Nizip’te Aba Güreþi Coþkusu

[Nrt]

Nizip’te 2. altýn kemer Aþýrtmalý Aba Güreþleri yapýldý. Güreþleri Gaziantep Milletvekili Mehmet Sarý,Nizip Kaymakamý Hakan Yusuf Güner, Belediye Baþkaný Hacý Fevzi Akdoðan,Emniyet Müdürü Abdulkadir Durmuþ, Gençlik ve Spor Müdürü Ö. Faruk Yakar ve çok sayýda vatandaþ izledi. Nizip ilçe stadyumunda yapýlan Nizip Belediyesi tarafýnda ikincisi düzenlenen aþýrtmalý aba güreþlerine, Gaziantep, Kahramanmaraþ ve Hatay'dan çok sayýda pehlivan katýldý. Büyükler ve Gençler kategorisinde yapýlan güreþlerde 3 yýl üst üste birinciliði elde eden pehlivana altýn kemer verilecek.Sabah saat 09:00’da baþlayan 2.altýn kemer aþýrtmalý aba güreþlerini Nizip ve çevresinden gelen binlerce güreþ sever izledi. Güreþler Nizip stadyumunda çalýnan davul ve zurnalar eþliðinde yapýlýrken güreþçiler gruplar halinde güreþtiler.Nizip belediyesi tarafýndan düzenlenen 2,altýn kemer aþýrtmalý aba güreþlerine geçen yýla göre yoðun bir ilginin olduðu gözlendi.

[mechullll]

ABA GÜREÞÝMÝZ

Aba güreþlerinin genellilkle yaygýn olarak yapýldýðý yerler Gaziantep ve Hatay illerimiz ile baðlý ilçeleridir.
Aba : Yakasýz kaban uzunluðunda kolu pazý hizasýnda yarým kollu kalýn kumaþtan veya keçe kýlýndan örülerek yapýlýr.Geleneklere göre aba köy halkýnýn ortak malý olarak sayýlýr.Güreþin icra edildiði köylerde en az her köyün 2-3 abasý vardýr.Güreþ yapacak pehlivan abayý giydikten sonra beline kuþak baðlar.Aba güreþlerinde yeniþme süresi genellikle 7 dakikadýr.Güreþ yerde pek sürmez.Folklorik güreþ türünden olan aba güreþlerinde çalgý olarak güreþlere davul zurna eþlik eder.Düzenlenme ve organize tarzýna göre güreþlerde davul sayýsý 6-7 olurken , zurna sayýsý ise ikidir.Birisi güreþin havasýný çalarken diðer zurna ise ritm saz görevi görür.
Geleneksel Spor Dallarý Federasyonu’na (GSDF) baðlý olarak Gaziantep ve Hatay yörelerinde yapýlan Aba Güreþleri bulunmaktadýr. Günümüzde az da olsa hala yapýlmakta olan bu güreþlerden özellikle Hatay yöresinde yapýlaný; günümüz Orta ve Kuzey Asya ile Kafkasya da hala çok yaygýn olarak yapýlan ( Abbotov, 1991; Bektenov ve Musim, 1978) aba güreþleriyle her bakýmdan aynilik ve orijinallik taþýmaktadýr. Bu güreþlerin çok önemli bir yaný da, eski Türk geleneðinde olduðu gibi hala Orta ve özellikle Kuzey Asya Türk halklarýnýn bayanlarýnýn da yapmýþ olmalarýdýr. Hatay usulü aba güreþlerinin diðer bir önemli yaný da, minder güreþiyle teknik ve fizyolojik açýdan benzer oluþudur. Bu baðlamda aba güreþi; hem alt yapý ve potansiyel açýdan hem de güreþini kalkýndýrmak bakýmýndan önem arz ettiði görülebilmektedir.

ABA GÜREÞÝ
ABA WRESTLÝNG

Aba Güresinin Tarihçesi
Güres sporunun tarihine bakildiginda en eski güres türü olarak Aba Güresi gözlenmektedir. Bu güres türü Iskit, Saka, Uygur, Karahan, Mogol, Özbek, Kazak, Çagatay, bugünkü sinirlar içerisinde de Gaziantep, Antakya yörelerinde konaklamalarini yapan Kizik Türkleri’nce yapilmaktadir.
Aba güresi, dünyada giysilerle yapilan ilk güres türlerindendir. Orta Asya’da mücadele ve askeri egitim araci olarak yapilan güres sporu M.Ö. 4 yy’da Türk topluluklarinca Çinli’lere ögretilmistir. Hatta uzakdogu yakin bogusma sporlarindan olan Judo, Aba Güresi’nin biraz degistirilerek modernize edilmis seklidir.



Bugün Isveç’te yapilmakta olan pantolon güresinin de, Orta Asya’da yapilan göçler sirasinda Baltik bölgesine yerlesen Hun Türleri tarafindan yapildigi tahmin edilmektedir.

Aba Güresi
Aba; koyun yönünden örülmüs kalin, saglam, kolsuz, önü açik, boyu dizkapagina kadar olan mahalli bir giyecektir.
1- Yerli Aba
a) Kirmizi Aba
b) Boz Aba
2- Maras Abasi
3- Hamis Abasi
4- Çuha Abasi
5- Siyah Aba
6- Urfa Abasi
7- Torun Abasi

Aþýrtmalý Aba Güreþi Kurallarý

1- Süre
Hava sartlari ve zemine göre belirlenir ve güreslerden önce ilan edilir. Ayaktaki süre en az 10, en fazla 20 dakikadir. Yerdeki süre ise en az 30 sn. En fazla 1 dakikadir.
Aba Wrestling
Aba; is a sheepwool-made, thick, regional costume, that lies until knee.
1-Domestic Aba
a) Red Aba
b) Grey Aba
2- Aba of Marash
3- Aba of Hamis
4- Broadloth Aba
5- Black Aba
6- Aba of Urfa
7- Aba for Children
The Rulers of Aba Wrestling
1- Duration
It is determined by wheather and playground conditions and announced before the matches. The matches can last 10-20 minutes minumum and maximum respectively, at arousal position. From 30 seconds to 1 minute are given for ground wrestling.
2-Eslesme
Illerde yapilan güreslerde, ayni köyden olma, kardes olma vs. önemli degildir. Ancak bu ayrintilar köylerdeki güreslerde önemlidir.
2- Matching
Btrotherhood and being from same village are handicapes at intervillage organizations while drawing. They are not important relations for upgrade organizations.
3- Kilo
Sikletler kilo ve yasa göre belirlenir.
3- Weights
They are arrenged according to ages.
A-) Yildizlar ( 15-16 yas )
35-40 kg.- ayak
40-45 kg.- tozkoparan
45-50 kg.- deste
50-55 kg.- küçükorta
55-60 kg.- büyükorta
A) Juniorvarsity ( 15-16 ages )
35-40 kg.- foot
40-45 kg.- tozkoparan
45-50 kg.- deste
50-55 kg.- little middle
55-60 kg.- grand middle
B) Gençler ( 17-18 yas)
45-50 kg.- ayak
50-55 kg.- tozkoparan
55-60 kg,- deste
60-65 kg.- küçükorta
65-70 kg.- orta
70-80 kg.- büyükorta
80-90 kg.- basalti
Agir siklet- bas
B) Juniors ( 17-18 ages )
45-50 kg,- foot
50-55 kg.- tozkoparan
55-60 kg.- deste
60-65 kg.- little middle
65-70 kg.- middle
70-80 kg.- grand middle
80-90 kg- second class
Heavyweight- first class
C) Büyükler ( 19 ve üstü )
50-55 kg.- ayak
55-60 kg.- tozkoparan
60-65 kg.- deste
65-70 kg.- küçükorta
70-75 kg.- orta
75-80 kg.- büyükorta
80-90 kg.- basalti
Agir siklet - bas
C) Adults ( 19+ )
50-55 kg.- foot
55-60 kg.- tozkoparan
60-65 kg.- deste
65-70 kg.- littke middle
70-75 kg.- middle
75-80 kg.- grand middle
80-90 kg.- second class
Heavyweight- first class
4- Hakem
Bir meydan hakemi, iki masa hakemi ve bir kusak hakemi vardir. Her güresçi için bir orta hakem vardir.
4- Referee
On area referee, two table referee and one belt referee ares necessary. There is one middle referee for each wrestler.
5- Puanlama
Puanlama yoktur. Sonucu hakemlerin insifiyati belirler.
5- Grading
There is no grading. The winners are determined by the general acceptance of referee jury.
6- Tezahürat
Güreste herhangi bir tezahürat yapilmaz.
6- Cheering
It is forbidden to cheer and applause.
7- Ihtar
Aba güresinde ihtar yoktur. Yanlis hareket diskalifiye sebebidir.
7- Warns
There is no warning but if a forbidden action is committed, it is a reason to be disqualified.

Aba Güreþinde Yasak Hareketler

El asiran güresçi rakibinin kusagina birakamaz.
Elle rakibin topuklarina tirpan vuramaz.
Asirilan güresçi kafayi koltuk altindan gögse dogru çikaramaz.
El asiran güresçi rakibin kusagini birakarak çift veya tek dalamaz.
Dizden asagi tutmak yasaktir.
Rakibini boyunduruga alan güresçi onun boynunu sikamaz.
Güresçi kollarini 90 dereceden fazla açtiginda, iki eliyle rakibine kirma gibi tehlikeli oyunlar yapamaz.
Yenen veya yenilen güresçi, kesinlikle seyirci tarafindan alkislanamaz.
El asirirken güresçiler devamli sag elleri ile asirmak zorundadir

Aþirtmali Aba Güreþinde Yenme- Yenilme

El asirtip, kusaktan tutan güresçi, elini biraktigi an yenik sayilir.
Tus olan, açik düsen ( yüzünkoyu düsmek ) güresçi yenik sayilir.
Kalçasi ve omuz yani tam yere degen güresçi yenik sayilir.
Geriye atma veya buna benzer bir oyunu yapan güresçinin sirti veya yan tarafi yere gelirse, bu da gözle izlenir biçimde olursa, oyunu yapan bu güresçi yenik sayilir.
Asirilan güresçi, el asiranin ayaklarini yerden kestiginde, yere düserse, el asiran güresçi yenik sayilir.

[mechullll]

Aba Güreþinde Oyunlar

1- El Asirma : El asiran güresçi rakibinin, omuzunun üzerinden elini asirarak, arkadan rakibinin kusagini tutar.
2- Iç Çangal : Iç çangali genellikle el asiran pozisyonondaki güresçi yapar. El asiran güresçi rakibine kalçasini döner, sag ile rakibinin sol ayagini içten sarar ve atmaya çalisir.
3- Dis Çangal : El asiran güresçi, rakibine kalçasini döner. Sag ayagi ile rakibinin ayagini distan sarar.

Games In Aba Wrestling

1- Hand Propeling : Hand propeling wrestler propels his hand from his opponents shoulder and catches the belt.
2- Inner Hook : Ilt is generally committed by hand propeling wrestlers. Hand propeling one turns his hip to opponent, holds rivals left with his right leg from inner side and tries to turn over forward
3- Outer Hook : Hand propeling wrestler turns his hip to rival and holds rivals leg with his right leg from outer side and tries to turn over opponent forward

ABA GÜREÞÝ

Türk Milleti tarihin her döneminde kendine has gelenek ve görenekleriyle birer kültür merkezi oluþturmuþtur.Oluþturulan bu kültürlerin baþýnda Spor ve Güreþ kültürü gelmektedir.Güreþin içerisinde ise Türklere özgü bölgelere göre farklýlýk gösteren "YAÐLI-KARAKUCAK-KISA ÞALVAR GÜREÞÝ-ABA ve SÝNSÝN GÜREÞLERÝ vardýr.
Toplumlarý anlamak ve deðerlendirmek için önce onlarýn deðerlerini , örflerini, Gelenek görenek ve toplumsal deðerlerinini tanýmak gerekir.Bütün toplumlaran kendine has kütlürleri vardýr.Bu kültürel deðerler ülkelerin gücü ve propagandasýný yapabildiði ölçüde evrensel bir niteliðe kavuþmuþlardýr.
Bu gün unutulmaya yüz tutan Güreþ türlerimizden biriside Aba Güreþleridir.Aba güreþi : Güreþçilerin sýrtlarýna ABA giyerek , bellerine kuþaka baðlayarak yaptýklarý güreþtir.Günümüzde Hatay ve Gaziantep yörelerinde yapýlýr.Ancak her iki yöreninde Aba güreþi arasýnda uygulanýþ bakýmýndan farklýlýklar vardýr.
Önceleri büyük þenliklelerle yapýlan güreþ artýk malesef unutulmaya yüz tutmuþ olup ancak yýlda bir iki defa yapýlmaktadýr.Özellikle köylerde yapýlan güreþlerde Düðün sahibi çevre köylere haber salarak "OKUNTU YOLLAYARAK" güreþçileri düðün güreþine davet ederdi.
Çevre köylerden gelen güreþçiler köyde düðün süresince misafir edilirdi.Güreþ köy meydanýnda yapýlýrdý.Bazen bir hafta sürdüðü olurdu.Köylüler meydanýn etrafýna halaka kurarak güreþi izlerlerdi.Bu güreþin diðer güreþlerden en önemli farký yenen ve yenilen güreþçi hakkýnda lehte veya aleyhte tezahurüt yapýlmamasýdýr.Eðer herhangi birisi için bir tezahurat yapýldýðýnda köylüler tarafýndan bu durum yadýrganýr ve çok ayýplanýrdý.Aba güreþlerinde genel manada tezahurat yapýlmaz tavrý yýllardan bu yana yerleþik gelen bir adettir.

ABA :

Günlük yaþamda kullanýlan çoðunlukla yünden dokunmuþ saðlam , kaba ve kalýn bir giysidir.Yakasýz olup ,uzun kýsa boz iþlemeli , kýrmýzý sýrmalý Aba gibi bir çok çeþitleri vardýr

KÖYNEK :

Ýçten giyilen uzunca gömlektir.Açýk renkli basit keten bezinden yapýlmýþtýr.Uzun ve kýsa kollu olabilir.Güreþ esnasýnda kolun serbestçe hareket edebilmesi , kolun hareketini engellememesi iiçin omuzdan koltuk altýna kadar yýrtýlmaktadýr.Uzun olan köynekler genellikle dize kadar inmektedir.Bolca ve yakasýzdýr.Düðme kullanýlmayan köynek baþtan giyilip baþtan çýkarýlýr.normal günlerde gömlek donun üzerinden giyilmektedir.

DAVUL VE ZURNA :

Bir çok þenliklerde , düðünlerde çeþitli mevsim eðlencelerinde , bayramlarda , törenlerde ve kaynaþmalarda Müzik olarak özellikle davul zurnanýn etkinliðin görmekteyiz.Davul zurna bu güreþin vazgeçilmez unsurlarýdýr.Güreþ esnasýnda çalýnan ezgilere ve kendine has usluba HARBÝLEME denir.Harbileme harbten gelip cenk havasý , harb havasý anlamýna gelir.Yiðitçe, mertçe Güreþe davettir.Olaðanüstü durumlarda ritim ve vuruþlar artar ve bazende azalýr.

ABA GÜREÞÝNDE ÇUKUR

Aba güreþinin yapýldýðý alana çukur adý verilir.Köy meydaný, harman yeri, çimenlik bir alan , yumuþak topraklý bir alan çukur için arzu edilen uygun olan bir yerdir.Çukurlar genellikle düðünün durumuna göre tesbit edilir.Güreþe ilgi ve kalabalýk çok olur ise geniþ alanlar çukur olarak belirlenir.Aba güreþleri genellikle düðünlerin yoðun olduðu Sonbahar da organize edilir.Özellikle köylüler harmanlarýný kaldýrdýðý hasatlarýný bitirdiði zaman ve gelirlerini elde ettikleri ay olan sonbahar ayýnda düðün merasimlerini yaparlar.Eðer çukur çamur olursa saman serpilmektedir.Ayrýca çukur bölgesi taþ çakýl ve insan bedenine zarar verecek þeylerden tertemiz temizlenir ve tam güreþ yapacak evsafa getirilir.

DOLANMA

Güreþin yapýldýðý çukurda gezinmeye dolanma adý verilir.Taraftarlar tarafýndan çukura salýnan güreþçi kendine rakip bulabilmek için dolanýr.Bu dolanma karakucak ve yaðlý güreþteki dolanmaya benzemez.Rakip taraf çukurda gezinen güreþçiye denk bir güreþçi bulduðu zaman hemen soyunup çukura çýkar.Dolanan güreþçi çukurda gezinen güreþçiyi kendine denk bulursa hemen güreþ baþlar.Eðer dolanan güreþçi rakibi kendine eþ görmez ise güreþ baþlamadan çukurdan çýkar ve giyinir.Fakat genellikle korkmuþ havasý vermemek için ilk evvela rakibi kabul edip ondan sonra giyinir.Dolanan güreþçi kendine güvenen gururlu cesur güreþcidir.Bu sebeple kendinden daha aðýr rakiplerle mücadele etmekten çekinmez.Aba güreþinde özellikle bilhassa düðün güreþinde güreþçileri kilolara göre eþleþtirerek güreþtirmek pek görülmez. Ýsteyen isteyenle güreþir.Bur tür güreþlerde rakibe itiraz genellikle güreþçinin taraftarlarý tarafýndan yapýlmaktadýr.Rakip uygun görürse güreþ baþlar rakip uygun görmez ise yukarýdada belirtmiþ olduðumuz gibi güreþ baþlamaz.

TOP (ödül)

Diðer güreþlerde Yol (Yolluk) adýný alan ödül aba güreþinde "TOP" adýný alýr.Güreþte düðün sahibi tarafýndan ortaya konan ödüldür.Bu ödül düðün sahibi tarafýndan çukura getirilen beþ metrelik bez, halý , koç vb gibi olabilir.Topun maddi deðeri pek fazla yoktur.Manevi deðeri vardýr.Diðer güreþlerdeki gibi para toplama iþi aba güreþinde kesinlikle yoktur.Bu töre yýllardan beri süregelmektedir.Top þampiyon için en büyük zenginlik büyük bir zenginlik ve gururdur.Ancak son zamanlardaki büyük organizasyonlarda ise altýn ve para ödülleri verilmeye baþlanmýþtýr.

OKUNTU

Yöredeki köylüleri ve misafirleri güreþe davet, caðrýnýn adýdýr.Þimdiki modern anlamda davetiye denen çaðrý pusulasýna halen anadolunun bir çok yerinde okuntu denmektedir.Okuntuyu düðün sahibi listeler halinde tanzim ederek gönderir.

EÞLEÞTÝRMELER

Gaziantep'te yapýlan tüm Aba güreþlerinde Pekmezciler, Fýstýkçýlar, Dereköylüler diye üç gruba ayrýlýr.Baðcýlýkla uðraþanlara pekmezci ,Fýstýkçýlýkla uðraþanlara ise Fýstýkçý adý verilmiþtir.Böylelikle kimin fýstýkçý kimin pekmezci olduðu anlaþýlýr.Bir fýstýkçý ile pekmezci eþleþtirilir.Ayrýca burada güreþçilerin beslenme tipinide burada görebiliriz.

HAKEM SEÇÝMÝ

Hakem seçiminde de fýstýkçýlar ve pekmezciler göz önünde bulundurulur.
Önceden Aba güreþi yapmýþ her iki tarafýnda saygý duyduðu yaþlý kimselerden bir heyet oluþturulur.Bu heyet seçilirken kiþinin sosyal ve dini yaþantýsý dikkate alýnýr.Yalan söylemeyen,doðru,dinine baðlý kiþiler heyete kabul edilir.Heyet her iki tarafýnda kabul edeceði,Eski Aba ustalarýný hakem
olarak tayin eder.

ABA GÜREÞÝNÝN BAÞLAMASI

Güreþ yazý tura ile baþlar,genellikle iki kez yapýlýr.Beraberlik durumlarýnda üç kez yapýlýr.Güreþe baþlamadan önce aba giyilir.Üstünden kuþak baðlanýr.Güreþçilerden birisi rakibin kuþaðýný sað eli rakibin omzunun üzerinden yakalar.Kuþak sýrasýyla önce bir güreþçi sonra diðer güreþçi tarafýndan
sýrasýyla tutulur.Kuþaktan tutmaya, aþýrma yada el atma denir.Bu pozisyon dezavantaj olduðu için
yazý turayý bilemeyen önce aþýrýr.Güreþ esnasýnda kuþak býrakýlýrsa güreþçi yenik sayýlýr.Yenik düþme göbeðin gün görmesidir.Göbeðin güneþe karþý gelmesi sýrtýn yere gelmesidir.Yerde pek güneþ olmaz.
Oyunlar genellikle ayaktan yere düþürmeyle sonuçlanýr.Ýki defa yenen güreþçi çukurdan galip ayrýlýr.
Berabere kalmaya "Toy gelme" denir.Çukurda dolanan güreþçi yenilinceye kadar çukurdan çýkmaya-
bilir.Rakibi yenen güreþçi alkýþlanmaz,yenende yenilende erdemlidir.

TEMEL TEKNÝKLER

YAN BAÐDA:El atan (Aþýran)Güreþçi tarafýndan rakibin yan tarafýndan,sað bacaða yapýlan ayak
hareketidir.Yan baðda en etkili tekniklerden biridir.

BOÞA KALDIRMA : En önemli tekniklerden biridir.Aþýrýlan güreþçinin rakibin baðdalarýný etkisiz kýlarak iki bacaðý arasýndan yoklayýp göðüs hizasýna kadar kaldýrýp yere vurduðu oyundur

ÝÇ BAÐDA : Aþýran (el atan) güreþçinin , sað bacaðý ile rakibin sol bacaðýna yapýlan hamlenin adýdýr.

SONUÇ OLARAK . Kültürel varlýðýn vazgeçilmez bir parçasý olarak bilinen Aba Güreþimizde gün geçtikçe önemini maselef kaybetmektedir.Nedeni medyanýn ve yazýlý basýnýn her þeyi futbola endekslemesi bunun en tipik örneðidir.Japonlarýn sumosu gibi temennimiz bu güzelim güreþimizin Ata ecdad yadigarý olarak nesiller boyu sürdürülmesi yaþatýlmasý ve dünyaya tanýtýlmasýnýn saðlanmasýdýr.
KAYNAKÇA . Enver KESKÝN "ABA GÜREÞLERÝ" 1978 Ankara
***Selli Hasan (Canlý Kaynak eski Aba ustasý)
***Osman Mehmet (Canlý kaynak eski aba ustasý
***Kekeç halil 'Canlý kaynak eski aba ustasý. Gaziantep - Nizip-Kilis-Oðuzeli

[mechullll]

Evet Bi Kac Bilgiden Sonra Bu Organizyonda Emegi Gecen Tüm Herkese Tesekkürü Bi Borc Bilirim ...cok Süperdiii....eeee Yedi Saatlik Bi Zaman Zarfýnda Ordaydýmdaa

[Orhan Çelik]

Gerçekten çok güzel geçti,ayrýca bu iþin fikir babalarý sayýn ADMÝN ve ÝSA AVCI hocama özellikle teþekkürü borç biliriz.

[vuslat]

Ýsa hoca'da yarýþtýmý acaba? Bilen var mý?