Nuþirevan Kimdir ?

[fsoyarik]

Nüþirevan Ýran'daki Sasani Devleti hükümdarlarýndan. Sasani Hanedanýnýn yirmincisidir. Asýl ismi Hüsrev'dir. Pehlevi dilindeki “Anoþek-revan=Ölmez, ebedi ruh” manasýna “Anuþirevan” veya “Nuþirevan” lakabýyla Ünlü olmuþtur. Adýnýn Arapça karþýlýðý olan “Kisra” ünvaný daha sonraki Sasani hükümdarlarý için kullanýlmýþtýr. Kubad'ýn en küçük oðludur. Peygamber efendimiz; “Ben, adil sultan zamanýnda dünyaya geldim.” buyurarak onun adaletini övmüþtür. On dokuzuncu Sasani hükümdarý olan Kubad

Nüþirevan Ýran'daki Sasani Devleti hükümdarlarýndan. Sasani Hanedanýnýn yirmincisidir. Asýl ismi Hüsrev'dir. Pehlevi dilindeki “Anoþek-revan=Ölmez, ebedi ruh” manasýna “Anuþirevan” veya “Nuþirevan” lakabýyla Ünlü olmuþtur. Adýnýn Arapça karþýlýðý olan “Kisra” ünvaný daha sonraki Sasani hükümdarlarý için kullanýlmýþtýr. Kubad'ýn en küçük oðludur. Peygamber efendimiz; “Ben, adil sultan zamanýnda dünyaya geldim.” buyurarak onun adaletini övmüþtür.

On dokuzuncu Sasani hükümdarý olan Kubad zevkine düþkün, Mejdek adýnda birisinin ortaya attýðý bugünkü komünizme ait fikirleri kabul etti. Tenbellerin serserilerin ve hele kadýna düþkün olan aþaðý kimselerin iþine gelen; “Ateþe tapýlacaktýr. Her þey herkesin malýdýr. Herkesin mallarý ve yaþayýþlarý eþittir. Herkes birliktedir. Þahsi tasarruf yoktur. Bütün insanlar eþit ve her þeyde ortaktýrlar. Biri diðerinin zevcesini isterse ona vermesi lazýmdýr. Zenginler mallarý fakirlere vermeli, onlarýn ihtiyaçlarýný gidermelidir.” þeklindeki Mejdek'in fikirleri Kubad zamanýnda yayýldý. Kubad'ýn ölümünden sonra M.531 senesinde tahta, oðlu Hüsrev yani Nuþirevan geçti.

Nuþirevan; Romalýlarla, Hunlularla, Hindlilerle ve baþka komþularýyla yaptýðý birçok savaþlarda galip geldi. Sasani Devletinin sýnýrlarýný Akdeniz'e ve Karadeniz'e ulaþtýrdý. Maveraünnehr taraflarýndan da birçok yerleri sýnýrlarý içine kattý. Roma Ýmparatoru Jüstinianos'un ilerlemesinden endiþe ederek ona harb ilan etti. Roma Ýmparatorunu hezimete uðratýp elli sene müddetle, her sene otuz bin altýn cizye vermeye mecbur etti. Yemen'i, Dara'yý aldý ve Kapadokya'ya girdi. Babasý zamanýnda ahlaksýzlýklarý ve bozuk fikirleriyle insanlarý etkisine alan Mejdek ve seksen bin adamýný kýlýçtan geçirerek komünizm belasýný ortadan kaldýrdý.

Kýrk sekiz sene adaletle hüküm sürdü. Onun adaleti hadis-i þerifle medhedildi. Nuþirevan, hükümdarlýk zamanýnda askeri reformlar yaptý ve yeni bir vergi toplama sistemi geliþtirdi. Mejdekileri ülkeden atmasýna raðmen adil ve hoþgörülü kiþiliðiyle ün kazandý. Hikmet sahibi, zeki ve iþ bilen müþavirleri vardý. Ýlim ve hikmet sahibi kimseleri her taraftan toplayýp ikram ve ihsanlarda bulunurdu. Kale, köprü gibi birçok binalar ve eserler yaptýrdý. 579 senesinde vefat etti. Oðlu Dördüncü Hürmüz onun yerine geçti

[fsoyarik]

NUÞÝREVAN-I ÂDÝL

Nuþirevan 49 sene Sasani devletinin baþýnda bulunmuþ, hükümdarlýðýnda hiç kimsenin zulmen ve cebren bir þeyini almamýþtýr. Adaletiyle ve doðruluðuyla meþhur olmuþtur. Nuþirevan müslüman deðildi. Peygamber Efendimiz’in, müslüman olmadan ölmesine üzüldüðü bir kimseydi.
Adaletiyle þöhret bulmuþ ve tarihe adil hükümdar olarak geçmiþ olan Ýran Nuþirevan, tahta çýktýðý ilk yýllarda halkýna karþý son derece zalimane bir tutum içindeymiþ. Öylesine gaddar ve insafsýzca bir yönetim göstermiþ ki, halký adeta canýndan bezdirmiþ. Üstelik zevk-ü sefasýna düþkün olup, korkunç harcamalar ve aþýrý israf içinde sürdürdüðü saltanatla halkýndan tamamen kopmuþ, en ufak bir ses çýkaran olursa cezalandýrýlmýþ.
Saltanatýn ilk yýllarýnda böyle halýna zulmeden, ve onlarý adeta inim inim inleten Nuþirevan, maiyeti ile beraber bir gün ava çýkmýþtý. Yanýnda gayet zeki ve halkýn durumuna içten içe üzülen veziri de vardý. Bir süre avlandýktan sonra bir ara veziri ile beraber diðer adamlarýný yanýndan ayrýlarak bir suyun baþýna vardý. Atýndan indi. Orada bir müddet istirahata çekildi. Onlar orada istirahat ederlerken iki tane baykuþ gelip yakýnlarýna bir yere konarak ötmeye baþladýlar. Öylesine ötüyorlardý ki ister istemez Nuþirevan’ýn dikkatini çekti. Baykuþlarýn bu nameleri hoþuna gidince vezirine seslendi.
Ey vezirim! Þu kuþlarýn dilinden anlýyor olsaydýk ta konuþtuklarýný bilseydik. Kim bilir neler konuþuyorlardýr. Zeki vezire halký içinde bulunduðu durumu anlatabilmek için bir fýrsat doðmuþtu. Nuþirevan’a dedi ki:
-Sultaným! Ben bu kuþlarýn ne dediklerini biliyorum. Eðer müsaadeniz olursa ve beni baðýþlarsanýz bu kuþlarýn aralarýnda neler konuþtuklarýný anladýðým kadarýyla size bildireyim.
Nuþirevan hayretle; “Peki anlat bakalým, gazabýmdan emin olabilirsin.”
Bunun üzer,ne vezir; “bu kuþlardan bir tanesi diðerinin kýzýný oðluna istiyor. Öbürü ise iþi biraz naza çekerek, senin oðluna kýzýmý veririm fakat baþlýk parasý olarak bir harabe isterim diyor. Bu öyle diyince kýzý oðluna isteyen gayet memnun bir þekilde baþýmýzda Nuþirevan gibi bir hükümdar varken ben sana bir deðil on tane bile harabe veririm. Yeter ki sen kýzýný oðluma ver, diyor. Ýþte sultaným kuþlarýn konuþtuklarýndan benim anlayabildiðim bundan ibaret.
Vezirin böyle söylemesi üzerine Nuþirevan hiçbir þey demedi. Ama vezirin ne demek istediðini çok iyi anladý. Memleketin ve halkýn þu anda içinde bulunduðu durumu veziri ince bile üslupla nasýl da anlatmýþtý. Saraya döndüklerinde bu durumu inceden inceye bütün detaylarýyla düþündü. Gerçekten de veziri doðru söylüyordu. O andan itibaren hal ve ahvalini deðiþtirdi. Halkýný gözeten, onlara destek olan, son derce ad,l bir hükümdar oldu. Ölünceye dek yýllarca halkýný adaletle yönetti. Ve gün geldi her fani gibi, oda ölüm döþeðine yattý. Son derece hastaydý. Etrafýnda çocuklarý, sevenleri çaresizlik içinde bekliyorlardý. Hekimler bir türlü onu iyileþtirememiþlerdi. Nuþirevan onlara dedi ki evlatlarým benim hastalýðýma ancak harabede yaþayan baykuþ eti iyi gelir. Hemen bana ondan bulun getirin de ondan yiyip þifa bulayým.
Çocuklarý sevinçle bundan kolay ne var diyerek harabede yaþayan baykuþ eti bulmak için çýktýlar. Fakat durum umduklarý gibi olmamýþtý. Geri döndüklerinde son derece üzüntülüydüler. Babacýðým memleketin her tarafýný gezdik, dolaþtýk. Ne kadar aradýksa maalesef ne bir harabe bulabildik, ne de orada yaþayan bir baykuþ bulamadýk dediler. Tabi Nuþirevan bunu duyunca çok sevindi. Ýlk önce harabeden geçilmeyen memleketinde demek ki þimdi her yer müreffeh bir hale gelmiþ, hiç harabe kalmamýþ.
Nuþirevan öldüðünde tabutu tüm memleketi dolaþtýrýlarak kimin hakký varsa alsýn diye tellal baðýrtýlmýþ olmasýna raðmen, bir kimse çýkýp ta benim ondan þöyle bir alacaðým vardý dememiþtir. Bir memleketin idarecisi müþrik bile olsa, þayet adil ise o memleket ayakta kalýr. Fakat idareci müslüman da olsa þayet adil deðilse, halkýna zulmediyorsa o memleket ayakta kalamaz.
Timurlenk’in bir sözü vardýr. Þöyle ki: Ülkeler kýlýçla alýnýr ama ancak adaletle korunur. Demek ki iktidarlar hatta imparatorluklar dahil þirk ile deðil zulüm ile yýkýlýr, adaletle ayakta kalýr. Ne demiþler: mazlumun ahý, indirir þahý........

[fsoyarik]

*** Ýran'da 531 ile 579 yýllarý arasýnda hükümdarlýk etmiþ, adaletiyle ün salmýþ sasani þahý. "nuþirevan-ý adil" diye de bilinir.
Ýslam dini ortaya çýkmadan önce iran'da yaþamýþ mecusi
Nuþirevan'ýn adaletiyle ilgili en ünlü menkýbe ayný zamanda hükümdar. adaletiyle nam salmýþtýr. hatta hz. muhammed'in: "keþke nuþirevan da benim ümmetimden olsaydý" dediði rivayet edilir. hz. ömer'in adaletiyle igili bir olaydýr. hikaye odur ki:
Amr ibn-i as mýsýr valisiyken þehrin en görünen yerine çok büyük bir cami yaptýrýr fakat caminin köþelerinden biri bir musevinin arazisine taþar**. yahudiye ne kadar para teklif ederlerse etsinler arazisini satmaya razý olmaz. bunun üzerine amr ibn as arazinin ortalama deðerinin iki katý kadar mir miktarý verir ve "arazinin hakký budur" diyerek yahudinin rýzasý hilafýna araziye el koyar.
Yahudi seni hz. ömer'e þikayet edeceðim diyerek oradan ayrýlýr ve mekke'ye gider. halifeyi sora sora bulmaya çalýþýr ve bir aðacýn dibinde baþýna bir tuðla koymuþ uyuyan bir adam görür. uyandýrýp ona sorar. o da halife benim der. yahudi önce inanmaz etraftan geçen insanlarýn "selam sana ey halife" diye selam ettiklerini görünce ikna olur ve durumu ona anlatýr. ömer de oradan bulduðu bir kemik üzerine: "nuþirevan bizden daha mý adildi?" yazar ve adama verir. "bunu valiye göster, o gereðini yapar" der. yahudi iyice umudu kesmiþtir ama diyecek birþeyi olmadýðý için olur der ve mýsýr'a döner.
mýsýr'da bu kemik parçasýný amr ibn as'a gösterince amr ibn as'ýn benzi br anda sararýr, solar. hemen arazinin kendisine geri verildiðini söyler. olaya anlam veremeyen yahudi kemikteki yazýnýn hikmetini sorar. bunun üzerine amr ibn as anlatmaya baþlar*
Ýslamiyetten önce ömer ve amr iran'ýn baþkentine develerini satmaya giderler. gecebir handa konaklamaya karar verirler. hancý: "paranýzý ve devenizi ücret karþýlýðý bana emanet edin yoksa çalýnabilir" der. onlarsa düþük bütçeli tacirler olduklarý için buna yanaþmazlar. develerini hana baðlarlar altýn keselerini de yastýklarýnýn altýna koyarlar. sabah uyandýklarýnda develer de altýnlar da yoktur. hancýya sorarlar "ben sizi uyarmýþtým" der. o mahallenin güvenlik sorumlusuna giderler. o da: "hancýya emanet etseydiniz. beni ilgilendirmez" der. bunun üzerine adaletiyle nam salmýþ nuþirevan'ýn huzuruna çýkmaya karar verirler.
Nuþirevan'a olayý anlatýrlar. nuþirevan: "peki develeriniz sokaktayken, altýn keseleriniz güvende deðilken niye uyuyordunuz?" diye sorar. ömer: "biz sizi uyumuyor biliyorduk, onun için rahat rahat uyuyorduk." der. amr* kellelerinin gittiðini düþünürken hükümdar bu cevabý çok beðenir: "ey çölün arabý! doðru söylüyorsun. halkýmýn huzuru için benim her zaman uyanýk olmam gerekir" der. olayý araþtýrmak için 1 hafta ister ve o hafta boyunca konuðu olmalarýný ister. onlar da razý olur.
Bir hafta sonra nuþirevan'ýn huzuruna çaðýrýlýrlar. develeri bulunmuþtur. keseleri de oradadýr. içindeki altýnlar da tamdýr. nuþirevan'a teþekkür eder çok adil olduðunu söylerler. nuþirevan: "iþinizi haledip 2 gün sonra þehirden çýakrken biriniz doðu biriniz güney kapýsýndan çýksýn. o zaman daha adil olduðumu göreceksiniz." der. amr ibn-i as iki gün sonra doðu kapýsýndan çýkarken o kapýda birinin asýlý olduðunu görür. þýk giyimli bu adam kaldýklarý yerin güvenliðinden sorumlu kiþidir. hýrsýzlýkta payý olduðu için asýlmýþtýr. ömer ise kendi çýktýðý kapýda nuþirevan'ýn oðlunun asýlý olduðunu görür. hýrsýzlarla iþbirliðini yaptýðýný öðrenince nuþirevan kendi oðlunu da astýrmýþtýr

[fsoyarik]

Nuþirevan-i adil için bir avý kebab edeceklermiþ, fakat tuz yokmuþ. bir parça tuz getirmesi için uþaklardan birini köye göndermiþler. nuþirevan uþaðý çaðýrýp, "tuzu para ile al, ta ki o köyden tuz almak hükümetçe bir adet olup köy harap olmasýn" diye tenbih etmiþ.
Nuþirevan'ýn yanýnda bulunanlar, "bir parça tuzdan ne fenalýk çýkar" demiþler.
Nuþirevan demiþ ki: "zulmün esasý cihanda evvela az imiþ. sonra her gelen bir parça artýrmakla bugünkü dereceyi bulmuþtur."

[fsoyarik]

Nasihatlar:
Peygamber efendimizin "Ben adil sultan zamanýnda dünyaya geldim" buyurduðu, adaletiyle meþhur hükümdar Nuþirevan-ý adil arzu etti ki; kendisine rehber olmak için bazý nasihatlar tertip edilsin. Bu maksatla, zamanýn alimlerini topladý . Bunlarýn içinden 23 tanesini seçtirdi ve onlara, "her biriniz bir hikmet söyleyiniz ki, hem ben istifade edeyim, hem de benden sonra gelenler"dedi. Her birinin yazdýðý hikmetli sözleri altýnla yazdýrdý.Bunlarý, yine altýndan bir kasa yaptýrýp, altýn bir anahtar ile de kilitledikten sonra hazinesine koydurdu. Ne zaman ki, müþkül bir iþ ile karþýlaþýrsa, bu hikmetleri okur ve ona göre karar verirdi. Adaletiyle meþhur, Ýran hükümdarý Nuþirevan-i Adil'in, 23 alimi toplayarak tertip ettirdiði rehber nasihatler;
1- Kendinizi biliniz, ilim ve iyi edep öðrenmeyi arzu ediniz. Malý, ilimden yüksek tutmayýnýz. Ahiret için azýk toplayýnýz. Ahireti dünyaya satmayýnýz. Söylenmeyecek sözleri söylemeyiniz. Aranmakla bulunmayacak þeyi aramayýnýz.
2- Hikmet sahiplerinin nasihatlarini hakir görmeyiniz. Ýþlerde acele etmeyiniz. Ýþleri vaktinde yapýnýz. Ýþleri bilene emrediniz. Zararlý iþlerden sakýnýnýz. Ýþlerin önüne ve arkasýna dikkat ediniz. Akýllýlarla istiþare ediniz. Tecrübe edilmiþi tecrübe etmeyiniz. Ýhtiyarlarýn sözüne önem veriniz.
3- Herkes sizi takvanýz ve iyilikleriniz ile tanýsýn. Kanaati zenginlik biliniz. Saðlýðýn kadrini biliniz. Kimsenin üzüntü ve elemi ile sevinmeyiniz.
4- Dert ve bela sahiplerinden ibret alýnýz. Yerinde hasýl olan zararýn, yersiz hasýl olan menfaatten iyi olduðunu biliniz. Dost ve düþmanla barýþta bulununuz.
5- Ýþleriniz kendi gücünüzü aþmasýn. Ýnsanlardan ihsaný esirgemeyiniz. Elinizi ve dilinizi kollayýnýz. Layýk olmayan iþlerden uzak kalýnýz.
6- Fena komþudan fena arkadaþtan sakýnýnýz. Arkadaþsýz yola çýkmayýnýz. Fena ve aslý belli olmayanlarla yolculuk yapmayýnýz.
7- Çorak yere tohum ekmeyiniz. Herkesin gözü önünde def'i hacet etmeyiniz. Aslý belli olmayanlardan kýz istemeyeniz. Kýymetsiz insanlarla oturmayýnýz. Allahtan korkmayanlardan korkunuz.
8- Malý kendinize feda ediniz. Ahmak, þarhoþ ve deliye nasihat etmeyiniz. Nasihati anlayana yapýnýz. Nasihatinizi kýymetli tutunuz. Elinizin altýndakilere merhamet ediniz. Kimsenin ekmeðine göz dikmeyiniz.
9- Açlarýn yanýnda ekmek yemeyiniz. Ekmeðinizi açlardan esirgemeyeniniz. Çocuklar ve kadýnlara karþý tedbirli olun. Yabancý kadýný evinize uðratmayýnýz. Dünya nimeti ile kibirlenmeyiniz. Kadýnlarýn hilelerinden emin olmayýnýz.
10- Kimsenin evinin iþine karýþmayýnýz. Yabancý kimselere evinizin yolunu göstermeyiniz. Karý koca arasýnda aracý olmayýnýz.
11- Kibirli insanlardan korkunuz. Devlet adamlarýna düþmanlýk etmeyiniz. Kadýn ve erkek hiç kimseye zulüm etmeyiniz.
12- Ana ve baba hakkýný gözetiniz. Akrabalarýnýzdan kesilmeyiniz. Ýnsan ile ahdi muhafaza ediniz. Ahdinizi yerine getiriniz. Davetsiz kimseye misafir gitmeyiniz. Misafirlerinizi kýymetli tutunuz. Eðer bir kimse size muhtaç olursa, kudretiniz dahilinde ihtiyacýný yerine getirmeye çalýþýnýz.
13- Bilgide ileri olanlarý büyük tutunuz. Ýlim öðretmeyi ayýp tutanlarý insan saymayýnýz. Ýnsanýn selametinin, lisanýna dikkatte olduðunu biliniz. Layýk olmayan sözü söylemeyiniz.
14- Fena söz söylemeyi adet etmeyiniz. Layýk olmayan söze kulak vermeyiniz. Gýybet yapmayýnýz. Sözden anlamayana söz söylemeyeniz. Söz verdiniz ise sözünüzde durunuz.
15- Ýyilerin ziyaretine raðbet gösteriniz. Salýh sahipleri ile sohbet ediniz. Ölüleri iyilikle yad ediniz. Dosta ve düþmana nasihatten geri kalmayýnýz. Ölen babanýzýn nasihatini yerine getiriniz. Ýlim tahsiline hýrslý olunuz. Ýlimsiz bir iþ iþlemeyiniz.
16- Herkesin sözüne emin olmayýnýz. Güzel sözleri herkese iþittiriniz. Doðru yada yalana yemin etmeyiniz. Dünyadan fazla ahiret dostu olunuz. Yetimin malýna göz dikmeyiniz. Gençlikte ihtiyarlýktan endiþe ediniz. Ýhtiyarlýk ihtiyaçlarýný gençlikte hazýrlayýnýz.
17- Kýþ hazýrlýðýný yazýn yapýnýz. Bugünün iþini yarýna býrakmayýnýz. Mütehassýsý söylemedikçe þunun bunun sözü ile kan aldýrmayýnýz.
18- Cömertliði adet edininiz. Bencillikten uzak durunuz. Ehil olmayanlarýn sohbetinde bulunmayýnýz. Hacetinizi cömertlerden isteyiniz. Borçlularý sýkýþtýrmayýnýz. Dostlarýnýzý hatalarýndan dolayý ikaz ediniz.
19- Evlatlarýnýza hüner ve sanat öðretiniz. Halinizi dosttan ve düþmandan saklý tutunuz. Gizli söyleþilen yerleri dinlemeyiniz.
20- Emirlerin huzurunda gözlerinizi muhafaza ediniz. Sözlerinizi ölçülü söyleyiniz.
21- Nimet ve bolluk zamanýnda dostlarýnýzý anýnýz. Düþmanýnýzý küçümsemeyiniz. Düþmanlarýn dost görünmesinden endiþe ediniz.
22- Emniyet zamanýnda daha çok korkunuz. Bela vaktinda sabrediniz. Darlýkta geniþlik zamanýný hatýrlayýnýz. Geniþlikte darlýk zamanýný düþününüz. Vaatlerinize vefa gösteriniz. Ümitlileri ümitsiz etmeyiniz. Bir görüþte kimseye aldanmayýnýz. Baþkalarýnýn ayýbýný araþtýrmayýnýz.
23- Kendi yükünüzü baþkasýna yüklemeyiniz. Fena huylularý dost edinmeyiniz. Hak sözü yerden gökten üstün tutunuz. Cenab-ý Hakka rücü etmeyi en güzel amel biliniz.[1]

[fsoyarik]

Öðütler :
* Gece ve gündüzün birbiri ardýnca gelip gittiðini gören insan halden hale dönmesine üzülmesin. Yani sevinç gidip üzüntü gelirse, üzüntü gidip sevinç gelirse, önem vermesin.
* Becereksiz kiþiyi dost tutunmasýnlar, becereksiz kiþi ne dostluða yarar, ne düþmanlýða.
* Ýnsan, bir iþi bir defa yapýp sonra piþman olmuþsa, bir daha o iþi yapmasýn.
* Dostlarýna düþman olan birisine niçin dost densin?
* Kendini bilge sanan bilgisizden sakýn.
* Kendi nefsine haksýzlýk etme, güç eyleme. Yani nefsine elinden gelmeyecek iþler buyurma.
* Doðru söylemek acýdýr, ama sen doðru söyle.
* Düþmanýnýn sýrrýný bilmesini istemiyorsan, dostuna da sýrrýný söyleme.
* Büyüklere küçük gözüyle bakma, çünkü büyükleri küçük görmek büyük ziyan getirir.
* Deðersiz kiþileri ölmüþ bil, onlarý diri sayma.
* Beraberindeki kiþilerden bir þey ummaktansa ölümü yeð gör.
* Himmetsiz kiþinin ekmeðini yemektense, aç ölmek daha iyidir.
* Kuþkunun yolunu yüz yerden baðlayacak olsan da, tecrübe etmediðin kiþiye güvenme.
* Kendinden aþaðý hýsýmlarýna muhtaç olmaktan büyük dert yoktur.
* Kiþinin, bilmediði þeyi iddia edip baþaramamasýndan ve yalancý olmasýndan büyük ayýp yoktur.
* Elinden geldiði halde, kendisinden istenen bir iþi bitirmeyen kiþiden daha cimri kimse yoktur.
* Bir kiþi senin aleyhinde bir söz söylese ve birisi de dostum diye o sözü sana yetiþtirse, sen bu dostunu ondan beter düþman bil. Çünkü o düþman, arkandan konuþur, dostun ise yüzüne karþý söyler.
* Lüzumsuz yerlere göz dikmekten ve kulak vermekten daha büyük dert olmaz.
* Ýnsan her þeyi bilgisizlerin þerrinden saklayabilir, ama bilgisini kendi þerrinden saklayamaz.
* Halkýn, senin iyiliðini söylemesini istiyorsan, kimsenin kötülüðünü söyleme.
* Dostlarýnýn az olmasýný istemiyorsan kindar olma.
* Dünyada zahmet çekmemeyi, kolaylýkla ömür sürmeyi istiyorsan, kendi iþine bak, baþkasýnýn iþine karýþma.
* Seni delilerden saymamalarýný istiyorsan ele geçmeyecek bir þeyi isteme.
* Daima alnýn ak, yüzün pak olmak istiyorsan, utanmayý iþ edin.
* Aldanmamak istiyorsan, tecrübe edilmiþ iþleri býrakýp tecrübe edilmemiþ olanlara yapýþma.
* Mahcup olmak istemiyorsan, katkýn olmayan yerden bir þey götürme.
* Perdenin yýrtýlmasýný istemiyorsan, kimsenin perdesini yýrtma.
* Arkandan gülünmesini istemiyorsan, elinin altýndakileri iyi besle.
* Piþmanlýktan uzak olmayý istiyorsan gönül arzusunu iþ edinme.
* Zeki kiþilerden olmayý istiyorsan kendini baþka birinin aynasýnda gör. Yani bir kiþinin yaþantýsýna bak, yaptýðý iþ iyi midir, kötü müdür? Eðer ondaki gibi sende de kötü bir iþ varsa, bilirsin ki bu iþlediðin iþ kötüdür ve iyi iþi de kendinde görürsün. Böylece iþinin iyisini kötüsünü göstermek için o kiþi sana ayna olmuþ olur.
* Korkusuz olmayý istiyorsan, halkla kavga etme, onlarý inciticilerden olma.
* Sana hürmet etmelerini istiyorsan baþkalarýnýn hürmetini gözet.
* Halkýn senin sözünle iþ görmesini istiyorsan, önce sen kendi sözünle iþ gör.
* Halk içinde herkesten büyük olmayý istiyorsan nimetini bol eyle, "Tuzunun, ekmeðinin hakký için" diyenleri çok edin.
* Eðer bütün gönüllerde yerinin olmasýný istiyorsan, sözünü bütün gönüllere uyacak biçimde söyle.
* Kâmillerden olmak istiyorsan, kendine lâyýk görmediðin bir iþi baþkasýna da lâyýk görme.
* Eðer yüreðine merhemle iyileþtirilmesi mümkün olmayan bir yara vurulmasýný istemiyorsan, cahillerle tartýþma.
* Halkýn iyisi olmayý istiyorsan varýný halktan esirgeme.
istediðin olmuyorsa, olacaðý iste
nuþirevan-ý adil

****Hükümdar Nuþirevan’ýn Çocuktan Öðrendiði Gerçek
Adil bir hükümdar olan Nuþirevan, bir gün ava çýkar. Av peþinde iken, muhafýzlardan ayrý düþer. Susayan hükümdar, yakýnýnda bir köy görüp oraya gider. Bir evin kapýsýnýn önünde durup, içmek için su ister. Evden bir çocuk çýkar.
Kendisini gördüðünde eve süratle geri döner ve bir þeker kamýþý parçasýný sýkýp, suya karýþtýrýr, bir bardakla onu hükümdara sunar. Hükümdar kadehe bakar ki, içinde toprak ve toz bulunur. Yavaþ yavaþ suyu içer. Sonuna vardýðýnda:
- "Güzel ve tatlý su. Ýçinde toz toprak bulunmasaydý" der. Kýz çocuðu:
- "Ona toz, topraðý ben kasden koydum" der. Hükümdar:
- "Niçin böyle yaptýn?" diye sorunca, çocuk:
- "Seni çok susamýþ gördüðümden, suyu birden içersin de sana zarar verir diye korktum" der.
Nuþirevan kýzýn zeka ve anlayýþýndan dolayý taaccüp ederek:
- "Suya kaç þeker kamýþý sýktýn?" diye sordu. Çocuk:
- "Bir tane sýktým" diye cevap verdi.
Nuþirevan buna da çok taaccüp etti. Sonra sarayýna döndüðünde, o yerin vergi kayýtlarýný istedi. Kontrol sonucu, vergisinin az olduðunu gördü. Kendi kendine oranýn vergisinin artýrýlmasý cihetine gidilmesine karar verdi.
Bir müddet sonra o yere yalnýz baþýna gitti. Ayný kapýnýn önünde durup, içmek için su istedi. Kapýyý yine ayný kýz çocuðu çýktý. Kendisini tanýdý. Süratle ona su getirmek için eve girdi. Fakat bu sefer suyu getirmekte geç kaldý. Hükümdarýn yanýna çýktýðý vakit kendisine:
"Geç kaldýn" dedi. Çocuk:
- "Senin ihtiyacýn bir kamýþ parçasýndan çýkmadý. Üç kamýþ parçasýný sýkmak zorunda kaldým" diye cevap verdi.
"Bunun sebebi nedir?" diyen hükümdara çocuk þöyle cevap verdi:
- "Sultanýn niyetinin bozulmasýdýr. Biz iþitmiþiz ki, Sultaným, kavmi üzerindeki niyeti deðiþtiði zaman, mahsullerininin bereketi gider ve hayýrlarý azalýr."
Bunu iþiten Nuþirevan güler ve içinde beslediði vergiye zam hususundaki kararýndan vazgeçer.