Saðlýk için tam buðday unundan yapýlan ekmekler tercih edilmelidir

[þükrü çiftçi]

Beslenme, insanýn büyümesi, geliþmesi, saðlýklý ve üretken olarak uzun süre yaþamasý için gerekli olan besin öðelerini yeterli miktarda alýp, vücutta kullanabilmesidir. Bilimsel araþtýrmalarla, insanýn yaþamý için elliye yakýn besin öðesine gereksinimi olduðu belirlenmiþtir. Bu öðelerin herhangi biri alýnmadýðýnda, gereðinden az ya da çok alýndýðýnda, büyüme ve geliþme engellenmekte saðlýk bozularak birçok hastalýða zemin oluþmakta, yaþam kalitesi ve verimliliði düþmektedir.
Ülkemizde yetersiz ve dengesiz beslenmeye baðlý çok önemli saðlýk sorunlarý bulunmaktadýr. Bebeklerde ve okul öncesi çocuklarda protein-enerji malnütrisyonu, D vitamini yetersizliði, anemi, zayýflýk, þiþmanlýk, çeþitli vitamin yetersizlikleri, basit guatr ve yaygýn diþ çürükleri, yetiþkinlerde þiþmanlýk, þeker hastalýðý, hipertansiyon ve kalp damar hastalýklarý bunlardan bir kaçýdýr. Yapýlan araþtýrmalar, ülkemizde yetersiz beslenmede ekonomik güçlüklerden daha ziyade, bilgi eksikliði ve uygulamada yapýlan hatalarýn etken olduðunu ortaya koymaktadýr. Bu nedenle bireylerin beslenme konusunda bilinçlendirilmesi çok önemlidir.
Tahýllar, ülkemizde toplumun temel besin grubu olup vitaminler, mineraller, karbonhidratlar, lif ve diðer besin öðelerini içermeleri nedeniyle saðlýk açýsýndan da oldukça önemlidir. Ülkemizdeki tahýl tüketiminin baþýnda ekmek gelmektedir. Ekmek ülkemizde en sýk tüketilen besinlerden biridir. Günlük enerjinin %44’ü sadece ekmekten saðlanmaktadýr. Ülkemizde kiþi baþýna günde yaklaþýk olarak 400-450 gr ekmek tüketilmekte olup, %90’ý satýn alýnmaktadýr. Bu kadar sýk tüketilen ekmeðin tüm besleyici özelliklerinden maksimum düzeyde faydalanýlmasý gerekmektedir.
Ekmeðin besin öðeleri içeriði buðdayýn saflaþtýrýlma durumuna göre deðiþkenlik göstermektedir. Ancak besleyici deðeri oldukça yüksek olan buðdayýn öðütülme sýrasýnda kepek ve öz kýsmýnýn ayrýlmasý birçok besin öðesinde önemli kayýplara neden olmaktadýr. Özellikle düþük randýmanlý unlardan yapýlan ekmeklerde bu oranýn daha da arttýðý bilinmektedir. Yapýlan çalýþmalarda tam buðday unu kullanýlan ekmeðin kalsiyum içeriðinde %117, çinkoda %100, demirde %300, magnezyumda %115, B1’de %45-55 ve B2’de %100, B6 vitamini %110-195 ve niasinde %45-55 oranýnda artýþ gözlenmektedir.
Ülkemizde ekmek temel besin maddelerinden biri olmasýna raðmen ekmeðin düþük randýmanlý unlardan yapýlmasý birçok beslenme ve saðlýk sorununa zemin oluþturabilmektedir. Bu özellikle vitamin ve mineral yetersizliðinin daha sýk görüldüðü ve ekmek tüketiminin fazla olduðu sosyo-ekonomik gruplarda daha da önemlidir.
Bunun yanýnda tarýmsal üretimimizin ana maddesi buðdaydýr ve tarýmsal topraklarýmýzýn büyük bölümünde buðday üretimi yapýlmaktadýr. Ülkelerin tarým ekonomilerinde stratejik önemi olduðu göz önünde tutulduðunda buðdayýn en ekonomik þekilde kullanýlmasý gerektiði göz önünde tutulmalýdýr.
Beyaz un imalatýnda 100 kg buðdayda 50-60 kg un elde edilmekte olup; %40-50 civarýnda bir ayrýþtýrma söz konusundur. Halbuki 100 kg buðdaydan 90-95 kg un eldesi ile tam buðday unu saðlanmasý durumunda aradaki fark insan beslenmesine yönlendirilerek saðlýklý beslenme yanýnda, buðday tüketiminde de önemli derecede tasarruf saðlanabilecektir.

Tam buðday unundan yapýlan ekmeðin;

• <LI class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; COLOR: windowtext; mso-margin-top-alt: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt">Ýçerdiði biyoaktif bileþenler nedeni ile besleyici deðeri daha yüksektir. <LI class=MsoNormal style="MARGIN: 0cm 0cm 0pt; COLOR: windowtext; mso-margin-top-alt: auto; mso-list: l0 level1 lfo1; tab-stops: list 36.0pt">Bazý B grubu vitaminler, mineraller ve posa için iyi bir kaynaktýr.
• Barsak fonksiyonlarýnýn düzenlenmesinde, kan lipitlerinin kontrolünde, diyabette kan þekerinin kontrolünde önemli katkýlar saðlamaktadýr.

· Daha az enerji verirken daha fazla tokluk saðlarlar, böylece günlük alýnan enerji miktarýný ve obezite oluþma riskini azaltýrlar.
· Bazý kanser türleri, kalp-damar hastalýklarý, yüksek tansiyon ve diyabet gibi kronik hastalýklarýn riskini azaltmaya yardýmcýdýr.
·Lif içeriklerinden dolayý kan þekeri dalgalanmalarýný ve insülin düzeylerindeki yükselmeyi önleyerek, açlýk duygusunun azalmasýnda etkili olabilmektedir.
·Ayrýca tam tahýl ürünleriyle alýnan magnezyum glikoz kullanýmýný olumlu yönde etkilemekte bunlarda bulunan E vitamini ve diðer antioksidanlar metabolik sendromun önlenmesine katkýda bulunmaktadýrlar.

Tüm bu nedenler ve saðlýk yararlarý göz önünde tutulduðunda alýþveriþ yaparken tam tahýl ürünlerinin tercih edilmesi ve tam tahýl ürünlerinin her gün hatta her öðün de tüketilmesi ve tam buðday unundan yapýlmýþ olan ekmeklerin tüketilmesi önerilmektedir.

Bununla beraber çölyak, emilim bozukluðu gibi özel durumlarý olan kiþilerin mutlaka doktor ve diyetisyene danýþmalarý gerektiði unutulmamalýdýr.

ALINTIDIR EMEÐE SAYGI

[þükrü çiftçi]

buðdayýn ne kadar önemli olduðunu görüyoruz
selametle