Antepfýstýðý yeniden doðuyor
Lezzetiyle tüm dünyada ünlenen antepfýstýðý, 1980’lerde Avrupa ülkelerine yoðun olarak ihraç ediliyordu. O yýllarda üreticisinin ve ihracatçýsýnýn yüzünü güldüren antepfýstýðýnýn ihracatý günümüzde ise durmuþ durumda. Bu sebeple, ihracatý yeniden canlandýrmak ve fýstýðýn kalitesini artýrmak için “Fýstýk Tanýtým Grubu” kuruldu. Yurtdýþý kanallarýnda antepfýstýðýný reklam filmleri ile tanýtacak olan grup, ürün kalitesini artýrmak için de çiftçilere eðitim verecek.
Kentler ürettiði sebze, meyvelerle bütünleþir. Topraklarýnda hayat bulan ürünler çoðu zaman o kentin zenginliði olur. Gaziantep de bu kentlerden biri. Lezzeti ile ünlenen Antepfýstýðý 1980'li yýllarda kentin zenginliði olurken, Türkiye’yi de fýstýk üretiminde dünyada birinci sýraya taþýdý. 60 bin ton fýstýðýn yüzde 60’ýný ihraç eden Türkiye, 1990’lý yýllarda önce Ýran’ýn ardýndan da ABD’nin pazara girmesiyle ihracattaki gücünü kaybetti. 2004’te 60 bin ton fýstýðýn sadece yüzde 5’i ihraç edilebildi. Bu kötü gidiþe dur demek ve ihracatý yeniden canlandýrmak isteyen Gaziantep'teki kamu kurumlarý ve sivil toplum örgütleri ise el ele vererek “Fýstýk Tanýtým Grubu”nu kurdu. Amaçlarý Avrupa'nýn lezzet gözdesi antepfýstýðýna hak ettiði deðeri yeniden kazandýrmak.
Bugün ihracatý neredeyse durma noktasýna gelen antepfýstýðý, Gaziantep'in ekonomisinde oldukça önemli bir yere sahip. Öyle ki, fýstýk yöredeki 200 bin kiþinin geçim kapýsý. Bölgedeki iþsizliðin çözülmesi de ihracatýn artmasýna baðlý. Türkiye’nin ihracattaki düþüþü Ýran’ýn fýstýðýn kalitesini ve üretimini artýrmasýyla baþladý. Ardýndan ABD, Türkiye’den ve Ýran’dan götürdüðü fýstýk fidanlarýnýn ekimini yaparak kýsa sürede ikinci sýraya yükseldi. Türkiye ise çoktan birinci sýradaki yerini kaybetmiþ üçüncü sýraya yerleþmiþti. Fýstýk Tanýtým Grubu Baþkaný Zeki Yaðcý’ya göre bu hýzlý düþüþte yurt dýþý pazarlarýnda yaþanan güven kaybý, yýllara göre oluþan fiyat istikrarsýzlýklarý ve kalite sorununun payý büyük. Bütün bu etkenler yüzünden Türkiye'nin ürettiði fýstýðýn pahalý hale geldiðini vurgulayan Yaðcý, "Oysa Ýran’ýn fiyatlarý bize göre ton baþýna 1500 dolar daha düþük. Ayrýca Türk ihracatçýsý Avrupa'da güven vermedi, verdiði sözleri yerine getirmedi. Mesela iç piyasada fiyat yükselince biz malý burada satmaya karar verdik ve yurt dýþýna göndermedik. Ama verilmiþ sözler vardý. Bunlar Türk ihracatçýsýnýn prestijini Avrupa'da kötü etkiledi." diye konuþuyor.
ANTEP FISTIÐI, DÜNYANIN EN LEZZETLÝ FISTIÐI
Tanýtým grubunun yeni kurulmasýna karþýn iki yýldýr Avrupa Birliði Ýþ Geliþtirme Merkezi'yle (ABÝGEM) çalýþmalar yaptýklarýný söyleyen Yaðcý neler yapýldýðýna ve yapýlacaðýna dair þu bilgileri veriyor: “Üreticiye eðitimler veriliyor. Çiftçi bilinçlendiriliyor. Yurt dýþýnda pazar araþtýrmasý yaptýrdýk. Þunu gördük: Büyük bir güven bunalýmý var. Ancak Avrupalý, Antep fýstýðýnýn özelliðini biliyor. Antep fýstýðý tane olarak küçük ama dünyadaki en lezzetli fýstýk. Tanýtým grubu olarak çiftçiden baþlayýp iþletmelere kadar sürdürülecek bir bilinçlendirme çalýþmasý baþlatacaðýz. Þehirdeki her kurumla bu konuyu tartýþtýk ve el ele verdik. Antep fýstýðýnýn reklamlarla ve fuarlarla tanýtýmýný yapacaðýz. Önümüzdeki ay Almanya'da gýda fuarýna katýlacaðýz. Yurt dýþýnda reklam broþürleriyle ülkemizde de tatil köylerinde ve sahil þeridinde turistlere yönelik promosyonlarla antepfýstýðýnýn lezzetini ve faydalarýný anlatacaðýz. Antep fýstýðý çerez olarak yendiðinde sivilce yapar gibi yanlýþ düþünceler vardý. Gaziantep Üniversitesi'nin yaptýðý bilimsel araþtýrmaya göre; karaciðerdeki yaðlanmayý önlüyor. Kolesterolü ve kan þekerini düþürüyor. Ayrýca içindeki fosfor ve demir çocuklarda zeka geliþimine katkýda bulunuyor. Bu uzun ve zor bir yol. Þimdi sihirli bir deðnekle ihracat hemen baþlayacak deðil. Ancak bu büyük bir adým.”
“BÝZÝ FINDIKLA KARIÞTIRMAYIN”
Tüm bu çalýþmalarýn büyük bir bütçe gerektirdiðini de anlatan Yaðcý, "Bizi fýndýkla karýþtýrmayýn. Fýndýðýn senelik 1.5 milyar dolarlýk ihracatý var. Tanýtým grubuna ciddi paralar aktarýlýyor. Oysa bizim finans sýkýntýmýz var. Bazý kurumlarý harekete geçirerek, devletten de destek isteyerek finans sorunu da aþacaðýz" diyor.
Tanýtým grubunda yer alan bir diðer isim, Güneydoðu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri Baþkaný Abdülkadir Çýkmaz ise Ýran ve ABD ile rekabet edebilmek için bu oluþumu gerçekleþtirdiklerini belirterek, “Güneydoðu satýþ kooperatifine devlet tarafýndan 5 trilyon verildi. Ancak bu para kredi olarak verildi, hibe edilmedi. Bu paranýn fýstýk tanýtým grubuyla bir ilgisi yok. Anormal fiyat hareketlerinde fiyatlarý regüle etmek ve direkt üreticiden destekleme alýmý yapmak için verilmiþ bir para. Þu anda ABD ve Ýran ile rekabet edemiyoruz. Ýran çok üretiyor ve fýstýk tane olarak daha iri ve aðýzlarý açýk. Üretimimiz 60 bin ton olmasýna karþýn Türkiye en iyi dönemde yýllýk 6 bin ton, Ýran ise 150- 200 bin ton ihracat yapýyor. Ancak kalite sorunumuz yok. Depo rutubetli deðilse fýstýkta aflatoksin yok. Öte yandan sadece çerez olarak deðil, pastacýlýkta ve sanayi ürünlerinde antepfýstýðýnýn ihraç edilmesine çalýþýyoruz. Fýndýðýn fiyatý, tanýtým çalýþmalarýyla 2 bin dolardan 9 bin dolara çýktý. Biz de bu baþarýyý yakalamayý amaçlýyoruz.” þeklinde konuþuyor.
DÜÞÜÞTE AFLATOKSÝN DE ETKÝLÝ
ABÝGEM Direktörü Funda Suran antepfýstýðýnýn dýþ pazarda kan kaybetmesinin nedenlerinden birinin aflatoksin olduðunu söylüyor. Kan kaybýnýn diðer nedeninin de fiyat istikrarsýzlýðý olduðunu anlatan Suran yaptýklarý araþtýrmalara göre eksikleri þöyle sýralýyor: “Antepfýstýðý iki yýlda bir meyve veren bir aðaç ve bu nedenle fiyat istikrarsýzlýklarý yaþanýyor. Antep’te fýstýk üretimi tamamen doða þartlarýna baðlý. Bir sene doða þartlarý kötü giderse üretim düþüyor. Üretimde modernizasyon sorunu var. Bu nedenle senelere göre fiyat dalgalanmalarý oluyor. Bu durum fýstýðýn sanayide kullanýmý da olumsuz etkileniyor. Ýstikrarlý bir fiyat olmadýðý gibi, istikrarlý bir arz da söz konusu deðil. Öte yandan aflatoksin sorununu en az yaþayan ülkenin Türkiye olmasý lazým, çünkü hasat zamaný eylül ayýnýn ortalarýnda bitiyor. Aflatoksin nemden oluþuyor. Bizim yaðýþ baþlamadan ürünü toplama þansýmýz var. Oysa Ýran'da hasat zamaný yaðýþlara denk gelmesine karþýn onlar bu sorunu aþmýþ. Ama bizim çiftçimiz tonlarca malýn içine nemli olan üç kilo fýstýðý bir þey olmaz diye katarak tüm mala aflatoksin bulaþtýrýyor. Deponun bir köþesinde bulunan az bir fýstýk, tonlarca malý aflatoksinli yapýyor. Biz de bu nedenle ABÝGEM olarak 870 çiftçimize eðitim verdik. Aflatoksin ürünün daldaki halinden de baþlayabilir ama bu kabul edilebilir bir zararsýz seviyededir. Ancak depoda oluþan aflatoksinin telafisi yoktur. Depodaki saklama koþullarý uygun olmadýðýndan ve bu konuda sorunlar yaþandýðý için çiftçiye eðitim seminerleri veriyoruz. Þimdiye kadar 870 çiftçi ile direkt iliþkiye geçtik. Aflatoksin sorunu konusunda çiftçileri bilgilendirmeye devam ediyoruz.”
Ýran ve ABD’nin yýllýk fýstýk üretimlerinin yüzde 75’ini ihraç ettikleri bir ortamda, üretiminin sadece yüzde 5’ini ihraç edebilen Türkiye’nin, “Fýstýk Tanýtým Grubu”nun kurulmasýnýn ardýndan bu ihracata hak ettiði ivmeyi getirmesi hepimizin dileði. Zira Gaziantep’in lezzet zenginliðinin simgelerinden birisi olan Antep fýstýðý, tüm dünyanýn tadýna varmasý gereken bir lezzet.
Fýstýkta üç rakip
- Ýran’ýn yýllýk üretimi 200 bin ton, ihracatý 150 bin ton.
- ABD’nin yýllýk üretimi 100 bin ton, ihracatý 75 bin ton.
- Türkiye’nin yýllýk üretimi 60 bin ton, ihracatý 3 bin ton.
Antepfýstýðýnýn saðlýða faydalarý
— Karaciðerdeki yaðlanmayý önlüyor.
— Kolesterolü düþürüyor.
— Kan þekerini düþürüyor.
— Ýçeriðindeki fosfor ve demir çocuklarda zeka geliþimine katkýda bulunuyor.
—100 gram antepfýstýðý vücudun günlük protein, vitamin B1 ve fosfor ihtiyacýnýn yüzde 35’ni karþýlýyor.
— Kroner kalp hastalýðý riskini azaltýyor.
— Antepfýstýðý sýðýr etiyle kýyaslandýðýnda protein yönünden iki kat, fosfor yönünden dört kat daha üstün.
—Bol miktarda E,B ve C vitamini içeriyor.
kaynak:http://www.iib.org.tr/IIB_Portal/Des...D=200&mid=2032