarla ufak tefek çarpýþmalarýmýz oldu. Ýstiklal harbinde Yurdumuzun kurtulmasý için çeteler halinde katýldýk.

Nizip 50 yýl önce bir nahiye idi. Avni efendi, zamanýnda Belediye Reisliðinde bulunmuþ þehrin Ýçme suyu onun reisliði sýrasýnda getirilmiþtir. .

[ibrahim]

ÖÐRETMEN ÞIH ALÝ RIZA AYDENÝZ
1895 Yýlýnda Nizip’te doðmuþtur. Ýlkokulu Nizip’te Ali-ül-&acirc;la diplomasý alarak bitirmiþtir. Orta tahsilini Nizip’te yapan Þ. Ali Rýza Aydeniz meslek tahsiline geçmeden önce, bu okullarda Arapça ve Farsça derslerle tahsil yapmýþtýr. Meslek tahsilini Halep Darül Muallimede yapmýþ olan Þ. Ali Rýza bu okuluda birincilikle bitirmiþtir. Bu sýrada 1330 yaka numarasýyla Askerlik için Ýstanbul’a sevk edilmiþtir. Burada Alman Kumandaný Rabi’nin eðitimine katýlmýþ ve altý ay içerisinde cepheye sevk edilecek Askeri eðitimi tamamlamýþtýr. Þ. Ali Rýza ilk cephe olarak Çanakkale’ye gönderilmiþ ve katil Mustafa kumandasýna verilmiþtir. Genç öðretmen buradaki anýlarým gözyaþlarý içinde büyük bir içtenlikle naklederken o günkü heyecan Ýçerisinde yaþýyordu. Düþman Çanakkale’de büyük bir hüsrana uðradý. Kaçan düþman çok sayýda taraftarýný kaybetti. Burada býraktýðý erzak bizim Türk ordusuna bir yýl yetecek kadardý. Hiç kimse onlara el sürmemiþti. Düþman her tarafý yakýp, yýkmakta idi. Burada benim sýnýfým istihk&acirc;m idi. Çanakkale zaferinden sonra bizleri Galiçya’ya gönderdiler. Bu cephede bizim bölük istihk&acirc;m Ýþlerini yaptý ve geri çekildi. Galiçya cephesine bizleri Trenle naklettiler. Tuna’yý geçerken hepimizin kalbi çýkacak derecede çarpýyordu. Atalarýmýzýn Türkülerini hep bir aðýzdan göklere kadar yükselttik. Galiçya cephesinde Rus kuvvetlerini yenerek, Türk kuvvetini bir kere daha ispat etmiþ olduk. Ruslardan 26 Top, binlerce silah ve cephane ile 10.000 esir aldýk. En son bu cepheden birim istihk&acirc;m bölüðü ayrýldý, toplam bir yýl burada kaldýk. Galiçya cephesinde bizimle beraber müttefiklerimizde güzel çarpýktýlar. Bana bu cephede iftihar madalyasý verildi. Ýstanbul’a dönüþümüz ile beraber bizi Halep, Þam üzerinden Hayfa’ya gönderdiler. Komutanýmýz Cemal paþaydý. Bu cephede bizler çok üstün doðuþtuk. Yalnýz bu cephemizdeki Harp sýrlarýmýzý Ýngilizlerin gizlice aralarýmýza soktuðu 60 kadar Ýngiliz kýzý öðrenmiþti. Filistin cephesindeki kuvvetlerimizin bozguna uðramasý bir harp neticesiyle deðil istin yýkýlmayla olmuþtur. Bozulan kuvvetlerimiz bir telaþ içerisinde her yandan þuursuzca daðýlmýþtýr. Daðýlan askerleri gündüz Ýngiliz Uçaktan tehdit ederken gece de Araplarýn baskýsýna uðruyorlardý. Bizim Bölükteki Subaylarý Ýngilizler ayýrdýlar. Bizi toptan imha etmek istiyorlardý. Sebebim bilmediðimiz bir nedenle sonradan bundan vazgeçen Ýngilizler bizleri Kahire esir kampýna götürdüler- Kahire’de bizim Türkleri diðer esirlerden ayýrdýlar içinde bende dahil olmak üzere 1700 esir’i Ýngilizler Kunsina’daki esir kampýna naklettiler. Kampta her çeþit serbestliði bize tanýmýþlardý. Bizlere bir esir muamelesi yapýlmýyordu. Bu bir nevi kendi uluslarýný sevdirme oyunu idi. Hatta dini ibadetimiz için Cami dahi mevcuttu. Kampta çok yüksek bilgili Türk büyükleri de vardý. Tam bir Türk’tük vakarý içinde kampta 360 gün kalmýþtýk. Ben burada Fransýzca ve Ýngilizce de öðrendim. Bizleri kamptan serbest býraktýklarýnda Türk topraklarýna dönülmemek þartýyla nereye gideceðimiz soruldu. Herkes istediði yere gitmekte serbestti. Ben kamp suresince onlarýn takdir ettikleri maaþýmý da aldým. Dönüþ için Halep’e gitmek isteyince trenle bizleri naklederken, hiçbirimizi trenden indirmiyorlardý. Burada Arapça bilme biraz olsun benim iþime yaradý. Bir yolunu bularak trenden kaçtým, yolu gayet iyi biliyordum, benim gibi kaçak binmiþ Türklere kýlavuzluk ettim. Hiç bir Arap köyüne uðramamak üzere gece çölde yol alýyorduk. Çöl gündüz çok sýcak ve ölümle doluydu. Bu suretle çöl’ü geçerek Hülmen köyüne geldik. Nizip’e gelince Birecik Kaymakamlýðýna Öðretmenlik için müracaat ettim. "O zaman Nizip Birecik’e baðlý bulunuyordu". Beni Nizip,te kapalý olan bir Ýlkokula verdiler. Burada maaþsýz olarak göreve 1919 da baþladým. Bir buçuk yýl görevden sonra Ýstiklal savaþý sýrasýnda okulu býrakarak çete teþekkül edip G.Antep’e yardýma gidiyorduk. Bir müddet sonra çete Kumandam Habeþ efendi "Böler" gelerek bizden bilgi almaya baþladý. Ne pahasýna olursa olsun düþman’a bu mübarek topraklarý vermeyecektik. Eldeki imkanlar dahilinde tüm Türklük benliði ile kalplerimiz, Allah’a yönelmiþti. Bu hisler bize çok þeyler kazandýrdý ve Nizip’te ki çetemize Rumevlek yöresinde kamp kurarak G. Antep’e Milis kuvvetlerine yardýma çalýþýyorduk. G. Antep.te tarihin en önemli yurt savunmasý yapýlýyordu. Bunu Fransýzlar bir türlü hazmedemiyorlardý. Bizim çeteye Urfa ve Birecik’ten de katýlanlar olduysa da sayýmýz yüz’ü geçmiyordu. Ballýkaya’da Fransýzlarla bir çarpýþmamýz oldu. Habeþ Böler’jn kuvvetleriyle beraber Karkamýþ’a gidildi ve tren köprüsü imha edildi. Bu çatýþmalar sýrasýnda beni okul açmam için geri aldýlar. Okulu açtýktan sonra Fransýz kuvvetleri NÝzip’e gelmiþti. Hiçbir surette okul’a dokunmadýlar. Hasta ve yaralý Fransýz askerlerini okula yatýrdýlar. Bizde okulu Hamam Cami’ine taþýdýk. Nizip’ten erzak tedarik eden Fransýzlar bu arada hiçbir kötülükte bulunmadýlar ve Fransýz sevgisi aþýlamak Ýçin iyi davrandýklarý belli oluyordu. Fransýz kumandaný okulu teftiþ etti ve çeteyle çatýþma sýrasýnda Ölen 5 Fransýz için 5 rehin Türk istediler. Bunlarýn, içinde ben de vardým. Benimle beraber Avni Uygur. Hocam Þevki Pilici, Rýza Uygur da vardý. Dil bilmem birçok kolaylýklar saðladý ve ayný zamanda arkadaþýmý da ölümden kurtardým. Fransýzlar bizi antepte bir bodruma hapsettiler. Burasý çok soðuk olmasý nedeniyle az kaslý soðuktan ölecektik. Ermenilerde Fransýzlara yardým ediyorlardý. Bir Ermeni fazla para karþýlýðý bize yardýmda bulundu. Oda þu idi: Soðuktan korunmamýz için fahiþ bir fiyatla bir yorgan satýn almýþtýk. Ben bizi neden buraya getirdiklerini öðrenmek için Fransýz garnizonuna bir dilekçe verdim. Bunun üzerine bize yiyecek bir þeyler verdiler. Sonrasýnda da Fransýzlar bizi serbest býraktýlar. Nizip’e geri döndük. Yalnýz Nizip’te bizlere karþý bir cephe alýnmýþtý. Fransýzca bilmem onlara bilgi verdiðim kanýsý uyandýrmýþtý. Halbuki birçok cephelerde Türklük ve vatan için ölümü göze alarak çarpýþtým Bu olayý Birecik Kaymakam’ýna þiirli bir dilekçe ile anlattým. Dara düþtün diye Yýlma düþünme. Uðraþ, didin, çalýþ, aðla Belki seni tanýrlar. Bir zaman yoldaþlarýn, Saðlýðýný dilerdi. Yüce daðlar üstünde Cevdet paþa, Sað elini sýkardý Hani hani bu emekler? Karanlýðý ýþýk eden Tanrýya Yalvar yakýn. Belki seni tanýr. Konuþmamýn sonunda öðretmen Þ. Ali Rýza Aydeniz eski günleri ve yeni zamanýn yaþantýlarýný büyük bir aný olarak naklederken bir granit parçasý gibi dimdik duruyordu. Biz Cumhuriyetimizin 50.yýl dönümü nedeni ile Türk gençliðine söylemek istediðiniz var mý diye sorunca Daima Türkün vakarýna yakýþýr bir tarzda hareket etmeliyiz. Milli giyim karakter ve hareketlerimizin muhafazasý için gayret göstererek hep beraber ulusca çarpýþmalýyýz diyordu.

[ibrahim]

HÜSEYÝN EFENDÝ SAYIN
1889 Doðumlu Nizipli Hafýz Hocazade Hacý Ahmet efendinin oðlu Hüseyin Sayýn 1923 te Ticaret’e baþlamýþtýr. Ondan bu yana Fýstýkçýlýk yapýp Sabun ve Zeytin Yaðý alýþveriþilede uðraþmaktadýr. Milli mücadele yýllarýndaki anýlarýný þu þekilde nakletti: Akçakoyun - Hülmen köyü arasýndaki demir yolunu söküp Fransýz­larýn bizden tarafa yürümelerine engel olmuþtuk. Fransýzlar Birecik’e gitmek isterken demir yolunu tahrip edilmiþ vaziyette gördüler. Habeþ Böler Turlu Köyünden Serto, Cidetl&icirc; Cemil Aydýn Kerzin yolunda Fransýz birlikleriyle çarpýþmalar yapmýþlardý. Bu çarpýþmalar sýrasýnda Sayýn Hüseyin bey, kolundan yaralanmýþ Fransýzlar da aðýr kayýplar vermiþlerdi. Fransýzlarýn cepheden býrakmýþ olduklarý araçlarý Cemil Aydýn toplayýp getirmiþti. Ayný gurupla Birecik’te de Fransýzlarla çarpýþtýk. Antep muhasarasý sýrasýnda adlarý önemli yer kaplayan çetelerden belli baþlýlar Þahin Bey, Aslan Bey, Ozdemir Bey tarafýn­dan Nizip’ten bizzat yönetiliyordu. Nizip’teki harekatý Kuvayý Milliye baþkaný Hacý Mehmet Efendi ve çete baþkaný Habeþ Böler idare etmekteydi, Fransýzlar Nizip’e girdiðinde Fýstýk, Zeytinyaðý gibi birçok ürünleri kuyulara döktürüp çürümelerini saðlamýþlardý. Hatta bu arada Hacý Ahmet efendinin Gümüþ bir Eðer takýmýný da soyarcasýna elinden almýþlardý. Her ne kadar ýrz ve Namus’a tasallutlarý yoksa da herkes ailesini baþka yerlere göndermiþlerdi. Yine bu sýrada Fransýzlarla yapýlan çarpýlmalarda Hüseyin Efendinin koluna isabet eden bir kurþun kemiðe dokunmadan çýkmýþ ve bir ermeni tarafýndan tedavi edilmiþtir. Hacý Ahmet efendinin 23 Mavzerine karþýlýk Fransýzlar son model silahlarla donatýlmýþ idiler. Zenginler hiç bir maddi fedak&acirc;rlýktan kaçýnmýyorlardý. Gelen misafirler Hacý Ahmet Efendinin evinde aðýrlanýyordu. O sýrada gelenlerin arasýnda Çardaklý Mustafa Kökmen "Aða" da bulunuyordu. Nizip ve Antep müdafaasý bu evde görüþülüyordu. Bir Derleyici olarak yaþý ilerlemiþ Sayýn Hüseyin Bey’e Atatürk ve Cumhuriyet’i sorduðumuzda hýçkýrarak þöyle diyordu : "Atatürk ve arka­daþlarýnýn Cumhuriyet’i ilan etmeleri bizde sonsuz bir sevinç yaratmýþtý. O karanlýk Günler bir daha dönmesin Cumhuriyetimizin 50. yýl dönümü kutluluk ve mutluluk getirsin 1920 yýlýnda 5.000 nüfuslu Bireciðin bir nahiyesi olan Nizip Atatürk ve onun getirmiþ olduðu Cumhuriyet sayesinde bu duruma gelmiþtir.

[ibrahim]

KASIM BÖLER 80 yaþlarýnda fakat oldukça dinç, saðlam, yapýlý bir ihtiyar kendisi ve çevresi hakkýnda aðzýndan dinlediðim olay þunlardýr. 1926 yýlýnda C.H.P baþkaný Kýlýç Ali Paþa merkezden gelip bizi teftiþ etti. O sýrada C.H.P il baþkaný Hüseyin'incioðlu idi. Kýlýç Ali Paþa Hasan Efe ile benden 100 altýn lira istemiþ, fakat ben kendisine bu parayý temin edememiþtim. O bu duruma çok içerlenmiþti. Kasým Bey altýn temin edemeyince 1930 yýlýnda partiden ayrýlmýþtý Ý946 ya kadar hiç bir parti ile Ýlgim kalmamýþtý. 1946 da D.P heyeti müteþebbisi olarak siyasi hayata tekrar baþladým. Necip Mahmut Uygur, Sabri Atalay, Berber Hal&icirc;l Süral ve bunlarýn dýþýnda 5 kiþilik gurubu mey­dana getirmek için Halfetili Dursun Hanýmý da idare heyetine aldýk. Nizip ve çevre köylerde D.P teþkilatýný kurduk. Kaymakam Þahap Fýndýkoðlu zamanýnda C.H.P liler tarafýndan partinin açýlmamasý için tehdit edildik. 1955 yýlýna kadar D.P de çalýþtým 1955 ile 60 yýllarý arasý D.P den Belediye Reisi seçildim. 1960 yýlýnda inkýlap oldu bende ondan buyana tekrar siyasi hayattan çekildim. Bu zaman zarfýnda malým ve mülkümde çalýþmaktayým.

[Ramazan Tarhan]

Metal’cigim bu özverili aktarýmýn için sana teþekkür ediyorum.Gerçekten Mehmet YILMAZ hocamýzýn bu güzel ve degerli eserinden oldukça faydalanýyoruz.Nizipli yazarlar konusunu siteye ilk attýðýmda hocamýzýn bu eserini de unutmadýk.Ama numune boyutunda baskýsý tükenen bu eseri internet üzerinden okuyucularýmýza aktarýrken eserin konu baþlýklarý ve sayfa numaralarýný da ilave edersen kaynak gösterme noktasýnda önemli bir detayý da sunmuþ olursun.Zira kaynaklý çalýþan tüm araþtýrmacýlarýn aradýðý en önemli þey eserlerin konu baþlýklarý ve sayfa numaralarýdýr.Tabiki yayýnevei ve basým yýlý gibi detaylar da bu kaynakçaya daha da güzellikler katmaktadýr.Kasým kardeþimizin çektigi fotografý görünce hocamýzýn daha nice eserler yazabilecegi kanaati oluþtu bende.Umarým bu hususta çalýþmalarý mevcuttur.Böyle kýymetli insanlarýmýzýn bu tür çalýþmalarýný teþvik edici faaliyetlerde bulunmak hepimizin görevidir..

[admin]

Konuyu anladým, metalin olmadýðý þu günlerdeben organize edeyim abi.

[admin]

NÝZÝP SAVAÞI (Milli Mücadele Yýllarý)
Antep’in Fransýzlar tarafýndan iþgali sýrasýnda kadýnýn biri çocuðu ile birlikte hamamdan gelirken iþgalci yabancýlar kendisine sarkýntýlýk etmiþlerdir. Halk duruma büyük tepki göstermiþti. Olaya karýþanlarý Fransýzlar teker teker tutukluyorlardý. Bunun üzerine bir çok Antep’li yurtsever örgütlenerek iþgalcilerle silahlý uðraþa katýlmaya karar verdiler. Örgütün yönetim kurulu þu kiþilerdendi.: Çiftçizade Ferit, &icirc;nco Hüseyin, Pazarbaþh Nuri, Kahraman Hacý, Mehmet Ali Efendi, Hurþidin oðlu ibrahim Bey gibi.Hurþidin oðlu Ýbrahim bey çevreden yardým istemek amacýyla Nizip’e gönderilmiþ ve durum Habeþ efendiye anlatýlmýþtý. Habeþ efendi Nizip’in tanýnmýþ ailelerindendi. Hafýz hoca oðlu Hacý Mehmet efendi, Hacý Ahmet efendi, Hacý Abdi oðlu Nimet efendi, Maruf Bey Habeþ Efendi tarafýndan çaðrýlmýþtý. Evdeki tartýþmalarda Kur’aný Kerim üzerine and içilerek Antep’e madden ve manen yardým edeceklerine karar verilmiþti. Dolayýsiyle bunlar da Nizip’te yönetim kurulu olarak Ýþe baþlamýþlardý. Habeþ çete reisi olarak tanýnmýþtý. Bunlar Silah ve Erzaklarýný halktan topladýlar. Alýþ veriþlerde Antep’e yardým kasdýyle % 5 oranýnda bir vergi hazýrlanmýþtý. Bazý gençler silahlandýrýlarak çeteler kurarken bazýlarýda onlara silah yardýmýnda bulunuyorlardý. Silahlarýn çoðu Halep’ten temin edilirdi. Bu araç ve gereçler deve sýrtýnda Hasýrlara sarýlmýþ olarak Halepten getiriliyordu. Habeþ efendi çevresinde 300 - 400 kiþilik güçlü bir çete olduðu halde Antep’e yaþdým için harekete geçmiþti. Bizim Nizip çetesiyle Fransýzlar arasýnda Kilisecik, IkÝzkuyu, Nurdana ve Dülük köyünde haftada iki üç çarpýþma olurdu. Bu arada Antep’e de 100 kiþilik bir gönüllü çete göndermiþtik. Fransýzlarýn Halep’ten gelen erzak ve ihtiyaçlarýný Akçakoyun Ýstasyonunda iniyordu. Akçakoyun’da Fransýzlarýn bir de taburu vardý. Antep’te ’Fransýz ve Ermeni karýþýmý 10.000 kiþilik seyyar bir kuvvet Akçakoyun’a gelerek erzaklarýný alýyorlardý ki tam. bu sýrada Habeþ efendi ve Kilis kuvvetlerinin saldýrýlarýna uðradýlar. Ýþgalciler bozguna uðrayýp daðýlýrken yine bu sýrada 5. Fýrka kumandaný Kenan Bey "Paþa" bizim çetelere yardým etmek için Aýýtep cephesine gelmiþti. Çetelerle Kenan Bey’in kuvvetleri birleþerek Ýkiz-kuyu’nun bataklýk bir yerinde Fransýz seyyar kuvvetlerini pusuya düþürerek çok acý bir þekilde bozguna uðratmýþlardý. Bunun üzerine Fransýz seyyar kuvvetleri Nizip’i bir kaç defa iþgal ettiler. Kuvayý Milliye merkezinden bize bir tane top gönderdiler. Fakat bu top ancak bir defa patlayabil. O patlama sýrasýnda Fransýzlar) güç duruma düþürdük Fakat ikinci kez topu kullanmak olanaðý yoktu. Çünkü atar top bozulmuþtu. Daha sonra hafif silahlarla savaþmaya baþladýk. Fransýzlar birþey elde edemeyeceðini anlayýnca Nizip’ten çekildiler Bu arada Hacý Ahmet Hüseyin Efendi kolundan yaralandý. Yine bu çatýþmalar sýrasýnda Fransýzlarýn Kale - Nizip arasýndaki býraktýklarý cephane çetelere daðýtýldý. Kuþatýlmýþ olan Antep halkýna devamlý yüz - yüzelli yükü Merkep un ve bulgur gönderildi. Habeþ Efendi çetesi Fransýzlara hücum ederek cepheyi yararak ganimet ve erzaklarý Antep’e gönderdi. Yine bu çarpýþmalar sýrasýnda Akçakoyun’da bulunan Fransýz kuvvetleri çeteler tarafýndan tutsak edilerek teslim bayraðým çektirmeye mecbur edildi. Bu sýrada iki tane Fransýz uçaðý bizim çetelerin üzerine bomba attýlar. Arkasýndan Fransýzlarýn Karkamýþ’a yakýn Keklice köyünde güçlü bir kuvvetin bulunduðunu haber aldýk. Nizip çetesi burayý basmak için Kývýrcýk köyüne gelerek Sefil Ahmet oðlu Hanifi Çavuþu deðiþik kýlýkla yumurta ve yoðurt satmak üzere Keklice köyüne gönderdik, Hanifi Çavuþ üstüne aldýðý görevi yerine getirmiþ ve bize katýlmýþtý. Fakat bizim gece karanlýðýný bekleyeceðimiz bir sýrada 10.000 kiþilik Fransýz gücünün Birecik üzerine yürüdüðünü haber almýþtýk. Keklice baským ertelenerek Birecik’in yardýmýna koþulmuþtu. Birecik ve Nizip kuvvetlerinin toplamý 700 - 800 kiþi arasýndaydý. Oysa Fransýz ordusu 12.000 kiþiydi. Aramýzda 200 metrelik kadar bir mesafe vardý. Bir sürü gibi üzerimize gelmekte olan Fransýzlarýn topu ve Mitiraliyöz ateþlerine karþýlýk ellerimizde sadece haf Ýf Tüfekler vardý. Geri çekilmek zorunda kalmýþtýk. Bu çarpýþma sýrasýnda Nacar Hamil, Mehmet Emin oðlu Mustafayý kaybettik. Daha önce kuþatmamýzda bulunan Fransýzlar Birecik kuþatmasýný Býraktýlar. Bu çarpýþmalarda halk hiç bir þey esirgemiyordu, On yaþýndaki çocuk bile heyecanla cepheye koþmak istiyordu. Yine Birecik kuþatmasý sýrasýnda Hami Salih, Habeþ efendiye þöyle seslendi. "Kendine acýmýyorsan oðluna acý oðlun tüfek namlusunda uyuyarak Fransýzlara bakýyor. Çocuk uyur vaziyettedir". Babamýn cevabý þu oldu, "Burada hepimiz vatan müdafasý için toplanmýþ bulunuyoruz, Cepheyi kim terk ederse tüfeðin aðzýný ona çeviririm Salih Aða bu iþ bük arkasýnda adam olmaya benzemez". Nihayet Memleket kurtuldu Cumhuriyet’in ilanýný sevinçle karþýladýk, Atatürk’ün hareketleri çok yerinde idi. Daha çok harf ve kýyafet inkil abýný Nizip’li olarak yerinde bulup Antep ilinden önce bu devrimlere uyduk. Son alarak gençlerin yapmýþ olduklarý olaylarý iyi bir sonuca baðlanmasýný istiyorum.

[admin]

MAMADO "MAHMUT KARAYILAN"
1885 doðumlu eskiden Antep’e þimdi Nizip’e baðlanmýþ Peþke Binam Köyündendir. Binam vadi içinde güneye yönelmiþ Riþvaýý oymaðýndan geldiklerini Ýddia eden bir Kürt aþiretidir. Köyde Mamadoyu bulup konuþtuk. Bize olað anüstü bir misafirperverlik gösterdi. Milli mücadele yýllarýndaki çaba ve uðraþlarýný þöyle sýraladý. : Bizden önce hemþeriniz prf, Hüseyin Cahit Tanyoldan bu köye iki kez gelmiþti. izlenimlerini I. Ü. E, Fakültesi yayýnlarýnda Sosyoloji dergisinde anlatmýþtý, Peþke Binam 42 yýl önce kurulmuþtur. Eskiden aþiretin kýþlak olarak kullandýðý bir yerdir, ilk kez Hüfreler yapýlarak geçime elveriþli olan bu köye yerleþilmiþtir. Yaylaklarý Elbistan ve Malatya’dýr, Oymaða bjr klsmý Cingife kazalýnda bulunmaktadýr. Onlar da Karadað’a yaylamaya çýkarlardý. Ben oymaðýn reisiyim ve anýlarým þunlardan ibarettir. 20 yaþýndayken askere gittim askerliðim bitmeden kaçtým, sonra da teslim olmadým. 1. Dünya savaþý sýrasýnda zamanýmýn çoðu paðlarda geçti fakat hiç bir zaman Eþkiyalýk yapmadým. Çünkü 1. Cihan sayasý sýrasýnda gerekse kurtuluþ savaþýnda Eþkýyanýn bize verdiði zarar dýþ düþman lannk inden daha az deðildi. O sýrada Tahtik köyü yakýnýnda Mille-möho eþkiyalarý bir köyü soyup suçu benim üzerime atmýþlardý. Aslýnda ben Araplarda idim. Üç dört gün sonra köy zabýta kuvvetleri tarafýndan sarýldý, fakat beni tutamadýlar. Bu olaydan sonra daða çýkarak eþkiyalýk yapmaya mecbur oldum. Antep’teki Jandarma Yüzbaþýsý Esat Bey bana bir mektup göndererek çevre halkýnýn benden þikayetçi olduðunu bildirip, oralarý terketmemi istiyordu. Bunun üzerine Malatya topraðýna giderek Söðütlü köyüne yerleþmeye karar verdim. Bir kýþ orada kaldým sonra Kadirli köyüne giderek orada eþkýyalarý izleyen Kadir çavuþla tanýþtým. Benim asker kaçaký olduðumu hiç kimse bilmiyordu. Kadir çavuþ’ta beni Malatyaya çaðýrarak ikinci Ýnzibat kumandaný Ahmet Ali Bey’Ie görüþtürdü. O sýrada Antep ile Malatya arasýnda eþkýyalýk yapan ve çevrenin Mal, can ve Irzýna saldýran 200 kiþilik çetesiyle Bozan Aðayý ve Memoyu Ýzlemek için altý arkadaþýmla birlikte bizi silahlandýrdýlar. Ýhtiyaçlarýmý temin için bana bir de Emirname verdiler. Bozan aða ve çetesiyle 12 kez çarpýþmamýz oldu. Bu çarpýþmalar sýrasýnda onlar çok kayýp verdiler. Hereke mevkiinde yapýlan çarpýþmada Besnili Haçý Halil, Bozan Aða ve kardeþi Seydo baþta olmak üzere 40 kiþi kadar ölü verdiler. Daha sonra çete daðýldý. Bu tarihlerde "31 Ekim 1918 de Mondros Mütarekesi imzalanmýþ, maðlup olan Müttefiklerimizle birlikte biz de savaþý kaybetmiþ oluyorduk", Anadolunun Ýþgal edilen diðer yerleri gibi Antep’te Ýngilizlerin payýna düþmüþtü. Daha sonra Ýngilizler yerlerini Fransýzlara býraktýlar. Bizler düþmaný Antepten çýkarmak amaciyle Binam, Keret, Hýyamj Elhacý, Çanakçý, Zerdegüm, Karakoç, Kalesakýz, Tokdemir köyleri olarak 200 kiþilik bir çete kurduk. Arkadaþlarýmla birlikte Antep’te çýnarlý cephesine katýldýk. Antep’te Fransýzlarla bir kaç kez çarpýþtýk. Nizio’in Çanakçý köyünden Ýbrahim oðlu Kadir çapan yanýmda vurulup yaralandý. Daha sonra beylerbeyi köyüne çekildik. Orada karargah kurup geceleri Fransýz çemberini ateþ açarak kayýplar verdiriyorduk. Benim çetelerimden biri þimdiki mezarlýk olan yerde Fransýz bölüðünü yararak Antep*e girmeyi baþarmýþtý. Bu giriþte Fransýzlarýn bir makÝnah tüfeði de bizde kalmýþtý, Antep’te heyet-Ý merkeziye ile görüþmemiz sonucunda bizleri Akçakoyun istasyonuna gönderdiler, Heyet-i merkeziye þu kiþilerden meydana geliyordu. Baþkan Ferit Bey, Þaban Hafýz Bey, Çiftçi Mehmet Ali Bey, Kahraman zade Hacý Bey, Hacý Halý t oðlu Sadýk Bey, Inco Hüseyin Bey’den ibaretti. Ben çeteleri alarak Akçakoyun’a gittim. Karayýlan’da Kersentaþ’a geçti, Akçakoyun’da Nizip çetelerinin baþýnda Habeþ efendiyle birleþtik.Fransýzlarla yaptýðýmýz çarpýþmada 3-4 þehit verdik. Hala orada bir tepe "Mamado Tepesi" diye anýlmaktadýr. Benden ayrýlmýþ olan Kersentaþ’taki Karayýlan ve Habeþ Efendiyle konuþup Fransýzlara saldýrmayý kararlaþtýrdýk ve Akça-koyun’dan kalkýp Kersentaþ’a doðru yol aldýðým sýrada düþman beni görmüþ üzerime yaylým ateþi açmýþtý. Tesadüf eseri atýmý koþturarak isabet almadan kurtulduðum halde yine tesadüfen penceresinin önünde Mektup yazan birisi açýlan ateþten isabet alýp ölmüþtü. Daha sonra Habeþ Efendi ve Karayýlan’la birleþip karþý saldýrýya geçmek isterken Karayýlan’ýn ve habeþ Efendinin çeteleri daðýldýðý için hücumdan vazgeçip Antep’e gittik. O gece orada kalýp heyet-i merkeziyeye görüþtükten sonra sabahý tuz hanýnda buluþtuk. Heyet-i merkeziyede todanan 350 kiþilik gönüllü ile ben ve Karayýlan Þahin Bey’e yardýmcý olmak için kilis yoluna gönderildik. Þimdiki mezarý bulunan yerde karþýlaþtýk, BÝZÝ sevinçle kucaklayýp gözlerimizden öptü. Çevresindeki çetelere nasýl davranacaklarýný buyurdu. ÞahÝnbey Karayýlanla birlikte orada kaldý. Ben köprünün gün doðusundaki tepenin üzerinde savunma durumuna geçtim, O sýrada Kilis yönünden gelip Antep yönüne geçmek isteyen Fransýzlar’ý durdurmak için köprünün üzerine çýkýp "Ancak Fransýzlar cesedimi çiðneyerek Antep’e geçebilirler" dedigi sýrada açýlan bir yaylým ateþiyle vuruldu ve orada þehit oldu. Þahin Bey, cesur, oldukça duygulu ve içli bir kahraman idi. Bizler elimizdeki ilkel silahlarla kendimizi koruyamayacaðýmýzý anlýyarak geri çekildik. Bu sýrada atýlan bir top güllesi benim poþum ve giysilerimi parçaladýðý halde önüme saplanýp patlamamýþtý. Topun düþmesini çok yakýndan gördüðüm için gözlerim bozuldu ve bir hafta bakamadým. Böylece gerisin geriye çekilirken arkama düþen bir güllenin fýrlattýðý taþ belime çarpýp beni yýktý Arkadaþlarým, ilk önce beni ölmüþ sandýlar fakat ölmedim. Orada bir hayli kayýp verip kalanlarla Antep’e döndük. Bu sefer karargahý Bedir köyüne kurduk. Mýntýka kumandaný Hüseyin Hüsnü paþayla karþýlaþtýk. Ordan gereken yerlere hjiçurn ediyorduk. Hatta hücumlardan birisinde 8 Fransýzý öldürdük. .Bizi sabaha kadar top ateþine tuttular. Fransýzlarýn Akçakoyým yönünden ilerlediðini haber alan Hüseyin Hüsnü paþa bizi Celal beyin bulunduðu Sinan köyüne gönderdi. Biz Ballýkuyu tepesinde Habeþ Efendinin çeteleriyle birleþip makinalý tüfekleri kurduk. Makinalar bir kaç mermi sýktýktan sonra durdu, bizde tüfekle karþýlýk vermeye baþladýk. Fakat toplarla Fransýzlara karþý ateþe geçince tutunamayýp Sinan köyüne Celal Bey’in yanýna gittik, O gece köyde kaldýk. Hüseyin Avni paþa da yanýmýza geldi. Oradanda Hüseyin Avni paþa Bedir köyüne döndü. 9. Fýrka kumandaný Mehmet Hayri Bey Hüseyin Avni paþaya haber göndererek beni istemiþti. Bende çetemi alýp Mehmet Hayri Bey’in yanýna Göksünlü köyüne geldim. Mehmet Hayri Bey eþkýyalarýn izlenmesinde beni görevlendirdi. Eþkiyalarý ortadan sildik. O sýrada Fransýzlarda Antep’i kolayca alamayacaklarýný anlayarak iþgali Antep üzerinden kaldýrdýlar. Yukarýdaki yaptýklarýmýzýn hepsini memleketimin kurtuluþu için yaptým. Þimdilik bir Gaziler cemiyetimiz var. En büyük avuntumuz o günlerden sað kalanlarla oturup anýlarýmýzý birbirimize anlatmak oluyor. Bu güne kadar çok güçlükler ve yoksulluklar çektim. Fakat Devletten yaptýklarýma karþýlýk bir þey istemedim. Yeter ki yurdumuz baðýmsýz, güçlü ve sað olsun. Cumhuriyetin 50. yýlýnýn gelecek kuþaklara mutluluk getirmesini dilerim.

[admin]

Nizip Ýlçesi Kaymakamlar 21.9.1973.

Sahip Bey 1/3/1926- 22/8/1927
Recai Bey 24 9 1927 - 12 2 1929
Hayri Bey 16 4 1929 - 9 9 1931
Þemsettin Akan 14 2 1931 -22 1 1936
Arif Dayanç 22 1 1936 -22 8 1937
Cevad Yurttaþ 29 5
1938
4 8 1942
Eþref Aykut
26 9
1942
3 2 1945
Þahap Ural
12 4
1945
18 10 1947
Ýbrahim Er
8 6
1948
9 9 1949
Tevfik Akkutay
2 1

[admin]

KAYMAKAM SEFER CANSU
1931 Yýlýnda Samsun’un Bafra kasabasýnda dünyaya geldim. Ýlk ve orta tahsilimi orada yaptým, Liseyi Samsunda bitirdim. Babam Un ve Zahire üzerine tacirlik yapardý. Asýl amacým Kaptan olmak idi. Fakat sonradan Mülkiyeyi tercih ederek Siyasal Bilgiler Fakültesini bitirdim. Samsunda Kaymakamlýk Stajyerliðimi tamamladým. 25. Dönem Kaymakamlýk kursuna devam ederek oradan mezun oldum. Staj sýrasýnda Hukuk Fakültesinin fark derslerini de vererek Hukuk Diplomasýný aldým, ili çektiðim kurada Malatya’nýn Erguvan ilçesine atandým, 4 aylýk bir zamandan sonra askere gittim. Asker dönüþü Tokat’ýn Artuva ilçesine tayinim çýktý. 1960 devriminde oradaydým. Devrimden sonra Erbaa Ýlçesine tayin oldum. Oradan da mahrumiyet ilçe hizmeti yapmak üzere Tunceli’nin Mazgirt kazasýna tayin oldum. 2 Yýl orada kaldýktan sonra Patsa, Ulu bey, Kuyucuk, Urla ilçelerinde bulundum, Fatsa’da iken 2 ay süre ile ayrýca Kuyucukta görevli iken 1 yýl süre ile Bati Almanya’ya Staj görme amacýyla Bakanlýk tarafýndan Avrupa’ya gönderildim. Þimdilik 14. 8. 1972 den beri Nizip’te görevliyim. Evli 2 çocuk babasýyým. Cumhuriyet’in 50. yýl münasebetiyle Yurt düzeyinde bütün il ve ilçeler kendi çapýnda parlak bir Zafer kazanmak amacýyla hareketli bir çalýþmaya gireceklerine inanýyorum. Yarým kalan eserlerin bazýlarýný bitirdik. Bir kýsmýmda 1974 te Diteceði kanýsýndayým. 50. Yýl dönümü münasebetiyle ve Nizip’in Mülkiye Amiri olarak 50 köye elektrik istedim, 10 köyede daha okul yapýlacaðým ve 1974 e kadar biteceðini sanýyorum. Devlet Yatýrým planýnda bulunan Pratik Sanayii okulunun yapýmýna 1973 yýlýnda baþlayýp, 1975 yýlýnda biteceði kanýsýndayým. Ayrýca 6 Milyonluk yatýrýndý 400 Öðrencili Sanat Okulunun yaný sýra 16 Dershanelik Lisenin açýlmasý da tasarý içindedir.

[admin]

NÝZÝP ÝLÇESÝ BELEDÝYE BAÞKANLARI.

1- Haci Mehmet Sayýn
2- Sait Ali Okan
3- Þerif Sayýn
4- Avni Uygur
5- izzet Oðuz
6- Muhittin Sayýn
7- Necip Mahmut Uygur
8- Kasým Böler
9- Kaymakam "1 Yýl"
10- Necip Mahmut Uygur
11- Ahmet Öðüt
12- Osman Sayýn.

[admin]

OSMAN SAYIN
1938 Nizip doðumlu, ilk ve orta tahsilini Nizip’te yaptý. Lise tahsilini Gaziantep Ticaret Lisesinde yaptýktan sonra, Ýstanbul Ýktisadý ve Ticaret Ýlimler Akademisinden 1964 yýlýnda mezun oldu. 1964/66 yýllarý arasýnda askerlik görevini yaptýktan sonra 1968 Haziranýnda yapýlan mahalli seçimlerde C.H.P. den adaylýðýný koymuþtur. O tarihten bu yana Belediye Baþkanlýðý görevini yerine getirmektedir. Evli bir çocuk babasýdýr. Belediye hizmetlerinde dýþ mahallelerden merkeze gelme politikasý takip edilmiþtir. Elektrik, kanalizasyon, su gibi alt yapý tesisleri tamamen ikmal edilmiþ olan kazamýzýn Amerikan ihtiyaç fazlasýndan temin edilen yol makineleriyle stabilize hale getirilmeyen yol býrakýlmamýþtýr. Karayollarý - Belediye Ýþbirliði sayesinde Belediye baþkanlýðým sýrasýnda 22 Km. lýk þehir içi asfaltý da yapmýþtýr. Ayrýca 5.750.000 keþif bedelli 50 dükkan 36 büroluk iþ haný ve Belediye hizmet binasýyla 800 kiþilik modern belediye sinemasý Cumhuriyetimizin 50. Döneminde halkýmýzýn hizmetine açýlacaktýr 1.000.000 TL. lýk soðuk hava deposu inþaatý ikmal edilerek 1973 yýlý baþlarýnda hizmete açýlmýþtýr. 30.000.000 TL. yatýrýmlý temeli atýlacak olan Erkek Sanat Enstitüsü yapýmý için 26.000 M. karelik arsa Milli Eðitim Bakanlýðýna baðýþlanmýþtýr. 4.500.000 liraya çýkacak olan belediye oteli ihaleside 1973 yýlýnýn sonlarýnda yapýlmýþ olacaktýr, iller Bankasý vasýtasýyla askeri alanýn yerini 2.100.000 Lira deðerinde 16 dershanelik bir lisenin yapýmý için Bayýndýrlýk Bakanlýðýna baþ vurulmuþtur. "Bu hizmetlerim az da olsa göz dolduruyorsa kendimi mutlu hissederim." diyor.
Osman Sayýn.

[admin]

BARAK VE BARAKLILAR
Dünyanýn bugünkü umumi þeraiti ve asýrlarýn
Dimaðlarda ve karekterlerde temerküz ettirdiði
hakikatler hayalperest olmak kadar büyük hata olamaz.
Tarihin ifadesi budur, timin aklýn, mantýðýn ifadesi de böyledir.Barak sözcüðü Nizip ilçemizin Suriye ile sýnýrlý güney bölümü akla gelir Bu yere Barak ovasý da denir. Barak’ý coðrafi bakýmýndan þöyle sýnýrlayabiliriz. Doðusu Fýrat, Batýsý Sasur suyu, Kuzeyinde ýlçemn daghk bölgesinin güney etekleri, Güneyinde Suriye ile Türkiye’yi ayýran Tren yolu ile çevrili bölgedir. Toprak adýný, üzerinde oturan Barak topluluðundan almýþtýr. Bu topraða Baraklar yerleþipte bu büyük oymaðýn adýný almazdan önce hangi adla anýlmýþ olduðunu henüz tespit edemedik. Barak’ýn bir çeþit tüylü köpek adý olduðu söylenir. Sayýn Prof. Faruk Sümer’in bu kaydýna karþýlýk araþtýrýcý arkadaþlarýmýzdan emekli Öðretmen Sayýn Ömer Özbaþ bu açýklamaya ek olarak "Çok eski ve yaygýn bir efsaneye göre de gerçek Barak bir kuþ yumurtasýndan çýkarmýþ. Akbaba kocayýnca sonunda iki yumurta yumurtlar bunlarýn birisinden Barak çýkarmýþ" diyor. Rahmetli Ali Þahin ise: "Barak Kurt baþý anlamýna gelir" diye adlanýþý Ergenokun destanýna baðlýyor. Barak sözcüðü kiþi adý olarak da kullanýlmýþtýr. Barak Hacip Barak Han, Barak Baba, Barak Reis gibi isimlerde kullanýlmýþtýr. Barak Hacip Karahitay sülalesinin kurucusu, Özbek hanlarýndan birinin, Moðol hanlarýndan ikisinin adý Barak handýr. Bir Selçuk Prensi iken Moðollar elçi olarak gönderilen Barak baba ve Yunus Emrenin Þeyhi Taptuk Emre Barak oymaðýndan dýr. Rahmetli Ali Þahin’e göre Hacý Bektaþ-ý Veli Ýle Sarý Saltuk’da Barak oymaðýna mensupturlar. Yine Prof. Sayýn Faruk Sümer Barak oymaðýnýn adýný bir kiþiden aldýðý kanýsýndadýr. Türkmenler daha doðrusu genel olarak Türkler Nizip çevresine ne-zaman gelmiþlerdir? Türkler islamiyeti 8. Y. Yýlda kabul etmeye baþlamýþlardýr. Bundan sonraki Türkleri Abbasi Oðullan ordusunda Asker olarak görmekteyiz. Bunda Emevi saltanatýnýn devrilmesindeki Türklerin büyük rolünün etkisi vardýr. Hatta Harun Reþit bir Türk kýzýyla evlenmiþtir. Halife olarak gördüðümüz 3 oðlundan Mutasýný Türk kýzýndan olmadýr. Bu sýrada Baðdada o kadar Türk gelmiþ ki bu kentin kuzeyinde Türkler için Samarra adýnda bir kent kurulmasý zorunluðudoðmuþtur. Öbür yandan Abbasiler kuzey sýnýrlarýnda Bizans’la olan sýnýr bölgesinde Cundal Avaþim adýnda yeniden örgütlenen askeri bölgeler meydana getirmiþlerdir. Bu bölgelerden ikisi Dülük ile Raban "Araban" dýr. Abbasi ordusunda bulunan Türk askerlerinin bölgemize ta o zaman geldikleri anlaþýlmaktadýr. Bu arada Nizip çevresine de geldiklerinden þüphe yoktur. Bu güçlü tahmine karþýlýk Türkmenler Alparslan komutanlarýndan Gumüþtekin Afþin’in ordusuyla birlikte bölgemize gelerek Dülük, Araban ve Nizip’i fethetmiþlerdir. 1066 tarihlerinde oluþan bu fetihten beþ yýl sonra Malazgirt zaferiyle Anadolu’nun kapýsý açýlmýþ, Haçlý savaþlarýndan sonra burada Nizip’te olmak üzere bütün Anadolu hýzla Türklerin, daha doðrusu Türkmenlerin eline geçmiþtir. Böylece Barak’ta saf bir Türkmen yurdu olmuþtur. Ancak Barak’ýn bu ilk Türkmen halký hangi boy ve oymaktan olduðunu þimdilik kestirmek zordur. Ýkinci konuya gelince : Türklerde ve þüphesiz "Türkmenlerde de aileler obalarý, obalar oymaklarý, oymaklar boylarý, boylar uluslar da elleri meydana getirmektedirler Öyle sanýyorum ki bu ayrýmýn toplumdaki sýnýrý sabit deðildir. Bir aile veya oba zamanla kalabalýklaþarak kollara ayrýlmakta boy, ulus, el haline gelmektedir. Nitekim kaynaklarýn ayný topluluk için verdikleri bu ayrým adlarý birbirini tutmuyor. Bir topluluða birisi boy derken öbürü oymak, baþka biri oba diye nitelendiriyor. Seri mahkeme sicillerinde oba, oymak karþýlýðý cemaat, taife sözcüklerinin kullanýldýðý, daha büyük ve kalabalýk topluluklarada Aþiret, Kabile, Kavm denildiðini okuyoruz. Bu nedenle yazýmýzda kaynaklarýn ifadelerine uyarak Barak’lar için boy, oymak, oba dediðimiz olacaktýr. Barak’lar Türkmen olduklarýndan þüphe bulunmayan Dülkadirli ulusunun, Cerit boyunun bir oymaðýdýr. Sayýn Prof. Dr. Faruk Sümer Barak’tan oba diye bahsediyor. Bu deyimi yukarýdaki açýklamamýza göre deðerlendirmek gerektir. Bir boy olarak kabul edilen Cerit ise bölgemizde "Cerit Obasý" diye anýlmaktadýr. Buna göre oba denilen bir topluluðun baðlý olduðu daha büyük bir toplulukta böylece oba diye anýlmýþ oluyor. G. Antep - Adana - Kahraman Maraþ yol ayrýmýndan baþlayarak batýya uzanan Adana yolu üzerinde bulunan Þeyhli Ceridin köyüne kadar olan arazi bölümüne "Cerit arasý" denir. Burada 24 Oðuz boyunun adlarýný taþýyan Bayatlý, Çavdar "Çavdur Çavundur" köylerinin bulunmasý dikkat çekicidir. Baraklar’ýn Sivas bölgesinde iken 1688 de Baþka oymaklarla birlikte ekinlere zarar verip köyleri yaktýklarý, 1690 yýlýnda yine baþka oymaklarla birlikte Avusturya savaþýna çaðrýldýklarýný Sayýn Prof. Dr. Cengiz Orhonlu kaydetmektedir. (S.41)

[admin]

Çevre Türkmenlerinin sözlü destanlarýna göre 4.000’i Abdal denilen Davul Zurnacý olmak üzere 84.000 evlik Türkmen topluluðu Horasandan kalkarak önce Sivas dolaylarýna, sonra Yozgat’a gelerek yurt tutmuþlardýr. Yozgat’ta devlet postasýný soyulmasý olayýndan ötürü bir Türkmen beyi tutuklanmýþ, Oymak beylerince verilen karar gereðince topluca eyleme geçerek tutuklu kurtarýlmýþ, bu olay nedeniyle Devlet güçlerinin harekete geçtiði haber alýnýnca topluluk Yozgat’ý býrakarak yönlerini güney’e çevirmiþ hýzla uzaklaþmýþlardýr. Arkalarýndan Osmanlý komutaný Kadýoðlu Yusuf paþa’da izleyerek gelmiþ, kalabalýk Türkmen topluluðuyla çarpýþmayý göze almamýþ, onlarý Urfa nýn güneyinde Fýrat kenarýnda Culap denilen bölgeye yerleþtirmiþtir. Hikaye eylediðimiz bu halk söylentisine karþýlýk resmi belgelerden Öðreniyoruz ki : Yerleþtirmenin bir amacý da Arabistan’dan göçerek Suriye çölüne gelen, Anadolu sýnýrlarýna dayanarak soygunculuk ve çapulculukla asayiþi bozan Aneze, Tay ve baþka Arap oymaklarýna tampon durumdadýr. Nitekim Culap yerleþmesinden sonra Türkmenlerle Araplar arasýnda bir çok çatýþmalar olmuþtur. Culap isk&acirc;nýnda Belih suyu kenarýnda yerleþtirilen Beydilý oymaðýyle komþu olarý Boz - Ulus Cerid’inin bir oymaðýda bulunmaktadýr. Bu yerleþmeden sonra çýkan olaylarýn hikayesinden anlýyoruz ki, adý acýklanmýyan bu Berid obasý Baraktýr. Culap’a yerleþtikten sonra bir çöl iklimi hüküm süren bu yere bir türlü ýsýnamayan Türkmenler kaç kez bulunduklarý yerleri býrakarak kuzeyin daðlýk bölgelerine kaçmýþlar, her defasýnda geri konduklarý yerlere tekrar çevrilmiþlerdir. Sözlü göç destanýnda Yozgat’tan geliþlerinde ve Culap’ta Türkmen topluluðunun genel baþkaný olarak nitelenen Feriz bey’in iran’a göçüþü dikkat çekicidir. Ancak Feriz bey’in ayrýlýþý, yalnýz Culap’ýn alýþmadýklarý çöl ikliminden deðil, birde özgür bir yaþantýdan sonra disiplinli bir düzene girmesiyle de yorumlamak gerektir. Türkmenlerin gerek temelli olarak Culap’dan ayrýlmalarý gerekse yaz aylarýnda kuzey’in yaylalarýna gidiþ ve dönüþlerde yollarý üzerinde bulunan ekinlere, bað ve bahçelere zarar vermeleri, soygunculuk yapmalarý Hükümetin müdahalelerini gerektirmiþtir. Hükümetin müdahalelerinden asayiþ düþüncesi kadar bu Türkmen topluluðundan alýnan Vergilerin Üsküdar Atik Valide Sultan Vakfýna ait bulunmasý, yerlerini terketmeleriyle bu vergilerin toplanamamasý nedeniyle Vakýf gelirinin azalmasýna da etkisi vardýr. (S.42) Türkmenler Culap’ta da rahat durmamýþlar, boy beylerine Mütesellimlere karþý gelmiþ, Þehir ve kasabalara baskýn yapmýþ, Kervanlarý soyarak yol güvenliðini bozmuþlar. Bu durum sürdüðünden topluca bir arada bulanmalarýnýn bunda etkili olduðu da düþünülerek daðýtýlmalarýna karar verilmiþ ve buna Halep valisi Abbas Paþa görevlendirilmiþtir. Abbas paþanýn orduyla eyleme geçmesi sonucu Culap darmadaðýn olmuþtur. Türkmenlerin sözlü destanlarýnda Culap’a geliþ gibi ayrýlýþ’ta halk ozanlarýnýn bir çok þiirlerine konu olduðu gibi bunlar Türkmen Müzik Sanatçýlarý tarafýndan bestelenmiþlerdir. Culap’dan ayrýlan Baraklarýn buradan þimdiki bulunduklarý yere geldikleri anlaþýlýyor. Büyük Barak topluluðu bir çok kollara ayrýlýp ayrý ayrý adlarla anýlmýþlardýr. Araþtýrýcýlarýn bu konuda ki yaptýklarý ayrým ve verdikleri bilgiler birbirini tutmuyor. Gaziantep eski ilk Öðretim Müfettiþlerinden rahmetli Ali Rýza Yalgýn’ýn tespit ettiði Barak obasý 12 dir adlarý þöyledir.
1. Halidi
2. Kürdili
3. Eseli "isalý"
4. Tiryakili
5. Göðebakan
6. Ali Idrisli
7. Hacý Kasýmlý
8. Melecanlý
9. Çokþuruklu
10. Marzýbalý
11. Çayrazlý
12. Kara Kozaklý
Prof. Dr. Tanyol baþka bir ayrým yapmýþtýr. Sayýn Tanyol Baraklarý önce 4 kola, sonra bu 4 kolun da herbirini bölümlere ayýrmýþtýr. Ayrýca her bölümün bulunduklarý köylerede iþaret etmiþtir. Þöyle ki :
A- Abdürrezaklý :
1. Kasýmlý: Suriye’de oturmaktadýrlar.
2. Mahmutlu: Hülmen, Seydimen. Keçili, Nonu, Mülk, Kargamýþ.
3. Tiryakili: Hülümen, Seydimen, Keçili, Nonu, Mülk, Kargamýþ.
(S.43)

[admin]

4. Çayrazlý : Elifoilu, Çiftlik.
5. Göðebakan:Kýlcan.
6. Ali Ýdrisli Ýdrisli olmalý Hülümen, Tutluca, Ekizce, Antep, Humeylisi, Tüzel, Güneyse Mülk. köy!eri.
B- Kurdili
1 Boz Muratlý: Girlevik, Mercihamis. Tüccar "’Ticar olacak"
2. Kýzýlcaþar: Kirkiz, Nizip Hülümeni, Kayþöðlu, Danaoðlu, Tabya, Kubbin, Toru Mahmut, Hezimoðlu,Çirkiþ, Bozaliöðlu.
3. Bayýndýr: Aþaðý Bayýndýr, Yukarý Bayýndýr, Yazýr.
4. Geçili: Tilhabeþ, Mihrap, Dazhüyük, Söðütlü, Kersentaþ
5. Sürkýzýllý: Girlevik, Mencihamis, Ticar.
6. Karabacak: Dazhüyük, Söðütlü.
7. Mayabazlý: "Mazbalý" A.Rýza,Yalðýn’ýn Marzýbalý ,dediði kol
C- Torun oyrmaðý
1.. Osman uþaðý. Kefrik.
2. Ýnal uþaðý. Aðcaköy, Germiþ, Çokþuruk, Alagöz.
3. Halit uþaðý. Kefrik köyü.
4. Hacý uþaðý. ,. Mizirin, Keferþiyh, Humus, Balgýr Totun, kersentas.
5. Muharremli. Mizirin, _Akkuyu köyleri.
Ç- Ýseli Oymaðý:
1. Karakozak:Çakýroðlu, Kývýrcýk, Eminlik, Karacurun, Zöhrecik
2. Adýklý: Þera, Þemik, Düveyli, Karaaðaç.
3. Ýseli.Ýzan, Kürep, Kurucahüyük, Münise.
4.Kuzanlý : Dokþuruk.
5. Karaman uþaðý:Kürep_köylerinde. Rahmetli Yalðýn’ýn ayýrýmý ile saiyýn Tanyol’unki karþýlaþtýrýlýrsa görülür ki birinde oymak ve oba olan, öbüründe tersine yeralmýþlardýr.
24 Oðuz boyundan biri olan Bayýndýr, Kürdili oymaðýna baðlý bir kol olarak gösterilmiþtir. (s.44)
Rahmetli Ali Þahin’in ayýrýmý Rýza Yalgýn’ýn ki gibi onikilidir.
Þöyledir:
1- Tiryakili
2- Tarun
3- Ýsalý
4- Çokþuruklu
5- Kasýmlý
6- Kahramanlý
7 - Mahmutlu
8- Abdurazaklý
9- Taburlu
10- Ýnallý
11- Karakozaklý
12- Göðebakanlý Rýza, Yalgýn ’ýn ayýrýmýnda yer almýþ bulunan Kürdili ve. Çayrazlý bu ayýrýmda Baraklar’dan öbür Türkmen oymaklarýndan biri olarak Mütalaa edilmiþtir. Hacý Kasýmlý, Kasýmlý olarak alýnmýþtýr. Öbür yandan R. Yalgýn da bulunmayan Torun, Kahramanlý, Mahmutlu, Abdurazaklý yer almýþtýr. Bütün bunlar gösteriyor ki boy, oymak ve obalarýn ayýrýmýnda kesin bir ölçü yoktur. Baraklar bölgemizdeki Beydili oymaklarý gibi, törelerini unutmayan ulusal varlýklarýný yakýn zamana kadar saklamýþ bulunan su katýlmamýþ bir Türkmen topluluðudur.
KAYNAKLAR
1 - Oðuzlar "Türkmenler" Prof .Dr. Faruk Sümer. A. Ü. D. T. C. Fakültesi yayýnlarý Sayý: 170
2- Ýslam Ansiklopedisi, CÝlt: 2’
3- Türkiye Tarihi YýImaz Tuna, Cilt: 2
4- Cenupta Türkmen oymak1arý. Cilt: 1 A. Rýza Yalgýn
5- Güney Anadoluda Beydili. Türkmenleri ve Baraklar. Eski Milletvekili Ali Þahin
6- Türkmenler ve Baraklar Ömer Özbaþ
7- Çevremizdeki Türk göç ve Ýskanlarýna dair notlar. Prof.C.Tanyol Sosyoloji dergisi 1952., Sayý 7, 8, 9
8- Osmanlý Ýmparatorluðunda aþiretlerin iskan siyaseti ,Prof. Dr.Cengiz Orhonlu.
9- Selçuklular Tarihi, Türk Ýslam medeniyeti Prof. Dr. Osman Turan. S.45