- BASIN AÇIKLAMASI -
04.02.2009
Hükümet, 25 ve 30 Ocak 2009 tarihlerinde Resmi Gazete‘de yayýmladýðý tebliðler ve Bakanlar Kurulu kararý ile 2008 yýlý ürünleri için, daha birkaç ay önce açýkladýðý tarýmsal desteklemelerde indirime gitmiþtir.
Bilindiði üzere, 2009 Yýlý Tarým Bütçesi önce 5.500 milyon YTL olarak belirlenmiþ ancak TBMM‘deki görüþmeler sýrasýnda yüzde 10 kesintiye gidilerek, 4.950 milyon YTL‘ye indirilmiþti. IMF ile anlaþabilmek için tarým bütçesinde yapýlan kesinti, son kararlar ile destek kalemlerine yansýtýlmýþtýr. Sonuç olarak Hükümet, 2008 yýlý tarým desteklerini daha ödemeye baþlamadan indirmiþtir.
2008 yýlý ürünü destekleme primlerini 2007‘ye göre zaten sadece ortalama 1 kuruþ artýran Hükümet, IMF‘nin talimatýndan sonra, bunlarý ortalama 3 kuruþ düþürmüþtür. Prim miktarlarýnda artýk 2006 yýlýnýn da gerisine gidilmiþtir.
Yapýlan deðiþikliðin ardýndan bazý ürünlere yönelik prim miktarlarýna iliþkin tablo þöyle oluþmuþtur:
Prim Destekleri Kr/Kg
Ýndirilmiþ Hali-
2006 2007 2008 (25.1.2009 RG)
Pamuk 29 29 30 27
Pamuk (Sert. Toh. kullanýldýðýnda) 34,8 34,8 36 32,4
Ayçiçeði 20 20 21 18,9
Soya 22 22 23 20,7
Soya (Sert. Toh. kullanýldýðýnda 26,4 26,4 27,5 24,75
Kanola 22 22 23 20,7
Dane Mýsýr 6,7 2 4 3,6
Aspir 22 22 23 20,7
Zeytinyaðý 11 20 21 18,9
HUBUBAT VE BAKLAGÝL DESTEKLEME PRÝMÝ(Kr/kg)
DESTEKLEME MÝKTARI DESTEKLEME MÝKTARI
2007 yýlý ürünü için (TL/Kg) 17.Ara.08 (TL/Kg) 25.Oca.09
Buðday 4,5 5 4,5
Arpa 3,5 4 3,6
Çavdar 3,5 4 3,6
Yulaf 3,5 4 3,6
Çeltik 9 10 9
Kuru fasulye - 10 9
Nohut - 10 9
Mercimek - 10 9
Ayrýca sertifikalý tohum üreten ve kullanan çiftçilere verilen destekler ile tütün üretiminden vazgeçip alternatif ürün yetiþtiren üreticilere yönelik desteklerde de kesintiye gidilmiþtir.
Ancak IMF‘ye bu indirim de yetmemiþ olacak ki, Resmi Gazete‘nin 30 Ocak 2009 tarih ve 27126 (Mükerrer) sayýsýnda yayýnlanan yeni bir Bakanlar Kurulu kararý ile tarýmsal desteklemelerde kesintiye devam edilmiþtir. Buna göre, Hayvancýlýðýn Desteklenmesi, Yaþ Çay Üreticilerine 2008 yýlý Ürünü Destekleme Primi Ödenmesi, Tarýmsal Faaliyette Kullanýlan Mazot ve Kimyevi Gübre Ýçin Çiftçilere 2009 Yýlýnda Alan Bazlý Destekleme Ödemesi Yapýlmasý, Çevre Amaçlý Tarýmsal Arazilerin Korunmasý Programýný Tercih Eden Üreticilerin Desteklenmesi, Organik Tarým ve Ýyi Tarým Uygulamalarý ile Toprak Analizi Yaptýrýlmasýna ve Bambus Arýsý Kullanýmýna Destekleme Ödemesi Yapýlmasý hakkýndaki kararlarda öngörülen desteklerin birim fiyatlarýndan %10 kesinti yapýlacaktýr.
Üreticinin desteklemelerinde indirime gidilirken; üreticinin ödemek zorunda kaldýðý girdi maliyetlerinde sürekli artýþlar yaþanmaktadýr. Bu kapsamda dünyanýn en pahalý mazotunu tüketen ilk 5 ülkeden birisi olan Türkiye‘de gübre fiyatlarýndaki son 1 yýllýk artýþlar ise % 75 ila % 180 arasýnda deðiþmektedir.
Girdilerin pahalandýðý, çýktýlarýn fiyatlarýnýn düþtüðü, desteklerin azaltýldýðý tarým sektöründe, üretici üretimden kopmakta ve Türkiye net ithalatçý bir ülke pozisyonuna gerilemektedir.
TÜÝK rakamlarýna göre, 2008 yýlýnda tarýmsal ithalat patlama yaparak, 6 miyar 392 milyon dolara ulaþmýþtýr. Ýthalat %37,7 artarken, 3 milyar 928 milyon dolar olarak gerçekleþen tarýmsal ihracattaki artýþ %5,4 ile sýnýrlý kalmýþtýr. 2007 yýlýnda 916 milyon dolar olan tarým ürünleri dýþ ticaret açýðý da, 2008 yýlýnda %169 oranýnda artarak 2 milyar 464 milyon dolara yükselmiþtir.
YILLARA GÖRE TARIM ÜRÜNLERÝ DIÞ TÝCARETÝ
Uluslararasý Standart Sanayi Sýnýflamasýna (USSS, 3. Rev) göre, Milyon Dolar
Yýl Ýhracat Ýthalat Denge
2000 1.659 2.123 -464
2001 1.976 1.409 567
2002 1.754 1.703 51
2003 2.121 2.535 -414
2004 2.542 2.757 -215
2005 3.329 2.801 528
2006 3.481 2.902 579
2007 3.725 4.641 -916
2008 3.928 6.392 -2.464
Ýthalattaki en yüksek artýþ hububat; hayvansal ve bitkisel yaðlar; gübrelerle yaðlý tohum ve meyvelerde gerçekleþmiþtir. 2007 yýlýnda 973 milyon dolar olan hububat ithalatý 2008‘de %119,6‘lýk artýþla 2 milyar 137 milyon dolara ulaþmýþtýr. Yað ithalatý 796 milyon dolardan 1 milyar 658 milyon dolara, gübreler 997 milyon dolardan 1 milyar 482 milyon dolara, yaðlý tohumlar ise 1 milyar 20 milyon dolardan 1 milyar 465 milyon dolara çýkmýþtýr.
Özellikle hububat ve yaðlý tohumlardaki ithalat her geçen gün artarken, zaten az olan prim miktarlarýnýn daha da düþürülmesi, çiftçinin üretimden kopuþunu hýzlandýrmaktan baþka bir iþe yaramayacaktýr.
Türkiye, bütçe ve primlerden yapýlan bu kesintinin faturasýný çok aðýr biçimde ödeyecek, milyar dolarlýk ithalatlar artarak devam edecektir.
Son yýllarda girdi maliyetlerindeki büyük artýþlara karþýn, ürün fiyatlarý sürekli gerilemiþ, bunun sonucunda tarýmdan geçimini saðlayamayan üretici sektörden kopmak zorunda kalmýþ ve tarýmsal üretimde olaðanüstü düþüþler yaþanmýþtýr. Büyük fedakârlýklarla sektörde kalmak için halen direnen üreticilerin önemli bir bölümü de bankalardan kullandýklarý krediler nedeniyle haciz kýskacýndadýr.
Yapýlan kesintilerin ardýndan Tarým ve Köyiþleri Bakaný Mehdi EKER‘in, "tarýmsal desteklemeleri öne çektiklerini, tarýmsal destek bütçesinin yarýsýndan fazlasýnýn 3 ay içinde ödeneceðini" açýklamasý da üreticiyi ikna etmemiþtir. Hükümet, üreticinin yarasýna merhem olamayacak denli küçülttüðü tarýmsal destekleri bile "seçim yatýrýmý" olarak kullanmaya çalýþmaktadýr.
Hükümeti, ülkemiz ve tarým sektörünün bu sýkýntýlý süreci atlatabilmesi için üzerine düþen görevleri derhal yerine getirmeli, tarýma gereken kaynak aktarýlmalý ve üreticinin insani gereksinimlerini karþýlayacak bir gelir düzeyine kavuþmasý saðlanmalýdýr. Tersi durumda tarým sektörümüz çok daha aðýr sorunlarla karþýlaþacaktýr.
Kamuoyuna saygýlarýmýzla duyururuz...
Dr. Gökhan GÜNAYDIN
Baþkan
TMMOB ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝ ODASI
(Yönetim Kurulu adýna)