G.Antep/ Nizip Dili Aðzý Hanek Þivesi lehçesi

[fsoyarik]

adamýn biride bizim çoçukluðumuzda
-Yorum atýpda kanneyi kýrýp çýnçýklarý saða sola saçalama diydi

[kuþçu]

döþiyin teahtasýna zumzuðumdan godummu debel debel debelettiririm seni

[delta oscar]

FREMK BALCAMI: DOMATES (BANADURA'DA DENIR) / FATEY:FATMA / FAEL:GUNDELIKCI ISCI / FIRENGI:ANAHTAR / HANIFI:MUSLUK / HARA:NEREYE,NERESI / HORME:HANIM / HASIT:KISKANC / HALLE:KULPSUZ,BUYUK KAZAN / HEDIK:KAYNAMIS BUGDAY / ELLEHEM,ELLEAM:GALIBA / ERISMEK:SAKALASMAK / ENDEZE:ALETLER / IPCEK,IBICEK:KUR'A / IDIS ETMEK:ENEMEK / IRHAN:REYHAN,FESLEGEN / ISTIFIL OLUN:ARANIZDA HALLEDIN / DEBEL DEBEL DUSMEK:ACI ILE CIRPINMAK / DOMMALAK ASMAK:TAKLA ATMAK / DEH DUSMEK: DIKKAT ETMEK / DUYEN: DUKKAN / DUBARA:HILE / DEPIK:TEKME / DELLAK:ERKEK KESECI / NARE: DONME DOLAP / CEPIK:CABUK,ACELE.

[yörem]

ÝBRAM DAYI

Bundan 40 yil kadar önce bir Nizip Sabahi,günes kusluk vakti Dasbas Dagindan görünürken bir çok evde günün taskalasi baslamisti. Fadik Baci ahirdan çikardigi geçilerini nahira götürmek için arik kenarindan elinde akkezesi nahir meydaninin yolunu tuttu.Memis Dayi sabah namazi için hayat kapisinin zirzasini açip ayaginda haphapi elinde tüsbahi camiyr giderken Haddüç Bacida oglu Hösün''ü teze ekmek almasi için zabigin ucundaki Fellah Abitin firinina gönderdi.Hösün elinde çikiniyla gelirken arkasindan iki tane pissik tebelles oldu. Pissikleri kovalamak için yerden bir havara dasi firlatti. Pissikler komsu evin süllümünden sügügüne oradanda çörtene tirmandilar.Bu arada Haddüç baci piharinden aldigi hazvelin üstünde mas çorbasi pisirirken tehmalminden de pendir,temetos,pirpirim, bakdeniz, bekmez çikarip yerdeki savana ve tempire koymustu. Çirtikli sahanlarinda birer çömçe mas çorbasi içen çocuklar sonradan pirpirim dürümü yaptilar.Savandaki urvalari hayir agacinin altina döken Haddüç baciya serçe ve zevzir kuslari zivildasarak tesekkür ettiler.Horantayi ise gönderen Haddüç baci piharindekidon kazaninda asbab yikamaya basladi,çocuklarin tumanlarini, köyneklerini,mahleflerini küllü suda kaynatip tokkasladi ve çivitledi kirli sulari belladen ariga akitti.Evde kalan küçük Ali''nin ayagindaki hayde bartisa takilinca Ali kafasini taganin yanindaki hampara tasa çarpti ve dulugu sisti. Aglayan Ali geçen kahgecinin sesini duyunca aglamasini kesti künçülü ve sekerli kahge isteyen Aliye anasi zambirlanarak küncülü kahge aldi. Ortanca oglun da cercere binmeye gönderdi.Oglu da ille it naresine binecegim diye vizirdadi.Övey oglunu da has ve dari almaya gönderdi. Çevre köylerden gelen köylüler de gün isirken mallarini esek ve mahralara veya at arabariyla Hal''e,avrasaya ve masmanaya tasimaya baslamislardi, acikanlar uzun çarsida nogut dürümü ve cartlak kebabi yiyip biyan serbetiyle serinliyorlardi.Tahtani mahallesin- deki Abdo dayinin oglu Hökkese bir zembil temetos ve biber setili verip dikmesi için cullugun pinarinin yanindaki bahçeye gönderdi. Kendisi de essegin zikkesini çekip çulunu vurdu,mahralari çatti.Daheresini,bihçisini,ölbesini,telisin, haralini mahranin bir gözüne,digerini de serpenelerini yerlestirip Balgiz yolundaki hayatin yanindaki baga gitti. Basdik,dilme ve bekmez için dimiski kesti bir tiyekte hönüsü üzümüde yemek için kesip mahralara yerlestirdi. Abdo dayinin avradi Emmin baci da sire yapmak için komsu Zeyno bacidan küsümlenerek halle ve tistini istedi. Hedik yapan Zeyno baci hedik almasi için Emmin baciya kasem içirdi bir lengeride usaklarina götürdü. Bir gün önce aldigi itegi de geri verdi. Elinde hedik lengerisi olan Emmin baci karsi zabiktan gelen izar giymis; iki avrat gördü, yaklastikalrinda; "bee kele anam Sitti baci sensin hardan geliysin?bee ele anam yanindaki de Cücükçü Hacce degil mi? " diye sordu.Baskarasini yukaridan kaldiran kaldiran Cücükçü Hecce "beni tanimadin mi kele anam " diye lafa karisti, Fevkani mahallesinde kel Ali damda log loglarken süyükten siyismis, hayada düsmüs,onun omuzunu yerine koydum,korkulugunu tuttum,afat içirdim karin agrisi için cadi hapi verdim diye hanege devam etti.Yanlarinda azemefeyme geçerken killani ve mesefa çikinini yan evin bartisina koyup cora karisti.Emmin baci ögleye balcan kebabi, çigköfte ve söörme yapacagini söyledigi zaman Sitti baci da herifinin sisbörek,malhitali köfte ve ve mumbar istedigini söyledi. Yanlarindaki Siho Emminin bahçesindeki mismis,tut ve hayir agacindaki serçeler civildasip arik kenarindaki bük üzümlerine konuyorlardi. Bu arada bir tosbaga ile elöpen bükün duldasinda ilerleyip kayboldular. Komsunun oglu küçük Vakkas elinde söbelegi masmananin kus tagasindaki zevzir ve güvercinlere firlatti. Milahmet Camisinde müezzin Kadirin öglen ezanini duyduklarinda,Sitti baci "geç kaldik kele anam bizim herif bitiracak hemen gidek" dedi. Emmin baciyi kesafet basmis sürekli esniyordu. "Bee kele anam benimde devlüpten gelmis dögmem var,sofuda dövicem.Kenneam halleden alip teste koyacaktim" dedi.Aksam yapacagi siveydiz yemegi için zahfur istedi. Gelecek sene bir masara fazla ekecegini söyledi.Hepsi geç kalacagiz diye hizli adimlarla evlerinin yolunu tuttular. Karkamis yolundaki bugdaylarini cercere veren Hasan Dayi dönste bir essek yükü ortutla gelirken Birecik yolundaki ammisi oglu Irbaama rastladi. "Haaradan geliysin yoorum irbaam? Gel bize gidek biraz hanek edek" dedi. Irbaam da potugum göleginin yanindaki tarlasini telbis edip has ve dari ekip zibilledigini söyledi. Simdi eve gidip oglu Hökkes ile torunu Vakkasi kara doktora götürecegini Vakkasin idnaresinden dönüp pöçünü batirdigini, Hökkesin de elindeki bos aragi kannesini kirip elini cincik kestigini söyledi. Hasan dayida" Aboov yoorum Irbaam size nazar degmis bize gelde bizim arvat onlara üzerlik yoksa kursun döksün" dedi. Beraberce Irbaamin evine gitmek için zabigin içinde kayboldular. Dr.Müslüm AVKAN(HAYDÝ ARKADAÞ?LAR BU YAZIYI GÜNÜMÜZ DÝLÝNE ÇEVÝRELÝM)SAYGILAR

[imported_Deli Yurek]

kepir tusbaasý:kara kaplumbaðasý

[imported_Deli Yurek]

cuk cuk böcügü:Hamam böceði
meþefe : Banyo havlusu

[Subutay]

arkadaþlar bir "eski Nizip coru" olanzindak ya da sindak tam olarak ne demeki bilen varsa cevap yazmasini istiyorum. ben bir kaç kiþiye sordum kimi kuytuda, kenarda kalmýþ arazi; kimi de biçimsiz, imara ya da ekime müsait olmayan daha doðrusu þekili bozuk arazi anlamýna geliyor dedi.

[admin]

alýntý:
Nizipli_kurt

arkadaþlar bir "eski Nizip coru" olanzindak ya da sindak tam olarak ne demeki bilen varsa cevap yazmasini istiyorum. ben bir kaç kiþiye sordum kimi kuytuda, kenarda kalmýþ arazi; kimi de biçimsiz, imara ya da ekime müsait olmayan daha doðrusu þekili bozuk arazi anlamýna geliyor dedi.

þimdi üçgen þeklinde bir arazi vardýr . Bu arazinin içine kare þeklinde bir arsa oturtturursun. Geri kalanlara zindak denir. Bunu bazen yandaki komþu satýn alýr ve kendi arazisini saðlama çýkarýr.

[Subutay]

Aydýnlattýðýn için saðol abi, sen de olmasan...

[Kumral Ada]

Sümesi bozuk,taplama suratlý,iciyen

[civciv]

BEN BAA SORDUM DÖÐÜM TAHTASIN KIRDIM.NERDESiN BACEY..

[Kumral Ada]

"Zýrtaboz" kelimesinin anlamýný bilen var mý?

[Subutay]

Belki inanmayacaksýnýz ama, evet. Burada yazan kelimelerin az bir kýsmý Arapça olmak kaydýyla Öz Türkçedir. Ben ufak bir araþtýrma yaptým, Nizip'te yerel olarak kullanýlan kelimelerin bir çoðu þu an Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde kullanýlmaktadýr. Bizim kent halkýmýzgenel olarak Halep Türkmenleri'nin bir uzantýsýdýr. Türkmen deyince Türkmenistan deðil, bir Türk oymaðý olan Türkmenler akla gelmelidir. Ayrýntýlý bilgi için þu linkteki makaleyi okuyabilirsiniz:
http://www.civril.gov.tr/bildiriler/soy/yoruk.htm
Diðer taraftan kentimiz ve etrafýnda uygulanan çoðu gelenke ve görenek de hala Orta Asya'da bilinip, uygulanmaktadýr. Örnek vermek gerekirse: Nizip'imizde herhangi bir tarým ürününün hasadý yapýlýr. Toplanan mahsül bir araya getirildiðinde geçtiðimiz yýlýn mahsülünden bir parça içine katýlýr ki, mahsül her yýl bereketli olsun. Bunu büyüklerinize ve -eðer varsa- etrafýnýzdaki Türk Cumhuriyetinden gelen insanlara sorabilirsiniz.


alýntý:
pompen demiþ ki:
bu kelimelerin hepsi türkçe mi acaba ?

[civciv]

Çok güzel Bir Bilgi Cok Tþk Ederim Nizipli Kurt.Sana Katýlýyorum

[mizarli27]

zaar eyle aðammm neeedekyaný zatan ortalýk kel alinin baþýna dönmüþ netör edmeli kele