Yeniçeri necip fazýl kýsakürek

[felsefefe]

YENÝÇERÝ 396 Sayfa Büyük Doðu Yayýnlarý
NECÝP FAZIL KISAKÜREK

Kitap üstadýn üslubuyla, yani akýcý þiir gibi derin, bilgi dolu ve hikmet veren bir þekilde yazýlmýþ.
Tarihte ki önemli olumsuz Yeniçeri olaylarý kronolojik þekilde iþlenmiþ.
Ustad bu eseri niye yazdýðýný þöyle açýklar;
Bu eser, sadece Yeniçeriyi anlatmak için yazýlmýþ deðildir. Bu eser, en fakir bedahet duygusunun bile kestirebileceði þekilde, tarihimizdeki Yeniçeri rezalet ve fecaatlerinin satýh üstü hikâyesi olarak kaleme alýnmýþ bulunmaktan uzaktýr.
Bu eser, dünyada ilk teþkilâtlý, meslekî orduyu temsil eden Yeniçerilerin ise nereden baþlayýp isi nerede bitirdiðini göstermek ve bunun ruhî ve içtimaî müessirlerini çerçevelemek gayesiyle yazýldý.
Bu müessir, Ýman ve Ýslâm nurunun gönüllerde sararýp solmasý, Ýman ve Ýslâm vecd ve askýnýn uçup gitmesi, Ýman ve Ýslâm ruh ve ahlâkýnýn porsuyup kurumasýndan ibaret ve Yeniçeri, bu korkunç tecelliyi göstermekte sadece bir vesile...

Eser olaylarý Genç Osman la anlatmaya baþlar.
Genç Osman, Anasý ile girdiði konuþmasý çok veciz ve anlam yüklüdür. Buradan da anlýyoruz ki. Herhangi bir görevde Milletimiz ve devletimiz için alacaðýmýz kararlarý yapacaðýmýz çalýþmalarda Kalbimize danýþmak önce ondan onay almak daha güzelmiþ;

— Gece yine tebdil gezmiþsin! Galata meyhanelerini basmýþ, birkaç yeniçeriyi oralarda
Boðdurmuþ, birkaçýný da tas gemisine ve denize attýrmýþsýn! Hatta birini elinle öldürmüþsün!
Genç Osman'ýn kaslarýnda ani bir öfke düðümü:
— Bunlarý kim haber verdi sana?
— Yerin kulaðý olduðunu bilmez misin? Hem böyle bir þey olur da bütün Ýstanbul duymaz olur mu?
— Bu kadar çabuk?
— Ne fark eder?
— Yoksa benim arkama hafiyeler mi salýyorsun?
— Hayýr; halkýn görüp iþittiðini ilk haber alan ben olmak istiyorum!
— Neymiþ söyleyeceðin bir çift söz? Ona gelelim!
Valide Sultan, canýný diþine takmýþ bir tavýrla, çýðlýk koparýrcasýna atýldý:
— Osman’ým, aslaným! Ocaklý kullarýný böyle ezme! Sana sevgi ve baðlýlýklarým örseleme! Bir fitneden, ayaklanmadan sakýn! Bu genç yasýnda kendini padiþahlýktan, beni de padiþah analýðýndan yoksun býrakma! Bilmiyor musun yeniçerilerin dillerindeki pelesengi: «Osmanoðullarý taht'a geçemez; meðerki kýlýçlarýmýzýn altýndan geçe!»
Genç Osman, birden, öfkesini zapt etme ve sakin görünme gayretinde... Sesi müthiþ, fakat pest
Perdeden:
— Sen çekil valide, simdi buraya erkekler gelecek. Keyfine rahatýna bak! Devlet isleri nene gerek senin?
Valide Sultan, pýrlantalý elini aðzýna götürmüþ, oðlunun ilk defa gösterdiði, Valide Sultan nüfuzunu köstekleyici celâdet ve þahsiyetten hayrette, hatta dehþette, geri çekilerek dönüp çýktý. Valide Sultan dönüp çýkarken, topuklarýna doðru sarkan, çift örgülü açýk kumral saçlarý oðlunun gözünden kaçmamýþtýr.

Genç Osman, Devletin düþtüðü bu duruma çözüm aramaktadýr Hocasý ona þunu tavsiye etmektedir.
— Yeniçeri ocaðýný yýkmak, kökünden kazýmak, yele vermek, arsasýný dümdüz etmek, sonra o
Arsaya yepyeni bir bina çýkmak, yepyeni bir asker tertiplemek lazým, Sultaným!
Genç Osman Hoca Ömer Efendiyi uzun uzun süzdükten sonra, onu, sedirde yanma oturttu. Öðle vaktine kadar konustular.

Ustad 17. Sayfadan itibaren önce Yeniçeri tarihini kýsaca anlatýr.

[felsefefe]

TESKÝLÂT
Eski Türkler gibi her ferdiyle cenkçi olan, ayrýca askerî teþkilâta ihtiyacý bulunmayan ve ordu millet karakterini yaþatan bir oymak, istiklâle erip de devlet haline gelmeye ve millet-ordu
Keyfiyetinden haber vermeye baþlayýnca askerlik sýnýfýný kurmak zorunda kalýnmýþ ve ilk is olarak
«Yaya» adiyle bin neferlik bir grup asker teþkil edilmiþti. Muharebe zamanýnda kendilerine 1 akçe gündelik verilen bu asker ayrý bir sýnýf çerçevesine alýnýnca, basýnda fikrî bir disiplin bulunmadýðý için, isi hemen ceberut ve kuvvet imtiyazýna dökmüþ ve sivil halk üzerine bas belasý kesilmeye baþlamýþtý.
Bu hale karsý Çandarlý Kara Halil (Osmanlý Devletinde ilk kaadi-yi asker) düzenli ve kýþlalarda oturur, yeni bir sýnýf asker teþkilini düþündü ve projesini, veziri sýfatýyla Padiþaha arz etti. Hatýra ilk gelen, Osmanlý tabiiyeti altýndaki Rumlar oldu. Bunlarýn ihtida edenleriyle saf Türkler arasýnda hiçbir fark gözetilemeyeceðinden, ordunun bu yeni unsurlar sayesinde daha sýký bir disiplin altýna alýnabileceði sanýldý. Ve iste bu gayeyle «devþirme» usulü Orhan Gazi tarafýndan kanunlaþtýrýldý.
Ýlk olarak 1000 Rum delikanlýsý devþirilecektir.
Bunlardan her birine, eski «yaya»laf gibi günde 1 dirhem maaþ verilecektir.
Devþirmeler süresiz olarak vazifede kalýp kýþlalarda oturacaklar ve evlenemeyecekler. Sakat ve ihtiyar oluncaya kadar bu halleri devam edecek... Gösterecekleri yararlýlýklara göre lûtuflandýrýlacaklar ve mesleklerinde ilerleyecekler...
Bazý tarihçiler Orhan Gazi'nin devþirmecilik bulusunu dâhice bir kesif ve usul sayarlar. Onlara göre bu teþebbüs, maðlûptan faydalanma ve kuvvet kazanma politikasýndandýr. Yine onlara göre, Osmanlýlar boyuna muharebe etmek zorunda olduklarý için, sað Müslüman ve Türk unsurunun korunmasý için bundan daha yerinde bir çare düþünülemezdi.
Bu görüþ bel libaslý bir Sart altýnda doðru, o Sart yerine getirilemeyince de hatalarýn en kaati-liyle yanlýþtýr.
Yabancý unsur ve kan, Ýslâm ve Türklük havanýnda dövülüp kendisinden tek istiklâl zerresi kalmamacasýna bünyeleþtirilmedikçe, elde edilecek netice, hayat deðil ölümdür.
Nitekim pek kýsa bir devre sonra, gereken maddî ve manevî baskýyý üzerinde bulamadýðý için, Rum kaný, Türk ordusu içinde Türk’ten intikamýný almaya baþlamýþtýr.

Üstadýn Özetle görüþü bu paragrafta saklýdýr.
Onun olumsuz görüþü hep devam eder. Asla yeniçeriye güvenmez.

ÝLK TESÝR
Timurlenk karsýsýnda Ankara bozgununun, yabancý unsur yeniçeri kanýndaki fesat mikroplarýný ilk
Defa harekete getirmiþ olduðu bugüne kadar dikkat edilmemiþ bir keyfiyettir. Ankara bozgununda
Ýlk kaçaklar, Anadolu beylerbeyi, Þehzade Mehmed Çelebi, peþinden onlarý çevirmek bahanesiyle
Kaçýþý tamamlayan ve güya Türk’e baðlý ecnebi kanýnýn ne demek olduðunu gösteren Sýrp Kralý
Olduðu ve Padiþahýn çevresinde yeniçeri ve kapýkulu askerinden baþka birlik kalmadýðý halde,
Yeniçerinin bütün bunlardan, ileride gösterilmek üzere derin ve gizli bir teessür almamýþ olmasýna
Ýhtimal verilmez. Bu ilk teessür, yeniçerinin üstündeki iman ve nizam baskýsýný hafifletmeye yetmiþ, Fatih'den Kanuni'ye kadar bu baský hep hafifleye hafifleye, kuvvetli baþbuð yumruðu altýnda ve zorla devam etmiþ ve Kanuni'den sonra çatý birdenbire yýkýlarak, yeniçeride, eski ideal asker vasýflarýndan hiçbir þey kalmamýþtýr.
Yeniçeri, bütün tarihi boyunca yalnýz zaferlerde gurur ve sadakat heykeli tavrýyla boy göstermiþ,
Bozgunlardaysa fedakârlýk ve baðlýlýk örneði olarak hiçbir defa ortaya çýkmamýþtýr. Nasýl çýkabilsin
Ki, o taþýdýðý ve bir türlü cevherini deðiþtiremediði yabancý kan icabý, zaferlerin bas paycýsý
Geçinirken, bozgunlarýn bizzat kaçaðý ve bas sebebidir.

[felsefefe]

Burada da görüldüðü gibi sýkýntý devam etmektedir.

— Ne yapmalý? Ya asker vaziyeti haber alýr da bir fesat çýkarýrsa?
Türk tarihinde orduya karsý ilk þüphe, yola çýkmýþ ve ortaya tam dökülmesi için iki asýr kalmýþ olan
Felâketi o zamandan haber vermektedir.

Bu iþaret taa I. Murat zamanýnda verilen. Tabi Yýldýrým için de Timur savaþý anlatýlýr.

Büyük düþünür Yavuz Sultan selim devrinde olanlarý ise aþaðýdaki gibi anlatýr.

YAVUZ
Yavuz'un zorla tahtý zapt etme ve öbür þehzadelerle debelleþme teþebbüslerinde, yeniçeriyi, devlet politikasýna doðrudan doðruya müdahale rolünde görüyoruz.
Yavuz gibi, Osmanlý tarihinin kudret ve haþmette belki en üstün þahsiyetini desteklerken, yeniçeri, her þeye raðmen haddini asmakta ve tarihimizde padiþah hal'ine ilk defa zemin hazýrlamaktadýr.
Öbür þehzadeleri tutanlarýn evlerini yaðma eder, canlarýna kýyar ve siyaset meydanýnda yalnýz onun narasý çýnlar. Artýk devletin de tereddi alâmeti gösteremediði bu þehzadeler kavgasý hengâmesinde yeniçeri, doðruyu yerine getirirken bile eþkýya metodu içindedir.
YAVUZ'A RAÐMEN
Kardeþlerini ve kardeþlerinin çocuklarýný birer birer öldürerek þehzadeler kavgasýna nihayet veren ve devletle orduyu yepyeni bir hedefe yönelten Yavuz devrinde bile yeniçeri, sýrtýna geçirdiði sahte nizam gömleði altýnda hep ayný fesat bünyesini yaþatýr. Bu fesat bünyesi bir anda dýþarýya tamsak için devletin tepesinde zaif bir bas beklemektedir. O da çok geçmeden gelecektir.
Çaldýran seferinde, Padiþahýn yakýnlarýndan, Hemdem Paþa’yý kandýrýp huzura çýkarttýlar:
— Yeniçeri kullarýnýz bunca zamandýr düþmana tesadüf edilmemesinden üzgündürler. Sefer
Yorgunluklarýna artýk dayanamaz hale geldiler.

Yavuz gibi dirayetli Padiþahlar olaylarý çözüyorlardý. Ama ayný zamanda ise devlet büyük sýkýntý altýna giriyordu. Devleti Yönetebilecek Þehazedeler artýk kolayca öldürülebiliyordu. Oysa burada bir tuzak daha çýkacaktý. Padiþah olabilecek kiþilerin arasýndan alternatiflerin olmayýþý.

ÇÜRÜYÜS
Yeniçeri artýk o kadar yüzsüzleþmiþti ki, Azerbaycan ve Tebriz fetihlerini içine alan muazzam bir zafer devresinde, padiþah harekete devam etmek için kýþý Karabað'da geçirecekmiþ diye bir haber alýr almaz mýzraðýný çarýklarýný takarak meydan yerine dikilmiþ ve baþbuð iradesine karsý: — Artýk
Evime dönmek istiyorum! Demeye getirircesine ayak diremiþtir.
Yeniçerilerin bazý vezirler tarafýndan kýþkýrtýldýðýný öðrenen Yavuz, nazik aný savar savmaz, bu vezirleri, birer bahaneyle devlet ve hayat defterinden silmeyi ihmal etmedi.

Kanuni devrine geldiðimizde ise pek durum o kadar iyi deðildir.

[dontpanic]

ve sonra yeniçeri ocaðý kaldýrýlýr mý deðerli üye abim ve asakar_i muhammediye denilen ocak mý kurulur acaba?ta anýmsayamadým.
saygýlarýmla.

[felsefefe]

CÝNAYET
Bizzat yeniçerinin eseri olmasa da onu alet diye kullananlarýn marifeti olarak, Kanuni Sultan
Süleyman'a müthiþ bir ******* isletildi. Öz evladý ve Osmanoðullarý içinde belki en kýymetli ve faziletli örnek Þehzade Mustafa'yý Padiþahý tahrik yoluyla boðdurdular. Bazý tarihçilere göre hadisenin tertipçisi Þehzade Selim'in annesi Hürrem Sultan...
Sadrazam Rüstem Pasa Ýran Seferindeyken Ýstanbul'a gelen Sipahi Aðasý ortaya bir haber attý:
— Yeniçeriler ayaklanmak üzeridir! «padiþah artýk kocadý; Rüstem Paþa’nýn boynunu vurmalý, Þehzade Mustafa'yý tahta çýkarmalý, Padiþahý da Dimetoka'ya sürmeli!» gibi laflar ediyorlar!
Haber hemen tesirini gösterdi. Rüstem Pasa Ýstanbul'a çaðýrýldý ve Padiþahýn baharda bizzat Ýran seferine çýkacaðý ilan olundu.
Ertesi sene padiþah Ýran seferine çýkýnca Konya Ereðli'si taraflarýnda, ismet ve sadakat timsali oðlunu boðdurdu. Halký mateme boðan ve zamanenin sairine en yanýk mersiyesini söyleten bu facia, saray fýrýnýnýn, bozuk yeniçeri mayasýyla yoðurduðu ilk zehirli hamurdur ki, tadaný, öz ve masum evladýna kýymaya kadar götürmüstür.
Þehzade Mustafa, Kanuni'den sonra delilere açýlan saltanat yolunu en üstün vasýflarla devam
Ettirecek ve zafer merhalesini en ileri haddine ulaþtýracak ehliyet ve kabiliyette bir insandý.
Kitap birçok konuyu bir solukta okuyacak kadar güzel anlatýyor. Anacak meseleye sadece Yeniçeri sorunu olarak bakmýþ.
Oysa aslýnda kaybedilen topraklar ölen insanlar deðil.
Ayný zamanda 3 çete diyebileceðimiz biz sacayaðýnýn tek tarafýdýr yeniçeri. Diðer ayaklarý neler mi diyeceksiniz.
Bu ayaklardan birisi Cariyeler diðeri ise Enderun mektebinde yetiþen ve devleti yönetmesi için yeni kimlik ve pasaport alan Yeniçerilerin kardeþleridir.

Yani o zaman için devletin büyük bürokratlarý da iþin içindedir. Sadece Asker bu kadar planlý ve programlý bir þekilde hareket edemez.

Bu konuda Tercüman 101 temel eser serisinden çýkmýþ Baron de Tott a ait 18. Y.Y. da Türkler adlý eserine bakýnýz.

[felsefefe]

CELALILER
Böylece, bir anda nehrin ters akýntýya geçmesi seklinde bozgundan zafere dönen Haçova
Muharebesinden sonra sadrazamlýða getirdikleri Caða-lazade asker sýnýflarý arasýnda bir yoklama yapýnca 30 binden fazla kaçak tespit etti ve bunlarýn tahsisatýný kesip aranmalarýný ve boyunlarýnýn vurulmasýný emretti. Hatta kaçýp da cenk içinde dönenleri bile affetmedi ve öldürmekten çekinmedi.
Müteferrika Yunus Aða’m bile kellesini uçurdu.
Bu ani ve haddini azgýn þiddet, bir sürü aç, issiz serseri çapulcu insanýn Anadolu ya akmasýna sebep oldu ki, iste bir Yeniçeri ihtilâtýndan baþka bir þey olmayan Celâli eþkýyasý bu döküntülerden meydana gelmedir.

Kitap konuyu son sayfasýna kadar anlatýr.

KÖSEM SULTAN
Osmanlý tarihinin, en fettan, en iþveli, en ince hesaplý, yerinde en hamleli ve hile dehasýnda en ileri saray kadýnlarýndan biri olan Kösem Sultan, aðalar saltanatýnýn bir nevi kurucusudur. Bu saltanat, zaten öteden beri gelen yeniçeri tagallüp ve tasallutunun artýk mektepleþmesi seklinde ifadesini Mahpeyker'in Valide Sultanlýðýnda bulur. Dördüncü Murad'm rüsd çaðýna kadar 10 yýl sürer,
Derken Padiþahýn korkunç þiddet karakteri arkasýndan 7 yýl kadar siner, göze görünmez olur,
Murad'dan sonra da bütün dehþetiyle meydana çýkar.
Simdi bu saltanatýn, kuvvetini çocuk padiþah ve fettan Valide Sultan'dan alan ilk devresindeyiz.
Son 5 yýl içinde cülus bahþiþi diye 3 defada 6 milyon duka altýný almýþ ve bu yeni gelenden güya bir þey istememeyi kabul etmiþ olan asker, çok geçmeden homurdanmaya ve bu baðýþlanmaz hakkýný (!) istemeye davrandý:
— Olur, mu, hiç olur mu; Ocaklarýn hakkýný kesmek olur mu?
Ýsi baðýrýp çaðýrmaya, baðýrmalarý da «asarýz, keseriz!» demeye vardýrdýlar.
Kösem Sultanýn emriyle iç hazineyi açtýlar, mevcut bütün altýn ve gümüþ eþyayý darphaneye
[önderdiler, her biri güzel sanat eseri en nadide kýymetleri, yeniçeri hýrsýna yem olarak kýrdýlar,
Döktüler, potalara atýp erittiler.
Fakat yine yetmedi ve yabancý devletlerden iare dilenme tarihimizin ilk yüz kýzartýcý vakasý o
Zaman vukua geldi. Sadrazam Kemankeþ Ali Pasa, tarihimizde ilk defe olarak ecnebi sefirlerine bas vurdu:
— Devlete borç olarak yahut baþka bir þekilde altýndan para verebilir misiniz?
Para yerine «hayýr!» cevabýný verdiler.
Ondan bundan, o þekilde bu þekilde para toplanarak cülus bahþiþi denkleþtirildi ve daðýtýldý.
Bu defa da baþka mesele: Yahudi icadý züyuf akçenin, yeniçerilere halisi verildiði halde sipahilere sahtesinin layýk görülmesi...
Sipahiler ayakta:
— Vay, biz üvey evlat mýyýz? Nedir bize edilen bu hileler?

Bu yine sýkýntýlý bir Yeniçeri ayaklanmasýný anlatan örneklerden biri.

Zaman zaman ticaret ve esnaflýk bile yaparlar. Bugün için Mafya dediðimiz insan tiplerine ne kadar benziyorlar.

[felsefefe]

HADÝSELER
Aðalar saltanatýnýn bu baþlangýç demlerinde hadiseler üst üste gitmekte ve bütün kuvvetini,
Padiþahlýk makamýnda bir çocuðun, iktidar makamýndaysa her taviz ve fedakârlýða razý ve her haliyle tam diþi bir þivekârýn bulunmasýndan almaktadýr.
Sadrazam Ali Pasa, kendisine rakip gördüðü Gürcü Mehmed paþayý, «Abazaya yardým etti!»
Bahanesiyle yeniçerinin aðzýna atarken, bu defa J Mehmet Pasa tarafý, «vay, faziletli bir devlet bendesine nasýl kýyarsýnýz?» diye ayný yeniçerileri þahlandýrýyor ve isin sonu yine paraya baðlanýyor.
O günlere ait öyle bir tablo vardýr ki, idealsiz ve baþýboþ askerin sivil halký kýnamasý ve sivillerin kazancýna göz koymasý bakýmýndan þaheserdir:
Yeniçeriler, bayram yerlerinde çocuklarý salýncaða ve ata bindirip para kazanan esnafý kýskanýp bu isi kendileri yapmaya davranýyorlar. Bayram yerlerini basýp bir iki sille tokat, salýncaklarý ve kör topal beygirleri zavallý sahiplerinden zorla alýyorlar. Bir de ihtar:
— Sakýn Ýstanbul'un baþka yerlerinde bu isi edeyim demeyin! Ocaklýya mahsus bundan sonra bu is!

Sultanahmet Meydanýnda sallandýrma iþi o günden baþlamýþ.

ÜÇ CESET
Aðalar saltanatýnýn mektepleþmeye doðru gittiði devirlerin basýnda, meydana, yeniçeriler ve
Sipahilerden sonra askeri bir sýnýf daha çýktý: Cebeciler...
Sultan Ahmet Meydaný'nda, ayaklarýndan baþaþaðý asýlmýþ fakat bassýz üç ceset... Bunlar Musahip Musa Çelebi, Defterdar Mustafa Pasa ve Hasan Kalfanýn cesetleri. Etraflarýna halk ve yeniçerili, sipahili asker toplanmýþ, boyunlarýndan hala þýp þýp kan damlayan cesetleri, kasabanýn çengelindeki yüzülmüþ koyunlar gibi seyrediyor.
Hadise mühim deðildir; hemen her gün olan þeylerden... Yeniçeri ve sipahiler bunlarýn kellerini istemiþ ve sarayca hemen, ellerine birer horoz sekeri verilircesine kelleler takdim edilmiþti.
Yeniçeri ve sipahiler de zafer alâmeti olarak zavallýlarýn cesetlerini sürükleye sürükleye Sultan Ahmet Meydaný’na getirmiþler ve orada bas aþaðý asmýþlardý.
Ýnsan okuyunca üzülmek bir yana sinirleniyor. Nasýl nasýl diye düþünüyor. Bu konularý daha kötü anlatan eserlerde okuduðumdan bana Ustad yine de konuyu sansürleyerek anlatmýþ diye geliyor. Yalnýz Genç Osman’ýn Yeniçeri tarafýndan tahttan indirilip asýlýþýný çok geniþ ve ayrýntýlý anlatýyor.
Kitapta hiç olmazsa bu konuyu yeniden okuyun derim. Bir padiþaha bu kadar eziyet edenler halka kimsesizlere neler mi yapýyor du?
Onu da Dadaloðlucun þiirinden dinleyin.

Belimizde kýlýcýmýz kirmani,
Taþý deler mýzraðýmýn temreni.
Hakkýmýzda devlet etmiþ fermaný,
Ferman padiþahýn, daðlar bizimdir

Necip Fazýl bu cümleyi de yazmýþ. Ancak ben bu Türk ordusu ifadesine katýlamýyorum. Çünkü Yeniçeri ne bir orduydu nede Türk.

[felsefefe]

Tarihinin hiçbir zaman ve mekânýnda, Türk ordusunun yükseliþ devirlerine denk bir ulvilik;
Ve alçalýþ devirlerine denk bir süflilik mevcut deðildir.

Yeniçerinin artýk eskimesi ve yenilmesi dirayetli devlet adamlarý ile olmuþtur.
IV. Murat olayý bunun göstergesidir.
Kösem Sultan aðzýndan baklayý çýkardý. Basý dimdik hakim bir tavýrla oðluna:
— aslaným, dedi; askeri kýrayým deme! Dilediklerini yap! Varsýn birkaç bende ve vezirin eksik
Olsun! Adam kýtlýðýna kýran girmedi ya! Sen sað ol! Dýþarý çýkmana lüzum yok! Tekliflerini
Kabul ettiðini bildir, yeter!
Sultan Murad'm yakýnlarý da Padiþahýn askere görünmesine razý deðiller...
Murad, birbirine zýt istikametlerden gelen bu telkinleri dinledikten sonra kükredi:
— Yol açýn! Divana çýkacaðým, askere görüneceðim!
Azimle yürüdü, Divana geçti, yerden biraz yüksek olan açýk kubbe altýndaki koltuðuna oturdu. Karsýsýnda, kuduz hayvanlar gibi bakan bir sürü
Korkunç mahlûk...
Murad, koltuðuna oturur oturmaz sesini yükseltti:
— Neymiþ muradýnýz, anlayalým!
Bir kýyamettir koptu. Ön sýradakiler aðýzlarýný açmaya cesaret gösteremezken arkadan müthiþ
Küfürlerle karýþýk ulumalar baþladý:
— Kýralým, keselim; ya istediðimiz kelleler, ya taht...
Padiþah ayaða fýrladý. Ellerini göðsüne kavuþturmuþ, yýldýrým saçan gözlerini kuduzlar sürüsüne
Dikti:
Ulumalar, havlamalar, böðürmeler göðü tutuyor ve hiç kimse söz anlamaya yanaþmýyor:
Padiþah avaz avaz haykýrdý:
— Mademki söz dinlemek ve anlamak sizde yok; Beni ne diye çaðýrdýnýz? Divan böyle mi olur?
Padiþahýn karsý edep bu mudur?
Ve döndü, heybet ve azametle harem kapýsýna doðru yürüdü. Bazý zorbalar, ellerinde hançerle,
Padiþahýn önünü kesmek ister gibi hamle ettiler.
îþte en nazik an! Kaderin birdenbire tecelli edeceði ve Osmanlý Ýmparatorluðunun akýbetini göz
Önüne sereceði an budur.
Padiþahýn ilk hamle aný.
Padiþah bir anda durdu, göðsünü gerdi ve bütün dehþetini gözlerinde toplayarak nida etti:
— Yaklaþýn bakalým, boyunuzu göreyim!
Ýste bu basit söz ve tavýrdýr ki, Dördüncü Murad'm kader denk pervanesinde ölü noktayý asmasýna
Sebep olmuþ ve yine bir kader cilvesi olarak yeniçeri felaketini onun saltanatý boyunca kökünden kazýyýcý yeni bir devreye baþlangýç teþkil etmiþtir.

Yeniçeri artýk kaybetmiþtir.
HODRÝ MEYDAN
Recep Paþanýn idamý, bazýlarýnca Yeniçeriyi ayaklandýrmaya yeterdi. Fakat çýt çýkmadý. Zira ancak
Zaafa karsý kuvvete geçen Yeniçeri seciyesi, karsýsýnda kuvveti görünce sinmekten baksa bir þey
Yapamazdý. Hatta o gece bazý Yeniçeri zorbalarý, sýra kendilerine geliyor vehmiyle Ýstanbul'dan
Kaçmýþlar, Anadolu'nun, köse bucak, göze çarpmaz taraflarýna daðýlmýþlardý.
Böylece bir ay geçti. Ýlk sersemlik geçmiþ gibiydi. Vaziyetin devamý, zorbalarca maðlubiyetin
Kabulü manasýna gelecektir.

YIKILIS ve HORLAYIS
Avrupa harp tekniðine âsinâ birkaç muallim bulunarak orduyla Ýstanbul'a getirilmiþti. Kurulan
Mecliste bunlar da bulunarak «Talimli Piyade Askeri» adiyle bir temel sýnýf teþkil edilmesi
Kararlaþtýrýldý. Bir de, «Talimli Asker Nezareti» diye komik isimli Bakanlýk icad edildi ve basýna
Mustafa Resid Efendi (meþhur Tanzimat kahramaný ve þahsiyetsiz taklit yolunun açýcýsý)getirildi.
Ýlâhi hikmet olarak her þey nasýl da dengi dengine düþüyordu! Saðdan ve soldan birkaç yüz yeni
Nefer tedarik edildi ve Levent Çiftliðinde talime baþlandý.
Yeniçeriler manzaradan ürktüler ve yeni asker kadrosuna girmekten kaçýndýlar; gün geçtikçe de bu
Yeni askeri, kendilerini esir etmeye gelmiþ bir düþman ordusu farz etmeye baþladýlar. O zaman
Üçüncü Selim, yeni askerlerin müstakil bir ocak olmasýný ferman etti ve yeniçerilerle yenilerin
Arasýný büsbütün açtý.
Hâlbuki yapýlacak, eserimizin baslarýnda kaydettiðimiz ve Mareþal Fevzi Çakmak keneliyle bir
Ýngiliz muharririnden naklettiðimiz gibi, büyük bir manaya dayanan, asýrlarca temel kuvvet rolünü
Oynayan ve sonra tereddiye düþüp kendi öz beynini ezmeye baþlayan bu Ocaðý kökünden kazýmak
Deðil, ruhta ve maddede islâh ederek onu yeni zaman ve mekâna tatbik etmekti.
273
Kangren olmuþ bir bacaðý kesip takma bacakla idareye bakmak yerine, onu muazzam bir asý
Sayesinde kurtarmaya çalýmsak ve kazanmak arasýndaki fark...
Hassa Bostancýlarý ocaða baðlý olarak «Bostaný Tüfenkçisi» adiyle

[dontpanic]

ve celali isyanlarý baþlar gider.halk ayaklanýr býkar alýnan fazla vergilerden.ve daha derinleri var elbet konularýn.severim ben ya böyle tarih olaylarýný.hatta öyle ki yaþarým içinde.

[felsefefe]

Uzun ve acý olaylardan sonra,
Allah kendilerini þeriat kýlýcýna uðratýp amellerinin cezasýný bulmuþlardýr.»
«Artýk meydana çýkmýþ bulunmaktadýr ki, yeniçeri Ocaðýnýn ilk kurulusunda murad edinilen
Yararlýk ve itaat ölçüsü bir vakitten beri, aksine, yaramazlýk ve isyana dönerek Yeniçerilik adý ve
Yoldaþlýk unvaný eþkýyalý-að yuva haline geldiði için, þeriat icabý varýlan ittifakla artýk Yeniçerilik
Ýsmi topyekûn ortadan kaldýrýlmýþ ve yerine «Muallâm Asa-kir-i Mensura-i Muhammedciye»
Unvanýyla bir asker tertiplenmiþtir.
Sultan Mahmut, ruhunun en sadýk tercümesi olan fermaný hemen imzalayýp her tarafa tamim
Edilmesini irade etti. «Asakir-i Mensura-i Muhammedciye» Seraskerliði Hüseyin Paþa’ya, Nazýrlýðý
da Saib Efendi'ye verildi...
Serasker, eski Aða Kapýsýnda oturacak, fakat makamýn ismi Serasker Kapýsý olacaktý. Yeniçeri
Aðalýðýyla beraber katar ve bölük aðalýklarý ve yeniçeriliðe ait bütün unvan ve tabirler kaldýrýldý.
Üçüncü Selim devrinde yeni asker teþkilâtýna girenler vazifeye alýndý ve o devirde yüzbaþý
Olanlardan birkaç kimse, binbaþý rütbesiyle birliklerinin basýna geçirildi. Et Meydanýnýn ismi
«Ahmediye»ye çevrildi ve «Eski Odalar» dedikleri, Þehzade Camii karsýsýndaki kýþlalar yýkýlýp
Yerine han ve dükkân yapýlmak üzere arsalarý Sultan Ahmed vakfýna mal edildi.
Bir taraftan da idamlar devamda... Mahut Habip ile Cebeci basý ve eski Sekbanbaþý sürgünlerinde
Ýdam edildiler.
342
Fermanýn yazýlýp imza edildiði gün tellâllar bütün Ýstanbul'u çýnlattýlar.
— Yeniçerilik kalktý! Namý bile kalmadý! Asâ-kir-i Mensura-i Muhammedciye yazýlýyor! Irz ve
Namus ehli olanlar dükkânlarýný açsýnlar! Þevketlû Padiþahýmýza dua etsinler! Artýk emniyet
Tamamdýr!
Ayný gün, ikindiye doðru, yeni Þeyhülislâm ve eskileri, ulema ve yüksek memurlarla birlikte «Liva-
yý Þerif»i Sultan Ahmed Camiinden alýp tekbir ve telkinlerle saraya götürdüler. Sultan Mahmut,
Sancaðý, orta kapýdan girince baþlayan yolun ortasýnda karþýladý. Sancaðý Sadrazamýn elinden
alarak Babüssuâde çatýsý altýnda taht kurulan noktaya dikti. Sancaðýn etrafýna, nöbet beklemek
Üzere saray Zülüflülerinden bir kýt'a dizildi. Yere renk renk ve nakýs nakýþ halýlar serildi ve Sancak
Hususi yerine konuluncaya

Yeniçerilik kaldýrýlýr.
Allahým Türk Milletine o günü de göstermiþtir.
Süleyman Demirel’in çok güzel bir sözü sanki o güne o tarihe Tüm Osmanlý Sultanlarýna Devlet adamlarýna bir öðüttür.
Savuma millidir, özelleþtirilir mi?
Osmanlý asker konusunu zaman zaman kendi milletleri yerine Müslüman olmayanlardan seçmeye kalkmýþtýr. Yani Generallerini asli ordusunu Müslüman olmayanlardan almýþtýr. Bu þekilde Türk Milleti askerlik bilgisinden mahrum kalmýþ sonra ise soðumuþtur.
Taa ki devlet sýkýntýlý bir hale girmiþ iþte o zaman millet tekrar ordusunu kurmuþ ve vatanýný korumasýný bilmiþtir.
Yeniçeri ve Enderun buna en güzel örnektir.
Kitap Yeniçeriliði olanca gerçekliðiyle anlatýyor. Okumanýz umuduyla.

Osman Demir

[Kasým Böler]

Osman bey, devamý da buraya aktarýrsanýz memnun olurum.