YAZ HASTALIKLARI

[fsoyarik]

Yaz geldi, ishale dikkat!



Her yaþ grubunda ortaya çýkmasýna raðmen, ishaller özellikle yaþlýlar ve çocuklar için risk oluþturabiliyor.

Anadolu Saðlýk Merkezi’nden Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Uzmaný Dr. Ayþe Sokulu, çocuklarda görülen ishal tehlikesi ile ilgili bilgi verdi.

Yaz aylarýnýn gelmesiyle birlikte özellikle ebeveynleri korkutan problemlerden biri de ishaller oluyor. Her yaþ grubunda ortaya çýkmasýna raðmen, ishaller özellikle yaþlýlar ve çocuklar için risk oluþturabiliyor.

Havalarýn ýsýnmasý etken
Ýshalin yaz aylarýnda görülme oranlarýnýn artmasýnýn ise iki ayrý sebebi bulunuyor. Birinci neden havalarýn ýsýnmasý nedeniyle besinlerin daha kolay bozulmasý, ikincisi ise artan sývý ihtiyacý nedeniyle her durumda sývý alma isteðinin mikrop alma riskini artýrmasý. Ýshallerin ortaya çýkmasýndaki bir baþka önemli etken ise hijyen kurallarýna uyulmamasý.

Ýshale yol açan etkenler arasýnda, virüsler, bakteriler ve parazitler baþta geliyor. Etkene baðlý olarak da tedavi farklýlaþýyor. Ancak yaygýn olarak görülen ishal nedenleri arasýnda virüsler ön sýrada geliyor.

Bakteriler ise besin zehirlenmeleri ve buna baðlý ishallere neden oluyor. Virüslerin neden olduðu sulu dýþkýlama þeklindeki ishal, bir gün boyunca etki ediyor ve ateþ yapmadýðý gibi hastayý evine baðlamýyor.

Çocuklarý daha fazla etkiliyor
Ýshaller, çocuklarý ise daha fazla etkiliyor. Çocuklarda meydana gelen ishallerde sývý kaybýnýn yüksek olmasý hastane yatýþlarýný artýrýrken, basit bir yaz ishali nedeniyle bir yetiþkinin hastaneye yatma ihtimali ise daha düþük oluyor. Çünkü sývý kayýplarý çocuklarý daha fazla etkiliyor.

Çocuklarda yüzde 10 sývý kaybý bile sývý dengesini etkileyerek genel durumunun bozulmasýna neden olabiliyor. O yüzden sývý kaybý çocuklarý önce halsizleþtiriyor, sonra hareketsizleþtiriyor ve bilinç kaybýna kadar gidebilen durumlar olabiliyor.

Hayatýna mal olabilir
Gerekli giriþim yapýlmazsa ishal çocuðun hayatýný tehdit edebiliyor. Geç getirilen çocuklarda sývý kaybý yerine konmasýna karþýn kaybedilen elektrolitler nedeniyle bazý bozukluklar kalabiliyor.

Dondurma tüketimine dikkat!
Ýshallerin bulaþýcý olduðunun altýný önemle çizen Dr. Ayþe Sokullu, özellikle ortak yaþam alanlarýnda ve tuvaletlerde el temizliði ve hijyen kurallarýnda hassas olmak gerektiðini vurguluyor.

Yazýn özellikle ortak yaþam alanlarýnýn kullanýmlarýnýn artmasý, havuzlar, buralardaki tuvaletlerin kullanýmý, açýkta satýlan yiyeceklerin tüketilmesi gibi etkenlerin hepsi mikrobik durumun yayýlmasýný kolaylaþtýrýcý etkenler olarak sýralanýyor. Yazýn çok tüketilen bir besin maddesi olan dondurmayý tüketirken de çok dikkatli olmak gerekiyor.

[fsoyarik]

Çocuklarda ishale dikkat!



Saðlýk Bakanlýðý, aileleri bebek ve çocuklarda ölümlere yol açan ishal hastalýðýna yaz aylarýnda daha fazla dikkat etmeleri konusunda uyardý.

Saðlýk Bakanlýðýndan yapýlan açýklamada, Türkiye’de 0-5 yaþ grubu bebek ve çocuk ölümlerinin önemli bir bölümünün, ishal hastalýðý nedeniyle gerçekleþtiði vurgulanarak, özellikle yaz aylarýnda ishale baðlý ölümlerde artýþ gözlendiði belirtildi.


Açýklamada, bebek ve çocuklarda günde 3 kereden fazla sulu dýþkýlamanýn ishal olarak kabul edildiði belirtilerek, yalnýzca sýk dýþkýlamanýn sulu deðilse ishal sayýlmayacaðý, ishalin ana belirtilerinin sulu dýþký ve kusma olduðu kaydedildi.

Ýshalin, bebeklerde en sýk görülen hastalýklardan birisi olduðu ifade edilen açýklamada, “Ýshal, özellikle bebek ve çocuklarda vücuttan önemli ölçüde su, tuz ve mineral kaybýna yol açar. Ýshalin baþlýca nedeni; bakteri, virüs ve parazitler tarafýndan oluþturulan enfeksiyonlardýr. Ayrýca beslenme hatalarý, doðuþtan metabolizma hastalýklarý, antibiyotik kullanýmý gibi sebepler de ishale neden olmaktadýr. Yeni doðan ve süt çocuklarýnda, ishal daha kolay oluþur ve daha aðýr bir seyir izler” denildi.

BEBEKLERDE ÝSHAL RÝSKÝNE KARÞI ANNE SÜTÜ
Bebeklerde ishal riskine karþý anne sütünün en önemli korunma faktörü olduðu vurgulanan açýklamada, annelerin bebeklerini doðar doðmaz emzirmeye baþlamasý, bebeklere ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi ve 6. aydan sonra uygun ek besinlerle beraber emzirmenin 2 yaþýna kadar sürdürülmesinin bebeklerde ishale baðlý ölümleri en aza indireceði kaydedildi.

Açýklamada, bebek ve çocuklarýn bakým ve beslenmesinde kiþisel ve ev hijyeninin çok önemli olduðu dile getirilerek, 6. aydan sonra anne sütüne ek olarak ek gýda alan bebekler için kullanýlan araç-gereçlerin temiz tutulmasý, el temizliðine özen gösterilmesi ve bebeklerin besinleri hazýrlanýrken kaynatýlýp soðutulmuþ içme suyu kullanýlmasý gerektiði bildirildi.

ÝSHAL NASIL TEDAVÝ EDÝLÝR?
Ýshalin bebek ve çocuklarda aþýrý su kaybýna yol açtýðý belirtilen açýklamada, ailelere yönelik þu uyarýlar yer aldý:
“Bebeklerinizi mutlaka sýk sýk emzirin. Þiddetli ishallerde, kaybedilen sývý ve minerallerin yerine konmasý amacýyla, Ana Çocuk Saðlýðý Merkezlerimizden ücretsiz alabileceðiniz tuz-þeker çözeltisini(ORS) evinizde bir litre suda eriterek bebeðinize içirin. Bu çözelti, normal sudan daha iyi emildiðinden vücudun sývý ve mineral kaybýný telafi etmesi daha etkili olmaktadýr. Doktora danýþmadan bebeðinize ishal kesici ilaç vermeyin. Çocuklarýnýza her zaman verdiðinizden daha çok su verin ve onlarý kesinlikle aç býrakmayýn. Pirinç, patates, ekmek, yaðsýz et, yoðurt, sebze-meyveleri, muz, elma ve havuç suyunu tercih edin. Yaðlý besinlerden, çay, kola gibi çok þeker içeren içeceklerden kaçýnýn.”

MUTLAKA DOKTORA GÖTÜRÜN
Bebeklerin sýk olarak sulu dýþkýlamasý ve tekrarlayan kusma, dýþkýlarýnda kan olmasý, iþtahlarýnda azalma, ateþlerinde yükselme ve gözlerinde çökme durumlarýnda, ailelerin vakit kaybetmeden doktora baþvurmalarý istendi

[okyanus_27]

BARSAK ENFEKSÝYONLARI
Ýnsanlarda aðýz yoluyla bulaþan bazý mikroplar, 'Gastroenterit' denilen hastalýklarýn oluþmasýna yol açýyor. Besinlerle bulaþan en önemli hastalýklar: Tifo, dizanteri, kolera, bruselloz, hepatit A ile salmonella ve E.coli bakterileriyle oluþan gastroenteritler olarak sýralanýyor.

Mikrop bulaþmýþ yiyecek ve içeceðin aðýz yoluyla alýnmasýndan 4-24 saat sonra belirtiler görülmeye baþlayacaðýný söyleyen Dr. Kýzýlok, baþlangýçta 38-39 dereceyi bulan ateþ, titreme, kas aðrýlarýnýn görülebileceðini söylüyor.

Bu duruma çoðu kez mide bulantýsý ve kusma eþlik edebiliyor. Giderek kramplar þeklinde karýn aðrýlarý ve ishal ortaya çýkýyor, su ve tuz kaybýna baðlý halsizlik oluþuyor. Bu mikroplarýn, insan ve hayvan dýþkýlarýyla kirlenmiþ sulardan, bu sularda yýkanmýþ meyve ve sebzelerin yenmesiyle, tuvalet sonrasý ellerin su ve sabunla etkili bir þekilde yýkanmamasý sonucu tuvaletlerden bulaþabileceðini anlatan Dr. Kýzýlok bu mikroplarýn sýcak ortamlarda daha hýzla çoðalacaklarýný, ayrýca yazýn deniz ve havuzda sularýn yutulmasýnýn da ishalleri artýrdýðýna dikkat çekiyor.

Dr. Kýzýlok ayrýca sineklerin de yaz aylarýnda bu mikroplarýn taþýnmalarýný kolaylaþtýrdýðýný anlatýyor. Dr. Kýzýlok ishalin vücuda giren zararlý etkenleri atmak için geliþtirdiði bir savunma mekanizmasý olduðunu ve bu nedenle ishal kesici ilaçlar veya bilinçsiz antibiyotik kullanmanýn doðru olmadýðýna iþaret ederek, bu durumda nasýl davranýlmasý gerektiði konusunda þu bilgileri aktarýyor:

"Ýshal düzelene kadar yaðsýz ve posasýz gýdalarla ishal diyeti uygulanarak, aðýzdan bol sývý alýnmasý saðlanmalý. Ýlk birkaç gün yaðlý, etli salçalý gýdalardan kaçýnýlmalý yaðsýz peynir, kýzarmýþ ekmek, haþlanmýþ patates, pirinç lapasý, yaðsýz makarna, yoðurt, ayran, açýk çay, þeftali ve elma sularý verilmelidir. Sývý kaybýnýn az olduðu ishallerde evde hazýrlanan þeker tuz karýþýmlarý idealdir. Bu karýþým, 5 su bardaðý suya 2 çorba kaþýðý þeker, 1 çay kaþýðý tuz, 1 çay kaþýðý karbonat olarak hazýrlanabilir. Sývý kaybýný önleyen bu sývýlarý eczanelerden hazýr olarak da almak mümkün."

Ailelerin bazý noktalara özellikle dikkat etmesi gerektiðini söyleyen Dr. Sevil Elçin Kýzýlok, "Çocukta aðýz kuruluðu gözleniyor, uyukluyor veya uyuklamaya eðilimli ise, kalbi hýzlý atýyor, gözleri içe doðru çökmüþ dudaklarý çatlýyorsa, sývýyý yeterli alamýyorsa, kusuyorsa ya da ishalle kaybý çok fazla ise, çocukta aþýrý susama geliþiyor ve ateþi yükseliyorsa riskli bir duruma girdiði anlamýna geliyor ve acilen bir saðlýk kuruluþuna gitmesi gerekiyor" diye konuþuyor.

[okyanus_27]

Sýcak hava ‘sinir’ yapýyor
Prof. Dr. Abdülkadir Çevik, aþýrý sýcaklarda vücutta hormonal deðiþiklikler görüleceðini belirterek, “Sýcak havalar insanlarý daha sinirli hale getiriyor. Ýnsanlar daha asabi oluyor” dedi
Aþýrý sýcaklarda vücudun fizyolojik dengesinde ciddi bir takým dengesizlikler yaþanacaðýný, metabolizmada hormonal deðiþiklikler görüleceðini belirten Prof. Dr. Çevik, bunlara baðlý olarak kiþinin tahammülünde azalma görüleceðini, stres eþiðinin düþeceðini, en küçük olaylarda bile daha kolay öfkeleneceðini kaydetti.

Çevik, “Sýcak havalar insanlarý daha sinirli hale getiriyor. Ýnsanlar daha asabi oluyor” dedi. Bu havalarda trafiðe çýkacak olanlara da tavsiyelerde bulunan Çevik, þöyle konuþtu:
“Normal, konforlu hava olmadýðý için trafikte beklemek daha ýzdýrap verici oluyor. Onun için klimasý olmayan arabalarla öðle sýcaklarýnda trafiðe çýkmamak daha doðru olur. Bir de sýcak havalarda özellikle aðýr yemeklerin ardýndan trafiðe çýkmak daha da risk arz ediyor. Çünkü aðýr yemeklerden sonra uyku eðilimi daha fazla olur. Uyku eðiliminden dolayý trafik kazalarý daha yoðunluklu olarak karþýmýza çýkar.”

Serinlemek isteyenler ortaya renkli görüntüler çýkarýyor...

Vatandaþlarýn sýcak havalarý rahat geçirebilmeleri için bol sývý almalarý, yaðlý yiyecekler yerine yaz sebze ve meyvelerini tüketmeleri, mümkün olduðunca iyi havalanan, pamuklu, açýk renk giysiler giymeleri gerektiðini söyledi.

[okyanus_27]

Güneþ alerjisi ile karýþtýrmayýn
Prof. Dr. Yaþar Anlar, güneþ ýþýnlarýna uzun süre maruz kalýnmasý sonucu ciltte uçuklar oluþabildiðini, bunlarýn güneþ alerjisi ile karýþtýrýlTedavi edilmemesi durumunda ciddi komplikasyonlara yol açan alerji türlerinin güneþ alerjisi ile karýþtýrýlmasý durumunda önemli sonuçlar doðurabilecek vakalarýn yaþanabileceðini söyleyen Prof. Dr. Yaþar Anlar, bu konuda dikkatli olunmasýný istedi.

Ozon tabakasýnýn incelmesiyle birlikte deðiþik dalga boyundaki ultraviole ýþýnlarýnýn güneþ gören cilt bölgelerinde kýzarýklýk, kaþýntý, içi su dolu alerjik tepkiler yapabildiðini belirten Anlar, güneþ ýþýnlarýna karþý aþýrý tepkisi olanlarýn uzun kollu giysiler giyerek, geniþ kenarlý þapkalar takarak ve koruyucu faktörlü güneþ kremleri sürerek korunmalarý gerektiðini kaydetti.

Bunlara raðmen alerjinin devam etmesi durumunda doktora baþvurulmasýný öneren Anlar, güneþ alerjisinin her yaþtan ve ten renginden insanda görülebileceðini belirtti.

HERPES VÝRÜSÜ
Güneþ alerjisinin karýþtýrýldýðý alerji türlerinin baþýnda herpes virüsünün yol açtýðý uçuklar geldiðini belirten Anlar, þunlarý söyledi:
“Güneþ ýþýnlarýna uzun süre maruz kalýnmasý sonucu ciltte uçuklaroluþabilir bunlarýn güneþ alerjisi ile karýþtýrýlmamasý gerekir. Uzun süre güneþte kalýnmasý sonucu vücut direncinin düþmesine baðlý olarak vücuttaki herpes virüsü aktif duruma geçer. Yanma hissiyle baþlayan uçuk dediðimiz ciltte herpetik enfeksiyonlar oluþur. Uçuðun en sýk görüldüðü bölge aðýz ve burun etrafý olmasýna raðmen farklý bölgelerdede ortaya çýkabilir. Tedavi edilmediði zaman bu virüsler deðiþik komplikasyonlara yol açabilir.”

Bazý besinler ve ilaçlar alýndýktan sonra güneþe çýkýldýðýnda ciltte alerjik belirtiler ortaya çýkabildiðini de kaydeden Anlar, domates ve yumurta gibi veya katký maddeli yiyecekler ile tetrasiklin grubu ilaçlar tüketilmesinin ardýndan bu tür problemlerin yaþanabildiðini ifade etti. Anlar, böcek sokmalarý sonucu oluþan alerjik belirtilerin de güneþalerjisi ile karýþtýrýlabildiðini bildirdi.

ÇOCUKLAR
Prof. Dr. Anlar, özellikle çocuklarda yaz aylarýnda aþýrý terlemeye baðlý olarak ortaya çýkan ve isilik adý verilen ciltteki kýzarýklarýn da güneþ alerjisi ile karýþtýrýldýðýna iþaret ederek, çocuklara yaz aylarýnda bol bol duþ aldýrýlmasýný önerdi ve isiliði önlemek için kesinlikle pudra sürülmemesi gerektiðini vurguladý. Alerjik hastalýklar kadar cildi ilgilendiren en önemli konunun güneþ ýþýnlarýnýn yarattýðý deri kanserleri olduðuna da iþaret eden Anlar, nadir görülen bu deri kanseri türünün ölümle sonuçlandýðýný bildirdi. Anlar, her mevsimde güneþ ýþýnlarýna fazla maruz kalýnmamasý gerektiðini vurguladý.
mamasý gerektiðini söyledi.

[okyanus_27]

Sýcaða güvenmeyin yaz gribine yenilmeyin!
Sýcak yaz günlerinde "Bana bir þey olmaz" diyenleri 'yaz gribi' pusuda bekliyor. Yaz aylarýnda havadaki ozon miktarýnýn artmasý nedeniyle kiþiyi tatilde yakalayan hastalýktan korunmanýn yollarý basit: Bol su ve sývý tüketin, güneþte fazla kalmayýn!.

Rekor sýcaklarýn ardýndan alerjik bünyeleri yaz gribi bekliyor. Tatilin ardýndan burun akýntýsý, ses kýsýklýðý, terleme hatta ateþle kendini gösteren yalancý gribi klimalar da kolaylýkla tetikliyor. Tek ilacý ise yatak istirahati. Yaz gribinin sonbahar ve kýþ mevsiminde görülenden farklý olarak, saman nezlesine benzer þekilde, havadaki parçacýklara karþý geliþen bir çeþit alerji þeklinde seyrettiðini anlatan Acýbadem Hastanesi Ýç Hastalýklarý Uzmaný Prof. Dr. Koptagel Ýlgün, "Gerek havadaki allerjik reaksiyona sebep olabilen nedenler, gerekse kiþinin vücut direncinin düþmesi, yaz mevsiminin cazibesi, klima tozlarý, plajlar ve toplu yaþanýlan yerlerin artmasý nedeniyle bu mevsimde de sýklýkla grip tipi virüs enfeksiyona rastlamaktayýz" diyor. Kiþileri özellikle tatilde yakalayan, birçoðunun da yeterince dinlenmeden ve keyif alamadan dönmesine yol açan yaz gribine, diðer mevsimlerde görülebilen 'influenza' A ve B virüsleri yol açýyor.

ZATÜRREEYE KAPILMADAN
Ateþle seyreden bu tip yaz gribi veya enfeksiyonlarýnýn, bazen sessiz seyredebilen ve her zaman klasik þekilde görülemeyen zatürree (pnömoni), bronþit ve diðer virüs enfeksiyonlarý ile karýþtýrýlabileceði uyarýsýnda bulunan Ýlgün, þöyle devam ediyor: "Onun için yaz mevsiminde görülen ishal vakalarýnýn altýnda herhangi bir bakteri veya amip gibi bir etken olup olmadýðýný veya diðer ateþli soðukalgýnlýðý gibi seyreden durumlarda, baþka bir virüs veya enfeksiyonun varlýðýný; ayýrýcý taný yönünden ciddiye almak gerekir."

DÝNMEYEN EKLEM AÐRISI
Prof. Dr. Ýlgün konuyla ilgili þu açýklamada bulundu: "Havadan vücudumuza solunum yoluyla giren alerjiye sebep olan bir madde, antikor dediðimiz müdafaa maddelerini geliþtirir, onlar da alerji yapan maddeyle birleþip; burun akýntýsý, nezle hali, bazen kaþýntý, bazen ateþle seyreden kýsa süreli enfeksiyon tablosu yaratýr. Buna yaz gribi ya da alerjik rinit denilebilir. Eklem aðrýlarý, baþ aðrýsý, kuruluk, nezle hali, hapþýrma, gözlerde sulanma ile seyredebilir. Birçok risk faktörüne sahip olan kiþiler (toplu yaþanýlan yerde bulunanlar, yaþlýlar, küçük çocuklar, kalp ve akciðer hastalarý, hamileler gibi) bu virütik enfeksiyonlara karþý daha hassas olur."

ÇOCUKLARA DÝKKAT
Prof. Ýlgün, yaz gribinin çocuklarý da tehlikeye attýðýný vurgulayarak, tedavide izlenilmesi gereken yolu þöyle özetliyor: "Tedaviye öncelikli olarak evde baþlanabilir. Çocuðun yüksek ateþi düþürülür, bol sývý ile desteklenir. Bazý destek ilaçlar var ama çocuklara grip ilaçlarý vermemeye çalýþýyoruz. Çocuk, grip enfeksiyonunu kendi kendine yenebilir. Ancak þikayetler artarsa o zaman hastaneye gidin. Yaz gribi ihmal edilip gerekli önlem alýnmadýðý takdirde zatürree, orta kulak enfeksiyonlarý ve sinüzit gibi durumlar geliþebilir. Diðer hastalýklardan þüphelenmek içinse en az 10 gün gibi bir süre geçmeli. Ateþinin 4-5 günden fazla sürüp, öksürüðünün giderek artmasý durumunda baþka hastalýklara yol açmýþ olabileceði düþünülebilir."

ÝSTÝRAHATSÝZ ASLA!..
Anadolu Saðlýk Merkezi Enfeksiyon Hastalýklarý Uzmaný Dr. Elif Hakko ise en iyi tedavinin istiharat olduðunu belirterek, þu önerilerde bulunuyor: "Sýcaklar nedeniyle kaybedilen sývý ve klimalarýn etkisiyle kuruyan yutak ve solunum yollarý, hastalýðýn oluþumunu kolaylaþtýrýr. Belirtileri azaltýcý ateþ düþürücü, aðrý kesici ve öksürük giderici ilaçlar, hastalýðýn geçirilmesinde kiþiye yararlý olur. Grip geçiren kiþilerin, özellikle çalýþanlarýn, bu dönemi evlerinde geçirmesinde fayda var. Bulaþýcýlýðý yüksek olan bu hastalýðýn diðer çalýþanlara bulaþtýrmasý, önemli iþ kaybýna neden olur." Prof. Ýlgün'ün yaz gribi olmak istemeyenler için tavsiyeleri þöyle:
* Dengeli beslenin.
* Diðer hava kirliliðine neden olan etkenlerden uzak durarak kýsmen korunun.
* Bu dönemde rejim yapmayýn.
* Bol su ve sývý tüketin.
* Meyve ve sebze aðýrlýklý beslenin.
* Uyku ve istirahate dikkat edin.
* Güneþ etkisinde fazla kalmayýn.
* Þikayetleriniz yüksek ateþle beraber seyrederse, ilk fýrsatta doktora baþvurun.
__________________

[okyanus_27]

[IMG]




















Sýcaklarda kalp saðlýðýna dikkat
Ankara -AA- Saðlýk Bakanlýðýnca, Türkiye'de tüm ölümlerin ilk sýrasýnda kalp-damar hastalýklarýnýn yer aldýðý, vatandaþlarýn özellikle yaz aylarýnda daha fazla dikkatli olmalarý gerektiði bildirildi.

Saðlýk Bakanlýðýndan yapýlan açýklamada, Türkiye'de yaklaþýk 2 milyon koroner kalp hastasý bulunduðu ve bu hastalarýn yýlda 130 bininin hayatýný kaybettiði ifade edildi.
Türkiye'de gerçekleþen tüm ölümlerin ilk sýrasýnda kalp-damar hastalýklarýnýn yer aldýðýna dikkat çekilen açýklamada, vatandaþlarýn özellikle yaz aylarýnda daha fazla dikkatli olmalarý gerektiði belirtildi.

Erken ölümlere yol açan ve yaþam kalitesini olumsuz etkileyen kronik hastalýklardan korunmanýn alýnacak koruyucu önlemlerle mümkün olduðu ifade edilerek, dünyada her yýl yaklaþýk 17 milyon kiþinin hayatýný kaybetmesine yol açan kalp damar hastalýklarýnýn ülke de en önemli halk saðlýðý sorunu olarak varlýðýný sürdürdüðüne dikkat çekildi.

-Sýcaklara dikkat-

Açýklamada þöyle denildi:''Özellikle sýcak yaz aylarýnda hayvansal kaynaklý gýdalarýn yoðun olarak tüketimi, yemeklerin aþýrý yaðlý piþirilmesi, meyve ve sebze tüketiminin yeterli düzeyde olmamasý ve fiziksel aktivitelerin yetersizliði, yüksek tansiyon, sigara ve alkol kullanýmý, þiþmanlýk ve diyabet, kalp-damar hastalýklarýna yakalanma riskini artýran faktörlerin baþýnda yer alýyor.''

Kalp-damar hastalýklarýnýn yol açtýðý ölümlerin önemli bir bölümünün sigaraya baðlý nedenlerden gerçekleþtiðine iþaret edilerek, sigara dumanýnýn içerdiði karbon monoksitin kan dolaþýmýna girerek pýhtýlaþmaya yol açtýðý ve atardamarlarýn iç duvarlarýna zarar vererek kalp krizlerine neden olduðu kaydedildi.

Sigaranýn sýcaklarýn etkisiyle bunalan insan vücuduna 2 kat olumsuz etki yaptýðý vurgulanan açýklamada, ''Kalp-damar hastalýklarýnýn oluþumunu önlemek için özellikle yaz aylarýnda sigaradan hem aktif hem pasif içici olarak uzak durun'' denildi.

Beslenmede ise doymuþ yað oranýný azaltarak tekli ve çoklu doymamýþ yað asitleri içeren yaðlarýn oranýnýn artýrýlmasý, besinler yoluyla alýnan kolesterole dikkat edilmesi, posa içeren yiyeceklerle meyve-sebze tüketiminin artýrýlmasý, þeker ve tuzun alt düzeyde tüketilmesi gerektiði bildirildi.

[fsoyarik]

Stres uykuda da peþimizi býrakmýyor



ABD’de her üç kiþiden birinde görülen diþ gýcýrdatma oraný Türkiye’de bu kadar yüksek olmasa da stresin artmasýna baðlý olarak her geçen gün yükselmekte..

Anadolu Saðlýk Merkezi’nden Diþ Hekimi Özge Sönmez, diþ gýcýrdatma ve diþ sýkmanýn yol açabileceði sorunlara dikkat çekti.

Diþ sýkma ya da gýcýrdatma neden kaynaklanýr?
Diþ sýkmanýn ya da gýcýrtmanýn 3 ana nedeni vardýr:
Dental (diþle ilgili) nedenler; yüksek veya olmasý gerekenden düþük seviyede yapýlmýþ dolgu ve protezler.
Psikofizyolojik nedenler; duygusal gerilim
Anatomik farklýlýklar; çene ekleminin konumunu deðiþtiren cerrahi iþemler (yirmi yaþ diþ çekimleri vs.)

Diþ gýcýrdatma daha çok kimlerde görülür?
Diþ gýcýrdatma veya sýkma, toplumda oldukça yaygýn bir þekilde görülür. ABD’de her üç kiþiden birinde görülen diþ gýcýrdatma oraný Türkiye’de bu kadar yüksek olmasa da stresin artmasýna baðlý olarak her geçen gün yükselmekte...

Diþ sýkma veye gýcýrdatmaya, A tipi kiþilik dediðimiz mükemmelliyetçi kiþilerde daha çok rastlanýr.

Belirtileri nelerdir?
Subjektive olarak en bariz semptomu aðrýdýr. Diþ sýkmanýn (Bruksizm) baþlattýðý aðrý myogen yani kas kaynaklýdýr. Bu aðrý, çiðneme kaslarýndaki spazmlara baðlý olarak ortaya çýkar. Ýkinci belirti, çene fonksiyonlarýnda kýsýtlýlýktýr. Bir diðer belirti de aðzý açma kapama sýrasýnda çýkan çene eklemi sesleridir. Bu semptomlarýn tümü her hastada görülmeyebilir. Bazý hastalarda ise tümü görülebilir. Ýleri derecedeki diþ gýcýrdatma vakalarýnda ise diþlerin çiðneme yüzeylerinde meydana gelen aþýnmalar da önemli bir bulgudur.

Diþ sýkma sonucu ortaya çýkan eklem yer deðiþtirmeleri Manyetik Rezonans ya da CT yardýmý ile anlaþýlabilir.

Nasýl tedavi edilir?
Diþ gýcýrdatma veya sýkma problemi yaþayan kiþilerin oklüzal splint kullanmasý önerilir. Isýrma plaðý olarak da adlandýrýlan koruyucu bir plaðýn geceleri uyurken takýlmasý ile gerçekleþtirilir. Teþhise yardýmcý ve tedaviyi yönlendiren bir uygulama olan oklüzal splint, tedavi edici deðildir.

Diþ sýkma ve gýcýrdatma alýþkanlýklarý diþsel kaynaklý da (yüksek dolgu ve protezler gibi) olabilir. Bu dental faktörlerin sorunu baþlatýp baþlatmadýðýný test etmek amacý ile splint yapýlýr. Splintler kas spazmýný çözerek ,diþ arklarýna gelen ve gelecek olan aþýrý kuvvetleri minumuma indirerek tanýya yardýmcý olurlar. Bunlarýn yaný sýra alt çeneye yeni bir konum vererek sorunlarý olan eklem -kas sistemini rahatlatýrlar. Diþsel kaynaklý diþ gýcýrdatma ve sýkmada hatalý dental iþlemler düzeltilerek bu alýþkanlýk ortadan kaldýrýlabilir.

Stres kaynaklý alýþkanlýklarýn tedavisinde de oklüzal splint yapýmý, kas gevþetici ilaçlarýn yaný sýra psikolojik tedavi de mutlaka gerekmektedir.

Diþ gýcýrdatma ve sýkma sonucu çene eklemindeki deformasyona baðlý olarak, cerrahi tedaviler de gerçekleþtirilmektedir.

Diþ gýcýrdatma aðýz ve diþte hangi sorunlara yol açar?
Diþ gýcýrdatmanýn diþler üzerinde meydana getirdiði en büyük deðiþiklik, diþ yüzeyi aþýnmalarýdýr. Bazý hastalar, sabah kalktýklarýnda aðýzlarýnda kum olduðu hissine kapýldýklarýný ifade ederler. Bu,aþýnmýþ diþ parçacýklarýndan kaynaklanmaktadýr. Diþlerin aþýnmalarý sonucu, hastanýn dikey boyutunda (burun-çene ucu arasýndaki mesafe) azalma olmakta, bu da estetik sorunlara yol açmaktadýr. Bundan daha önemlisi diþ yüzeyi aþýnmalarý sonucu diþin siniri açýða çýkabilmektedir.

Diþ gýcýrdatma veya diþ sýkma sonucu çiðneme kaslarýnda oluþan gerilemeye baðlý olarak aðrý da meydana gelir. Çene ekleminden gelen sesler diþ gýcýrdatma ve sýkma alýþkanlýklarý sonucu ortaya çýkan eklem deformasyonuna baðlýdýr. Açma-kapama, çiðneme gibi fonksiyonel hareketlerde kýsýtlýlýk da bu alýþkanlýklar sonucunda ortaya çýkar.

Tedavi edilmezse ne gibi sonuçlara yol açar?
Diþlerdeki aþýnmalar sonucu dikey boyutta azalma, diþ siniri, çene eklemi ve çiðneme kaslarýnda aðrý, fonksiyon kýsýtlýlýðý, çene kilitlenmesi (daha çok stress kaynaklýdýr), ileri vakalarda ise ameliyat gerektirecek eklem deformasyonlarý oluþabilir

[okyanus_27]

Aman sýcaða dikkat



Yaz aylarýnda ortaya çýkan en önemli tehlikelerin baþýnda, kalp rahatsýzlýklarýný olumsuz etkileyen sýcak çarpmasýný gösteren uzmanlar, güneþ yanýklarý ve böcek alerjilerine de dikkat çekiyor.
Ýnsanlarýn plajlarý doldurarak kýzgýn güneþ altýnda uzunca vakit geçirdiði þu günlerde uzmanlar, sýcaklarýn yol açabileceði ciddi rahatsýzlýklar konusunda uyarýyor. Yaz aylarýnda ortaya çýkan en önemli tehlikelerin baþýnda kalp rahatsýzlýklarýný olumsuz yönde etkileyen sýcak çarpmasýný gösteren uzmanlar, güneþ yanýklarý ve böcek alerjilerinin de cilt saðlýðýný tehdit ettiðini belirtiyorlar.
Aþýrý yaz sýcaklarýnýn, insan saðlýðý üzerindeki olumsuz etkileri konusunda Vehbi Koç Vakfý Amerikan Hastanesi tarafýndan bir rehber araþtýrma hazýrlandý. Alerji ve Astým Uzmaný Doç. Dr. Jale Göktan, Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Þefi Prof. Dr. Aydýn Aytaç, Kadýn Hastalýklarý ve Doðum Uzmaný Dr. Alp Nuhoðlu ve Dahiliye Uzmaný Dr. Ömer Ayata tarafýndan hazýrlanan çalýþmada, yaz mevsiminde karþýlaþýlan saðlýk sorunlarý sýralanýyor. Çalýþmada, sýcak çarpmasý, güneþ yanýklarý, güneþ alerjileri, deniz-araba tutmasý, sivrisinek, böcek, arý sokmalarý ve arý alerjileri gibi durumlarda neler yapýlmasý gerektiði konusunda hayati derecede önemli bilgiler sunuluyor.
Kalp saðlýðýna azami dikkat


Uzmanlar kalp saðlýðý açýsýndan sýcak havalarda, normalden fazla yemek ve içmekten sakýnýlmasý gerektiðini belirtiyor. Yemek yedikten sonra, dolu mideyle alýþýk olunmayan derecede efor sarf edip, aktivitelerde bulunmanýn kalp için ciddi sakýncalar doðrucaðý uyarýsýnda bulunuyor. Uzmanlara göre doygunluk durumunda, metobolizmadaki kan, mide etrafýnda toplanýr ve aðýr hareketler sýrasýnda kalbe gerekli olan kan gelemeyebilir ve bu da büyük tehlikeye neden olabilir. Uzmanlar, oksijen sarfiyatýný artýran yaz günlerinde, kalp saðlýðýna daha da dikat edilmesi gerektiði belirtilirken, 11.00-16.00 saatleri arasý güneþte durulmamasý ve aþýrý yaðlý yemekler ile alkolden kaçýnýlmasýný da tavsiye ediyorlar.
Böcek, arý, sivrisinek sokmalarý


Yazýn rutubetli yerlerden kaçýnýlmalý, evlerin pencerelerine tel, yataklarýn üzerine cibinlik takýlmalý. Arýlarýn ve sineklerin besin atýklarýna geldikleri anýmsanmalý ve kavun, karpuz v.b. atýklar çevrede býrakýlmamalý. Arýlarý çeken bir koku olan parfümden kaçýnýlmalý, kokusuz temizlik maddeleri kullanýlmalý, parlak giysiler giyilmemeli, yalýn ayak yürünmemelidir. Sivrisinek ve böcek sokmalarýnýn geçici olarak tedavisi için ýsýrýlan veya sokulan yer buzlu havlu ile sarýlmalý ve ýsýrýlan yerin üzerine kalem arkasý ya da týrnakla basýlmalýdýr.
SICAK ÇARPMASI


Sýcaða çok az dirençili olan çocuklar ve yaþlýlarda görülen sýcak çarpmasý ile karþýlaþýldýðýnda þunlara dikkat etmek gerekiyor.
1) Hasta serin gölgeli bir yere götürülmeli.
2) Vücudu ýslak tülbentle silinmeli ve yelpaze ile serinletilmeli.
3) Bezlere buz sarýp, koltuk altlarýna, kasýklarýna ve baþýna soðuk kompres uygulanmalýdýr.
4) Her 5 dakikada bir hastanýn ateþi ölçülmeli, 37-38 dereceye düþürülmeye çalýþýlmalýdýr. 37'den aþaðýya düþürülmemeli.
5) Bir iyileþme saðlanamýyor ve þuur bulanýklýðý artýyorsa en yakýn saðlýk merkezine götürülmeli.
NASIL KORUNULUR?


1) Hava sýcaklýðýnýn ve rutubetin çok olduðu saatlerde egzersiz yapýlmamalý.
2) Özellikle çocuklara, kuru, hafif, açýk renkli (beyaz) ve üzerlerine dar gelmeyen giysiler giydirilmeli.
3) Geniþ kenarlý þapka giyilmeli, sýk aralýklarla bol bol sývý içilmeli (su, limonata, gazoz, ayran, buzlu çay...vb.)
4) Alkollü içki içilmemeli.
5) Aðýr yaðlý yemeklerden kaçýnýlmalý.
6) Sýcak havalara alýþmak için herkes kendisine 10-15 gün vermeli.
GÜNEÞ ALERJÝSÝNÝN TEDAVÝSÝ ZOR

Güneþin en zor tedavi edilen etkilerinden biri de güneþ alerjisi. Güneþ alerjisi, haftada, 1-2 dakika içinde üritiker gibi döküntülere neden olur. Alerjisi olanlar koruyucudan ziyade (sun-blocker) denilen güneþi bloke edici preparatlarýn yanýsýra, uzun kollu, bacaklarý örten beyaz ve ince giysiler, geniþ kenarlý þapka ve UV koruyucu gözlükler kulanmalýdýrlar. UV koruyucu gözlükleri çocuklarda daha öncelikli takýlmalýdýr. Güneþe karþý hassas kiþilerin saat 10.00 - 15.00 arasýnda güneþte dolaþmamalarý, hatta yüzmemeleri gerekir. Omuzlar daima su üzerinde kaldýðýndan güneþ yanýklarý en çok bu bölgede olur.

[okyanus_27]

KLÝMANIN ZARARLARI!..

Sýcak yaz günlerinde, bir nebze olsun rahatlatan klimalarýn yararlý etkilerinin yanýnda zararlarý da var.
Doðru kullanýlmayan klimalar kas aðrýsýndan, enfeksiyona kadar pek çok rahatsýzlýða yol açabilir.


Sýcak yaz günlerinde, bir nebze olsun rahatlatan klimalarýn yararlý etkilerinin yanýnda zararlarý da var. Gribal ve viral enfeksiyonlar, kas aðrýlarý, kas tutulmasý ve zatürree klimalarýn zararlarý arasýnda sayýlabilir. Ýç Hastalýklarý Uzmaný Dr. Mehmet Karaaslan, klimanýn sebep olduðu rahatsýzlýklarý önlemenin yolunun havayý yavaþ yavaþ soðutmaktan geçtiðini ifade ederek, 'Klimalarýn, ortamý belirli zaman aralýklarýnda yavaþ yavaþ soðutmak için kullanýlmasý gerekiyor. Örneðin, dýþarýda sýcaklýk 40 derece ise sýcaklýðýn aralýklarla 5'er derece düþürülmesinde fayda var' diyor.

Klimalarýn sebep olduðu legionella mikrobu da doðada, su kaynaklarý içerisinde ve nemli ortamlarda bulunuyor. Doðadan binalarýn su sistemleri içerisine yerleþen mikrop, uygun ortamda hýzla çoðalýyor ve su zerrecikleriyle insanlarýn akciðerlerine yerleþerek zatürreeye neden oluyor

[MUH@MMED F@TÝH]

Sýcaða güvenmeyin yaz gribine yenilmeyin!

[okyanus_27]

''Afrika Sýcaklarý'' çarpmasýn...



"Afrika sýcaklarý'' adý verilen hava kütlesinin önümüzdeki günlerde etkili olacaðý bildirilirken, uzmanlar özellikle sýcak ve nemin fazla olduðu yerlerde güneþ çarpmasý riskinin daha fazla olduðunu bildirdi.Gazi Üniversitesi Týp Fakültesi Acil Týp Ana Bilim Dalý Baþkaný Yard. Doç. Dr. Ahmet Demircan,yaptýðý açýklamada, sýcak ve nemin fazla olmasýnýn güneþ çarpmalarý için risk oluþturduðunu söyledi.

Dýþ ortamýn ýsýsý vücut ýsýsýna ulaþtýðýnda, vücudun dýþarýya ýsý veremeyeceðini anlatan Demircan, ''Böyle bir ortamda bir de zorlu bir egzersiz veya çalýþma yapýlýrsa sýcak çarpmasý ve bitkinlik meydana gelebilir. Çünkü aþýrý terleme halinde aþýrý su ve tuz kaybý meydana gelir. Bu da vücutta bazý olumsuz belirti ve bulgular ortaya çýkarýr" diye konuþtu.

Demircan, ''sýcak veya güneþ çarpmasý'' denilen böyle bir durumda ortaya çýkan belirti ve bulgularýn þunlar olduðunu belirtti:

"-Baþ aðrýsý ve dönmesi,
-Bilinç bulanýklýðý,
-Bulantý ve iþtah kaybý,
-Terleme,
-Soluk ve nemli cilt,
-Kol ve bacaklarda kramplar,
-Nabýz ve solunum hýzýnda artýþ."

SICAKTAN KORUNMA YOLLARI

Demircan, sýcak çarpmasýndan korunmak için alýnacak önlemleri ise þöyle
sýraladý:

''-Aþýrý sýcaklarda mümkün olduðunca dýþarý çýkýlmamalýdýr. Özellikle
kalp, þeker ve tansiyon gibi kronik hastalýðý olanlarla yaþlý ve çocuklar buna dikkat etmelidir,

-Sýcaklýðýn en yüksek olduðu saatlerde dýþarýya çýkmak zorunda olanlar
mutlaka þapka takmalý, uygun kumaþtan açýk renkli giysiler giymeli ve
yanlarýna güneþ þemsiyesi almalýdýr. Geniþ kenarlýklý þapkalarla açýk renkli güneþ þemsiyeleri bunun için uygundur,

-Bol su ve dengeli miktarda mineralli ve tuzlu sývýlar alýnmalýdýr. Gazlý içeceklerden uzak durulmalýdýr,

-Su kaybý çok fazla olacaðý için ateþli hastalýðý olanlara erken müdahale edilmelidir,

-Zaman zaman ýlýk veya soðuk duþ almakta yarar vardýr,

-Beslenmeye dikkat edilmeli, aðýr yaðlý yiyecekler yerine hafif besinler
tercih edilmelidir,

-Çok fazla hareketsiz kalýnmamalýdýr,

-Terlemeyi azaltan tansiyon, kalp ve psikiyatri ilaçlarý kullananlar daha dikkatli olmalýdýr. Sýcak çarpmasý bunlar için daha tehlikeli olabilir,

-Güneþ altýnda çalýþanlarýn mesai saatleri mümkün olduðunca sýcaðýn daha az etkili olduðu saatlere göre ayarlanmalý, bunun mümkün olmamasý
halinde bu kiþiler uygun giysiler giyerek bol sývý almalýdýr.''

ERKEN MÜDAHALE ÖNEMLÝ

Demircan, bütün bu önlemlere raðmen kendilerini kötü hissedenlere gecikmeden bir saðlýk kuruluþuna baþvurmalarý önerisinde bulundu.Sýcak çarpmasýna maruz kalanlarýn hemen serin bir yere alýnmasý, bilinçleri yerinde deðilse aðýzdan herhangi bir þey verilmemesi gerektiðini kaydeden Demircan, ''Sýcak çarpmasýnda koma veya sara benzeri nöbetler görülebilir. Eðer bu kiþilerin bilinci yerindeyse su ve ayran gibi sývýlar verilebilir. Tansiyonu düþenler bir yere yatýrýlarak ayaklarý yukarýya kaldýrýlmalýdýr'' diye konuþtu.

Demircan, tansiyon ve kalp sorunu olanlarýn ilaçlarýný düzenli almasý, aþýrý sýcak ortamlardan kaçýnmasý ve kendilerini kötü hissettiklerinde derhal bir hekime baþvurmalarý gerektiðini söyledi.

Ahmet Demircan, yatak odalarý ve iþ yerlerinin serinletilmesinin de fayda saðlayacaðý kaydetti.

MÝTÝNGLERE DÝKKAT

Seçimlerin yaklaþmasýyla mitinglerin de arttýðýný ifade eden Demircan,
sözlerini þöyle sürdürdü:

''Seçim mitingleri mümkünse havanýn daha serin olduðu saatlerde yapýlmalý. Sýcak havalarda mitinglere katýlacaklar ise yanlarýna mutlaka þapka, þemsiye ve su almalý. Kalp ve tansiyon gibi saðlýk sorunu olanlar
sýkýþýk yerlerde durmamalý ve fazla heyecanlanmalý.

Acil bir durumda kolay ulaþýlýp müdahale edilebilmesi için bu kiþiler kenarlarda durmalý. Bir saðlýk sorunu ortaya çýktýðýnda hemen 112 acil servise haber verilmeli.''

[okyanus_27]

Sýcaklarda Su ve Tuz Kaybýna Dikkat

Kuzey Afrika’dan gelen sýcak hava dalgasýnýn insanlar üzerindeki olumsuz etkileri, sýkýntýlarý hiç kuþku yok ki, bugünden itibaren kendisini daha fazla hissetirecek.
Aþýrý sýcaðýn yarattýðý nefes alamama, ateþ basmasý, baþ dönmesi, yorgunluk, halsizlik gibi þikayetlere karþý basit önlemlerin alýnabileceði hatýrlatýldý. Acýbadem Kadýköy Hastanesi Check up Kliniði Sorumlusu ve Aile Hekimi Uzmaný Dr. Þirin Parkan, sýcakta çalýþmak zorunda olanlara günde iki litre su tüketmelerini, tuzlu ayran içmelerini, sebze ve meyve yemelerini önerdi.
Ýþyerlerinde ise klimalarýn ýsýsýnýn kademeli olarak düþürülmesini, temizliðinin düzenli yapýlmasýný öneren Dr. Parkan, su sebilleri konularak çalýþanlarýn su ihtiyacýnýn karþýlanmasý gerektiðini söyledi. Sýcaklýklarýn artmasý fizyolojik stres, hastalýk, hatta ölüme bile yol açýyor. Sýcak vurgunlarý, vücutta sýcaklýðýn 40.6 dereceyi aþmasý durumunda ölüme neden oluyor. Vücudun bu sýcaklýk derecesine yaklaþmasý ise, ölümcül olmasa da vücutta su ve tuz kaybýyla ortaya çýkan aðýr zararlara yol açýyor.
SICAKLARA KARÞI ÞU ÖNLEMLERÝ ALIN
Aþýrý sýcaklardan etkilenmemek mümkün deðil. Özellikle de yüksek sýcaklýkta çalýþmak, motivasyonu da olumsuz etkiliyor. Dr. Þirin Parkan, alýnacak önlemlerle bu sýcak fýrtýnanýn etkilerinin hafifletilebileceðini söylüyor. Ýþte o önlemler:
•Hareketlerinizi yavaþlatýn: Aðýr çalýþmalar yavaþlatýlmalý veya günün en serin zamanýnda yapýlmalýdýr. Risk altýnda bulunanlar en uygun serin yerlerde bulunmalýdýrlar.
•Yaz kýyafetleri giyin: Hafif açýk renkli kýyafetler ýsýyý ve güneþ ýþýnlarýný yansýtýr ve vücudun normal sýcaklýðýný korumasýna yardýmcý olur. Sentetik kýyafetler yerine pamuklu kýyafetler tercih edilmelidir.
•Vücut sýcaklýðýný artýracak yiyeceklerden kaçýnýn: Protein gibi metabolik ýsý üretimini ve ayný zamanda su kaybýný artýran yiyeceklerden kaçýnýlmalýdýr.
•Su veya alkol içermeyen sývýlarý bol miktarda için: Vücudumuz serin kalmak için suya ihtiyaç duyar. Kendinizi susamýþ hissetmiyor olsanýz dahi bol bol su tüketin. Ancak, epilepsi, kalp, böbrek ve karaciðer hastalarý, sývý kýsýtlayýcý diyet yapanlar, idrar tutma problemleri olanlar sývý tüketimlerini artýrmadan önce bir doktora danýþmalýdýr. Alkollü içecekleri de içmemekte fayda var.
•Doktor tarafýndan önerilmemiþse tuz tabletlerini almayýn: Tuz kýsýtlayýcý diyette olanlar tuz tüketimlerini arttýrmadan önce mutlaka bir doktora danýþmalýdýr.
• Klima bulunan alanlarda daha fazla zaman harcayýn: Evlerdeki ve iþyerlerindeki klimalar ýsý kaynaklý tehlikeleri azaltýr.
•Güneþ altýnda fazla kalmayýn: Güneþ yanýklarý ýsý daðýtým iþlemini çok güçleþtirir.
•Çocuklarý ve küçük ev hayvanlarýný kapalý otomobilde asla yalnýz baþlarýna býrakmayýn: Kapalý bir araçta sýcaklýk 60 dereceye çýkabilir. Böyle bir sýcaklýða maruz kalma ölümle sonuçlanabilir.
KLÝMALAR ALERJÝK ZATÜRREYE NEDEN OLABÝLÝYOR
Klimalar “allerjik zatürre” ve “Legionella Pnömonisi” denilen bir zatürre tipine neden oluyor. Alerjik zatürreye, klima sistemlerinin nemlendirme bölümlerinde üreyen küf mantarlarý yol açýyor. Alerjik zatürrede, küf mantarlarýnýn bulunduðu havanýn solunmasýndan 4-6 saat sonra ateþ, baþ ve kas aðrýlarý, halsizlikle gribal enfeksiyon gibi baþlýyor. Daha sonra da öksürük, balgam, nefes darlýðý, göðüste sýkýþma hissi gibi akciðerlerde belirtiler ortaya çýkýyor. Lejyoner hastalýðý olarak bilinen ve klimalardan bulaþan “Legionella pnömonisi”, ilk 24-48 saat içinde þu belirtilere neden oluyor: “Halsizlik, kýrýklýk, kas aðrýlarý ve þiddetli baþ aðrýsýyla ortaya çýkan, daha sonra ani yükselen ateþ, kuru öksürük, bazen yan aðrýsý, bulantý, kusma ve ishal. Klimalar yüz felci, burun kanamasý ve üst solunum yolu hastalýklarý da yapabiliyor.”

[okyanus_27]

Yaz hastalýklarýna dikkat!

1) En sýk görülen yaz hastalýklarý nelerdir?

Yaz aylarýnda havanýn sýcaklýðý nedeniyle zamanýn büyük bölümü ev dýþýnda, açýk havada geçirilir. Bu yüzden, yaz aylarýnda sýklýðý artan bazý saðlýk sorunlarý doðrudan doðruya açýk havada bulunmakla ilgilidir: Böcek ýsýrmasý, yýlan sokmasý, güneþ veya sýcak çarpmasý gibi. Örneðin Güneydoðu Anadolu illerimizde, yöreye özgü sayýlabilecek bir “yaz hastalýðý” bile vardýr: Gece sýcak nedeniyle damda uyuyanlar ve damdan düþenler, yaz aylarýnda travmalarýn sayýca artmasýna sebep olurlar. Yaz aylarýnda suda boðulma sayýsýnýn da arttýðýný biliyoruz. Demek ki, bazý “týbbi olay”larýn artýþý doðrudan doðruya çevre faktörlerine baðlýdýr. Bunlara “yaz hastalýklarý” yerine “yaz kazalarý” da diyebiliriz.

Yaz aylarýnda sýcaklýk nedeniyle vücudun büyük kýsmýnýn açýkta kalmasý, kýsa kollu ve þort biçiminde giysilerin tercih edilmesi tatarcýk, arý, sivrisinek gibi eklembacaklýlarýn sokmasýný ve bunlar aracýlýðý ile bulaþan hastalýklarýn artmasýný kolaylaþtýrýr. Bu hastalýklarýn bir kýsmý sadece böcek ýsýrýðýna karþý allerjik bir reaksiyon olarak ortaya çýkabilir ve lokal tedavi ile kýsa sürede düzelebilir. Ama sýtma, tatarcýk hummasý gibi hastalýklar özgün tedavi gerektirir. Bu hastalýklar da, yine yöreye özgüdür. Yani herhangi bir sivrisinek sokmasý sýtmaya yol açmaz. Sýtma, ancak bir bölgede yerleþik ise, yaz aylarýnda görülme sýklýðý artabilir.

Yaz aylarýnda sýcaklýk artýþý nedeniyle insan, gerek buharlaþma gerek terleme þeklinde çok miktarda sývý kaybeder. Bu kaybedilen sývýyý yerine koymak, susuzluðu gidermek için alýnan sývýlar, yaz hastalýklarýnýn bir diðer nedenidir. Özellikle kaynaðý bilinmeyen, açýkta satýlan veya daðýtýlan, denetimsiz içme sularý ve bu sularla yýkanmýþ sebze ve meyveler, “yaz hastalýðý” deyince aklýmýza ilk gelen hastalýklarýn baþlýca sebebidir. Bu hastalýklar arasýnda ilk sýrayý besin zehirlenmeleri alýr. Tifo, paratifo, viral hepatit ve yaz ishalleri de bu þekilde bulaþýrlar.

2) Yaz aylarýnda en çok hangi yiyeceklerin tüketimine dikkat etmeliyiz?En çok dikkat edilmesi gereken yiyecekler açýkta sergilenen, buzdolabýnda saklanmayan yiyeceklerdir. Açýkta satýlan lahmacun, buzdolabýnda saklanmayan kýyma, süt, yoðurt, kaymak, krema gibi yiyecekler tehlikelidir. Herþeyden önce yiyeceklerin taze olmasýna, paketlenmiþ olarak pazarlanan yiyeceklerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiþ olmasýna dikkat edilmelidir. Dikkat edilmesi gereken bir baþka nokta da elektrik kesintileridir. Elektrik kesintisi nedeniyle, soðukta saklanmasý gereken yiyeceklerin bir süre “ýsýnmasý” içlerinde bulunan ve sayýca az olduðu için saðlýða zarar vermeyecek olan mikroplarýn çoðalmasýna ve hastalýk yapmasýna yol açacaktýr. Özellikle hazýr dondurmalarda bu noktaya çok dikkat edilmelidir. Açýkta satýlan dondurmalar da, mutlaka denetimli ve güvenli kuruluþlardan satýn alýnmalýdýr.

Açýkta satýlan veya sergilenen yiyeceklerin en önemli tehlikelerinden birisi de, yiyeceði hazýrlayan kiþilerin elleridir. Eller, mikroplarýn bulaþmasýnda ve yayýlmasýnda en önemli araçlardýr. Bu nedenle personelin temizliðinden emin olmadýðýmýz yerlerde, sýrf “tatmak” amacýyla birþeyler yemek, ishale davetiye çýkarmak olabilir.

Buzdolabýnda saklanan, ama çok tehlikeli olan bir þey daha var: Buz. Ýçeceklerin içine atýlan buzun hangi sudan yapýldýðýný bilmek mümkün deðildir. Bu nedenle, yaz aylarýnda serinletici bir þeyler içmek istediðimizde, içine buz atmak yerine, aðzý kapalý olarak soðutulmuþ içecekleri tercih etmek daha doðru olacaktýr.

3) Böcek, arý sokmasý ile oluþan allerjik belirtiler nelerdir?Bazý insanlar, arý sokmasýna karþý doðuþtan allerjiktir. Bu kiþilerde arý sokmasý “anafilaktik þok” ve ölümle sonuçlanabilir. Arý sokmasý yüzünden tansiyonu düþmüþ veya þoka girmiþ, ya da yüzü-gözü þiþmiþ, kýzarmýþ, soluk alamaz olmuþ bir hastada, ayný olayýn tekrarlamasý yaþamsal tehlike yaratýr. Bu kiþiler, arýlara karþý daha dikkatli olmalý ve her zaman yanlarýnda allerjik belirtileri önleyecek adrenalin, kortizon gibi ilaçlar bulundurmalýdýrlar. Arýlarýn bulunabileceði ormanlýk alanlara giderken kapalý giyinmeli ve tek baþlarýna gitmemelidirler.

Diðer böcek sokmalarýnda ortaya çýkan allerjik belirtiler genellikle kaþýnma, aðrý, lokal þiþlik gibi belirtilerdir. Sistemik belirtiler pek görülmez. Yurdumuzda öldürücü zehiri olan zehirli örümcekler yoktur ama, zehirli akrepler bulunur. Özellikle açýk havada ve yerde yatarken veya çýplak ayakla dolaþýrken meydana gelen böcek sokmalarýnda, aðrý ve þiþlik artýyorsa hemen bir saðlýk kuruluþuna baþvurmak gerekir. Yörenin özelliðine göre, yöresel akrep ve yýlan zehirlenmelerinin sýk görüldüðü bölgelerdeki saðlýk ocaklarýnda, zehirin yayýlmasýný önleyecek baðýþýk serumlar bulunur.

4) Çocuklarda görülen yaz hastalýklarý için anne ve babalara neler önerilebilir?
Çocuklardaki yaz hastalýklarýnýn en sýk sebepleri aþýrý giydirmeye baðlý aþýrý terleme sonucu halk deyimiyle “isilik” veya piþikler; ishal sonucu aþýrý su kaybý; böcek sokmalarý ve hayvan ýsýrýklarýdýr. Ýshalden zaten yeterince söz ettik. Eklenmesi gereken bir diðer nokta, anne-babalara “suyun zararlý olmadýðýný” hatýrlatmaktýr. Çocuklar yazýn bol su içmeli ve sýk sýk yýkanmalýdýr. Bir diðer önemli nokta da “dondurma” konusu: Dondurma, temiz olarak hazýrlanýrsa, aslýnda çok saðlýklý bir besindir. Ama temizlik koþullarýna çok dikkat edilmesi gerekir.

Son olarak, yazýn pikniðe giden ve “kaynaðý bilinmeyen kaynaklardan” su içenlere bir öneri: Bu sularý kaynatmadan içmeyin!

[fsoyarik]

Yazýn burun kanamalarýna dikkat!



Yaz aylarýnda sýk görülen burun kanamasý kimi zaman yaþamý tehdit edebiliyor.

Kulak Burun Boðaz Uzmaný Operatör Doktor Ýrfan Aksoy, burun kanamasýyla ilgili bilinmesi gerekenleri anlattý:

"Burun kanamasý birçok sebepten meydana gelebilir. Bunlar baþlýca basit bir burun karýþtýrmasý, burun operasyonlarý, yabancý cisimler, enfeksiyon (soðuk algýnlýðý, sinüzitler), alerjik nezle, kan sulandýrýcý ilaç kullanýmý, hipertansiyon, kan pýhtýlaþma bozukluklarý, burun kemiði eðrilikleri ve nadir de olsa tümörler þeklinde sýralanabilir.

Her yaþ grubunda görülebilen burun kanamasý özellikle genç eriþkinlerde sýk tekrarlarsa damarsal kökenli tümörler araþtýrýlmalýdýr."

Ýki tip burun kanamasý

Doktor Ýrfan Aksoy, burun kanamasý tiplerini de anlattý:

Ön kanama: Burun ön kýsmýndan gelen kanamalardýr ayakta duran ya da oturan kiþide burun deliðinden akan kanama þeklinde kendini gösterir.

Arka kanama: Burun arkasýndan olan kanamadýr kanama genize doðrudur. Otururken veya ayakta dururken bile kanama boðaza doðru olur. Daha çok yaþlý kimselerde olur . Bu hasta grubu genellikle yüksek tansiyonu olan kiþiler ya da travma geçirmiþ kiþilerdir. Burun kanamalarý çocuk yaþ grubunda genellikle ön kanama tipinde olmaktadýr.

Doktor Ýrfan Aksoy, sýcaklarýn artmasý ile kuru havanýn burun içinde kýlcal damarlarýn daha kolay zedelenmesine sebep olup burun kanamalarýna yol açtýðýný dile getirdi:

"Havanýn nem oraný sýcaklýk atmosferik basýnç deðiþiklikleri bunda etkili olmaktadýr. Bu durum burunda kuruma, kabuklanma ve dokularda daha çabuk hasarlanmaya yol açar.

Hava sýcaklýðýnýn artmasýyla genleþen kýlcal damarlarda kanamaya eðilim artar.
Ayrýca nemi azaltarak ortamýn kurumasýna sebep olan klimalar ve sigara da kanamalarý provoke eden faktörlerdir."

Ne yapýlmalý?

Burun nemlendirici krem jel veya spreyler biri yatmadan önce olmak üzere günde üç kez kullanýlabilir.

Sývý kaybýmýzý telafi etmek için hidrasyona vücudun su ihtiyacýna dikkat edilmeli ve günlük 6 -8 bardak su içilmeli.

Kanama olduðunda:



Panik yapmayýn korkmayýn,
Burnunuzun içindeki pýhtýlarý suyla hafif sümkürerek temizleyin,
Oturun veya baþýnýz kalp seviyesinden yukarda olmak üzere uzanýn,
Asla geriye doðru yatmayýn,
Burnunuzun ucunu baþparmak ve iþaret parmaðýnýzla adeta bir mandal sýkar gibi sýkýn 5 dakika bekleyin,
Pamuktan küçük rulo yaparak eðer varsa burun dekonjestan damlasýyla ýslatarak burun uç kýsmýna yerleþtirin ve birkaç dakika daha sýkmaya devam edin,
Burun kanatlarýnýza bir bez içinde buz tatbik edin,
Eðer bunlara raðmen durduramazsanýz herhangi bir acil üniteye baþvurun.

Tekrar kanamayý önlemek için:

Sümkürmemeye dikkat edin
Öne eðilerek iþ yapmayýn yerden aðýr bir þey kaldýrmak veya buna benzer zorlayýcý hareketler yapmayýn
Yattýðýnýzda baþýnýzýn kalp seviyesinden yüksekte olmasýna dikkat edin.
Çift yastýk kullanabilirsiniz.
Günün sýcak saatlerinde güneþte fazla kalmamaya dikkat edin.

Burun kanamalarý gerekli muayene, görüntüleme ve kan testleriyle araþtýrýlmalý ve ihmal edilmemeli