bende saglýklý býr ýnsanýn gunde 40 tek sacýnýn kýrýldýgý guymustum cunku bunlarý yenýlýyormus her gun býr ýnsanýn sacýn da ortalama 100 ve 150 býn arasý sac telý warmýs
bende saglýklý býr ýnsanýn gunde 40 tek sacýnýn kýrýldýgý guymustum cunku bunlarý yenýlýyormus her gun býr ýnsanýn sacýn da ortalama 100 ve 150 býn arasý sac telý warmýs
Aþký Ya Yaþarsýn Yada Yazarsýn...
Diyen Þair Sonra da
Ne Yaza Bildik... Ne de Yaþayabildik...
Demiþ...
SaRýma LaRciverRt Ol...
KIRIM – KONGO KANAMALI ATEÞÝ (kene ýsýrmasý)
Bunyaviridae ailesine baðlý Nairovirus soyundan virüslerle oluþan bir hastalýktýr.Bu virüsle; RNA’lý ,sarmal simetrili nükleokapsitli, zarlý ve toparlak olup 90-100nm(nanometre) büyüklüðündedir.
Bu hastalýk ve etkeni hakkýnda ilk bilgiler 1944-1945 yýllarýnda kýrýmda 200 den fazla hastada yapýlan araþtýrmalarla ortaya çýkartýlmýþtýr.Bu hastalýðýn daha önceleri Orta Asya’da bilindiði adýna “Kara Helak “denildiði tesbit edilmiþ ve bundan dolayý da bir baþka adý Orta- Asya kanamalý hummasýdýr. Bu hastalýk, Bulgaristan, Yugoslavya ve 1956 yýlýnda Kongo da görülmüþtür. 1969 yýlýnda da Kýrým –Kongo kanamalý ateþi olarak adlandýrýlmýþtýr.Bu hastalýða yakalanmýþ insanlarýn kanýndan elde edilen virüslerle,hyalomma tipi kenelerden elde edilen virüsün ayný olduðu tesbit edilmiþtir.
Bu hastalýðýn kaynaklarý yabani hayvanlar,domuzlar,tavþanlar,muhtemelen kuþlardýr.Hastalýk;Hyalomma kenelerinin kan emmesiyle bulaþtýrýlýr.Olgunlaþmamýþ keneler virüsü hayvanlardan alýr ve eriþkin hale geldikten sonra kan emdikleri insanlara bulaþtýrýrlar.Keneler ömürleri boyunca bulaþtýrýcý olarak kalýrlar. Kýrým kanamalý ateþi ,kýrsal bölgelerde çalýþan insanlarda ilkbahar ve yazlarý özellikle Haziran-Eylül arasýnda görülen bir infeksiyondur.
Hastalýk en az 1 yýl süren baðýþýklýk verir.Türkiye de insanlarda bu virüse karþý antikorlar bulunmuþtur.Bu hastalýkta virüs,ateþli dönem sýrasýnda kanda bulunmaktadýr.Deri ve iç organlardaki kanamalar küçük damarlarýn çeperlerinin bozulmasýna baðlýdýr.
Kýrým kanamalý ateþinde kuluçka devri 7-12 gündür.Ateþ 5-12 gün devam eder ara ara 1-2 gün süren ateþsiz dönemler bulunabilir.Hastalýðýn 4-6. günü kanamalar baþlar.
KLÝNÝK TANIMLAMA
Klinik semptomlar; Karaciðer ve endotel hasarý ile trombosit,lökosit sayýsýndaki düþüþün bir sonucu olarak ortaya çýkar. Ateþ,kýrýklýk ,baþ aðrýsý,halsizlik,aþýrý duyarlýlýk,kollarda bacaklarda ve sýrtta þiddetli aðrý ve belirgin bir iþtahsýzlýkla baþlar.Bazen kusma,karýn aðrýsý veya ishal olabilir.Boðaz muhat zarýnda döküntü,diþ etlerinde ve burunda kanama,deride purpura lekeleri,aðýr vakalarda mideden,barsaktan ve uterustan kanamalar belirir.Ýlk günlerde yüz ve göðüste peteþiler(kanamalar) ve konjonktivalarda kýzarýklýk dikkati çeker.Gövde ve ekstremitelerde ekimozlar (kanama alanlarý) oluþup idrardan kan gelebilir. Genellikle hepatit görülür.Karaciðer fonksiyon testleri bozulur.
Aðýr olgularda hastalýðýn 5. gününden itibaren hepatorenal(karaciðer, böbrek) ve akciðer yetersizlikleri görülebilir.Ateþ 5veya 12. güne kadar çýkar ve lizisle düþer.Nekahat dönemi uzun sürer.Ölüm olaylarý daha çok hastalýðýn2.haftalarýnda (5-14 gün)görülebilmektedir.Bu oran %30-50 ‘lere ulaþabilmektedir.Ýyileþme hastalýðýn 9. ve 10. günlerinde olmaktadýr.
LABORATUAR BULGULARI
Özellikle lökopeni ve trombositopeni dikkati çeker.AST,ALT,Kreatin kinaz(CK), bilirubin deðerlerin de yükselme, ALP,GGT ve LDH deðerlerinde yükselme takip eder.PT,aPTT ve diðer pýhtýlaþma testlerinde belirgin bozukluklar görülebilir.
BULAÞMA YOLLARI
Bulaþmada hyalomma soyuna ait keneler daha büyük bir yere sahiptir.30 tane kene türü bu hastalýðý bulaþtýrabilir.
Henüz ergin döneme gelmemiþ olan Hyalomma soyuna ait keneler ,küçük omurgalýlardan kan emerken virüsleri alýr ve geliþme evrelerine kadar muhafaza ederler.Keneler insan veya hayvanlardan kan emerken virüsleri bulaþtýrýrlar.
Küçük omurgalýlar ve özellikle yerde beslenen kuþlar,keneleri enfekte eden en önemli konak gurubunu oluþturur.Keneler bu konaklardan zaman zaman kan emerler.
Enfekte hayvanlarýn kan ve dokularý ile temas sonucu da geçiþ olabilmektedir.Ayrýca nozokomiyal enfeksiyon oluþturma riski de bildirilmektedir.Enfekte kan,ifrazat veya diðer dokulara doðrudan temas sonucu bulaþmalarda kuluçka süresi 5-6 gün en fazla 13 gün olabilmektedir.
KORUNMA YOLLARI
-Kene bölgesindeki insanlarýn vücudlarýný düzenli olarak kene yönünden muayene etmeleri gerekir.
-Kene varsa bir cýmbýzla kenenin vücuda yapýþtýðý yerden tutarak,koparmadan,patlatmadan bir çivi çýkarýr gibi çýkarmak gerekir.
-Kene üzerine herhangi bir kimyasal madde (Alkol,gaz yaðý,kolonya,deterjan vs.) kesinlikle dökülmemelidir.Çünkü kene bu sýrada kusarak mikrobu vücuda bulaþtýrabilir.
-Hastaya ait kan ve vücud sývýlarý,ifrazatlarla temasla bulaþabileceðinden koruma önlemleri (Eldiven,maskevs.) alarak hastayla temas edilmelidir.
-Böcek kaçýran ilaçlarýn kullanýmý ile kenelerin vücuda yapýþmasý önlenebilir.
-Hayvanlarda ki keneler için düzenli olarak ilaçlama yapýlmasý gerekir.
-Hayvan barýnak yerlerin kenelerin yapýþamayacaðý þekilde sývanýp ,badanalanmasý gerekir.
-Piknik alanlarýnýn,küçük omurgalýlarýn bulunabileceði ortamlarýn ilaçlanarak kenelerle mücadele edilmesi gerekir.
TEDAVÝ
Destek tedavisi yapýlmalýdýr.Tam kan veya kan komponentlerinin replasmaný yapýlabilir.Spesifik tedavisi bulunmamasýna raðmen antiviral ilaçlardan RÝBAVÝRÝN ‘ in oral veya parenteral olarak kullanýlabileceði bildirilmektedir.Ribavirinin parenteral formunun oldukça etkili olduðu yapýlan çalýþmalarda gösterilmiþtir.Ribavirinin hemolitik anemi gibi önemli bir yan etkisi olabileceði unutulmadan takip edilmelidir.Ayrýca hastalýktan iyi olanlarýn SERUMLARININ yararlý olduðu bildirilmiþtir.
DR. HASAN AVÞAR
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE
Allerik Göz HastalýklarýAllerji toplumda sýk görülen bir hastalýktýr ve insanlarýn yaklaþýk %15'inde allerjinin bir veya birkaç çeþidi görülür. Çevreyle direkt temasý nedeniyle göz allerjik hastalýklara daha sýk meyil gösteren bir organýmýzdýr. Göz allerjileri gözde yanma, batma, kaþýntý, çapaklanma, kýzarýklýk, sulanma, ýþýða karþý hassasiyet ve görme bozukluðu meydana getirebilir. Ýleri allerji formlarýnda gözün beyaz kýsmýnda yapýþýklýklar dahi olabilir.
Meydana gelen rahatsýzlýk insanlarýn performansýný etkilediði gibi enfeksiyonlara yatkýnlýðý artýrýr, kontakt lens kullanýmýný zorlaþtýrýr ve daimi bir huzursuzluk kaynaðý oluþturur. Göz allerjileri gözün yüzey dokularýný ilgilendirir. Bunlar göz kapaðý cildi, göz kapaklarýnýn ve gözün beyaz yüzeyini örten ince konjunktiva isimli zar ve kornea dediðimiz saydam tabakadýr.
Beþ deðiþik göz allerjisi tanýmlanmýþtýr:
- Mevsimsel ve mevsimsel olmayan allerjik konjunktivit,
- Bahar keratokonjunktiviti,
- Atopik keratokonjunktivit,
- Dev papiller konjunktivit,
- Temas göz allerjisi.
» Mevsimsel allerjik konjunktivitMevsimsel allerjik konjunktivit (saman nezlesi) göz allerjilerinin yaklaþýk olarak yarýsýný teþkil eder. Heriki gözde kaþýntý, sulanma ve yanma ile baþlar. Bu þikayetlere genellikle burundaki allerji eklenir. Göz kapaklarýnda þiþlik, gözün beyaz tabakasýnda kabarýklýklar, su toplamasý ve kýzarýklýk görülür. Mevsimsel allerjiye neden olan etkenler genellikle polenler iken mevsimsel olmayan allerjiye neden olan etkenler yýl boyu karþýlaþabildiðimiz ev tozu zerreleri ve hayvan atýklarýdýr.
» Bahar keratokonjunktivitiBahar keratokonjunktiviti nadir görülür, daha çok dünyanýn sýcak ve kuru iklime sahip bölümlerinde rastlanýr. Ýlkbaharda baþlar ve yazýn sonuna kadar devam eder. Çocuklarda ve gençlerde, ayrýca erkeklerde daha sýktýr. Bu hastalarýn %75'inde astým, atopik ekzema ve allerjik rinit gibi ek hastalýklara rastlanýr. Sebep olan allerjen maddenin kesin olarak bilinmemesine raðmen polenlerin ortaya çýkarýyor olabileceði sanýlmaktadýr. Hastalarýn ilk þikayeti yoðun kaþýntýdýr. Sonra ýþýða karþý hassasiyet artýþý, yanma, yabancý cisim hissi ve bulanýk görme meydana gelir.
Gözde kýzarýklýk, göz kapaðýnda düþüklük, gözde beyaz çapak artýþý ve gözlerin kýsýlmasý izlenebilir. Tipik bulgusu üst kapaðý örten zarda kaldýrým taþý gibi kabarýklýklarýn oluþmasýdýr. Bu kabarýklýklara gözün renkli kýsmýnýn hemen kenarýnda da rastlanabilir. Ýleri formlarýnda korneada ülser oluþabilir. Genellikle 5-10 yýl kadar sürer. » Atopik keratokonjunktivit Atopik keratokonjunktivit körlük riski taþýyan bir allerji çeþididir. Daha çok eriþkinlerde görülür ve astým, nezle, atopik dermatit ve yiyecek allerjisi gibi durumlara eþlik edebilir. Hastanýn yakýnlarýnda da bu hastalýklara rastlanabilir. Bu allerji yýllarca sürebilir.
Baþlangýcý bahar konjunktiviti gibi olmakla beraber oluþturduðu yara dokusu kapak iç kýsýmlarýnda yapýþýklýklar yapabilir, kapak yapýsýný bozabilir, kapaklarýn içe veya dýþa dönmesine ve kirpiklerin göze batmasýna neden olabilir. Korneada meydana gelen tutulum damar oluþumu tarzýnda olur ve ileride gerekebilecek olan bir keratoplastinin (ölü gözünden hasta gözüne kornea nakli) baþarýsýný azaltabilir. Ayrýca bu hastalarda herpes simpleks, keratokonus, retina dekolmaný ve kapak iltihabý þansý fazladýr. » Dev papiller konjunktivit Dev papiller konjunktivit geçmiþte kontakt lenslere, kontakt lens solusyonlarýna, bu solusyonlardaki koruyucu maddelere ve göz damlalarýna baðlý bir allerji veya uyumsuzluk olarak görülürdü. Günümüzde daha az görülmektedir.
Bazen göz protezleri, kullanýlan dikiþler ve kontakt lens üzerinde biriken allerjen maddeler de bu tip allerjiyi meydana getirebilir. Hastalarýn gözünde yoðun kaþýntý ve kontakt lens kullanýmýna uyumsuzlukla baþlar. Göz kapaklarýnýn altýnda papilla denilen büyük kabarýklýklar görülür. Korneada kesafet ve görme bulanýklýðý meydana getirebilir.
» Temas göz allerjisiTemas göz allerjisi ilaçlara, ilaçlarýn içindeki koruyucu maddelere veya makyaj ürünlerine karþý geliþebilir. Ýleri dönemlerinde göz yaþý kanalýnda týkanýklýk, konjunktivada skarlaþma ve korneada damarlanma meydana getirebilir.»TanýAllerjik göz hastalýklarýnýn tanýsý hastadan alýnacak hikaye üzerine inþa edilecek muayene ve laboratuvar incelemeleri ile konur. Kýrmýzý göz oluþturan pekçok durum göz allerjisini taklit edebilir ve doðru taný için iyi bir göz muayenesi gerekir. Muayenede göz kapaklarý, göz yüzeyini örten konjunktiva isimli zar, bezlerin açýldýðý bölümler, kirpikler ve kornea dikkatle incelenir. Bazen göz kapaklarýnýn ters çevrilerek arka yüzeyinin incelenmesi gerekebilir.
Bazý mikrobik hastalýklar, sebebi bilinmeyen iltihabi durumlar, göz kapaðý iltihaplarý, bazý cilt hastalýklarýnýn göz bulgularý, kuru göz hastalýðý, gözün bað ve damar tabakasýnýn iltihabi hastalýklarý, böcek ýsýrýklarý, kirpik diplerine yerleþen bitler göz allerjisini taklit eden bir tablo meydana getirebilir. Tanýsal test olarak allerjen maddenin bulunmasý, göz yaþýnda ve kanda bazý maddelere bakýlmasý yardýmcý olsa da en fazla bilgi muayeneden elde edilir.»TedaviAllerjinin tedavisinde en önemli yapýlmasý gereken þey allerjen madde tespit edilebiliyorsa mümkün olduðu sürece ondan kaçýnmaktýr. Gözdeki þikayetlerin rahatlatýlmasý açýsýndan soðuk uygulama ve suni göz yaþý ilaçlarý faydalý olabilir. Çoðunlukla da antihistaminik ilaçlara, damarlarý büzen ilaçlara, allerjik þikayetleri ortaya çýkaran hücreleri dengeleyici ilaçlara, iltihap giderici ilaçlara ve kortizonlu ilaçlara ihtiyaç duyulur.
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE
Yanmalar ve Haþlanmalarý tanýmak için temel bilgiler
Yanýk, kendisini meydana getiren fiziksel etkenin adýyla anýlýr. Sýcak su yanýklarý, sýcak buhar yanýklarý, sýcak yüzey yanýklarý (soba, ütü...), alev yanýklarý (ocak, mangal), elektrik yanýklarý ve kimyasal maddelerin meydana getirdiði yanýklar.
Yanýðý oluþturan fiziksel etkenin vücutta meydana getirdiði tahribat, deri, deri altý, daha derindeki kas ve kemiklerin olaydan zarar görmesiyle sonuçlanýr. Bu harabiyetin oluþ þiddeti, etkenin enerji olarak yoðun oluþununa ve etkenin vücuda temas süresine göre deðiþir.
Yanýðýn derinliði yanýnda, yanýk yüzeyinin geniþliði de önemlidir. Yanýk yüzeyinin geniþliði yaralýnýnn hayatta kalma þansý ile doðrudan baðlantýlýdýr. Bebeklerde %10, eriþkinlerde %20'den geniþ yanýklar muhakkak yataklý kurumlarda tedavi edilmelidir. Vücut yüzeyinin ne kadarý yandýðý 9'lar kuralý þemasý ile kolayca hesaplanabilir. Þemayý görmek için týklayýn
Yanýk, insaný dýþ etkilerden ve bakterilerden koruyan bir organý, deriyi devre dýþý býraktýðý için hastalar kolayca enfeksiyon kapma tehlikesiyle karþý karþýya kalýrlar. Yanýk yüzey bakteriler tarafýndan kýsa sürede iþgal edilir ve yara iltahaplanýr. Bu bölgede mikroplardan açýða çýkan zehirli maddeler tüm vücuda yayýlarak hastalarýn vücut dirençlerinin kýrýlmasýna ve aðýr bir sistematik iltahap tablosunun ortaya çýkmasýna sebep olur. Diðer taraftan bu açýk yüzeyden dýþarý sýzan serum, vücut sývýlarýnýn süratle azalmasýna yol açar. Vücutta kaybolan gündelik sývý miktarý, yanýk yüzeyinin geniþliðine baðlýdýr ve 1 - 9 litre arasýnda deðiþir. Bu açýðýn kapatýlmamasý, dolaþýmýn zayýflamasýna ve böbreklerin iflasýna yol açarak ölüme sebep olur.
1. Derece Yanýklar
Deri yüzeysel olarak etkilenir. Tüm deri katlarý olaydan zarar görmez. Gözle bakýldýðýnda derideki kýzarýklýklar görülebilir. Uzun süre güneþte yatan bir insanýn derisinin kýzarmasýný örnek olarak verebiliriz.
2. Derece Yanýklar
Derinin en üst tabakasý ve ortalama 1,5 mm kalýnlýðýndaki epidermis tabakasýnýn tamamen harap olmasý anlamýna gelmektedir. Bu tür yanýklarda, deri yüzeyinin hemen altýnda toplanan serum sýzýntýsý, içi sývý dolu kabarcýklar oluþturur. Bu sývý tabakasýný örten zar, tamamen ölmüþ deriden oluþur.
3. Derece Yanýklar
Derinin tüm katmanlarýnýn ýsýl etken nedeniyle tamamen tahrip olmasý demektir. Yanýðý doðuran etkenin deriyle temas süresinin uzun olduðu anlaþýlýr. Bölge bu nedenle tamamen kömürleþir. Yara içine bakýldýðýnda kaslarýn ortaya çýktýðý, bazen kemiklerin bile kömürleþtiði görülebilir.
Güneþ Yanýklarý
Güneþ yanýklarý yalnýz güneþ ýþýnlarý ile deðil, bazý güzellik salonlarýnda cildi esmerleþtirmek için yapýlan UV radyasyonlarý (solaryum) ile de oluþabilmektedir.
Derinin kýsa süreli olarak güneþ ýþýnlarýna maruz kalmasý bazý vitaminlerin oluþmasýna ve kemiklerin saðlýklý büyümesine yarar.
Uzun süreli güneþ ýþýnýna maruz kalmak deri kanserine, derinin erken yaþlanmasýna sebep olur.
Güneþ ýþýnlarýna ulturaviyole ýþýnlarý denir.
Ýki tür UV ýþýný vardýr.
UVA denen ýþýn, solaryumlarda kullanýlýr. Ancak bu ýþýnlar diðerlerinden daha derin katlara nüfus eden deri kanserine, deri yaþlanmasýna, gözlerin zedelenmesine ve derinin baðýþýklýk direncinin azalmasýna sebep olur.
UVB denen ýþýn deri kanseri yapan ve deriyi yakan ýþýn türüdür
Yanmalar ve Haþlanmalarda alýnmasý gereken önlemler
Kibrit, çakmak, ateþ yakma gereçlerini ortada býrakmayýn
Devamlý sýcak suyunuz varsa derecesini 50 ° C den yukarýya ayarlamayýn
Isýtýcýlarýn etrafýna direkt temasý engelleyen barikatlar koyun
Sýcak sývýlarý çocuklardan uzak tutun.
Bebeðe mama verirken yemeðin, yýkarken de suyun ýsýsýný kontrol edin.
Ocak üstündeki tava saplarýný, çocuklarýn eriþemeyeceði þekilde yerleþtirin.
Yatakta sigara içmeyin.
Sýcak tencere ve su kaplarýný tezgahlarýn kenarýna koymayýn
Kullandýðýnýz güneþ yaðýnýn UVA ve UVB ýþýnlarýný tamamen engellediðinden emin olun.
Satýn aldýðýnýz güneþ gözlüðünün UV ýþýnlarýný engelleyip engellemediðini öðrenin.
Evde daima dolu bir yangýn söndürücü bulundurun.
Yanmalar ve Haþlanmalarda yapýlmasý gerekenler
Yanýða elle dokunmamaya çalýþýn
Yanýðýn derecesini saptayýn
Yanýk bölgesini derhal musluk suyu ile soðutun
Yanýk bölgesini steril olduðunu bildiðiniz bir pansuman malzemesi ile örtün
Sadece kýzarýklýk varsa, yanýðý bol su ve sabunla yýkayýn
Evde tedavi etmekten kaçýnýn
Tam teþekküllü bir hastanenin acil merkezine baþvurun
Acil ambulans isteyin
Kazaya uðrayan kiþiyi, aþýrý sýcak ve aþýrý soðuk ortamda tutmayýn
Tetanoz aþýsý yaptýrmayý unutmayýn.
Yanmalar ve Haþlanmalarda yapýlmamasý gerekenler
Yanýk yüzeyini direkt buzla temas ettirerek soðutmaya kalkýþmayýn
2. derece yanýðý dezenfeltanla temizlemeye çalýþmayýn (alkol, tentürüdyot, savlon)
Yoðurt, yað, sabun, diþ macunu, yaðlý kremler vb. yabancý maddeler sürmeyin
Ýçi sývý dolu kabarcýklarý patlatmayýn
Eczane ve pansumancýya gitmeyin, doktora gidin
Yanýk yüzeyine hava üflemeyin
Yanýk yüzeyine çýplak el, parmak gibi mikropsuz olduðundan emin olmadýðýnýz þeyleri temas ettirmeyin.
Yanýk yüzeylere yapýþan kumaþ vb. þeyleri kazýyýp kaldýrmaya çalýþmayýn
Evde tedavi yapmaya kalkýþmayýn
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE
Hafif Yanýklarda Ýlk YardýmAðýr Yanýklarda Ýlk Yardým
![]()
- Cilt yarýlmamýþsa serin suyun altýnda tutun veya serin bir suya batýrýn, 3 ila 5 dakika kadar tutun. (Eðer çevre çok soðuk ise, donma tehlikesi nedeniyle su uygulamasý yapmayýn.)
- Yanýk kýsmý, varsa streil bir bezle yoksa temiz bir bezle sarýn
- Aðrý kesici bir ilaç verin
- El, ayak, yüz, kaba etlerin önemli bir kýsmý ya da ana eklemlerden biri yanmýþsa ya da ikinci derec yanýk alaný 5 cm.den daha geniþse aðýr yanýklardaki ilk yardým kurallarýný uygulayýn.
Elektrik Yanýklarý
- Yanýða neden olan þeyin söndüðünden ya da uzaklaþtýrýldýðýndan emin olun. Eðer giysileri alev almýþsa koþmasýna izin vermeyin, suyla ya da bir battaniyeye tümüyle sararak söndürün. Eðer üzerindeki giysiler köz halinde deðilse, yanýk giysileri çýkartmaya çalýþmayýn.
- Yaralýnýn nefes alýp almadýðýný ve kalbinin atýp atmadýðýný kontrol edin. Nefes almasý durmuþsa , 'solunum durmuþsa' bölümündeki kurallarý, kalbi atmýyorsa, 'kalp durmuþssa' bölümündeki kurallarý uygulayýn.
- Solunumla ilgili bir sorunu yoksa, yanýk bölgenin üzerine serin ve nemli bir steril gazlý bez ya da temiz bir bez örtün. Havlu ya da battaniye gibi emici bir kumaþ örtmeyin, merhem sürmeyin, su toplamýþ kýsýmlarý patlatmayýn.
- Yaralýyý sakin bir yerde yatýrýp acil týbbi yardým gelmesini bekleyin.
Elektrik yanýklarýnda ciltte görünen yanýk alanýnýn boyutu hiç önemli deðildir. Çok küçük bir alan da olsa vücuda giren elektrik iç organlarda hasar yaratmýþ olabilir. Ayrýca kalbi etkileyerek ritm bozukluklrý hatta kalp durmasýna yol açabilir.
Elektrik çarpmasý sýrasýna aþýrý decede kasýlan kaslar ya da elektriðin kiþiyi fýrlatmasý ya da düþürmesi sýrasýnda kemik kýrýklarý kas yýrtýlmalarý gibi durumlar ortaya çýkmýþ olabilir.
Kalp atýþý, solunum açýsýndan kontrol ettikten sonra bunlarla ilgili bir sorun varsa onun ilk yardýmý yapýlýr, yoksa hastayý sakin bir yerde yatýrarak acil týbbi yardým gelmesi beklenir.
Kimyasal Madde Yanýklarý
- Yanýða neden olan kimyasal madde sönmemiþ kireçse, yumuþak bir fýrça ile kireçlerin iyice temizlenmesini saðlayýn
- Bol su ile en az 20 dakika süreyle yýkayarak kimyasal maddenin iyice uzaklaþmasýný saðlayýn.
- Solunumu yoksa yapay solunum yapýn, baygýn rengi soluk solunumu yüzeyelse þok tedavisi uygulayýn.
- Kimyasal madde bulaþmýþ giysileri çýkarýn.
- Yanýk bölgesini kuru ve steril bir gazlý bezle ya da temiz bir bezle sarýn
- Yanýk ikinci derece yanýk özellikleri taþýyor ve geniþliði 5 cm.yi geçiyorsa ya da el, yüz, ayak, kasýk, kaba et ya da ana eklemler gibi bir yerdeyse acil týbbi yardým çaðýrýn.
- Kimyasal madde göze gelmiþse gözleri akar su altýnda en az 20 dakika yýkayýn, göz kapaðýný kapatmasýný saðlayýp nemli bir bezle örtün ve týbbi yardým çaðýrýn.
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE
Baþ Aðýrýsý [IMG]http://www.tedavim.com/images/M_images/pdf_button.png [IMG]http://www.tedavim.com/images/M_images/printButton.png [IMG]http://www.tedavim.com/images/M_images/emailButton.png Baþ aðrýlarý en sýk karþýlaþýlan ve teþhisinde en fazla güçlük çekilen hastalýk belirtilerinden biridir. Baþ aðrýlarý kendisi bir hastalýk olduðu gibi çoðu zamanda altta yatan bir hastalýðýn belirtisidir. Bu kýsa yazýda baþ aðrýlarý ile ilgili genel bilgiler verilecek ve baþ aðrýlarýna sebep olan hastalýklar kýsaca anlatýlacaktýr.
Ýnsanlarýn %60-70 kadarý hayatlarýnýn herhangi bir döneminde baþ aðrýlarý ile karþýlaþmaktadýr. Herhangi bir þikayetle doktora baþvuran hastalarýn hemen hemen yarýsýnda baþ aðrýsý vardýr, ancak bunlarýn sadece %10 kadarýnda baþ aðrýsý en önemli problemd
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE
Baþ aðrýlarýný kabaca sýnýflandýrmak gerekirse
![]()
Ancak burada hemen belirtelim ki bu çok kaba bir sýnýflandýrmadýr, ve bu tablonun dýþýnda bir çok baþ aðrýsý sendromu vardýr.
- Migren
- Gerilim tipi baþ aðrýsý ( tension headache )
- Küme baþ aðrýsý ( cluster baþ aðrýsý, horton nevraljisi, histaminik baþ aðrýsý )
- Sinüs baþ aðrýsý
- Posttravmatik baþ aðrýsý
- Kafa içi basýnç artýþýna baðlý baþ aðrýsý
- Kombine durumlar
Migren nedir ?
Migren (hemikrani, yarým baþ aðrýsý) çok yoðun, þiddetli daha çok 10-30 yaþlarý arasýnda baþlayan 50 yaþýndan sonra azalan ve nöbetler halinde seyreden bir baþ aðrýsýdýr. Kesin sebepleri bilinmemekle birlikte hastalarýn %60-80 inde genetik faktörlerin rolü vardýr. Genellikle tek taraflýdýr, bazen iki taraflý olabilir. En sýk tuttuðu bölge þakaklar, göz çevresi ve alýndýr. Dakikalar, saatler veya günler sürebilir. Hasta nöbetin geleceðini önceden hissedebilir. Bulantý, kusma ve ýþýktan rahatsýz olma olabilir. Kadýnlarda daha sýk görülür. Hastanýn bütün tetkikleri normal çýkar. Migren olduðu düþünülse bile baþ aðrýlý hastalara tomografi, MR, sinus filmleri, boyun filmleri çektirilmeli ve gerekirse EMG yaptýrýlmalýdýr.
Tedavisinde; stresten uzak kalmak, iyi istirahat, iyi uyku, gürültü ve aþýrý ýþýktan kaçýnma gerekir. Bazý gýdalar ve ilaçlar migren nöbetini baþlatabilir (monosodyum pentamat, çikolata, kýrmýzý þarap, peynir, doðum kontrol haplarý). Ayrýca migren nöbetlerinden kaçýnmak için ve tedavi için birçok ilaç geliþtirilmiþtir. Migren tedavisinde nöroloji uzmanýndan yardým istenmelidir. Akupunktur bir çok hastada iyi sonuç verir, biofeedback’in faydalý olduðu hastalar vardýr.
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE
Gerilim tipi baþ aðrýsý (tension headache)
![]()
Zorlayýcý olmayan devamlý bir aðrý vardýr. Baþlangýçta ensede olur, sonra mengene ile sýkýþtýrýyor gibi bütün baþa yayýlýr. Günlerce sürebilir, akþamlarý aðrý daha da artar. Stres, aile ve iþ problemleri aðrýyý ortaya çýkarýr veya arttýrýr. Boyun bölgesi kaslarýnda sertleþme vardýr.
Tedavisinde aðrý kesiciler, kas gevþeticiler, ve stresi ve anksiyeteyi giderici ilaçlar kullanýlýr. Sýcak bir duþ, sauna, türk hamamý, masaj hastalarýn çoðunu rahatlatýr. Boyun bölgesine yönelik sýcak ve soðuk uygulamalar, TENS, boyun kaslarýný rahatlatýcý egzersizler, biofeedback denenebilir.
Cluster baþ aðrýsý (küme baþ aðrýsý)
Çok þiddetli ve tek taraflý bir aðrýdýr. Aðrý göz yuvarlaðý arkasýnda ve zonklayýcýdýr. Erkeklerde daha yaygýndýr. Bu aðrýlar birden baþlar öncü belirtisi yoktur. Aðrýyan tarafta þiþlik, kýzarýklýk, seðirme olabilir. Ortalama 30-45 dakika kadar sürer. Ancak daha uzunda sürebilir. Az miktarda alkol bile aðrýyý ortaya çýkarabilir.
Bu tip baþaðrýlarý aylarca senelerce, devam edebilir. Tedavisinde oksijen inhalasyonu, propranolol (profilaksi) ve karbamazapin kullanýlýr.
Sinüs baþ aðrýsý (sinüzitler)
![]()
Zorlayýcý deðildir. Tek taraflý veya çift taraflý olabilir. Hasta öne doðru eðilmekle aðrýsýnýn arttýðýný ifade eder. Alerjik bünyeli kiþilerde daha sýk görülür. Nezle hali, burunda dolgunluk, ateþ, diþ aðrýsý, halsizlik olabilir. Tedavisi sinüzitin tedavisi iledir. KBB hekimleri tarafýndan tedavi edilmelidir.
Posttravmatik baþ aðrýsý
Kafa travmasý sonucu ortaya çýkar. Hastanýn þuurunun yerine gelmesi ile baþlar, 6-12 ay kadar sürer. Bazen çok daha uzun sürebilir. Baþ dönmesi ile birliktedir.
Kafa içi basýnç artmasý
Son zamanlarda baþlayan, orta þiddetli fakat þiddeti gittikçe artan bir aðrý þeklidir. Genellikle iki taraflýdýr. Aðýz ve burun kapatýlýp nefes tutulduðu zaman aðrý artar. Sabahlarý daha kötüdür, geceleri hastayý uyandýrabilir. Ýleri dönemlerde bulantý, kusma, çift görme olur. Göz dibi muayenesi yapýlmalýdýr. Bu hastalara hemen CT, MR ve EEG yaptýrýlmalýdýr. Tümörler en sýk rastlanan kafa içi basýnç artýþý sebepleridir.
Kombine durumlar
En sýk rastlanan migrenle birlikte, gerilim tipi baþ aðrýsýnýn birlikte bulunmasýdýr. Ayrýca en sýk rastlanan baþ aðrýlarýndan birisi de boyun bölgesindeki kireçlenme, fýtýk, tümör gibi hastalýklara baðlý olanlardýr. Boyun kökenli baþ aðrýlarýnda omuz ve kol aðrýlarý da olur. Aðrý boyundan enseye ve alýna da vurur. Boyna sýcak konulmasý, masaj aðrýyý hafifletir.
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE
yený yený seyler ogrneýyorum tskler okyanus
Aþký Ya Yaþarsýn Yada Yazarsýn...
Diyen Þair Sonra da
Ne Yaza Bildik... Ne de Yaþayabildik...
Demiþ...
SaRýma LaRciverRt Ol...
Romatizma yaþlýlýk hastalýðý deðil![]()
![]()
[IMG]ÝSTANBUL (ÝHA) - Romatizmanýn, yaygýn kanaatin aksine yaþlýlýk hastalýðý olmadýðýna dikkat çeken Memorial Hastanesi Romatoloji Uzmaný Dr. Selda Öktem,
"Gençlerde eklem aðrýlarý önemsenmiyor. Oysa çoðu romatizmal hastalýk genç yaþlarda baþlýyor. Özellikle omurga romatizmalarý genç erkekleri etkilerken, eklem romatizmalarý doðurganlýk çaðýndaki kadýnlarda daha sýk görülüyor" dedi. Dr. Öktem, bu hastalýkta düzenli doktor takibinin þart olduðunu söyledi. Romatizmal hastalýklarla ilgili bilgi veren Dr. Selda Öktem, "Romatizma kelime olarak eski Yunan kökenlidir, 'eklemlerde kötü özellikli iltihaplý sývý birikmesi' demektir. Romatizmal hastalýklar MÖ 8000 yýlýndan beri bilinmektedir; ama aydýnlýða kavuþmasý son 20-25 yýlda olmuþtur" dedi. Romatizmal hastalýklarýn genel itibariyle kronik (süreklilik gösteren) hastalýklar olduðunu vurgulayan Dr. Öktem, "Bir kiþiye romatizmal hastalýk tanýsý konduðunda, kiþi bu hastalýkla yaþamayý öðrenmelidir. Ama bu kiþileri korkutmasýn, sürekli ve düzenli olarak hekim takibinde olmasýný ve ilaç kullanmasýný gerektirir. Þeker hastalýðý ve hipertansiyon gibi" diye konuþtu. Romatizmal hastalýk denilince geniþ bir hastalýk grubunun buna dahil olduðunu ifade eden Dr. Öktem, "Ýltihaplý eklem romatizmalarý, omurga romatizmalarý, gut, behçet hastalýðý, ailesel Akdeniz ateþi, kireçlenme (osteoartrit), damar romatizmalarý (vaskülit), fibromiyalji sendromu (yumuþak doku romatizmasý) gibi sayamadýðým birçok hastalýk romatizmal hastalýklar sýnýfýna girer ve Romatoloji uzmanlarý tarafýndan takip edilmelidir. Romatolojik hastalýklar ayrý bir uzmanlýk alanýdýr" þeklinde konuþtu. Her eklem aðrýsýnýn romatizma olmadýðýný vurgulayan Dr. Selda Öktem, hastalýk belirtileriyle ilgili þunlarý söyledi: "Çoðu romatolojik hastalýkta aðrýya ek olarak eklemde þiþlik, hareketlerinde kýsýtlýlýk ve özellikle güne baþlarken eklemlerinde sertlik hali söz konusudur. Toplumumuzda çoðunlukla romatizma kelimesi aðrýyla eþdeðer þekilde kullanýlmaktadýr; ama bu doðru deðildir. Aðrýnýn romatizmal hastalýðýn göstergesi olup olmadýðý hekim tarafýndan ayýrt edilmelidir." Çoðunlukla romatizmal hastalýklarýn eklemlerden baþladýðýný söyleyen Dr. Öktem, "Hastalýðýn tipine göre eklemlerde þekil bozukluklarýna ve kalýcý deðiþikliklere neden olurken, bir kýsmýnda iç organlarda da (akciðer, böbrek, karaciðer vb.) harabiyet yapabilmektedir. Vaskülitler (damar romatizmalarý) dediðimiz grupta ise öncelikli hedef damarlardýr. Eðer iç organlarý besleyen damarlar etkilenmiþse solunum, böbrek yetmezliði, sindirim sistemi yakýnmalarýna neden olabilmektedir" dedi. "ROMATÝZMADA GENETÝK YAPI ÖNEMLÝ" Dr. Öktem, eklem ve omurga romatizmalarýnda görülen þikayetleri ise þöyle sýraladý: "Eklemlerde aðrý, þiþlik, hareket kýsýtlýlýðý, sabahlarý eklemlerinde sertlik olmasý, daha sonra yavaþ yavaþ gevþemesi, el parmaklarýnda soðukta beyazlaþma, sararýp solma, cilt altýnda bezeler, güneþte ciltte aþýrý duyarlýlýk ve yaralar geliþmesi, ellerde veya vücudun herhangi bir yerinde deride sertlik, güçsüzlük, merdiven inip çýkamama, oturup kalkamama ve kaslarda aðrý, özellikle sabahlarý daha belirgin bel aðrýsý ve tutukluk hali, gözlerde sýk sýk iltihaplanma (üveit)." Çoðu romatizmal hastalýkta genetik yapýnýn önemine dikkat çeken Dr. Öktem, "Yani bazý genlerin varlýðý romatizmaya yatkýnlýk yaratýr. Çevresel koþullar, enfeksiyon etkenleri ve bilemediðimiz bazý durumlarda, genetik olarak romatizmaya yatkýn kiþilerde hastalýk ortaya çýkabilir. Romatizmal hastalýklarýn nedeni hala tam bilinmiyor ve önlem alabilmek gibi bir durum söz konusu deðil" dedi. Soðuk havanýn romatizmada doðrudan etken olmadýðýný belirten Dr. Öktem, "Soðuk havalarda ve nem oranýnýn yüksek olduðu hallerde eklem içinde bulunan az miktardaki kayganlaþtýrýcý sývýnýn akýþkanlýðý ve daðýlýmý deðiþtiði için aðrý ve sýzý olmasý doðaldýr. Bu durum saðlýklý bireylerde de görülür, kiþisel duyarlýlýklar önemlidir. Ancak romatizmaya neden olmaz ve tek baþýna romatizma düþündürmez" diye konuþtu. Romatizmanýn, sanýlanýn aksine yaþlýlýk hastalýðý olmadýðýna da deðinen Dr. Öktem, þunlarý söyledi: "Yaþ ilerleyip eklem aðrýlarý baþlayýnca herkes romatizma olduðunu düþünüyor veya gençlerde eklem aðrýlarý önemsenmiyor. Çoðu romatizmal hastalýk genç yaþlarda baþlýyor. Özellikle omurga romatizmalarý genç erkekleri etkilerken, eklem romatizmalarý doðurganlýk çaðýndaki kadýnlarda daha sýk görülüyor. Genç erkeklerde görülen bel ve kalça aðrýlarý maalesef mekanik sebeplere ve bel fýtýðýna yorulup, romatizma düþünülmüyor. Bu da çok erken yaþlarda omurga hareketlerinin kýsýtlanmasýdýr" þeklinde konuþtu. "ROMATÝZMA ÇOCUKLARDA DA GÖRÜLEBÝLÝR" Çocukluk yaþ grubuna özgü romaiyrý bir uzmanlýk alanýdýr" þeklinde konuþtu. Her eklem tizma tiplerinin de bulunduðunu kaydeden Dr. Selda Öktem, "Çok küçük yaþlarda bile baþlayabilir. Eðer erken teþhis edilip tedavi edilmezse kalýcý sakatlýklara ve geliþme geriliðine neden olabilmektedir" uyarýsýnda bulundu. Ailede romatizmal hastalýk olmasýnýn diðer kiþilerde risk doðurduðuna da deðinen Dr. Öktem, "Ailede romatizmal hastalýk olmasý ayný veya farklý bir romatizmal hastalýk için yatkýnlýk olduðunu düþündürür. Ama bu hiçbir zaman kesinlik taþýmaz, daha önce de söylediðimiz gibi bilemediðimiz çevresel koþullara maruz kalýnmazsa hiçbir þey de olmayabilir. Daha özetle romatizmal hastalýktan kuþkulandýðýnýz kiþinin ailesinde de romatizma olmasý tanýnýzý kuvvetlendirir; ama ailesinde romatizma olduðu bilinen saðlýklý bir kiþide romatizma geliþeceðinin göstergesi deðildir" dedi. Dr. Öktem, romatizmal hastalýðý olan kiþinin gebe kalmasý halinde bebekteki risk faktörü hakkýnda þunlarý söyledi: "Romatizmanýn tipine göre, iç organlarda harabiyet olup olmamasýna göre durum deðiþir. Hastalýðýnýn o dönemde aktivitesi azalmýþ ve kontrol altýna alýnmýþsa, uzun süredir hastalýk þiddetinde alevlenme olmamýþsa ve bazý incelemelerden sonra gebeliðe izin verilebilir. Bu süreçte çok sýký takip gerekir." Bazý romatizmal hastalýklar gebelik esnasýnda alevlenip artýþ gösterirken, bazýlarýnýn tamamen sessizleþtiðini ifade eden Dr. Öktem, "Hekim onayý alýnmadan gebe kalýnmamalýdýr. Tedavide kullandýðýmýz bazý ilaçlarýn uzun süren etkilerinin olmasý nedeniyle ilaç kesildikten sonra da bir süre beklemek gerekmektedir. Bulaþýcýlýk gibi bir durum söz konusu olmadýðý için bebeðe geçmez. Ama anne kanýndan bebeðe geçebilen bazý maddeler nedeniyle bazý romatizmal hastalýklarda bebeðin ilk günlerinde olumsuzluklar olabilir; ama bu geçicidir. Örneðin lupuslu gebeden doðan bebek lupuslu doðmaz. Genetik yapýyý taþýyabilir; ama ilerleyen yýllarda lupus hastasý olup olmayacaðý söylenemez" diye konuþtu. Dr. Öktem, romatizmanýn tedavisiyle ilgili þunlarý söyledi: "Romatizma, þeker hastalýðý ve hipertansiyon gibi kronik bir hastalýk. Bu nedenle tedavi belli bir süre deðil, ömür boyudur. Hastalýðýn þiddetine göre zaman zaman az, zaman zaman çok ilaç kullanmak gerekebilir. Tamamen hastalýðý ortadan kaldýrmak mümkün olmaz; ama kontrol altýna alýnabilir. Kontrol altýndaki hastalýk birden alevlenebilir, bu nedenle hiçbir yakýnma olmasa dahi sürekli hekim takibi gereklidir. Tedavide romatizmanýn temel etkili ilaçlarý ve yardýmcý ilaçlar kullanýlýr. Temel etkili ilaçlar baðýþýklýk sistemi üzerine etkilidir. Düzenli hekim takibi, kan testleri takibi gerektirir. Kortizon çok sýk kullandýðýmýz, kimi zaman hayat kurtarýcý bir ilaçtýr. Bu önemli ilaçlarýn mutlaka doktor kontrolünde kullanýlýp, doktor kontrolünde býrakýlmasý gerekir " þeklinde konuþtu. Bu hastalýkta egzersizin mutlaka gerekli olduðunun altýný çizen Dr. Öktem, "Hareketleri sýnýrlanmýþ eklem ve omurganýn esnekliðine kavuþmasý için, kas aðrýlarýnda spazmýn çözülmesi için çok egzersiz önemlidir" dedi. Romatizma tedavisinde kaplýca etkisine de deðinen Dr. Öktem, genel olarak iltihaplý eklem romatizmalarýna kaplýca ve sýcak uygulamalarýn iyi gelmediðini belirterek, aktif hastalýk esnasýnda yakýnmalarý daha da artýrabildimaiyrý bir uzmanlýk alanýdýr" þeklinde konuþtu. Her eklem ðini söyledi. Dr. Selda Öktem, "Kaplýcanýn kireçlenmede faydasý vardýr. Kaplýcaya gitmeye karar vermeden önce hekim onayý alýnmasý önemlidir" dedi.
Cümleler doðrudur sen doðru isen,
Doðruluk bulunmaz sen eðri isen.YUNUS EMRE