GÜNAH VE ÇEÞÝTLERÝ
Günah, dini deðerlere karþý iþlenen suçtur. Doðru olan davranýþtan eðri ve yanlýþ olan davranýþa meyletmektir;*içki, zina, kumar, faiz gibi dinde suç sayýlan, yasak kýlýnan söz ve fiilleri iþlemek ya da yapýlmasý emredilen namaz, zekât, tesettür gibi bir þeyi yapmamaktýr.
Günah, insanýn nefsine, þeytana veya çevresine uyarak iþlediði, dünyada ve ahirette cezasýný çekeceði fildir. Günah, kiþinin içini týrmalayan ve baþkalarýnýn muttali olmasýný istemediði þeydir. Kýsacasý günah, Allah ve Rasulü’nün emir ve yasaklarýna muhalefet etmektir.
Bilinçli iþlenen her kötü davranýþ günahtýr. Fakat günahlarýn hepsi eþit deðildir. Kur’an-ý Kerim günahýn, büyük ve küçük olmak üzere ikiye ayrýldýðýný ifade etmiþtir. “Eðer yasaklandýðýnýz büyük günahlardan sakýnýrsanýz, küçük günahlarýnýzý örteriz ve sizi þerefli bir yere sokarýz.” (Nisa, 31)
Büyük günah, kebire, kebâir, mûbikât, muhlikât; helâk edici davranýþlar gibi kavramlarla ifade edilmiþtir. Büyük günah; yasaklýðý hakkýnda kesin delil bulunan, iþleyene dünyevî ve uhrevî ceza tayin edilen her davranýþ, büyük günahtýr. Kur’an-ý Kerim’de ve Resulullah (s.a.v)’ýn sünnetinde iþleyenin Cehennem azabý ve þiddetli vaid ile tehdit edildiði, fâsýk olarak isimlendirildiði ve lanetlendiði, asi olarak vasýflandýrýldýðý günah büyük günahtýr. Buna göre büyük günah: 1) Allah’ýn yasakladýðý þeydir. 2) Allah’a isyan anlamýna gelir. 3) Hakkýnda azapla, lanetle veya gazapla hükmün bildirildiði fiillerdir.
Büyük günahlarýn sayýsý hakkýnda farklý rakamlar vardýr. Ancak günahýn büyüklüðü ve küçüklüðü izafidir. Bir günah diðerine nispetle küçük veya daha büyük olabilir. Mesela, Allah kullarýna namaz kýlmayý, oruç tutmayý, kadýnlarýn mütesettir olmasýný emretmektedir. Akýllý ve ergenlik çaðýna gelen her Müslüman, Allah’ýn namaz ve oruç emrini yerine getirmekle, kadýnlar örtünmekle yükümlüdür. Bir kimse namaz kýlmayacak, oruç tutmayacak; kadýn tesettüre riayet etmeyecek olursa büyük günah iþlemiþ olur. Mesela, Allah alýþ veriþi helal, faizi haram kýlmýþtýr. Allah’ýn haramýna uymayan bir kimse faiz alýr veya verirse büyük günah iþlemiþ olur.
Mesela, bir insanýn, bu iþle meþgul olan bir kadýnla zina etmesi büyük günahtýr, komþusunun eþini, kýzýný veya gelinini kandýrýp zina etmesi daha büyük günahtýr. Mesela, Ýslam’a göre bir kiþinin baþkasýnýn malýný çalmasý büyük günahtýr. Kamu malýný çalmasý daha büyük günahtýr. Mesela, bir insanýn kimsenin görmediði bir yerde içki içmesi büyük günahtýr, baþkalarýna kötü örnek olacak þekilde alenen içki içmesi, alýp satmasý, ticaretini yapmasý daha büyük günahtýr.
Küçük günah, büyük günahlarýn dýþýnda kalan, yani hakkýnda Allah ve Rasulü tarafýndan ceza tayin edilmeyen, ahirette faili için azap belirtilmeyen, Cehennem ateþi tehdidi olmayan günahtýr. Mesela lanet etmek, bir Müslüman’ý incitmek, evleri gözetlemek, üç günden fazla küs durmak, erkeðin ipek elbise giymesi, kibirle yürümek, kötü karakterli ve günah iþleyen kiþilerle beraber olmak, avret yerlerini açmak gibi günahlar küçük olarak ifade edilmekle birlikte bu günahlarda devamlýlýk ve ýsrar, küçük olma vasfýný yok eder. Yani küçük günahlar önemsenmez, ihmalkâr davranýlýr ve ýsrarla iþlenmeye devam edilirse, büyük günaha dönüþürler.
Her iki günah arasýndaki farklarý þöylece özetlenebilir: a) Büyük günah, hakkýnda ceza tehdidi ve ceza tayini bulunan günahtýr. Küçük günah, hakkýnda hadd gibi ceza tayini bulunmayan sadece ikaz bulunan günahtýr. b) Büyük günah, ýsrar edilen günahtýr. Küçük günah, istiðfar edilen günahtýr. c) Büyük günah, arýnmak için ciddi tevbe gerektiren günahtýr. Küçük günah, arýnmak için istiðfar, hac, umre, abdest, namaz, sadaka gibi hayýr ve iyiliklerde devamlý olmanýn yeterli olduðu günahtýr. “Nerede olursan ol, Allah’tan kork. Kötülüðün ardýndan hemen bir iyilik yap ki onu yok etsin. Ýnsanlara güzel ahlakla davran.” (Tirmizi, Birr, 55). d) Büyük günah, önemsenmemesi halinde kiþiyi dinden çýkarýr. Küçük günah, önemsenmemesi halinde büyük günah olur.
Netice olarak: “Günahýn küçüklüðüne büyüklüðüne bakma, kime karþý suç iþlediðine bak.” Bunun için mü’min, büyük olsun küçük olsun kime karþý günah iþlediðini düþünmeli ve bütün günahlardan sakýnmalýdýr.