2005 yýlýndan itibaren, Bakanlar Kurulu Kararý ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coðrafya Fakültesi Klasik Arkeoloji Ana Bilim Dalý öðretim üyelerinden Prof. Dr. Kutalmýþ Görkay baþkanlýðýnda sürdürülen Zeugma Antik Kentinde 2012 yýlý kazýlarý 06 Haziran 2012 tarihinde baþlamýþtýr ve Eylül ayýna kadar sürdürülmesi planlanmaktadýr.

Zeugma’daki bulgularýn en belirgin bölümü, esas Roma kentinde Hellenistik yerleþimin geniþlemesi ile ayný zamana, M.Ö. 1 yüzyýldan M.S. 3.yüzyýla kadarki döneme tarihlenir. Zeugma’nýn bu dönemdeki deðiþimi ile ilgili araþtýrmalara 2012 yýlýnda da kentin dokusuna, mimarisi, þehir yaþamýna, dinine ve aile içi yaþamýna ait olan mimari dekorasyona odaklanacaktýr.

Zeugma Arkeoloji Projesi kapsamýnda 2012 yýlý çalýþma programý þu þekilde özetlenebilir:
- Kent halkýnýn günlük yaþamýný anlamamýzý saðlayacak, kentin doðu konut sektöründe yer alan Mousalar (Muzalar) Evi kazý çalýþmalarý,
- Hellenistik Dönem ticaretinin þekillendiði ve kamusal yapýlarýn yer aldýðý agora kazý çalýþmalarý
- Roma Dönemi savunma sistemini ortaya çýkarmaya amaçlayan þehir surlarý kazý çalýþmalarý,
- Belkýs Tepe’de tapýnak alanýnda gerçekleþtirilecek kazý çalýþmalarý,
- Mimari, mozaik ve küçük buluntularýn restorasyon ve konservasyon çalýþmalarý,
- Buluntularýn deðerlendirilmesine ve yayýn çalýþmalarýna yönelik laboratuvar çalýþmalarý olarak belirlenmiþtir.
- Kazý ekibi tarafýndan gerçekleþtirilen ve yukarýda belirtilen çalýþmalar dýþýnda Zeugma Antik Kenti Çevre Düzenleme Projesi Gaziantep Ýl Özel Ýdaresi ve Ýpek Yolu Kalkýnma Ajansý ortaklýðý ile sürdürülmektedir.

Yukarýda sözü edilen çalýþmalar Türkiye ile yurtdýþýndaki (Almanya, Ýngiltere) üniversitelerden uzman ve öðrencilerden oluþan yaklaþýk 55kiþilik bir ekiple sürdürülecektir. Kazýlara desteði büyük oranda Kültür ve Turizm Bakanlýðý saðlamaktadýr.

Zeugma Antik Kenti

Seleukos Krallýðý'na ait önemli bir askeri ve ticari merkez olan ve Fýrat Nehri'nin üzerinde yer alan Zeugma, stratejik öneme sahip bir geçit noktasýnda kurulmuþtur. Kent büyük olasýlýkla bu stratejik konumu nedeniyle bir askeri-kent (katoikia) niteliðinde kurulmuþtu. Karþýlýklý iki kent þeklinde konumlanmýþ olan Zeugma,Hellenistik dönemde Seleukeia (bugün Fýrat Nehri'nin batý kýyýsýnda su üstünde görülebilen kent) ve Apamea (Fýrat'ýn doðu kýyýsýnda bulunan ve bugün baraj gölü altýnda kalmýþ olan kent) olarak adlandýrýlmaktaydý. Bu iki kent için antik dönemde daha çok "geçit" anlamýna gelen "Zeugma" ismi kullanýlmýþtýr. MÖ 300 yýllarý civarýnda Hellenistik krallýklardan en önemlisi olan Seleukos Krallýðý'nýn kurucusu I. SeleukosNikator tarafýndan kurulan iki kente, kendisi ve Parth (Pers-Iran) asýllý karýsý Apama'nýn adý verilmiþtir (Seleukeia-Apamea). Antik yazarlardan Yaþlý Pilinius ve Byzantion'luStefanus Büyük Ýskender'in, doðu seferinde, Fýrat Nehri'ni bu noktadan geçtiði bilgisini verirler.