Her 7 kiþiden birinde görülen yüksek tansiyon (hipertansiyon), kan basýncýnýn sürekli olarak 140/90 mmHg’nýn (14/9’un) üzerinde olmasý hali olarak tanýmlanýr. Yüksek tansiyon baþ aðrýsý (genellikle ensede), bazen baþ dönmesi, çarpýntý, çabuk yorulma gibi þikayetlere yol açar. Kontrol altýna alýnmazsa çok daha ciddi hastalýklarýn sebebi olabilir. Ýþte hipertansiyonla ilgili bilmeniz gereken 5 soru 5 cevap...
1. Hipertansiyon nedir?
Kaný vücudun en uzak noktalarýna kadar ulaþtýrmak için kalp, kaný belli bir basýnçla pompalamak zorundadýr. Kan, organlarýmýz açýsýndan gerekli olan oksijen ve besinleri taþýr. Dolayýsýyla, dolaþýmýn devam etmesi için belli bir kan basýncýnýn korunmasý gerekir.
Kalp kasýldýðý sýrada oluþan kuvvetli basýnca sistolik ya da büyük tansiyon, kalp gevþediði sýrada oluþan basýnca ise diyastolik ya da küçük tansiyon adý verilir. Normal kabul edilen kan basýncý deðeri, istirahat halindeki bir yetiþkinde 120/80 mmHg’dýr (milimetre civa). Bir diðer deyiþle, büyük tansiyon için normal deðer 12, küçük tansiyon için ise 8’dir.
Aslýnda, kan basýncý sürekli sabit kalan bir deðer deðildir. Hareket ederken ya da heyecanlanýnca biraz artabilir, uyurken ve istirahat ederken daha düþük olabilir. Bu deðiþimler normaldir. Ancak, kan basýncýnýn sürekli olarak 140/90 mmHg’nýn (14/9’un) üzerinde olmasý durumunda, yüksek tansiyondan bahsedilir.
2. Hipertansiyonun Görülme Sýklýðý Nedir?
Hipertansiyon yaygýn bir hastalýktýr. Kardiyoloji Derneði tarafýndan yapýlan bir çalýþmanýn sonuçlarýna göre ülkemizde yaklaþýk 15 milyon kiþide hipertansiyon bulunduðu tahmin edilmektedir.
3. Tansiyon Neden Yükselir?
Hastalarýn % 90’ýnda hipertansiyonun nedeni saptanamaz; bu durumda primer ya da esansiyel hipertansiyondan bahsedilir. Kalan % 10’luk grupta ise bir neden bulunur ve “sekonder” hipertansiyon olarak adlandýrýlýr. Bunlar arasýnda böbrek kaynaklý nedenler en yaygýn olanlarýdýr.
4. Hipertansiyonun Vücuda Zararý Nedir?
Belirti vermemesi mümkün olmakla birlikte, yüksek tansiyon baþ aðrýsý (genellikle ensede), bazen baþ dönmesi, çarpýntý, çabuk yorulma gibi þikayetlere yol açabilir. Özellikle þikayetiniz yoksa, yüksek tansiyon hastasý olduðunuzu öðrenmenin tek yolu tansiyonunuzu ölçtürmektir. “Hiçbir þikayetim yokken neden ilaç kullanayým” diye düþünüyorsanýz, hipertansiyonun çok ciddi sonuçlarý olabileceðini hatýrlamalýsýnýz! Ýster belirti versin ister vermesin, tedavi edilmeyen hipertansiyon, kalp krizi ya da felç geçirme riskini artýrýr ve kalp ya da böbrek yetersizliði geliþmesine yol açabilir. Bununla beraber, hipertansiyonu tedavi etmek ve bu korkutucu hastalýklara yol açmasýný engellemek mümkündür. Tedavi ve önlemleri uygularken dikkat etmeniz gereken iki önemli nokta ise, doktorunuzun önerilerine sýký sýkýya baðlý kalmanýz ve tedaviye ömür boyu devam etmeniz gerektiðini bilmenizdir.
5. Hipertansiyondan Korunmak Ýçin Neler Yapmalýsýnýz?
Sigara içiyorsanýz, býrakýn. Çünkü kalp krizi geçirme riskinizi iki katýna çýkarýr.
Fazla kilolarýnýzdan kurtulun, saðlýklý (az yaðlý, az tuzlu) beslenin ve düzenli egzersiz yapýn.
Doktorunuzun önerilerine uyun. Ýlaçlarýnýzý düzenli alýn; ömür boyu tedaviye devam etmeniz gerektiðini unutmayýn
Stres ile baþa çýkmayý öðrenin.