Peçiç oyunu nedir nasýl oynanýr ?

[müslüm akpek]

Peçiç diye bir oyun vardý hatýrlayan varmý.

[Gökhan Dokuyucu]

çok güzel bir oyundur ben bu oyunu okulda bayan hocalarla oynardým iþte eðitimde oyun öðretmekte vardý bizde ah ahh

peçiç:
niziplilerin bildiði, kýzma birader oyununun biraz modifiyeli versiyonudur. zarlar bildiðimiz zar deðildir. it boncuðu denilen ve denizden çýkan bir taþtýr. oyuncu sayýsý konusunda çok rahat bir oyundur. 20-20 bile oynanabilir. bizim ailenin favori oyunudur ayrýca


Her ne kadar Peçiç taþlarý Güney Asya ve Afrika kýtasýnýn bir sembolü ise de eski Çin'de para olarak kullanýldýðýný eski resimlerden ve üzerindeki çince para yazýsýndan anlaþýlmaktadýr. Sayýlabilir ilk metal para ve bozuk paradýr. Çin'de bronz veya bakýrdan Peçiç taþlarý da yapýlmýþtýr.
Peçiç taþlarýyla ilgili birçok hikaye vardýr ki büyüklerinize alçak gönüllülüðü, küçüklere saygýlý olmayý öðretir. Peçiç taþý bugün dahi insanlara nitelik ve güç kazandýrdýðý gibi uður getirmektedir

[müslüm akpek]

Gökhan yaklaþtýn bu taþlarla oynanýrdý, altý tane lazým bunlardan.

[derman]

bu oyunu yeni duydummm cok ilginc gercekten..

[mehmet karakaþ]

Güzel bir oyun.Oyunun en zevkli aný taþ kýrmaktýr.Taþ kýrarkende karþýya kýcýk vermekFakat iþin dozunu artýrmayýn,rakibiniz oyunu býrakabilir

[müslüm akpek]

Elektriðin, tv nin, radyonun olmadýðý gecelerde ailece oynardýk, hatta turnuvalar düzenler kýran kýrana oyunlar olurdu.

Yalnýz merak ettiðim bu oyunun tarihçesi, peçiç taþýyla oynandýðý için sanýrým çok eskilere dayanýyor.

[sakalli0727]

ben hic görmedim bu oyunu ilkkez duydum.oyunun kurali neymis.
annem bize bes tas oynatirdi kücükken.
ozamanlaar nerde toll royslar(oyuncak magazalari) falanlar filanlar

[incilay]

Bu oyunu bilmiyorsanýz öðrenin oynayýnca insan stersini atýyor.hele bide rakipler güçlü ise tam stres atýyorsun

[sakalli0727]

rakibim cok güclü.bizim hanim)yenersem döver möverde.
kurallarini bilmiyorumki nasil oynaniyor neyle oynaniyor

[vedatakkas]

arkadaþlar,elimde en az 75-80 senelik bir peçiç var.küçüklüðümde çok sýk oynardým.
oyuna gelince...6 adet peçiçtaþý avuç içerisinde sallanýr ve yere atýlýr.
5 tanesi kapalý,1 i açýk gelirse,baþlangýç notasýndan 1 adým ötedeki çarpý iþaretli yere taþ dikilir.
5 tanesi açýk,1 i kapalý gelirse,12 olarak kabul edilir ve baþlangýç noktasýna taþ dikilir.
12 veya 25(5 kapalý,1 açýk) atýlana kadar taþ dikilemez.
taþ dikme iþleminden sonra,açýk olan peçiç taþlarý sayýsý ile hareket edilir.hepsi açýk gelirse 6,hepsi kapalý gelirse 8 kabul edilir.6-8-12-25 atan oyuna devam eder.ayný sayý 3 kez üst üste atýlýrsa o kiþi yanar.þimdilik bildiklerim bu kadar.sevgiler....

[mehmet karakaþ]

Peçiçte 2-3-4 sayýlarý da vardýr.25 Atýlýrsa baþlangýç noktasýna dikilmez daha ilerdeki baða dikilir.

[sakalli0727]

bu oyun santractan bile zormus ya.aman kalsin .ben daha santranci bile ögrenemedim

[devrim72]

ben bu oyunu yeni duydum hatta ilk defa burda duydum herhalde iyi biþeydir...

[Gökhan Dokuyucu]

Çok güzel bir makale buldum sonuna kadar okuyun .
Dikkatli okursanýz Kültürümüz hakkýnda baya güzel tahminlerde bulunmuþ yazar.


7 boncuk deðil 6 boncukla oynanýr ve halk dilinde zar yerine geçen boncuklara 'itboncuðu' denir
PEÇÝÇ / Evrensel Bir Strateji Oyunu / Yazan : Ayþegül Kaya / Gaziantep’te, mahalli bir oyun olarak düþünülen peçiç, tarihi ve menþei bilinmeksizin, uzun yýllardýr sevilerek oynanýr ve nesilden nesle aktarýlýr.
Ailenin tüm nesillerini heyecaný ve iddialarý ile bir araya getirir birleþtirir.
Bir þans, rekabet ve strateji oyunu olan peçiçin ilginç yaný Gaziantep’te deniz olmamasýna raðmen, deniz kabuklarý ile oynanmasýdýr.
Antep’ in tarihte Ýpek Yolu üzerinde bulunmasý ve bu özelliðinin deniz yolu açýlýncaya kadar (Süveyþ Kanalý ve buharlý gemilerin icadý ) önem taþýdýðý düþünülürse, deniz kabuklarýnýn Gaziantep’e nereden geldiði de anlaþýlýyor.
Ayrýca Ýpek Yolu’nun, bölgeler ve kültürler arasý nasýl bir iletiþim ve paylaþým aðý oluþturduðunu kanýtlýyor (1) Kýsacasý,
Antep’e özgü gibi gözüken, yemek, müzik, eðlence, diðer kültürel özgünlükler, yörenin deðiþik kültürlerle harmanlanmýþlýðýnýn birer göstergesidir.
Bu söyleyiþe, “peçiçi, Asya’dan gelirken, bazý göçer boylar yanlarýnda getirmiþtir” diyenler olacak mýdýr bilmiyorum.
Gaziantep’e iliþkin pek çok araþtýrma, folklorik, arkeolojik pek çok bulgu kayda alýnmasýna raðmen peçiç yeterince dikkate alýnmamýþ, görmezden gelinmiþ; Gaziantep’i tanýtan çalýþmalarda adýndan pek söz edilmemiþ. Bir çok ülkenin müzelerinde, oyuna iliþkin bilgiler bulunmasýna karþýn Gaziantep Hasan Süzer Etnografya Müzesi’nde, “peçiç” e iliþkin bilgi bulunmamasý üzüntü verici ve tamamlanmasý gereken bir eksiklik gibi geliyor. OYUNUN ANAVATANI : Peçiç oyununun anavataný
Hindistan’dýr. Týpký satranç, tavla, go gibi bazý strateji oyunlarýnda olduðu gibi peçiç de krallar için yaratýlmýþ oyunlardandýr.
Asya’da doðan oyun deðiþik yüzyýllarda tüm dünyaya ulaþmýþ, týpký satranç,
domino gibi yaygýnlaþmýþtýr. • Peçiç oyununun tarihi, MÖ 400’e kadar uzanýyor. Dünyada, Hindistan’dan çýkmýþ, dünyaya yayýlmýþ en eski ve en baþarýlý milli oyunlardan birisi olarak tanýnýyor.
Kimi kaynaklarda Hint Tavlasý olarak yer alýyor.(2) • Oyunun malzemelerine ve oynanýþ biçimine iliþkin pek çok yabancý kaynak var.
Oyuna, Hindistan’da Pachisi ve Chaupar,Ýngiltere’de Ludo, pachisi,
Amerikada, Parcheesi, Parchís, Patchessi ,Almanya’da Mensch Ğrgere dich nicht, Hollanda ‘da Mens-erger-je-niet, Ýspanya’da, Parchís ve Parkase, Fransa’da Le Jeu de Dada or Petits Chevaux , Ýtalya’da Non t'arrabbiare, Ýsveç’de Fia med knuff, Colombia’da Parqués (Colombia), Yunanistan’da Griniaris, Filistinde, Barjis ya da Bargis , Suriye’de Barjis(s) / Bargese, Ýran’da Pachîs kimi yerlede Petiç, Azteklerde, patolli, Özbekistan’ da Khorezm gibi isimlerle anýlýyor ve oyun dünyanýn deðiþik ülkelerinde yaþamaya, oynanmaya devam ediyor. Oynandýðý bölgelere göre oyunun kurallarý da deðiþiklikler gösteriyor.
• Türkiye’de Kýzma Birader adý ile oynanmakta olan versiyonu, peçiçin torunlarýndan ve zar ile oynanan türlerinden.
• Pachis, Hintçe de 25 anlamýna geliyor.
• Oyunun, on dokuzuncu yüzyýlda batýda tescil ettirilerek ticari meta haline geldiðini görüyoruz.
1867 yýlýnda Patchessi adý ile Amerika’da,1863 yýlýnda Ýngiltere’de Ludo ismi ile tescil edilmiþ ve ticari bir meta olarak satýmýnýn
mümkün olabilmesi için zar ile oynanýr hale dönüþtürülmüþ.
• Babür Ýmparatoru Ekber Þah’ýn (Ýmparator Akbar-(1542-1605) Hindistan’da, Agra’da bulunan dünya þahaserleri arasýnda sayýlan Tac
Mahal’ý yaptýran Þah Cihan’ýn dedesi.Ayrýca, Babür imparatorluðu, Cumhurbaþkanlýðý forsunda yer alan 16 yýldýzla temsil edilen Türk Devletlerinden bir tanesi ) bu oyuna karþý bir zaafýnýn olduðu biliniyor.
Muazzam bir saray inþa ettirerek baþkent yaptýðý Fatehpur Sikri’deki sarayýnýn avlusuna özel, devasa boyutlu, taþ peçiç alanlarý yaptýrmýþ. Hareminde bulunan güzel kýzlarý oyunun piyonlarý olarak kullandýðý, oyunu bu güzel kýzlar aracýlýðý ile oynadýðý çeþitli kaynaklarda anlatýlýyor.
Þahýn, oyun aracýlýðý ile kraliyetinin þaþaasýný göstermek istediði söyleniyor. Sarayýn bahçesinde, oyunun, kocaman taþlarla yapýlmýþ zemini, tarihe tanýklýk etmek, oyunu yaþatmak üzere devasa boyutlarý ile varlýklarýný sürdürüyorlar.
• Amerika kýtasýnda, Azteclerde oynanan patolli de peçiç oyununa çok benzeyen bir oyun. Peçiçdeki, it boncuðu yerine ve zar gibi kullanýlan beþ adet siyah bakla ile oynanýyor.
• Oyun, bugün internet üzerinden çeþitli sitelerde, parcheesi, pachisi vb. deðiþik isimlerle ve kurallarla oynanýyor; satýn alýnabiliyor.
Ahþap ve karton biçimlerinin yaný sýra, elektronik cihaz þeklinde yapýlmýþ, cepte taþýnabilen boyutlarda mobil versiyonlarý da var. Oyuna Rastladýðým
Kimi Türkçe Kaynaklar :
• Pek çok Türkçe sözlük ve bulmaca sözlüklerinde “peçiç” kelimesi yer alýyor.
• Ýnternet sözlüklerinde ve sitelerinde yer alýyor ama tam olarak ne olduðu, nasýl oynandýðý konusunda ayrýntý verilmiyor.
• Sennur Sezer’in bir makalesinde, Adnan Özyalçýner ile yazmýþ olduklarý kitapta geçiyor olmasý, eski zamanlarda bu coðrafyanýn birçok yerinde oynanmýþ olduðunu; ama unutulduðuna iþaret ediyor ( 8, 8-a )
• Reþat Nuri Güntekin, eserinde peçiç oyunundan söz ediyor(7)
• Metin And, muhteþem bir çalýþma olan, “Oyun ve Bügü” kitabýnda ve bazý eserlerinde peçiçden söz etmiþ, Dr.Sedat Kumbaracýlara atýfla bir peçiç çizimine de yer vermiþtir.( 9, 9-a, 10 )
• Gazi Üniversitesi’nden, M. Öcal Oðuz ve Petek Ersoy’un yayýna hazýrladýklarý “Türkiye’de 2004 Yýlýnda Yaþayan Geleneksel Çocuk Oyunlarý” isimli kitap, oyunun
derlendiði yer olarak Kahramanmaraþ/Elbistan gösteriliyor.(11)
• Muhiddin Nalbantoðlu Milli tarihimizde Ramazan kültürü isimli yazýsýnda, Ýstanbul’da yaþanan ramazanlara atýfla “….teravihten sonra Karagöz, meddah, orta oyunu, naz, hokkabaz, tiyatro, pandomia gibi türlü þeylerle eðlenilir, ...
yüzük, peçiç, satrancý ufafa ve daha türlü oyunlar oynanýr..” diyor. (12)
• Canan Eronat, Ali Bey'den Ayþe Haným'a Mektuplar yazýsýnda “…Sultan Selim camisinin yakýnlarýndaki konaðýnda; sonra da Ayþe Haným'ýn Aksaray'daki evinde uzun kýþ geceleri kimi aksamlarý peçiç oynuyorlar… diye anlatýyor.(13)
• Yaþar Ürük : Dünden bu güne Ýzmir Baþlýklý yazýsýnda Kadýnlarýn Hamam Sefalarýndan

[Gökhan Dokuyucu]

söz eder:
“…Hamamda çeþitli oyunlar da oynanmakta ve bunlar arasýnda ... "Peçiç" baþta gelmektedir. Bu
oyunlarda kaybedenler, genellikle bir baþka günün hamam eðlencesini düzenlemekle
cezalandýrýlmaktadýr…” diyor. (14)
• Külhan beyi isimli makalede , Birol Aydýn’a atýfla “…Akþam
yurtlarýna dönen külhanbeyleri, yemek yer, þarký türkü gazel söyler, baðlama çifte nareke saz çalar,
peçiç, aþýk tavla benzeri oyunlar oynarlardý. Kumar oynamak kesinlikle yasaktý…” deniliyor. (15)
• Osmanlýda, Yeniçerilerin de peçiç oynadýðý rivayet ediliyor.
• Mehmet TAÞ - Elbistan- ‘Çocukluðumun Sinemasý’ isimli yazýsýna þöyle bir giriþ yazýsý ile baþlýyor.
‘ Uzun kýþ gecelerinin tek eðlencesi gaz lambasýnýn kör ýþýðýnda ya cenk hikâyeleri okumak ya da baþkaca bir yerde görmediðim peçiç oyunu
oynamaktý.
Matematikteki artý iþaretini anýmsatan bez üzerinde yan yana oluþturulmuþ karelerden hareketle, it boncuðu denilen deniz hayvaný kabuklarýyla oynanan bir oyundu peçiç’ (16)
• Gaziantep Life Dergisi, “Gaziantep’in 100 yýllar öncesinden gelen oyunu - PEÇÝÇ” isimli yazýsýna “ Yaþý 30-35’in
üzerinde olup da “Peçiç” oynamamýþ olan var mý aranýzda ? Sanmýyorum. Peçiç, þimdilerde
hayatýmýzdan çýkmýþ veya daha az yer alýyor olsa da þehrimizin yüzlerce yýllýk geçmiþi olan
oyunlarýndan bir tanesi. ” diye baþlýyor. Yazýda, Gaziantep’li üç deðerli araþtýrmacý - yazarýn
anlatýmlarýna yer veriliyor( Akten Köylüoðlu, Gonca Tokuz ve Ali Atalar ) (17)
• Oyunun, Nizip, Elbistan, Urfa ve Osmaniye’de Gaziantep’teki kadar yaygýn olmasada halen oynandýðýný da söylemeliyiz.
Ýt boncuðu ( Cowrie - Shell) Cowrie’ nin, albenili renk ve desenli, parlak yüzeyli kabuklarý, eski zamanlardan beri insanoðlunun ilgisini çekmiþ, mücevher, taký, týlsým, büyü aracý ve para olarak kullanýlmasýna yol açmýþtýr. Kimi yerlerde fal bakmak için, kimi zaman büyücülük yaparken kullanýldýðýný, kimi yerlerde ise alternatif týp yöntemlerinde hastalýklarýn saðaltýlmasýnda kullanýlýyor.
Peçiç dýþýnda pek çok oyunda da zar niyetine kullanýlmaktadýr.
Eski Çin'de ise para olarak kullanýlmýþ, insanlara güç kazandýrdýðý, uður getirdiðine de inanýlýrmýþ.
SONUÇ : Hangi bölgede yaratýlmýþ, hangi kültürden doðmuþ olursa olsun yaygýnlaþan insani bilgiler, deðerler, evrenselleþir “insanlýk mirasý” haline gelir. Senin-benim ayrýmý kalkar, nereden yola çýkmýþ, hangi yöne doðru yolculuk etmiþ olduðunun önemi kalmaz. Artýk hepimizindir. Yerel uygulamalarda küçük farklýlýklar görülebilir, bu olaðandýr. Týpký peçiç oyununda olduðu gibi. Bu neden Peçiç, Hindistan kökenli, evrensel bir stratejioyunu ve sahip çýkýldýðý sürece de Gaziantep’lidir.
KAYNAKÇA :
1) Evliya Çelebi, 1947 Seyahatname, Üçdal Neþriyat- Ýstanbul
2) Kaderin Altý Yüzü –
Www.Kesfetmekicinbak.Com/Atlasdan/Bumerang/00401/
3) Gonca Tokuz(Gaziantep Üniversitesi Genel
Sekreteri), 2004, 20. Yüzyýlda Gaziantep’te Eðlence Hayatý , Gaziantep Üniversitesi Vakfý Yayýný
4) Türk Dil Kurumu -Türkçe Sözlük - 1974-Bilgi Basýmevi –Ankara
5) En yeni Büyük Türkçe Sözlük – 1975-
Hazýrlayanlar : Ferit Devellioðlu-Neval Kýlýçkýný, Rafet Zaimler Kitapevi, Ýstanbul
6) Pars Tuðlacý- 1974- Okyanus 20 Yüzyýl Ansiklopedik Türkçe Sözlük Cilt III. Pars Yayýevi
7) Reþat Nuri Güntekin, 1963-Miskinler Tekkesi, Ýnkýlap ve Aka Kitapevleri – Reþat Nuri Güntekin Külliyatýndan -18
8) Sennur Sezer Yozlaþmadan Sürmesi Gereken Bir Paylaþma -29.07.2005 -Makale 8-a) Sennur Sezer-
Adnan Özyalçýner – 2005 – Bir Zamanlarýn Ýstanbul’u – Eski Ýstanbul Yaþayýþý ve Folkloru – Ýnkýlap
Yayýnevi .sy..47
9) Metin And , Oyun ve Bügü – 2007 Geniþletilmiþ ikinci Baský - Türk Kültüründe Oyun Kavramý –
YapýKredi Yayýnlarý .sy.43, 564 9-a) Metin And “XVI. Yüzyýlda Spor,Eðlence,Oyun” Hayat Tarih
Mecmuasý, (1970)
10) Dr.Sedat Kumbaracýlar, “Türkiye’de Eski Oyunlar” Hayat Tarih Mecmuasý,1 (1972)

11) M..Öcal Oðuz - Petek Ersoy Türkiye’de 2004 Yýlýnda Yaþayan Geleneksel Çocuk Oyunlarý - 2005-
Ankara Gazi Üniversitesi Thbmer Yayýný-Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araþtýrma Ve Uygulama
Merkezi (Thbmer) Yayýnlarý: 4
12) Muhiddin Nalbantoðlu -Milli Tarihimizde Ramazan Kültürü (26)(19.10.2006 )
Http://Www.Sanatalemi.Net/Sayfala.As...azioku&Id=3319 13) Canan Eronat, Ali Bey'den
Ayþe Haným'a Mektuplar 23 Aralýk 1993 Www.Ertugrul.Jp/Node/263 14) Yaþar Ürük: Dünden Bu Güne
Ýzmir - 25.02.2007
Http://Www.Yeniasir.Com.Tr/Ya2007/02...Bolum=Yazarlar
15) Külhanbeyleri : Bu Makale Ýçin Kaynak Olarak Birol Aydýn'ýn Kravatlý Mafya Eseri Gösterilmiþtir.
Http://Www.Forumsitesi.Biz/Kulhanbey...8.Html?T=10018 Ayný Makale
Http://Www.Zevkli.Org/Kulhanbeyligi- T450922.Html?S=640adf23dce4be6ee9e3875597b71e6c&Amp;
16) Mehmet Taþ, ‘Çocukluðumun Sinemasý’ Ýsimli Yazýsý
Http://Www.Edebiyatdefteri.Com/Ýndex...azi_Ýd=185617)
Gaziantep Life Dergisi, Yýl:3, Sayý 16, Mayýs-Haziran 2005 Sy.70-71 (Bu yazý, Ýstanbul Gaziantepliler
Derneði Yayýn Organý ALLEBEN dergisinin Mayýs 2008/ sayý:25 'de yayýnlanmýþtýr. Ayþegül KAYA
tarafýndan yazýlmýþ PEÇÝÇ isimli bir kitap ise Kadýköy Gaziantepliler Derneðince Nisan 2008 tarihinde yayýnlanmýþtýr.)
"http://tr.wiktionary.org/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma e%C3%A7i%C3%A7" adresinden alýndý.

Alntý: http://tr.wiktionary.org/wiki/Tart%C...e%C3%A7i%C3%A7