ORUÇ VE FAYDALARI
Ramazan ayýnda oruç tutmak Ýslam'ýn beþ þartýndan biridir. Oruç, niyet ederek tan yerinin aðarmasýndan itibaren güneþ batýncaya kadar yememek, içmemek ve cinsi iliþkide bulunmamak suretiyle yerine getirilen bir ibadettir.
Peygamberimiz oruç tutanlar için þu müjdeyi veriyor: "Kim inanarak ve mükafatýný ALLAH'tan bekleyerek Ramazan orucunu tutarsa geçmiþ günahlarý baðýþlanýr."(El-Buhari, Savm:7)
Oruç,ancak ALLAH'ýn hoþnutluðunu kazanmak için tutulur. Oruç, iyi bir irade terbiyesidir: Ýnsanlara iyi huylar ve ahlak güzelliði saðlar, insaný olgunlaþtýrýr. Oruç, ayný zamanda müslümaný günah iþlemekten ve cehennem ateþinden koruyan bir kalkandýr. Acýma duygusunu geliþtirir, saðlýðýmýzýn korunmasýna yardýmcýdýr, nimetlerin deðerini bildirir, olaylar karþýsýnda sabýrlý olmayý öðretir.
Yüce ALLAH bir hadisi kudsîde "Oruç benim içindir, o'nun mükafatýný da ben veririm" buyurmuþtur (Müslim, Siyam;30).
RAMAZAN ORUCU VE ORUÇ ÇEÞÝTLERÝ
Ramazan orucu müslüman, akýllý ve ergenlik çaðýna gelmiþ kimselere farzdýr. Ramazan orucu, kameri aylardan Ramazan ayýnýn bazen 29, bazen 30 gün sürmesine göre 29 veya 30 gün olarak tutulur.
Oruçlarda niyet önemlidir. Niyet kalp ile olur. Geceleyin imsaktan önce veya imsak vaktinde ertesi gün oruç tutacaðýný kalbinden geçiren bir müslüman o günün orucuna niyet etmiþ olur. Oruç tutmak düþüncesi ile sahur yemeðine kalkan kimse de oruca , niyet etmiþ sayýlýr. Ancak oruç tutan kimsenin hem içinden niyet etmesi, hem de dili ile "Niyet ettim Ramazan'ýn yarýnki orucuna" diye söylemesi daha iyi olur.
Beþ çeþit oruç vardýr:
1. FARZ ORUÇ: Ramazan orucunun edasý ve kazasý farzdýr. Keffaret oruçlarýnýn tutulmasý da farzdýr.
2. VACÝP ORUÇ: Adak oruçlarý ile bozulan nafile orucun kaza edilmesi vaciptir.
3. SÜNNET ORUÇ: Kamerî aylardan Muharrem ayýnýn 9-10 veya 10-11. günlerinde oruç tutmak sünnettir.
4. MÜSTEHAP ORUÇ: Kameri aylarýn 13. 14. 15. günleri ile her haftanýn Pazartesi ve Perþembe günleri, Þevval ayýnda 6 gün oruç tutmak müstehaptýr.
5. MEKRUH ORUÇ: Ýki türlü mekruh oruç vardýr:
a) Muharrem ayýnýn sadece 10. günü, yalnýz Cuma veya Cumartesi günleri oruç tutmak, iki orucu iftar etmeksizin birbirine eklemek veya senenin tamamýný oruçlu geçirmek "TENZÎHEN MEKRUH"tur.
b) Ramazan bayramýnýn birinci günü ile Kurban Bayramýnýn 4 günü oruç tutmak "TAHRÎMEN MEKRUH"tur.
RAMAZAN'DA ORUÇ TUTAMAYANLAR NE YAPARLAR?
Oruç tutmayacak kadar hasta olanlar, hastaya bakanlar, Ramazan ayýnda yolculuk yapanlar, gebe veya emzikli olanlar, aþýrý yaþlýlar ve düþkünler, aybaþý hali veya loðusalýk halinde bulunan kadýnlar Ramazan ayýnda oruç tutmazlar. Bunlardan:
a) Aybaþý hali veya loðusalýk halinde olan kadýnlar ile emzikli ve gebe olan kadýnlar, bu özürleri sona erdikten sonra ve Ramazan ayý dýþýnda oruçlarýný kaza ederler.
b) Yolcular, yolculuklarý bitince oruçlarýna baþlarlar. Ramazan ayýnda tutamadýklarý oruçlarýný Ramazan ayýndan sonra tutarlar.
ORUCA NE ZAMAN VE NASIL NÝYET EDÝLÝR
Orucun sahih olmasý için niyet etmek þarttýr. Niyetsiz oruç makbul deðildir.
Ramazan orucuna, akþamdan itibaren kuþluk vaktine kadar niyet edilebilir. Þöyle ki:
Normal olarak oruca, sahur yemeðini yedikten sonra niyet edilir. Ancak sahurda uyanamayýp yeme içme zamanýnýn bittiði imsak vaktinden sonra kalkan bir kimse, güneþ doðmuþ olsa bile, kuþluk vaktine kadar o günün orucuna niyet edebilir. Yeter ki, imsak vaktinden sonra orucu bozacak bir þey yapmasýn.
Sahura kalkmak istemeyen bir kimse, akþamdan sonra yarýnýn orucuna niyet edebilir, geceleyin kalkýp tekrar niyet etmesi gerekmez. Ramazan ayýnda tutulamayan orucu, baþka günlerde kaza ederken niyetin geceleyin «tan yeri aðarmadan önce» yapýlmasý gerekir. Keffaret oruçlarý da böyledir. Bu oruçlara imsaktan sonra niyet edilmez.
Niyet esasen kalp ile olur. Yani geceleyin, yarýn oruç tutacaðýný kalbinden geçiren kimse niyet etmiþ demektir. Oruç tutmak düþüncesi ile sahur yemeðine kalkan kimsenin bu düþüncesi de niyettir. Oruca kalp ile niyet etmek yeterlidir. Ancak kalp ile yapýlan bu niyeti dil ile söylemek daha iyidir. Bu sebeple, oruç tutacak olan kimse, hem içinden niyet etmeli, hem de dili ile: "Niyet ettim Ramazan-ý þerifin yarýnki orucuna" diye söylemelidir.
ORUÇ NASIL TUTULUR
Oruç, imsâk vaktinde baþlar. Oruca niyet eden kimse bu vakitten itibaren herhangi bir þey yiyemez, içemez ve orucu bozan þeyleri yapamaz. Bu durum akþam güneþ batýncaya kadar devam eder. Güneþ battýktan sonra yiyip içmek sûretiyle orucunu açar. Ýþte niyet ederek, imsâk vaktinden akþam güneþ batýncaya kadar yememek, içmemek, ve orucu bozan þeylerden sakýnmakla bir günlük oruç tutulmuþ olur.
ORUCU BOZUP KAZA VE KEFFARET GEREKTÝREN HALLER
Oruçlu olduðunu bildiði halde kasden;
1- Yemek, içmek, (ister gýda maddesi, isterse ilaç olsun)
2- Cinsi iliþkide bulunmak.
3- Sigara içmek
Orucu bozar, kaza ve keffareti gerektirir.
Kaza: Bozulan orucun yerine gününe gün oruç tutmaktýr.
Keffaret: Bozulan bir gün orucun yerine iki ay veya altmýþ gün peþpeþe oruç tutmaktýr.
Ramazan ayýnda niyet ederek oruca baþlayan bir kimse özürsüz olarak bile bile yiyip içse veya cinsi iliþkide bulunsa orucu bozulur. Bozulan bu orucun gününe gün kaza edilmesi, ayrýca oruç özürsüz olarak ve bile bile bozulduðu için de keffaret tutmasý gerekir.
Baþlanan bir orucu bilerek bozmanýn dünyadaki cezasý keffarettir. Yani altmýþ gün birbiri ardýnca oruç tutmaktýr. Herhangi bir sebeple keffaret orucuna ara verilir veya eksik tutulursa yeniden baþlayýp altmýþ günü kesintisiz tamamlamak lazýmdýr. Kadýnlar keffaret orucu tutarken araya giren âdet günlerini tutmazlar, âdet halleri bitince ara vermeden temiz günlerinde oruca devam ederek altmýþ günü tamamlarlar.
ORUCU BOZUP YALNIZ KAZAYI GEREKTÝREN ÞEYLER
1) Yenmesi mutad olmayan ve ilaç olarak da kulanýlmayan þeyleri yutmak, (toprak, kaðýt, pamuk gibi)
2) Buruna ilaç çekmek,
3) Kulaðýn içine yað damlatmak,
4) Abdest esnasýnda aðzýna ve burnuna su alýrken kendi elinde olmayarak boðazýna su kaçmak,
5) Aðzýna aldýðý renkli ipliðin boyasý tükrüðe geçip, boyanan bu tükrüðü yutmak,
6) Zorla orucu bozulmak,
7) Aðýz dolusu kusmak, (Kendi isteði ile)
8) Akþam vakti girmediði halde, akþam oldu zannederek iftar etmek,
9) Ýmsak vakti geçtiði halde, Ýmsak'a daha vardýr zannederek yemek.
10) Kendi iradesi olmaksýzýn aðzýna kar ve yaðmur tanesi kaçan ve bunu yutmak
11) Meþru bir özür sebebiyle; makadýndan þýrýnga (iðne) yaptýrmak
ORUCU BOZMAYAN ÞEYLER
1) Oruçlu olduðunu unutarak yemek, içmek, (unutarak yiyip içerken oruçlu olduðunu hatýrlarsa hemen aðzýný yýkayýp oruca devam eder, oruçlu olduðunu hatýrladýktan sonra boðazýndan aþaðýya bir þey geçerse orucu bozulur.)
2) Kulaðýna su kaçmak,
3) Göze ilaç damlatmak,
4) Gece yýkanmasý gerekirken sabahleyin yýkanmak,
5) Kendi isteði olmayarak kusmak,
6) Ýhtilâm olmak, (yani uyurken cünüplük hali meydana gelmek)
7) Kan aldýrmak,
8) Kendi isteði olmayarak boðazýna toz, duman girmek,
9) Aðzýndaki tükrüðü yutmak.
10) Yemeksizin herhangi bir maddenin tadýný boðazýnda hissetmesi
11) Nohut tanesinden daha küçük olan ve diþler arasýnda bulunan yiyeceði yutmak.
ORUÇLUYA MEKRUH OLAN HUSUSLAR
1- Bir þeyi dilinin ucuyla gereksiz yere tatmak
2- Lüzumsuz yere bir þey çiðnemek
3- Sakýz çiðnemek
4- Kendisinden emin olmayan bir kiþinin hanýmýný öpmesi, boynuna sarýlmasý, kucaðýna almasý.
5- Tükrüðü aðýzda biriktirip yutmak
6- Kan aldýrmak
7- Kendini zayýf düþüreceðini tahmin ettiði yorucu bir iþte çalýþmak.
8- Aðzýna su alýp çalkalamak