Fýstýk mý ? Bambu mu?

[Ramazan Tarhan]

Çinlilerin meþhur aðacý olan bambunun yetiþtirilmesi ile ilgili birçok yayýnlarý görünce bizim fýstýk þýtýlýndan neler çektiðimizden habersiz olan basýný biraz bilgilendirme ihtiyacý hissettim.Bakalým Bambu mu zor yetiþiyor yoksa Fýstýk mý? Bakalým Çinli Çiftçiler mi sabýrlý yoksa bizim gariban çiftçiler mi? Birçok eðitim konusuna bile örnek olmuþ bu bambu aðacýný yetiþtirenleri göklere çýkaranlar bakalým fýstýk aðacýný yetiþtirenleri de göklere çýkarabilecek mi?

Önce misafirden baþlayalým..Bambu aðacý nasýl yetiþiyor?
Bambu aðacý söyle yetiþtirir: Önce aðacýn tohumu ekilir,sulanýr ve gübrelenir. Birinci yýl tohumda herhangi bir deðiþiklik olmaz. Tohum yeniden sulanýp gübrelenir. Bambu aðacý ikinci yýlda da topraðýn dýþýna filiz vermez.Uçuncu ve dördüncü yýllarda her yýl yapýlan iþlem tekrar edilerek bambu tohumu sulanýr ve gübrelenir. Fakat inatçý tohum bu yýlda da filiz vermez. Çinliler büyük bir sabýrla besinci yýlda da bambuya su ve gübre vermeye devam ederler.Ve nihayet besinci yýlýn sonlarýna doðru bambu yeþermeye baslar ve altý hafta gibi kýsa bir sürede yaklaþýk 27 metre boyuna ulaþýr. Akla gelenilk soru sudur : Bambu aðacý 27 metre boyuna 6 hafta da mi yoksa 5 yýlda mý ulaþmýþtýr ? Bu sorunun cevabi tabii ki beþ yýldýr.Büyük bir sabýrla ve ýsrarla tohum beþ yýl süresince sulanýp gübrelenmeseydi aðacýn büyümesinden hatta var olmasýndan söz edebilirmiydik?...Bu iþin güzel tarafý..Yani sabýr ve metanete verilebilecek güzel bir örnek..

Bir de bizim fýstýk þýtýlýndan bahsedelim.Fýstýk aðacý nasýl yetiþiyor.?
Fýstýk aðacý þöyle yetiþiyor:Önce aðacýn tohumu olan bir adet fýstýk saksýda topraða verilir.Bir yýl boyunca açýk havada gübrelenir ve sulanýr.Ýkinci yýl þýtýl 25-30 cm olunca tarlada kuðuk denilen 70x70x70 cm ebadýndaki çukura fidan olarak dikilir.Dikilirken sadece 5 cm lik kýsým güneþte kalacak þekilde tümü topraða basýlýr.Ve 5 yýl boyunca sürekli gübrelenir,sürülür ve kazma yapýlýr.Altýncý yýlýn sonunda þayet þýtýl topraðýný beðenmiþse kalem vurmaya ve aþýya gelmiþ demektir.Altýncý yýlýnda 3-4 yerinden aþý yapýlan þýtýl artýk fýstýk aðacý olma yolunda ergenlik çaðýna ulaþmýþ demektir.Sekizinci yýlýnda þýtýla yapýlan aþýlar artýk boy vermeye baþlar.Dokuzuncu yýlýnda dallý budaklý bir þekilde alýcýsýný bekleyen þýtýlýmýz tek tük fýstýk salkýmý vermeye baþlar.Onuncu yýl artýk mahsul yýlýdýr.Kendisini yetiþtiren sahibini güldürme zamaný gelmiþtir.Onbirinci yýl artýk þýtýl olmaktan çýkýp fýstýk aðacý ünvanýný elde etmiþtir.Her yýl yapýlan budamasý,týrtýlý,böcegi,sinegi ve gübrelemesini de cabasý...


Þimdi söyleyin bakalým..Sabýr ve metanete örnek gösterilen Çinlilerin Bambusu mu övgüye daha çok layýk yoksa bizim fýstýklar mý?

[benbaskan]

kesinlikle bambu derim bizim burda 1 aya filiz vermese hemen nalet okunur...

[müslüm akpek]

Yani fýstýðý ben ekeceðim torunlar toplayacak, ölme eþþeðim ölme yaz gelecek.

[mehmetagpak]

Eðitim iþiyle uðraþan birisi olarak yazýnýz bana çok anlamlý geldi. Aynen bu aðaçlarýn yetiþtirilmesinde gösterilen sabýr gibi insan yetiþtirmede de ayný sabýr ve emeði býkmadan-usanmadan, kýzmadan-darýlmadan ve asla küsmeden gösterebilsek.

Daha önce bambu hikayesini okumuþtum, fýstýkla kýyas yapmanýz yerinde olmuþ. Teþekkürler Ramazan Bey...

[Kasým Böler]

Duygusallýktan uzak bir yorum yapýlacak olursa bambunun yetiþtirilmesi esnasýndaki sabýr antepfýstýðýnýn yetiþtirilmesindeki süreçten daha çok takdir edilmesi gerekir...

4 yada 5 yýl boyunca geliþim açýsýndan hiç bir hareket göstermeyen tohumun bu sure sonunda birdenbire geliþeceðini bildiði için bakým yapmak ve sabretmek daha zor zira verdiðiniz emeðin karþýlýðýnda 5 yýlýn sonuna kadar ne alacaðýnýzý tam olarak bilmiyorsunuz...

Antepfýstýðýnda ise durum çok farklýdýr siz bahçeye her gittiðinizde aðaçtaki geliþimi yeni sürgünleri gördükçe hevesiniz þevkiniz artar, yaptýðýnýz aþý tutmuþsa ve geliþiyorsa daha çok emek vermek için çabalarsýnýz, yapraklarý çoðaldýkça emeklerinizin karþýlýðýný almaya baþladýðýnýzý düþünürsünüz,

Eðer antepfýstýðý fidanlarý yeterince geliþim göstermezse bahçeye gitmeye canýnýz istemez yaptýðýný harcama ve emekler gözünüzü gelmeye baþlar kýsacasý verdiðiniz emeklerin karþýlýðýný gözünüzle görmeniz lazýmdýr göremezseniz kafanýzda baþka alternatif fikirler oluþur,

Mesaea taban arazilerde ekilen antepfýstýðý ilk önce kök kýsmýný geliþtirir dolayýsýyla toprak üstündeki geliþimi fazla olmaz bu durumu bilmeyen antepfýstýðý yetiþtiricisi paniðe kapýlýr geliþim için çareler arar, bu durumun 2-3 yýl içerisinde normale döneceðini öðrense bile içi rahat etmez...

Verdiði emeðin karþýlýðý antepfýstýðý fidanýndaki geliþim ile anýnda görmek ister, oysa bambu yetiþtiricisi 5 yýl hiç geliþim göstermeyen tohuma son ana kadar eksiksiz ve þüphesiz emek verir geliþimi görmediði sebat ve sabýr göstermesi bana göre bambu yetiþtiricisini daha anlamlý kýlýyor.

Benzetmede hata olmaz derler; bambu yetiþtiricisi týpký imaný kuvvetli mümin gibi hiç þüphesiz sabreder ama antepfýstýðý yetiþtiricisi daima gözüyle görmek ister, þüpheci ve evhamlýdýr.

[Gazikent Nakliyat]

efendimiz hazreti muhhammet bir hadisinde þöyle buyurmuþtur. fidan dikerken kýyamettin koptugu andabile fidanýnýzý dikindemiþ her agaç fidan için cennete birer köþk vad edilmiþ buyuruyor.

[rýfat]

bence her ikiside takdire þayan...fýstýk yetiþdiricisi ürün almak bakýmýndan 5 yýl daha beklediginden birinciligi hak ediyor.ayrýca sayýn ramazan tarhan a teþekür ediyorum.bir ara sayýn gökhan dokuyucu çok güzel konularý gündeme getiriyordu,þimdi sayýn tarhan.