Büyük þehir kanunun ilk 20 maddesinden bizi ilgilendiren bölümler þöyle.
Kültür ve Tabiat Varlýklarýný Koruma Kanunu kapsamýnda, il özel idarelerince kullanýlan haklar, yetkiler ve görevler, il özel idaresi bulunmayan yerlerde Yatýrým Ýzleme ve Koordinasyon Baþkanlýðý'nca kullanýlacak. Taþýnmaz kültür varlýklarýnýn korunmasýna katký payý, defterdarlýklar açýlan emanet hesaplarýna aktarýlacak. Toplanan paralarýn yüzde 20'lik kýsmý, Kültür ve Turizm Bakanlýðý'nýn öncelik vereceði projelerde kullanýlacak. Kullanýlmayan miktar, bakanlýk bütçesine aktarýlacak.
-Yöreye özgü konutlar yapýlacak-
Büyükþehir ve ilçe belediyeleri, mahalleye dönüþtürülen köylerde, yörenin geleneksel, kültürel ve mimari özelliklerine uygun tip mimari projeler yapacak ya da yaptýracak.
Tüzel kiþiliði kaldýrýlan köylerde görev yapan geçici ve gönüllü köy korucularý, halen görev yaptýklarý yerlerde görev yapmaya devam edecek.
Maden ruhsatý, jeotermal kaynaklar ve doðal mineralli sular ruhsatýna iliþkin yetki ve görevler, il özel idarelerinin tüzel kiþiliðinin kaldýrýldýðý illerde valiliklerce yürütülecek.
Madencilik faaliyeti nedeniyle yollarýn bozulmasý, köprülerin çökmesi gibi oluþabilecek hasarlar telafi edilecek.
Maden ruhsatlarý için il özel idareleri ve köylere hizmet götürme birliklerine verilen devlet hakký, madenler için alýnan harçlar, maden ihalelerinden elde edilen gelirler, valilik ve kaymakamlýklarca uygulanan idari para cezalarý, ihaleler için alýnan teminatlardan elde edilen gelirler genel bütçeye gelir kaydedilecek. Bu ödenekler öncelikle, madenin veya jeotermal ve doðal minarelli su kaynaklarýnýn bulunduðu yere en yakýn yerleþim yerlerinin altyapý ihtiyaçlarý için kullanýlacak.
Nüfusu 750 binden fazla olan illerin belediyeleri kanunla büyükþehir belediyesine dönüþtürülebilecek.
Büyükþehir belediyelerin sýnýrlarý il mülki sýnýrlarý, ilçe belediyelerinin sýnýrlarý bu ilçelerin mülki sýnýrlarý olacak.
-Ulaþým Koordinasyon Merkezi kurulacak-
Ulaþým Koordinasyon Merkezi kurulacak. Merkez, büyükþehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerindeki her türlü taþýmacýlýk hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini saðlayacak. Merkeze, Büyükþehir Belediye Baþkaný ya da görevlendirdiði kiþinin baþkanlýðýnda, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluþlarý ile Türkiye Þoförler ve Otomobilciler Federasyonu'nun görevlendireceði ilgili odanýn temsilcisi katýlacak.
Büyükþehir kapsamýndaki belediyeler arasýnda hizmetlerin yerine getirilmesi bakýmýndan uyum ve koordinasyon, büyükþehir belediyesi tarafýndan saðlanacak. Büyükþehir belediyesi ile ilçe belediyeleri veya ilçe belediyelerin kendi aralarýnda hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çýkmasý halinde, büyükþehir belediye meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkili olacak.
Belediyelerin otoprakla ilgili elde ettikleri gelirler, 45 gün içinde büyükþehir belediyesine aktarýlacak. Bu gelir, sadece otopark yapýmýnda kullanýlacak, bunun dýþýndaki bir amaç için kullanýlamayacak.
-Nüfusu 500'ün altýnda mahalle kurulamayacak-
Büyükþehir belediyesi bulunan yerlerde ayrýlma yoluyla yeni bir belde kurulmasýnda yeni kurulacak belde için aranan 50 binlik nüfus kriteri 20 bine düþecek.
Belediye sýnýrlarý içinde nüfusu 500'ün altýnda mahalle kurulamayacak.
Köyleri mahalleye dönüþtürülen köylülerin, geçmiþten beri kullandýðý 'mera, yaylak ve kýþlak' gibi yerlerdeki haklarý korunacak.
Belediyeler; saðlýk, eðitim, kültür tesis ve binalarýnýn yaný sýra mabetlerin de yapým, bakým ve onarýmýný saðlayacak.
Büyükþehir belediyeleri ile nüfusu 100 binin üzerindeki belediyeler, kadýnlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorunda olacak.
-Amatör spor kulüplerine nakdi yardým-
Büyükþehir ve ilçe belediyeleri, amatör spor kulüplerine nakdi yardým yapabilecek; yurt içi ve yurt dýþý müsabakalarda üstün baþarý gösteren veya derece alan sporcularýn yaný sýra teknik yönetici, antrenör ve öðrencilere belediye meclis kararýyla ödül verebilecek.
Belediyeler, mevzuata göre kuruluþ izni verilen alanda kurulacak elektronik haberleþme istasyonlarýna, kent ve yapý estetiði ile elektronik haberleþme hizmetlerinin gerekleri dikkate alýnarak, yer seçim belgesi verecek. Bu belge karþýlýðýnda alýnacak ücreti Ulaþtýrma, Denizcilik ve Haberleþme Bakanlýðý belirleyecek.
Belediye ve baðlý idareler, meclis kararýyla mabetlere indirimli bedelle ya da ücretsiz olarak içme ve kullanma suyu verebilecek.