Meyan Þerbeti

[Hasan Göktekin]

MEYAN KÖKÜ

Latince ismi : Glycyrrhize glabra ( [ha]Meyan[/ha] )

Yöresel adlarý :Biyam, Boyam, Piyam, Tatlýkök

Drog adý :Liquirrhitae radix / kök

Toplama/kurutma :Sonbahar sonuna doðru kökler sökülür, yýkanarak iyice temizlenir, genellikle kabuðu soyulur ve güneþte kurutulur. Daha sonra ince kýyýlýr ve hava almayan kaplarda saklanýr.

Bileþim: Glycyrrhizin(þekerden 50 kere daha tatlý), steroller ve çok sayýda flavon(Liquiritin, liquiritigenin vs).

Etkileri: Balgam söktürücü, mukoza koruyucu, antiseptik, böbreküstü bezlerini etkileyici, kramp çözücü, müshil.

Kullaným alanlarý: [ha]Meyan[/ha] kökü, iç salgý sistemini (endokrin sistem) etkileyebilen bitkiler sýnýfýna dahildir. Bitkinin içerdiði glikozitler, yapýlarýna göre, bedenin doðal steroit hormonlarýna benzerlik gösterirler. Ýç salgý sistemi bölümünde bu maddenin iþlevlerine deðinmiþtik. Meyan kökünün böbreküstü bezi problemlerine, örneðin Addison hastalýðýna(bir böbreküstü bezi yetmezliði) karþý görülen olumlu etkisi, onun bu konudaki etkinliðinin belirgin bir kanýtý olarak kabul edilir.
Meyan kökü ayrýca, tüm öksürüklere ve bronþiyal hastalýklara karþý da baþarýyla kullanýlabilir. Týp tarafýndan mide ülseri tedavisinde kullanýldýðý gibi, geleneksel týpta da meyan kökü, mide mukoza iltihabýna ve mide ülserine ve kabýzlýða karþý kullanýlýr. Ayrýca, kramp çözücü etkisi de unutulmamalýdýr.
Kullaným biçimleri: Bir çay kaþýðý ince kýyýlmýþ meyan kökü, bir bardak soðuk suya eklenir, hafif ýsýda kaynama derecesine kadar ýsýtýlýr, üstü kapalý olarak 10-15 dakika hafif ýsýda kaynatýlýr ve süzülür. Yemeklerden sonra 1 bardak olmak üzere, günde 2-3 bardak taze demlenmiþ çay içilir.

Uyarý: Önerilen dozajlara uymak kaydýyla, tedavi kürleri 4-5 haftayý aþmamalýdýr. Aksi halde, eklemlerde ve yüzde ödemler oluþabilir; dýþkýlanan sodyum miktarý azalýr ve potasyum miktarý artar. Uygulanan tedavi süresince, örneðin muz ve kuru kayýsý gibi potasyum açýsýndan zengin olan besinlerin tüketilmesi doðru olur.

Kronik karaciðer iltihabý, siroz, yüksek kan basýncý ve kanda potasyum eksikliði durumlarýnda meyan kökü kullanýlmamalýdýr.

SARS Hastalýðýna Karþý "Meyan Kökü"

Dünya geçtiðimiz yýl içinde SARS'la tanýþtý. Bilim adamlarý bu hastalýðý yenecek antikorlar geliþtirmeye çalýþýrlarken, geçtiðimiz günlerde SARS'ýn çözümünün doðada bulunduðu açýklandý. Alman virologlar, meyan kökünden elde edilen bir maddenin, SARS'a karþý kullanýlan ribavirin maddesinden çok daha etkili olduðunu kaydettiler.

The Lancet dergisinde yayýmlanan habere göre, Frankfurt Üniversitesi'nin kliniðinde görevli virologlar, meyan kökünden elde edilen ve HIV-1 (AIDS virüsü) ve Hepatit C virüsüne karþý baþarýyla kullanýlan glisirizin maddesinin, laboratuvar ortamýnda SARS virüsünün çoðalmasýný engellediðini açýkladýlar. Meyan kökünün özünün etkinliði SARS koronavirüsü tarafýndan enfeksiyona uðramýþ maymun hücreleri üzerinde de test edildi.

Prof. Prakash Chandra, kullanýlan ribavirin maddesinin toksik etkisine dikkat çekerek, glisirizin maddesinin yüksek konsantrasyona raðmen yan etkisinin çok az olduðunu, uzun dönem araþtýrmalarýnýn yapýldýðýný, bu maddenin ucuz olduðunu ve zehirli olmadýðýný belirtti. Meyan kökündeki bu madde, yüksek dozda kullanýldýðýnda SARS virüsünün üremesini tamamen durduruyor. Bu bitki, virüsün, enfeksiyona yol açan hücrelere baðlanmasýný zorlaþtýrarak üremesini engelliyor.

Meyan Kökü Hakkýnda

Tarihte Yunanlýlar, Mýsýrlýlar, Çinliler ve Hintliler gibi birçok toplum tarafýndan da kullanýlmýþ olan meyan kökü, Güney ve Orta Avrupa'da vahþi doðada yetiþiyor; Rusya, Ýspanya, Ýran ve Hindistan'da ise özel olarak yetiþtiriliyor. Meyan kökü geleneksel Çin doktorluðunda sýkça kullanýlan bir bitki. Çinliler diðer bitkilerle karýþtýrarak meyan kökünün canlýlýk vermesini saðlýyorlar.

Haziran-Temmuz aylarý arasýnda sarý-mavi veya kahverengi çiçekler açan, 0,4-2 m yüksekliðinde, çalýmsý bitkilere "meyan" denir. Yapraklarý parçalýdýr, yaprakçýklar 4-7 çiftlidir. Çiçekleri baþak þeklindedir. Taç ve çanak yapraklarý iki dudaklýdýr, üst dudak iki kýsa diþli, alttaki üçü uzun diþlidir. Meyan bitkisinin 6 türü Türkiye'de yetiþmektedir. Daha çok Güney, Orta ve Doðu Anadolu'da yaygýnlýk göstermektedir. Bir kýsmýnýn kökleri tatlý, bir kýsmýnýn ise acýdýr.

Bitkinin kökleri, meyan kökü olarak tanýnmakta ve kullanýlmaktadýr. Köklerinin kabuðu soyulduktan sonra veya soyulmadan önce güneþte kurutularak piyasaya sürülür. Bileþiminde niþasta, þekerler, zamk, rezin, glisirrizin vardýr. Glisirrizin þekerden daha tatlý bir bileþiktir. Köklerdeki miktarý, bölgeden bölgeye deðiþir ve köklerin de etkili maddesidir.

Meyan Kökü: Bir Ecza Deposu

Meyan kökü dünyada biyolojik olarak en aktif olan bitkilerden biridir. Örneðin Meyan kökü bir magnezyum ve silisyum kaynaðýdýr.

Meyan kökü, mideyle ilgili saðlýk problemlerinde son derece etkilidir. Ýçerdiði glisirutenik asid (GLA), deglisirine meyan kökü (DGL) ve karbenoksolen sodyum (CS) maddeleri, bilinen en etkili anti-ülser ilaçlarýndandýr.

Meyan kökü ayrýca cilt problemlerine de iyi gelir. Meyan kökü tüketimi ciltte oluþan aknelerin tedavisinde etkilidir.

Meyan kökü, ateþ düþürücü özelliðinin yaný sýra, karaciðerin toksik maddeleri süzmesinde de yardýmcýdýr. Hepatit, siroz gibi karaciðer hastalýklarýnýn tedavisinde meyan kökünde bulunan GLA'nýn detoksifian etkisi kanýtlanmýþtýr. Bitkinin göðüs yumuþatýcý, öksürük kesici özellikleri de vardýr. Mide hastalýklarýnda, özellikle gastritte de son derece yararlýdýr.

Meyan kökü eczacýlýkta toz halinde, haplarýn hazýrlanmasýnda þekil vermede kullanýlýr. Ayrýca taze veya kuru köklerinin kaynar su ile karýþtýrýlmasý ve sonra alçak basýnçta yoðunlaþtýrýlmasý suretiyle meyan balý elde edilir. Meyan balýndaki glisirrizin miktarý daha fazladýr. Meyan kökü, piyasada toz veya kalýplar halinde bulunur. Parlak siyah renkli, tatlý lezzetlidir. Suda kolaylýkla erir. Meyan kökünün su ile birleþtirilmesi sonucunda elde edilen karýþýma ise meyan þerbeti denir. Koyu esmer renkli ve tatlý lezzetli, göðüs yumuþatýcý, öksürük kesici ve serinletici özellikte olan bu þerbet daha çok Güneydoðu Anadolu bölgesinde elde edilir ve kullanýlýr.

Þifalý Bitkiler Allah'ýn Birer Rahmetidir

Þimdi biraz düþünelim. Meyan kökü en baþta sadece küçücük, tahta görünümünde bir tohumdur. Ancak bu tohum kök saldýðýnda ve filizlendiðinde sahip olduðu özelliklerle birçok hastalýða þifa olabilecek maddeler içermektedir. Verimsiz topraklarda bile yetiþen bu bitkinin, birçok hastalýðýn yaný sýra bir gün dünyayý pençesine alan SARS adlý bir hastalýða da çare olabildiði anlaþýlmýþtýr.

Bilim adamlarý en geliþmiþ teknolojik aletlerle laboratuvarlarda bu hastalýklara çare ararken, küçücük bir tohum bütün bunlarý tek baþýna baþarabilmektedir. Böyle bir þeyi tohumun kendi kendine baþarmýþ olmasý mümkün müdür? Ya da tesadüfler, bu küçücük tahta parçasýnýn içinde, bu kadar detaylý ve karmaþýk bilginin bir araya gelmesini saðlamýþ, bu sayede bitkiye þifa verici özelliklerini kazandýrmýþ olabilir mi? Elbette hayýr. Bu bitkinin tohumuna sahip olduðu bütün bu özellikleri yerleþtiren Yüce Allah'týr. Rabbimiz bizlere hem hastalýklarý hem de onlara þifa olan bu bitkileri yaratarak üstün ilmini ve sonsuz rahmetini göstermektedir.

Yeryüzündeki tüm bitkiler, insanlar ve bütün canlýlar için özel olarak tasarlanmýþlardýr. Bu da bize Allah'ýn yaratmadaki gücünü ve eþsiz sanatýný gösterir. Allah Kuran'da þöyle buyurur:

"Yerde sizin için üretip-türettiði çeþitli renklerdekileri de (faydanýza verdi). Þüphesiz bunda, öðüt alýp düþünen bir topluluk için ayetler vardýr." (Nahl Suresi, 13)
Meyankökü / Süssholz / Réglisse / Licorice / Piyan / Boyan / Glycyrrhiza / Licorice

Meyan kökü ne yazýk ki ülkemizde çok yetiþmesine raðmen saðlýklý hayat için önemi ve yeri tam olarak bilinmediði için veya önemsenmediðinden önemli bir bölümü ihraç edilmektedir. Ýhraç edilmesi güzel bir þey olup bizi mutlu etmesi gerekirken bizim bundan hayýflanmamýz hoþ deðildir biliyorum. Ancak bizim rahatsýzlýðýmýzýn sebebi, neredeyse tek baþýna bir saðlýk memuru gibi olan meyan kökünün bizim insanýmýz tarafýndan yeterince bilinmemesi ve saðlýklý bir hayat için kullanýlmamasý.

Meyan , haziran-temmuz aylarý arasýnda sarý-mavi veya kahverengi çiçekler açan, 0,4-2 m yüksekliðinde, çok yýllýk çalýmsý bir bitkidir. Yapraklarý parçalý, yaprakçýklar 4-7 çiftlidir. Çiçekler baþak þeklinde durumlar yapar. Taç ve çanak yapraklarý iki dudaklý ve üst dudak iki kýsa diþli, alttaki üçü uzun diþlidir. Meyveleri düz ve salgý tüylüdür. Meyan bitkisinin 6 türü Türkiye’de yetiþmektedir. Daha çok Güney, Orta ve Doðu Anadolu’da yaygýnlýk gösterir. Bir kýsmýnýn kökleri tatlý, bir kýsmýnýn ise acýdýr.

Meyan kökünün içerisinde % 10 kadar doðal bitkisel þekerin yanýnda balgam ve idrar söktüren benzoatlý madde ve ayrýca kortizona benzeyen maddeler ile niþasta da bulunmaktadýr.

Tatlý meyan (Glycyrrhiza glabra): Anadolu’da iki çeþidi bulunur. Bu türün çiçekleri mor ve tüysü yapraklýdýr. Meyvelerinin üzeri çýplaktýr veya tüylüdür. Bazý yerlerde piyan olarak da bilinir. Bitkinin kökleri, meyan kökü olarak tanýnmakta ve kullanýlmaktadýr. Köklerinin kabuðu soyulduktan sonra veya soyulmadan güneþte kurutularak piyasaya sürülür. Bileþiminde niþasta, sekerler, zamk, rezin, glisirrizin vardýr. Glisirrizin þekerden daha tatlý bir bileþiktir. Köklerdeki miktarý, bölgeden bölgeye deðiþir ve köklerin de etkili maddesidir. Kökler, göðüs yumuþatýcý, balgam söktürücü, idrar çoðaltýcý ve tat düzenleyici özelliðe sahiptir. Eczâcýlýkta toz hâlinde, haplarýn hazýrlanmasýnda þekil vermede kullanýlýr. Sigara ve plastik sanâyiinde de kullanýlan ilkel maddedir. Kola türü içeceklerin terkibine de girer. Ayrýca taze veya kuru kökleri kaynar su ile iþlem gördükten sonra alçak basýnçta yoðunlaþtýrýlarak meyan balý elde edilir. Toz veya kalýplar hâlinde satýlýr. Parlak siyah renkli, tatlý lezzetlidir. Suda kolaylýkla erir. Meyan balýndaki glisirrizin miktarý daha fazladýr. Meyan balýnýn göðüs yumuþatýcý, öksürük kesici, yara iyi edici özellikleri vardýr. Mide hastalýklarýnda özellikle de gastritte faydalýdýr. Meyan köküsuda eritilerek meyan þerbeti elde edilir. Daha çok Güneydoðu Anadolu bölgesinde bilinir ve kullanýlýr. Meyan þerbeti koyu esmer renkli ve tatlý lezzetlidir. Göðüs yumuþatýcý, balgam söktürücü, öksürük kesici ve serinletici özelliktedir.

Her türlü Öksürükte

Her türlü öksürükte meyan kökü çok etkilidir. 50 gram kadar meyan kökünü 1 litre suya atýp 10 dakika kadar kaynatýn. Bu çayý akþamdan yapýn ve bir gece bekletin. Gün boyunca aç veya tok karnýna iki üç bardak içebilirsiniz.

Ayrýca Meyan Kökü Çayý

Bu çayla yapýlan gargara aðýz içi yaralarýný iyileþtirir.

Nezleyi tedavi edici özelliði vardýr.

Balgam söktürür.

Güzel bir sese sahip olunmasýný saðlar. (özellikle mesleðinde sesini kullananlar bu çayý sabahlarý içmelidirler )

Mide ve on iki parmak ülserinde ve gastritte faydalýdýr. (Bu durumda yemeklerden sonra içine bir parça tarçýn katýlmýþ meyan kökü çayý içilmelidir.)

Meyan Kökü Tozu

Yemekten sonra alýnacak bir çay kaþýðý meyan kökü tozu baðýrsaklarý rahatlatýr.

Yine ayný miktar meyan kökü tozu idrar söktürücü vazifesi görür.

Meyan Kökü Balý

Meyan kökü bitkisinden elde edilen bu bal suda kolayca çözülür ve özellikleri meyan kökü ile aynýdýr.

Buna Dikkat

Meyan kökü fazla kullanýlýrsa potasyum miktarýný düþürüp tansiyonun yükselmesine yol açabilir.

[ha]Meyan[/ha] þerbeti sipariþ et

[Subutay]

Her bitkisel içecekte olduðu gibi günde en fazla iki bardak.

[tikencan1]

eskiden çarþýda meyan þerbeti satýlýrdý þerberçilerin elinde iki tane tas birbirine ritimden vururak ses çýkarýrdý.birde halkýmýz insaný þerbetçiye hele falan mahelleye falanýn evinin önüne gitte bir tuluk þerbet sebil et dellerdi o sokakýn cocuklarýda evden tas maþraba satýl eline ne gecerse þerbet almaya koþulurdu acaba hala varmý þerbet sebil eden yoksa zamane cocuklarý bu güzel gelenekden mahrummu býrakýlýyor galiba memleketi cok özledik aklýmýza neler geliyor baksanýza

[IMG]

[Mustafa Bilici]

evet var ama çok deðil genelde cuma namazý sonrasý camilerde sebil oluyor...

[rasimm]

Þerbet ve Ramazan Ayý tatlarýna doyum olmaz þimdide þerbet var ama Ramazan da bir baþka.....

[Mustafa KANAL]

Hani nerde. Rahmetli þerbetçi Faik emminin þerbeti olsada soðuk soðuk içsek..Allah rahmet etsin.Güzel þerbet yapardý

[Mustafa KANAL]

evet var ama çok deðil genelde cuma namazý sonrasý camilerde sebil oluyor...

Birde mezarlýkda cenaze defin olurken.

[nizipli_mehmet]

yazýn çok guzel olurdu soguk soguk

[mehmetdemirbilek]

meyan þerbetinin tadý ramazanda çýkardý hemserinletir hemde hazým etirirdi bilmem Nizipte alavarmý bizim komþu rahmetli þerbetçi sefer amca vardý onun sayesinde bolbol içerdik allah rahmet eylesin

[nizipli_mehmet]

ÞERBET ÝÇEN VARSA ISMARLAYA BÝLÝRÝM BEN ADMÝNÝN YANINDAYIM ÝSTEYEN GELSÝN

[esera79]

Meyan Kökü Deyince çocuklugum Aklima Geldi Mahalleye Gelip Sebillllll Bagirtisini Duydugumuz Zaman

Mutfaktan Satilmi Tasmi Sürahimi Elimize Ne Geçerse Koþardik Bütün çocuklarla Siraya Girerdik O Mis Gibi
Kokusu Yayilirdi Kuyrugun Arkasina Ne Güzel Günlerdi.............!

[Mustafa Bilici]

mübarek içecek deðil ecza deposu...

[esera79]

[kepetto?]

paylaþým için saolun faydalarýný saymakla bitmez dünyanýn en güzel içeceði mübarek

[Nrt]

Bir Bardak Þerbet 25 Yeni Kuruþ



Vatandaþlarýn severek içtiði meyan þerbeti piyasada yerini aldý. Her yýl Nisan ayý itibariyle satýþa baþladýklarýný söyleyen þerbet ustasý Habeþ Çakýrca 1 bardak þerbetin 25 yeni kuruþ olduðunu belirtti.