Devedikeni Onopardum illyricum Asteraceae (Compositae

[Hasan Göktekin]

Diðer kýr çiçekleri gibi, deðerini sadece Eþeklerin ve Keçilerin bildiði þifalý bir bitki ! Karaciðer hastalýklarýnda faydalýdýr
Devedikeni Onopardum illyricum Asteraceae (Compositae
Devedikeni (Carduus marianus)
H. Kemal ÇAÐIN
04/05/2004

--------------------------------------------------------------------------------
ASTERACEAE familyasýndan bazý dikenli bitkilerin ortak adý. Devekengeli, meryemana dikeni gibi adlarla da anýlan devedikeni boþ tarla ve yol kenarlarýnda yetiþen bir ya da iki yýllýk otsu bir bitkidir.

--------------------------------------------------------------------------------


Yüksekliði 30-100 cm arasýnda deðiþen bu bitkinin derin diþli dikenli ve soluk yeþil renkli yapraklarý, mor renkli küçük çiçeklerden oluþan sýk baþçýklarý vardýr. Meyvelerinin ucunda beyaz renkli bir tüy demeti bulunur. Eþek, deve ve keçilerin sert dilleri ile yedikleri devedikenlerinin toprak üstü bölümleri, iþtah açýcý, idrar söktürücü, ateþ düþürücü, romatizma aðrýlarýný azaltýcý etkisi vardýr. Meyveleri karaciðer hastalýklarýna karþý kullanýlýr. Körpe gövdeleri de kabuðu soyulduktan sonra çið olarak yenen devedikeni bileþiminde karaciðeri koruyucu etken maddeler; flavonolignandan meydana gelen Silymarin, taxifolin, quercetrin, albümin, miisiliaj, sabit yað ve acý maddeler bulunur.


Vücudu zararlý ve zehirli maddelerden arýndýrýcý, karaciðer hücrelerinin rejenarasyonu (doku yenileme) konusunda etkili, safra salgýlarýný arttýrýcý, antidepressif özelliklere sahiptir. Bitkinin içerdiði etkin maddeler sayesinde, karaciðer yaðlanmasý durur. Bu anlamda bitki, karaciðeri korur. Hepatit ve sarýlýk hastalýklarýna karþý veya aþýrý alkol tüketimi nedeniyle oluþan, siroz gibi hastalýklarda devedikeni tohumu çayý etkilidir. Batýdaki eczanelerde, karaciðer tedavisinde Marianon adý ile satýlmaktadýr.http://www.bugday.org/article.phpID=186



Tanýma : 20 – 200 cm arasýnda boy yapabilen , gövdesi ve yapraklarý sert , batýcý dikenlerle kaplý ; pembe renkli çiçekli iki yýllýk bitkilerdir.
Erkennungsmerkmale : eine zwei jaehrige Pflanze , die bis 200 cm hoch werden kann , mit dörnigen Stengeln und violetten Blüten

Yer / Bölge : Yol kenarlarýnda , kuru ve boþ tarlalarda yetiþir
Ort / Heim : an den Wegranden, auf freien, trockenen Feldern

Çiçek Açma : Haziran – Aðustos
Blütenzeit : Juni bis August

Faydalarý : Diðer kýr çiçekleri gibi, deðerini sadece Eþeklerin ve Keçilerin bildiði þifalý bir bitki ! Karaciðer hastalýklarýnda faydalýdýr
Verwendung / Heilanzeigen : So wie die anderen , eine wirkungsvolle, sehr nützliche Heilpflanze, deren Wert nur die Eseln und die Ziegen schaetzen ! Bei Leberbeschwerden nützlich

Devekengeli, meryemanadikeni ya da sütlükengel gibi adlarla da bilinen, boþ tarla ve yol kenarlarýnda yetiþen bir veya iki yýl yaþayan otsu bir bitkiyim. Yüksekliðim 30-100 cm arasýnda deðiþir. Derin diþli, dikenli ve soluk yeþil renkli yapraklarým, mor renkli küçük çiçeklerden oluþan sýk baþçýklarým vardýr. Meyvelerimin ucunda beyaz renkli bir tüy demeti bulunur. Toprak üstü bölümlerimin idrar söktürücü ve romatizma aðrýlarýný azaltýcý etkileri vardýr. Meyvelerim karaciðer hastalýklarýna karþý kullanýlýr, körpe gövdem ise kabuðu soyulduktan sonra çið olarak yenir. Beyaz devedikeni ise kýrmýzý ya da pembe çiçekler açan çok yýllýk otsu bir bitkidir. Kökleri eskiden yaralarý iyileþtirmek için kullanýlýrdý. Çok yýllýk bir tür olan köygöçerten 1 m’ye kadar boylanýr. Kök saplarýyla geniþ alanlara yayýlan bu bitkinin çiçek dallarý iþtah açýcý ve güçlendiricidir. Ayný aileden olan eþekdikeninin karaciðer hastalýklarýna karþý kullanýlan meyveleri de “devedikeni tohumu” adýyla satýlýr.
Gördünüz deðil mi arkadaþlar. Ben sadece yollarda ayaðýnýza, batýp canýnýzý acýtmýyorum. Ayný zamanda acýyan canýnýz için pek çok derdinize deva oluyorum. Bir daha ki sefere sizinle karþýlaþtýðýmýzda, beni baþka bir gözle yeniden keþfetmeniz dileðiyle… http://www.ogm.gov.tr/sincap/bitki/devedikeni.htm

[Subutay]

Sanýrým buna Nizip civarýnda "HIRIN DOLU" derler. Büyüklerimiz bizi aydýnlatýrlar inþallah.

[yazgan]

Barakta Þeker Ahmet olarakta bilinir.yabani enginar ve meryemana dikeni olarak tanýnmakta ve piyasada kapsüller halinde ilaç olarak satýlmakta aþaðýda solgarýn bir ürünü

Milk Thistle (Meryemana dikeni, Devedikeni)

Monograf

Latince ismi
Silybum marianum
Familyasý
Asteraceae
Drog olarak kullanýlan kýsmý
Bitkinin kurutulmuþ meyvalarý veya tohumlarý drog olarak kullanýlýr.

Kimyasý
Ýçerdiði bileþikler;
MÝLK THÝSTLE BÝTKÝSÝ
Flavonoidler (özellikle apigenin-, luteolin- ve kaempferol-7-glukozitler, apigeninn-4,7’-di-0-glukozit, kaempferol-7-0-glukozit-3-sülfat
Steroidler (beta-sitosterol, beta-sitosterol glukozid)
Organik asitler

MÝLK THÝSTLE TOHUMLARI Silimarin: slibin A, slibin B (karýþýmý silibinin diye bilinir), izoslibin A, izoslibin B, slikristin, slidianin
Flavonoidler: apigenin, chrysoeriol, eriodictyol, naringenin, quercetin, taxifolin
Yað
Etkileri ve Farmakolojisi

Karaciðer Koruyucu Etkiler
Tohumlarýn karaciðer koruyucu aktivitesi içerdikleri silymarin, kýsmen silykristin ve silydianin’den gelir. Bu bileþikler karaciðer hücresinin dýþ membranýnda toksin giriþini ve baðlanmasýný bloke eder (Hikino 1994, Leng-Peschlow 1996). Silibinin, süperoksit anyon radikalleri ve nitrik oksit üretimini azaltýr, Kupffer hücrelerinin lökotrien formasyonunu inhibe eder (Dehmlow 1996). Silymarin karaciðer, baðýrsak ve midede glutatyon üretimini arttýrýr. Glutatyon karaciðerde hücrelerin detoksifikasyonu için kullanýlýr (Valenzuela 1989). Silibinin demir fazlasýna baðlý hepatik ve mitokondrial glutatyon oksidasyonunu azaltýr (Pietrangelo 1995).
Koruyucu Etkiler
Tohumlar silymarinin lökotrien üretimini azaltmasý sayesinde anti-inflamatuar etkinlik gösterir (Leng-Peschlow 1996). Bir çalýþmada drog, asetaminofen, cisplatin ve vinkristin harabiyeti görülen böbrek hücrelerinde koruyucu etkinlik göstermiþtir (Sonnenbichler 1999). Silibinin ve silykristin böbrek hücrelerinde laktat dehidrogenaz enzimi aktivitesi, proliferasyon oraný ve protein biyosentezi üzerine dikkate deðer stimüle edici etkinlik göstermiþtir. Silibinin prostat spesifik antijenin (PSA) intraselüler ve salýnmýþ formlarýný azaltýr, prostat karsinomlarýnda hücre büyümesini inhibe eder (Zi 1999). Silibin tarafýndan uyarýlmýþ G1 tutulmasý siklin-baðýmlý kinaz (CDK’ler) aktivitesini azaltýr ve antikarsinojenik etkinlik saðlar (Zi 1998).
Karaciðer Rejenere Edici Etkiler
Silymarin hepatositlerin hücre çekirdeðinde RNA polimeraz I’i stimüle eder, bu da ribozomal protein sentezinde ve karaciðerin rejenerasyon yeteneðinde artýþ saðlar. Bu mekanizma özellikle Amanita türü mantar zehirlenmelerinde önemlidir. Drogun ayrýca kolagog etkisi de bulunur.
Endikasyonlarý ve Kullanýmý
Komisyon E tarafýndan onaylanan kullanýmlarý:

Dispeptik yakýnmalar
Karaciðer ve safra sorunlarý

Drog, toksik karaciðer hasarý, kronik enflamatuar karaciðer hastalýðýnda ve hepatik sirozda destekleyici tedavi olarak kullanýlýr.
Diðer Kullanýmlarý:Çeþitli karaciðer zehirlenmelerine (mantar zehirlenmeleri gibi) karþý antidot olarak kullanýlýr.
Toksikoloji ve Yan Etkiler
Terapötik dozlarýn uygulamasýyla oluþan herhangi bir toksik veya istenmeyen etkinlik bilinmemektedir. Ender olarak mide bulantýsý ve diyare rapor edilmiþtir. Komisyon E’ye göre herhangi bir ilaç etkileþimi rapor edilmemiþtir.
Referanslar
Milk Thistle, PDR For Herbal Medicines, Second Edition, Montvale, New Jersey, sayfa: 516-520.
The ABC Clinical Guide to Herbs, Blumenthal M, Senior Ed., American Botanical Council Austin, 2003, s. 288-292.
Leng-Peschlow E, Properties and medical use of flavonolignans (silymarin) from Silybum marianum. Phytother Res 1996; 10 (suppl.), S25-S26.
Sonnenbichler J, et.al., Stimulatory effects of silibinin and silicristin from the Milk Thistle Silybum marianum on kidney cells. J Pharmacol Exp Ther 1999 Sep; 290 (3): 1375-83.
Zi X, Feyes DK, Agarwal R, Anticarcinogenic effect of a flavonoid antioxidant, silymarin in human breast cancer cells MDA-MB 468: induction of G1 arrest through an increase in Cip1/p21 concominant with a decrease in kinase activity of cyclin-dependent kinases and associated cyclins. Clin Cancer Res 1998 Apr; 4 (4): 1055 – 64.
Zi X, Agarwal R, Silibinin decreases prostate-specific antigen with cell growth inhibition via G1 arrest, leading to differentation of prostate carcinoma cells: implications for prostate cancer intervention. Proc Natl Acad Sci USA 1999, Jun 22: 96 (13); 7490-95.

Güncelleme Tarih: 30.03.2004