Bir çok ilçe vardýr ki Türkiye de söylendiðinde çok az kiþi tarafýndan bilinir.Bu gibi yerleþim alanlarý genellikle nüfusu az ve tarihi özelliði yada derinliði olmayan yerler.Ancak Nizip Türkiye’nin her tarafýnda bilinen ve de özellikleriyle tanýnan bir ilçe. Gerek nüfusu,gerekse ticari ve ekonomik yönleriyle birçok ilden önde olan Nizip her yönüyle tanýnmýþ bir ilçe. Tarihi yönüyle bölgede yaþam ilk çaðlara kadar uzanýr.Nitekim çevrede araþtýrmacýlarýn tespit ettiði tarihi eser ve malzemeler bunu açýk bir þekilde kanýtlamaktadýrlar. Sonraki çaðlarda da bir çok uygarlýklar burada kurulmuþ ve hüküm sürmüþtür.Osmanlýlar döneminde Evliya Çelebinin seyahatnamesinde Nizip’in bir kasaba olduðu görülmektedir. Yine 19.yüzyýl Osmanlý Tapu ve kadý sicillerinde Nizip için büyükçe bir köy ibaresi yer alýr. Kurtuluþ savaþý yýllarýnda Fransýz iþgaline uðrayan Nizip Cumhuriyetin kurulmasýna Müteakip Ýlçe statüsüne getirilir. Ýþte Nizip’in geliþmesi de bu dönemden ki süreçte baþlar.Coðrafi konumu bakýmýndan bir geçiþ yeri olma özelliðine sahip Nizip, ayný zamanda çevresel olarak ta verimli ve zengin bir toprak yapýsýna sahiptir.iþte Nizip’in geliþmiþliðini saðlayan temel ana unsurlarýn baþýnda bunlar gelmektedir.Yarým asýr öncesinden Demir yolu aðýna baðlanmýþ,bölgeler ve uluslar arasý kara yolu üzerinde bulunmasý onun coðrafi konumunu artýrmýþtýr. Verimli Barak ovasý Doðudan,Batýya olmak üzere tüm Güneyini içine alacak þekilde Nizip’i kuþatýrken,Kuzeyden de çok eskiden beri fýstýk ve zeytin yönüyle zengin bir coðrafi yapýnýn içinde yer alýr Nizip.Ayrýca uygun bir iklim yapýsýna da sahip olan Nizip bütün bu avantajlarýný deðerlendirip insan faktörünü de kullanarak bugünkü duruma gelmiþtir. Nizip’te ki ticari,ekonomik ve sanayi alanýndaki geliþme sürecine paralel olarak onun sosyal yapýsýnda da ayný ölçüde geliþme ve deðiþmeler olmuþtur.

Ýþte bu yazýda daha çok iþin bu yönü irdelenecektir.
Geliþmeler çerçevesinde kentsel ve ekonomik büyüme içerisine giren Nizip de bunun arkasýndan bir nüfus artýþý gözle görünür duruma gelir. Nitekim bir zamanlar bir köy,bir kasaba olarak nitelendirilen Nizip giderek nüfusu elli,yüz binlerle ifade edilmeye baþlandý. Öyle bir duruma gelindi ki insanlar iþ için,ticaret için,yatýrým,eðitim,rahatlýk kýsaca yaþamýn gereksinim duyduðu her konuda Nizip’e yerleþmeye baþladýlar. Böylece Nizip’in kapýlarý dýþarýya açýlmýþ oldu. Þunu da belirtelim ki Türkiye de deðiþen ekonomik ve sosyal politikalarda insanlarý büyük ölçüde kýrsaldan kentlere doðru itmiþtir. Bu durum Nizip içinde geçerlidir.Nedeni ne olursa olsun görülen gerçek Nizip’e bir göç akýnýnýn baþlamýþ olmasýydý.Buna baðlý olarak ilçede hýzlý bir nüfus artýþý görülmektedir. Araþtýrmalara göre Nizip’te nüfus artýþý yüzde yirmi civarýnda olduðu tespit edilmiþtir. Böylece Barak yöresinden,Dere-Dað köyleri baþta olmak üzere Güneydoðu Anadolu bölgesinden insanlar göç edip buraya yerleþirler. Bu durum ayný zamanda Nizip’teki sosyal ve ekonomik yapýda ki deðiþme sürecini de baþlatmýþ olur. Gerçektende zaman içerisinde kente farklý kültürden,farklý,dilden,deðiþik gelenek görenekten,töre ve adetten insan gruplarý oluþur. Buna baðlý olarak ta yine deðiþik mahalle,semt ve Pazar yerleri kurulur.Öðretmen Cem KAYAR Nizip’le ilgili bir araþtýrma yazýsýnda (Nizip Anadolu Ýnsanýnýn Kendisidir ) bu durumu þöyle tespit etmiþ.”Herkes bir yerden göçüp gelmiþtir.Belkýs mahallesinde oturuyorsa Þanlý Urfa tarafýndan, Hafýz Paþa tarafýnda oturuyorsa Barak tarafýndan, Sebze hali tarafýnda oturuyorsa Dere köy tarafýndan gelmiþlerdir.”ayný yazýnýn bir baþka yerinde de “Nizip’te Nizip’in yerlisini bulmak Ýstanbulda Ýstanbulluyu bulmaktan zordur” deniliyor. Bu tespitler Nizip’teki sosyal yapýnýn deðiþmesi konusunda en çarpýcý örnekleridir. Bu veriler ýþýðýnda toplumsal yapýnýn kozmopolit bir yapýya dönüþtüðünü söyleyebiliriz. Ayrýca yerli Niziplinin de azýnlýkta kaldýðýný görebiliyoruz.

Gelenler beraberlerinde geldikleri yerin adet ve geleneklerini de getirmiþlerdir. Hatta bir kýsmý hayvanlarýný da getirerek bunlarý þehirde ambar ve ahýrlarda beslerler. Buna benzer her mahallede farklý yaþam tarzlarý doðmuþtur. Bunlarýn içine “gevende”ve “Kurbat” denilen kalburcular taifelerini de katarsak kozmopolit zenginlik daha da artar. Dýþarýdan gelenlerin kendi bölgelerindeki insanlarla ayný yere yerleþip beraber yaþamalarý onlar açýsýndan kapalý bir toplum özelliði oluþturularak kendi kültür ve geleneklerini sürdürmeleri de kent kültürünün oluþumunun önünde bir engeldir. Bu durum kendisini her mahallede göstermektedir. Damlarýn baþýnda öbek öbek odunlar, evlerin ekmek ocaðý,hayvaný,aðýlý,ahýrý,giyim-kuþam,eðlence,beþeri iliþkiler sosyal yapý farklýlýðýnýn birer göstergesidir. Bu farklýlýk sosyal ve politik alanda da zaman zaman kendisini hissettirmektedir. Benim köylüm,benim hemþerim þeklinde. Kýsaca deðiþik yerlerden,deðiþik kültürlerden gelen insanlarýn yarattýðý deðiþik yaþam tarzlarýnýn yanýnda Nizip’te kent ve köylü yaþam tarzlarýný yan yana görebiliyoruz. Nitekim þehrin belli bölümlerde kent kültürünü simgeleyen çok katlý modern yapý gruplarýnýn yanýnda gece kondu benzeri eðrelti yapýlar bunun göstergesidir.

Gerçektende dýþarýdan gelenlerin büyük çoðunluðu kýrsal kesimden gelen vatandaþlardýr. Nereden yada hangi çevreden olursa olsun bütün bu geliþmeler Nizip’in büyümesine geliþmesine etken olmuþtur. Bunun Nizip’e olumlu olumsuz yansýyan yönleri vardýr elbette. Yerleþmek ve bir iþ için gelip de bunu kuramayan insanlar,çok çocuklu dar gelirli aileler,eðitim dýþý kalmýþ çocuklar,çarpýk yapýlaþma, iþsiz insanlar sosyal yapýnýn rahatsýzlýk duyacaðý yanlarýdýr. Bu baðlamda eðitim çaðýnda ki çocuklar için yeni okul yapmak iþ,istihdam gibi konular sorunun baþýnda gelmektedir. Özellikle eðitim konusunda ki faaliyetler adeta bir seferberlik baþlatýlmýþ gibi yeni okullar,ek bina ve derslikler yapýlmaktadýr.

Denilebilir ki Nizip’e en büyük yatýrým Eðitim alanýna yapýlandýr. Bu konuda Nizipli deðerli hayýrseverlerin gayret ve yardýmlarý her türlü taktirin üstündedir. Böylece Devlet ve vatandaþ iþ birliði ile, büyüyen Nizip’in bu önemli sorunu aþýlmaktadýr.Bugün varýlan nokta Nizip’teki eðitimin Türkiye ortalamasýnýn üstünde olduðudur. Öte yandan Ýþ gücü zenginliði ile beraber deðiþik kültür zenginlikleri de sosyal yapýnýn pozitif yönlerini tamamlamaktadýr. Ancak þu bir gerçek ki yerlisi yada dýþarýdan geleni ile,kentlisi,köylüsü ile bütün Nizip ‘de oturanlar,Nizip’e yerleþenler bir bütündür.Niziplidir.

Öðretmen Cem KAYAR’ýn ifadesiyle “Nizip Anadolu Ýnsanýnýn Kendisidir...”