GAVS-ul AZAM SEYYÝD ABDULHAKÝM Hz.(k.s.a.)

[HMERMER]

Son devirde Sûriye'de yetiþen evliyâdan Þeyh Ahmed Haznevî'nin halîfelerinden.
Ýsmi, Abdülhakîm'dir. Seyyiddir. Hazret-i Hüseyin'in soyundan geldiði için Hüseynî nisbesiyle meþhûr olmuþtur.
Gavs-ý Bilvânîsi lakabýyla da bilinir. 1902 (H.1320) senesinde Siirt'in Baykan ilçesine baðlý Kermat köyünde doðdu.
1972 (H.1392) senesinde Ankara'da vefât etti. Adýyaman'ýn Kahta ilçesine baðlý Menzil köyünde defn edildi.

Doðumundan kýsa bir müddet sonra babasýnýn imâmlýk yapmak ve medresede talebe okutmak için dâvet edildiði komþu Siyânis köyüne taþýndýlar. Babasý vazîfesinin altýncý ayýnda vefât edince onu dedesi yanýna aldý. Dedesi onu okutmak için âlim ve tasavvuf ehli Muhammed Ziyâüddîn Nurþînî hazretlerinin ders halkasýna ve sohbetlerine gönderdi. Bu sýrada sekiz yaþýnda bulunan Abdülhakîm Hüseynî 14 yaþýna kadar bu zâttan ilim öðrendi ve feyz aldý. Hocasý Nurþîn'e taþýnýnca tahsiline baþka medreselerde devâm etti. Ayný zamanda hocasý ile mânevî baðýný devâm ettirdi. Daha ilmini tamamlayýp icâzet almadan medrese ve tekkeler kapatýlýnca Siyânis'e döndü. Komþu Tarunî köyüne imâmlýk yapýp, talebe okutmak üzere dâvet edildi. Burada pekçok talebe yetiþtirdi. Bu sýrada hocasý Muhammed Ziyâüddîn Nurþînî vefât etti. Abdülhakîm Efendi hem ilmini tamamlamak, hem de tasavvufta ilerlemek için Muhammed Ziyâüddîn Nurþînî'nin talebelerinden Þeyh Selim'e talebe olmak istedi. Ancak rüyâsýnda hocasý ona çok sevdiði halîfesi Þeyh Ahmed Haznevî'ye baðlanmasýný bildirdi. Rüyâsýnda Muhammed Ziyâüddîn Nurþînî, Þeyh Ahmed Haznevî'ye hitâben; "Þeyh Ahmed! Bu Seyyid Abdülhakîm'in babasýnýn bizde emeði çoktur. Onun için sen ona gözün gibi bakacaksýn!" diye emânet etti. Bu iþâret üzerine Abdülhakîm Hüseynî, Muhammed Ziyâüddîn Nurþînî'nin talebelerinden Suriye'nin Hazne köyünde bulunan Þeyh Ahmed Haznevî'ye giderek talebe oldu. Hazne'ye Ahmed Haznevî'nin talebelerinden Seyyid Ahmed'le birlikte gitti. Þeyh Ahmed Haznevî misâfirlere iltifatta bulunup talebeliðine ve sohbetine kabûl etti.


Þeyh Ahmed Haznevî daha ilk günden îtibâren "Molla Abdülhakîm" diye hitâb ederek, onun ilim ve irfânýný takdir ettiðini gösterdi.

Abdülhakîm Hüseynî, Ahmed Haznevî'nin sohbetlerinde bulundu. Daha sonra tekrar memleketine döndü. Fakat 14 sene müddetle gidip gelerek ilmini ve tasavvuftaki derecesini arttýrdý. Hocasýndan 34 yaþýndayken medresede talebelere ilim öðretmek üzere, 36 yaþýndayken de insanlara Ýslâmiyetin emir ve yasaklarýný anlatmak sûretiyle kurtuluþa kavuþmalarýna vesîle olmak için icâzet aldý. Memleketine dönerek köyünde ve çevresindeki diðer kasabalarda Ýslâm dîninin emir ve yasaklarýný anlatmaya baþladý. Bütün ilim ve irfânýný talebe yetiþtirmeye ve müslümanlarýn Allahü Teâlâ'nýn rýzâsýný kazanmalarýna vesîle olmaya hasretti. Ýlk üç senede fazla netîce alamadý. Ancak hocasý Ahmed Haznevî'nin vefâtýndan sonra onun sohbetlerine büyük bir raðbet oldu. Akýn akýn gelen insanlar onun ilim ve feyzinden istifâde etmeye çalýþtýlar. Ona olan bu büyük raðbet civar kasabalardaki bâzý þeyhlerin gýptasýna, bâzýlarýnýn da kýskanmalarýna sebeb oldu. Çünkü onlara baðlý olan bâzý kimseler de gelip Abdülhakîm Efendinin sohbetine katýlýyorlardý. Bu þeyhlerden biri ona gönderdiði mektupta; "Ýnsan düþünür ve kabûl eder ki yanyana koyun otlatan iki çobandan birinin birkaç koyunu diðerinin sürüsüne kaçýp karýþýrsa onlarý iâde etmek lâzýmdýr. O hâlde sen de bizim sürüden ayrýlanlarý iâde etmelisin." diyordu.

Bu mektubu okuyan Abdülhakîm Hüseynî tebessüm ederek;

"Biz cedd-i pâkimizin (Peygamber efendimizin) ümmetine hizmeti gâye edinmiþiz ve bunun için çabalýyoruz. Baþ olmak ve çok tarafdâr toplamak gayretinde deðiliz. Ceddimiz bize ilim mîrâs býrakmýþtýr. Bu ilme kim sâhipse vâris odur. Biz inþâallah mîrâs gerçek vârislerinin eline geçer diye duâ ediyoruz." buyurdu.

Hep ayný yerde kalmayýp, ikâmetgâhýný devamlý deðiþtirdi. Tarunî ve Bilvanis köylerinden sonra Bitlis'in Narlýdere nâhiyesine, oradan da Siirt'in Kozluk kazasýna baðlý Gadiri köyüne yerleþti.

Abdülhakîm Hüseynî gittiði yerlerde hem talebe okutup ilim öðretti hem de sohbetleriyle insanlara dünyâda ve âhirette mutlu olmanýn yollarýný gösterdi. Talebelerinden birisinin; "Caným Gavs'a kurbân olsun! Bize öyle bir nasîhatte bulununuz ki dünyâ ve âhirette bizim kurtuluþumuza vesîle olsun." dedi. Abdülhakîm Hüseynî Efendi; "Kurtuluþ için hürriyet ve iffete dikkat edin." buyurdu. Talebesi; "Efendim hürriyet ve iffet nedir?" deyince; "Hürriyet Allahü Teâlâ'dan baþka hiç bir sebebe baðlanmamaktýr. Umum iþlerde sebeplere deðil, sebepleri yaratana dayanmak kulun ilk kurtuluþ kapýsýdýr. Ýffet ise, kendi nefsi ve baþkasýnýn hesâbýna deðil, söz, hareket, amel, niyet ve özde yalnýz Allah hesabýna göre olmaktýr." buyurdu. Talebesi; "Ýhlâsdan çok bahs edilir. Ýhlâs nedir?" diye sorunca da; "Ýhlâs; illet ve gâye olmaksýzýn yalnýz Allah için günâhý terk ve emirleri yapmaktýr. Yâni vargücünü Allahü teâlânýn emrine sarf etmektir. Bu hâlde sebat etmenin zâhirine takvâ, özüne ihlâs ismi verilmiþtir. Meselâ kimin düþüncesi mîdesi olursa, kýymeti ondan çýkan kadardýr. Binâenaleyh himmetini þöhrete, þehvete harcayanýn hâli mâlûm olur." dedi.

Bir müddet Siirt'in Kozluk kazâsýna baðlý Gadiri köyünde kaldýktan sonra Þehri'ye gelen Abdülhakîm Hüseynî insanlara tatlý sohbetlerde ve nasîhatta bulundu. Dinleyenlerden birinin; "Açýk ve gizli darbelere nasýl dikkat ederiz, onlardan nasýl kurtuluruz?" sorusuna þöyle cevap verdi:

Darbelerden kurtulmak için açýk ve gizli edeplere uymak, Allahü Teâlâ'nýn emirlerini yerine getirmek, hasbel beþer, insanlýk îcâbý bir günâh iþlenirse, tövbeyi geciktirmemek, Selef-i sâlihînin yâni Eshâb-ý kirâm, Tâbiîn, Tebe-i Tâbiîn ve diðer Ýslâm âlimlerinin eserlerini okumak, öðrendiðimiz Ýslâmî bilgileri bilfiil tatbik etmekle ve Ýslâmiyeti bilenlerin sohbet ve nasîhatlerini dinlemekle kurtuluruz. Bunlar zâhirî edeptir. Bâtýnî, gizli edepleri gözetmek ise bu zamanda çok zordur. Kalbi mâsivâdan yâni Allahü Teâlâ'dan baþkasýný düþünmekten temizlemekle mümkün olur.
Nitekim Hâfýz-ý Þîrâzî hazretleri; "Seni dostundan geri býrakan ne ise kalpten onu terk et." buyurdu.

Bir sohbeti esnâsýnda da dinleyenlerden birisi; "Bir kimse Kur'ân-ý Kerîm'i, hadîs-i þerîfleri, fýkýh ilmini biliyor, Selef-i sâlihînin, ilk devir Ýslâm âlimlerinin kitaplarýný okursa, mânevî bir yol göstericiye ne gerek vardýr?" diye sordu.

Cevâbýnda buyurdu ki:

"Dediðin doðrudur fakat bir eczâcý türlü türlü otlarý ve çiçekleri bilir. Hangisinden ne gibi þerbet çýkarýlacaðýný, hangi hastalýða faydalý olacaðýný da bilir. Hattâ çoðu zaman doktorlara da onu gösterir, onun tahlil ve araþtýrmasýna göre teþhis ettikleri hastalýða onun ilaçlarýný tavsiye ederler. Fakat eczâcý bir hastanýn hastalýðýný teþhis etmekten âcizdir. Doktorun reçetesi olmadan bir hastaya ilaç verse, hele ilacýn üzerinde reçetesiz satýlmaz diye bir kayýt olursa, eczâcý o ilacý parasýz olarak verdikten sonra hasta o ilaçla ölürse, eczâcý cezâlandýrýlýr. Elbette böyle satýþ yapan cezâyý hak eder. Bununla berâber hastalýklarý tedâvî ve teþhis eden doktor da kendi filmini çekmekten âcizdir. Belki filmini çekebilir ama iki omuzu arasýnda bir çýban varsa onu tedâvî etmekten âcizdir. Âlimleri de buna kýyas ediniz. Halbuki insan âhiret yolunda evvelâ avâmdýr yâni halktandýr. Nasýl kendini tedâvî edebilir. Kalb hastalýklarýnýn tedâvîsi maddî tedâvîden daha zordur. Acaba nazarî olarak týb ilmini tahsil edene, senin oðlun dâhi olsa beyin ve kalb ameliyâtýnda sen kendini teslim edebilir misin? Fakat tecrübe görmüþ ve birçok baþarýlarý görülmüþ bir doktora kendini tereddütsüz teslim edebilirsin deðil mi? Bu kadar vâizler, nasîhatlarýyla az kimseleri yola getirirler fakat mânevî rehber olan hocalar öyle deðildir. Peçok günahkâr ve fâsýk onlarýn sohbetleri sebebiyle günahlarýndan vaz geçmiþlerdir. Bu hâl apaçýk meydandadýr. Diyebiliriz ki zamânýmýzda yol göstericiler az olduðu için gençlerimizin isyâný fazla olmuþtur. Bugün vâz ve nasîhat eden kimseler çoktur ama hakîkî saâdet yolunu gösteren rehberler azdýr."

[HMERMER]

Abdülhakîm Hüseynî bir sohbeti sýrasýnda tövbe ile ilgili olarak þöyle buyurdu:

Tövbe geçmiþ günahlarý piþmanlýkla terk etmek ve gelecekte yapmamaya azmetmektir. Ýþte bu hâl insana on güzel ahlâk ve hasleti kazandýrýr. Bu hasletlere tövbenin þartlarý denir.

Birincisi;
ikinci bir seferde günah iþlememektir ki farzdýr.

Ýkincisi;
Tutulduðu günahlarý terk etmek ve iþlediði için üzülmektir.

Üçüncüsü;
Allahü Teâlâ'ya yönelip kazâsý gereken ibâdetleri kazâ etmek, keffâreti gerekenin keffâretini vermek, kul hakkýna âit iâdesi gerekeni yerine vermektir. Abdurrahmân Tâgî hazretleri; "Utancýndan dolayý gasb ettiði ve çaldýðý malý sâhibine iâde etmeyen veya helâllaþmayanýn zulüm ile ilgili tövbesi sahîh deðildir."

Dördüncüsü;
Yaptýðýndan piþmanlýk duymak ve hattâ aðlayarak suçunu idrâk etmektir.

Beþincisi;
Ýstikâmeti düzeltmek için bütün tedbirleri almak, bilfiil istikâmet yoluna girmek, ölünceye kadar istikâmetten ayrýlmamayý azimle kasd eylemektir.

Altýncýsý;
Günahlarýnýn âkibetinden korkmaktýr.

Yedincisi;
Günahlardan vaz geçtiði için affedilmek ve Cenâb-ý Hakk'ýn maðfiretini ümid etmektir.

Sekizincisi;
Dergâh-ý Ýlâhiye'de günahlarýný îtirâf edip affýný taleb etmektir.

Dokuzuncusu;
Günahlarý Allahü Teâlâ'nýn takdîri ve adâleti ile olmuþ bilmek ve Allahü Teâlâ'nýn tövbeyi nasîb ettiðine inanmaktýr.

Onuncusu;
Sâlih amellere devâm etmektir.

Tövbeyi geciktirmemelidir. Tövbenin zamâný, ruh gargarayý geçmeyinceye kadardýr. Gargarayý geçince kâfirin îmâný kabul olmadýðý gibi müminin tövbesi de makbûl deðildir. "Muhakkak Allahü Teâlâ kulun tövbesini cân gargaraya gelmeden önce kabûl eder." hadîs-i þerîftir. Nihâyet can boðazýna çýkýnca ne kâfirin îmâný, ne de müminin tövbesi kabûl deðildir."

Abdülhakîm Hüseynî Menzil'de bulunduðu sýrada hastalanmadan önce þimdiki türbesinin yerini etrafýna taþlar dizerek iþâretledi. Vefât ettiði zaman buraya defn edilmesini vasiyet etti. Ömrü boyunca insanlarýn îmânlarýný kurtarabilmeleri için gayret etti.

Bir sohbetinde;
"Evliyâ yetiþtirme mektepleri olan tarîkatler, artýk îmân kurtarma mektepleri hâline geldi. Eskiden insanlar yýllarca gezer, kendilerine þeyh ararlardý. Þimdi ise þeyhler kapý kapý dolaþýp müslümanlarý îmânlarýnýn kurtulmasý için çaðýrýyor ve topluyorlar. Þâh-ý Hazne (Ahmed Haznevî) Ümmet-i Muhammed'in îmânýný kurtarmaya çalýþtý. Yoksa bu zamanda tarîkat meselesi diye bir þey olmuyor. Þimdi bir oyalamadýr yapýyoruz. Maksad îmân kurtarmaktýr. Tam hidâyet Mehdî aleyhirrahme zamanýnda olacaktýr." buyurdu.

Ömrünün son zamanlarýnda sohbetine gelen insanlara buyurdu ki:

Ýnsanýn kalbi dâimâ Allahü Teâlâ'ya baðlý olmalý, Allah insanýn aklýndan, fikrinden hiç çýkmamalý. Ýnsanýn kalbi hem mahzûn olmalý, hem de Rabbine yalvarýþ içinde bulunmalý. Kiþi ne kadar mahzûn, ne kadar nefsinden ve benliðinden uzaklaþmýþsa Allahü Teâlâ'nýn yanýnda o kadar makbûl ve yüksektir. Zâlim olan, zulm eden, zevk ve safâ peþinde koþan kiþinin, elbette Allahü Teâlâ'dan haberi olmaz.

Ýnsan fakîr olmalýdýr. Rabbü'l-âlemîn hep fakirlerledir. Fakirleri sever. Fakirlikten maksat nefs ve benlikten uzak olmaktýr. Dünyâ malýndan dolayý fakirlik deðildir. Ýnsanýn nefs ve benliðini yenmesi lâzýmdýr. Nefsini gören, kendinde büyüklük hisseden kimseyi Allahü Teâlâ sevmez. Þeytanýn küfre gitmesinin sebebi nefsini, kendini büyük görmesi deðil miydi?.. Ýnsanýn ayaðý nefsin göðsünde bulunmalýdýr ki, baþkaldýrmaya gücü yetmesin. Nefsin düþmanlýðý çok büyüktür. Firavun, Þeddat, Kârûn gibilerin felâketlerine nefisleri sebeb oldu. Çünkü büyüklük taslayan nefisleri, büyük iddialara kalkýþtýlar. Kendileri boþ bir dâvâ güttüklerini, ilâh olmadýklarýný ve Allahü Teâlâ'dan uzak olduklarýný bildikleri hâlde nefislerinin Allahlýk dâvâsýna boyun eðdiler. Çünkü nefisleri o kadar büyümüþ ve kendilerine hâkim olmuþtu.

Ýnsanýn iyi amellerini ve ibâdetlerini görmemesi, hep günâhlarýný görmesi lâzýmdýr. Ýnsan bir þey olmadýðýný bilmelidir. Hayrýný, amelini, ibâdetini deðil, hep günahlarýný göz önünde tutmalýdýr. Çünkü insan amel ve ibâdetini görünce nefsi kabarýr. Ýnsaný felâkete götüren nefsidir. Firavun, Þeddad ve Kârûn gibi ilâhlýk dâvâsýnda bulunan ve helâke gidenler hep nefisleri yüzünden bu felâketlere uðradýlar. Nefisleri büyüdü, büyüdü, sonunda ilâhlýk dâvâsýna kalkýþtýlar. Çünkü nefis kendinden üstün hiç bir varlýðýn bulunmasýný istemez. Ýþte onlar da haddini aþmýþ, azgýnlaþmýþ nefislerinin ilâhlýk iddiâsýna uymuþlardýr. Onlar kendilerinin ilâh olmadýðýný bilmiyorlar mýydý? Biliyorlardý fakat büyüyen ve büyük iddiâlara kalkýþan nefislerine kendileri de uydular.

Ýnsan hep iyilerle bulunmalý, iyilerle arkadaþlýk yapmalýdýr. Ýyilerle bulunmanýn menfaati ebediyete kadar devâm eder. Ýþte Eshâb-ý Kehf'in köpeði, köpek olmasý münâsebetiyle haram ve necisdir. Islâkken dokunduðu yerin temizlenmesi için yedi defâ yýkamak gerekir (Þâfiî mezhebine göre). Fakat iyilerle kaldýðý için, Allahü Teâlâ onu berâber kaldýðý iyilerin hürmetine cennetlik yaptý. Haram ve necis olduðu hâlde cennetlik oldu ve Cennet'te iyilerle berâber bulunacaktýr. Halbuki Nûh aleyhisselâmýn oðlu Ülü'l-Azm bir peygamberin oðlu olduðu hâlde, kâfirlerle arkadaþlýk yapýp onlarla berâber bulunduðu için îmânýný kaybetti. Allahü Teâlâ onu kâfirler topluluðundan yazdý. Peygamber oðlu olduðu hâlde kâfirlerle arkadaþlýk yapmasýndan dolayý son nefeste küfür üzerine îmânsýz gitti. Öte yandan necis olan bir köpek ise cennetlik oldu. Çünkü iyilerle berâberdi, onlardan ayrýlmadý.
Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem buyurdu ki: "Ýnsan her kimi seviyorsa kýyâmette de onunla berâber haþrolacak, kiminle arkadaþsa haþirde de onunla arkadaþ olacaktýr."



ALLAH c.c. bizleri þefaatilerine nail eylesin inþ.