Karpuz ve kavun nasýl seçilir? Afiyet Olsun.........
Karpuz ve kavuna TSE standardý
Yaz aylarýnýn vazgeçilmez meyveleri kavun ile karpuza, Türk Standartlarý Enstitüsü tarafýndan standart getirildi. TSEB'ye göre, karpuz nasýl olmalý? Peki olmuþ karpuz nasýl seçilir?
Yaz aylarýnýn vazgeçilmez meyveleri kavun ile karpuza, Türk Standartlarý Enstitüsü (TSE) tarafýndan standart getirildi. Buna göre, karpuzun bütün, saðlam, sert ve yarýlmamýþý, kavunun iyi geliþmiþi, renk ve þekil bozukluðu bulunmayaný standartlara uygun sayýlýyor. Alýnan bilgiye göre, TSE tarafýndan hazýrlanan karpuz ve kavuna iliþkin standartta, iki meyvenin nasýl özellikler taþýmasý gerektiði ayrýntýlý biçimde özetleniyor.
Ayrýca, karpuzun nasýl tüketilmesi gerektiði ve saðlýk açýsýndan faydalarý da sýralanýyor. Hem kavunun, hem de karpuzun, öncelikle bütün (tam), saðlam, temiz, sert olmasý, böcek ve böcek zararlarý bulunmamasý, çatlak ve yarýlmamýþ olmasý gerektiðinin altý çiziliyor. TSE standardýna uygun karpuzun, sabahýn erken saatlerinde, meyvenin bitkiden kývrýlarak deðil, 4-5 santimetre uzunluðunda sap býrakýldýktan sonra kesilerek hasat edilmesi gerekiyor. Günün sýcak saatlerinde hasat edilen karpuzlarýn çabuk yumuþayacaðý ve uzun süre saklanamayacaðý uyarýsý da yapýlýyor. -
DÝYARBAKIR KARPUZUNDAN GÜLLE'YE
Karpuzlar, ''Sugar Baby'', ''Washington'', ''Yeni Dünya'', ''Alacalý'', ''Charleston Grey 133'', ''Diyarbakýr'', ''Crimson Sweet'', ''Georgia Rattlesnake'', ''Gülle'' ve ''Kara'' olmak üzere 10 türde üretiliyor. Ýyi nitelikli bir karpuzun çeþidine göre iyi geliþmiþ olmasý, fazla renk bozukluðunun bulunmamasý ve sapýnýn da 5 santimetreden uzun olmamasý gerekiyor. Ambalajlý ve Türkiye'de daha yaygýn rastlanan ''dökme'' yöntemiyle piyasaya arz edilen karpuzun, dökme halinde taþýnýrken, vasýtalarýn veya vasýtalardaki bölmelerin döþeme ve duvarlarýndan onlara yabancý tat ve koku bulaþtýrmayacak, yeni ve temiz, uygun bir malzemeyle tecrit edilmesi tercih ediliyor.
KARPUZ NASIL SEÇÝLÝR?
DOLGUN VE METALÝK OLMAYAN SES ÇIKACAK
Karpuzun hasat olgunluðunun tespiti de bu meyvenin standarda uygun olup olmadýðý yönündeki göstergeler arasýnda yer alýyor. Karpuz hasattan sonra olgunlaþmanýn devam etmediði ender meyveler arasýnda yer aldýðýndan hasat zamanýn tam olarak tayininin önem taþýdýðý belirtildi. Karpuzun hasat olgunluðu belirlenirken yapýlmasý gerekenler ise þöyle sýralandý: -Meyve üzerine parmakla vurulur. Dolgun, boðuk ve metalik olmayan bir ses karpuzun olgunlaþtýðýnýn iþaretidir.
-Olgun karpuzun toprakla temas ettiði kýsýmda beyaz leke açýk sarýya döner. -Olgun karpuzda meyve kabuðu týrnakla kolaylýkla çizilir. -Ayný þekilde, karpuzu hafif bastýrýnca iþitilen bir kütürdeme, olgunluk iþareti olduðu halde bazý istenmeyen sonuçlara sebep olabildiði için hasat iþareti olarak kullanýlmasý öðütlenmez.
KARPUZUN BESÝN DEÐERÝ
Karpuz için hazýrlanan standartta, bu meyvenin besleyici ve saðlýða yararlý niteliklerine de yer veriliyor. Vücudu temizleyici özelliði bulunan karpuzun besin deðerinin diðer bir çok meyvede olduðu gibi kabuðunda saklý bulunduðu, bu nedenle olabildiðince kýrmýzý etli kýsmýn altýndaki beyazýmsý kýsmýn da tüketilmesi gerektiði ifade ediliyor. Karpuzun çekirdeklerinin, içindeki ''cucurbocitrin'' adlý maddeyle kan basýncýný düþürmeye ve böbrek fonksiyonlarýnýn düzenlenmesine yardýmcý olduðuna da iþaret edilirken, karpuzun böbrekleri çalýþtýrdýðý, idrar söktürdüðü, böbreklerdeki üre ve ürat tuzlarýný temizlediði, antioksidan özelliðiyle çeþitli kanser türlerine karþý etkili olan betakaroten ve bol miktarda vitamin içerdiði anlatýlýyor.
Karpuzun, ayrýca, içerdiði yüksek potasyum sebebiyle kalp fonksiyonlarýnýn ve kan basýncýnýn düzenlenmesine yardýmcý olduðu, yað, kolesterol içermediðinden ve kalorisi düþük olduðundan diyette önemli yer tuttuðu da ifade ediliyor.
KAVUNA DA STANDART
Yaz aylarýnda karpuz kadar tercih edilen kavunun türleri de, ''Hasanbey'', ''Kýrkaðaç'', ''Yuva'', ''Van'', ''Topatan'', ''Honeydew'', ''Casaba'' ve ''Galia'' olarak sýralanýyor.
(Bunlarýn deþti karpuzundan haberleri yok galiba, Barak Karpuzundan)
Kavunun iyi geliþmiþi, kabuðunda hafif yüzeysel çatlak ve hafif renk bozukluðu dýþýnda kusuru olmayaný üstün nitelikli standarda uygun sayýlýyor. Muhafaza ve taþýmada, içinde kavun bulunan ambalajlarýn, yaðýþ ve yakýcý güneþ altýnda ve dondurucu soðuklarda býrakýlmamasý, bu koþullarda yüklenip boþaltýlmamasý gerektiði belirtiliyor.
''VURUNCA ÞIP ÞIP SESÝ''
Kavun ve karpuzun Ankara'ya giriþ noktalarýndan olan Yenimahalle'deki toptancý halindeki esnaf da yazýn vazgeçilmez meyvelerine, TSE'ninkine benzer standartlar biçiyor. Halde görevli Ahmet Göçer, karpuzun kabuðunun parlak ve yeþil, kavunun ise sulu olmasý gerektiðini belirtti. Göçer, karpuzun makbul olanýný, ''Karpuz dediðinden vurduðun zaman 'þýp þýp sesi' gelir. Her ikisinin de yeþil olaný iyidir'' dedi. Her iki meyvenin de günlük tüketilmesinin yerinde olduðunu da aktaran Göçer, ''Bir de karpuzlara kabak aþýsý yapýyorlar. Bizce bu doðru deðildir. Bunun için önlem alýnabilir'' sözleriyle bu uygulamayý eleþtirdi