SARAYIN GÖZDE YEMEÐÝ
LAHANA
Birçok yöremizde ‘kelem’ de denilen lahana, unutulmadý ama kendisinden yeterince yararlandýðýmýz da söylenemez. Onun ne kadar faydalý bir sebze olduðunu anlayan insanoðlu, yabani lahanadan 400 kadar yeni tür üretti. Sultan III. Selim’in sýrf lahanayý övmek için bir ‘Methiye’ yazmýþ olduðunu da unutmayalým. Feyzi Halýcý’nýn Çaðrý Dergisi’nde yayýmlanan bu þiirin sadece son dizesi bile padiþahýn lahanayý ne kadar çok sevdiðini anlatmaya yetecektir: “Helva sohbetinin lezzeti mi olur þayet bulunmazsa lahana”...
Öte yandan lahanayý sevmeyenler de oldu. Onda doðal olarak bulunan sülfürün kokusunu arýlarýn üzüm baðlarýna ya da arý kovanýna taþýmasý endiþesi ile çiftçiler lahanayý kendi arazilerinden uzak tuttu
Tarihte lahana konusunda ironik bir olay da var. Rivayete göre ünlü filozof Diyojen, matematikçi Pisagor’un tavsiyesi üzerine bulabildiði her gün lahana yemiþ. Tarihler Diyojen’in 90 yaþýna kadar yaþadýðýný,yazar. Bunda lahananýn rolü var mý bilemiyoruz. Ama Roma ve Osmanlý gibi iki görkemli sarayda boy göstermesine karþýlýk ‘asil sebzeler’ listesine pek sokulmamýþ olan lahananýn, gelecekte layýk olduðu yere yükseleceðini, bilinçlenen insanlarýn, atalarýnýn en önemli yaþam takviyesi olan bu güzel sebzeyi yeniden keþfedeceklerine inanýyoruz.
Tarifler
Coleslaw Salatasý
Malzemesi:
1/2 beyaz lahana
2 adet elma
2 yemek kaþýðý mayonez
4 yemek kaþýðý yoðurt
1 tatlý kaþýðý tuz
1 kahve kaþýðý beyaz biber
2 yemek kaþýðý zeytinyaðý
1/2 limon suyu
Hazýrlanýþý:
Beyaz lahananýn yapraklarýný ayýklayýp yýkayýn. Çok ince þekilde doðrayýn. Elmalarýn kabuklarýný soyup rendeleyin. Karýþtýrma kabýna yoðurt, mayonez, zeytinyaðý, limon suyu, tuz ve baharat katarak çýrpma teli ile karýþtýrýn. Doðranan lahana ve rendelenmiþ elmalarý da ekleyerek hepsini yeniden karýþtýrýn. Servis kabýna alýp servis edin.
Bütün Lahana Dolmasý
Malzemesi:
1 adet orta boy beyaz lahana
300 g kuzu kuþbaþý, doðranmýþ
3 adet kuru soðan, ince doðranmýþ
1 çay kaþýðý domates salçasý
70 g pirinç
4 yemek kaþýðý tereyaðý
1 tatlý kaþýðý tuz
1 çay kaþýðý karabiber
1/4 demet ince kýyýlmýþ maydanoz
1/4 demet ince kýyýlmýþ dereotu
1/4 demet ince kýyýlmýþ nane
Hazýrlanýþý:
Soðanlarý ince doðrayýn, tencerede tereyaðý ile kavurup renk alýncaya kadar karýþtýrýn. Etleri ilave edin, 5-6 dakika kavurup salçayý ekleyin. 3-4 dakika karýþtýrýp su ilave edin. Etlerin piþeceðine yakýn pirinçleri ekleyin. Tuz ve baharatýný katýp piþmeye býrakýn. Ayrý bir tencerede, kaynar suda bütün lahanayý 3-4 dakika kadar bekletin. Sonra soðuk suya çýkartýn. Lahananýn suyu süzüldükten sonra fýrýn tepsisine alýn. Yapraklarýný tersinden, kopartmadan açýn ve orta göbeðini çýkarýn. Hazýrlanan iç malzemeye nane, maydanoz, dereotu karýþtýrýn. Lahananýn içine doldurup yapraklarýný tekrar kapatýn. Yaðlý kaðýda sarýp 150 derece fýrýnda 45 dakika piþirin. Daha sonra yaðlý kaðýdýný açýn ve biraz renk almasý için 4-5 dakika daha piþirin. Sýcak olarak servis edin.
Lahanalý Kuzu Ýncik Kapama
Malzemesi:
4 adet kuzu incik
1 bað karalahana
6 adet taze soðan
8 yaprak beyaz lahana
1 adet kuru soðan
100 g tereyaðý
1 çorba kaþýðý tuz
1 çay kaþýðý karabiber
1 litre su
Hazýrlanýþý:
Kuru soðanlarý ince ince doðrayýn ve yaðda pembeleþtirin. Kuzu incikleri haþladýktan sonra kavurun ve su ilave edin. Etler piþmek üzereyken yaprak halinde sebzeleri atýn. Sebzeler de piþtikten sonra süzülen terbiyeyi karýþtýrarak ilave edin. Baharatýný ekleyip sýcak olarak servis edin.
Zeytinyaðlý Midyeli Lahana Sarma
Malzemesi:
1 adet beyaz lahana (dolmalýk olacak)
20 adet iç midye
Zeytinyaðlý dolma içi
1 su bardaðý sýzma zeytinyaðý
1 su bardaðý su
1 yemek kaþýðý tuz
1/2 limon suyu
Hazýrlanýþý:
Bir tencerede, sýcak ve tuzlu suda lahanalarý haþlayýn. Soðuk suya alýp parçalar halinde kesin. Dolma içinin içine ayýklanmýþ iç midyeleri karýþtýrýn ve lahana yapraðýna yaprak sarma gibi sarýn. Tencerenin altýna havuç, kuru soðan, maydanoz sapý, limon dilimleri ile altlýk yaptýktan sonra üzerine dolmalarý dizin. Sýzma yað, tuz, limon suyu ve su ekleyin. Kýsýk ateþte 30 dakika piþirip soðuyunca servis edin.
Kýymalý Lahana Böreði
Malzemesi:
1 adet beyaz lahana
200 g dana kýyma
1 adet kuru soðan
1/2 demet maydanoz
1 çay kaþýðý tuz
1 çay kaþýðý karabiber
150 g süt
3 adet yumurta
70 g tereyaðý
Hazýrlanýþý:
Harcý için; önce ince doðranmýþ soðaný kýymayla kavurun ve maydanoz ilave edin.
Sosu için; süt, yumurta ve yaðý karýþtýrýp iyice çýrpýn. Lahanayý haþladýktan sonra yapraklar halinde ayýrýn. Tepsiyi yaðlayýn. Yapraklarý tepsiye dizin. Aralarýna sosu dökerek dizmeye devam edin. Tepsinin ortasýna gelindiðinde kavrulan kýyma harcýný döküp sosla birlikte tekrar lahanalarý dizmeye devam edin. Son katta üzerini yaðlayýp fýrýna verin. 160 derecede 30 dakika piþirin ve sýcak servis edin.