FISTIKTA TESCİL KAVGASI

Fıstıkta Tescil Kavgası Büyüyor -Antep Fıstığı Tanıtım Derneği Başkanı Yağcı: -"Türk Patent Enstitüsü'ne, Siirt Fıstığının Tescilinin İptali İçin Resmi Başvuruyu Yaptık" -"Fıstık Araştırma Enstitüsü, 'Tekin' Ve 'Barak Yıldızı' Adlı İki Çeşit Daha Geliştirdi, Bunları Da Tescil Ettireceğiz"

Siirt Valiliğinin Türk Patent Enstitüsüne (TPE) yaptığı başvuru sonucundaSiirt fıstığını farklı bir ürün gibi tescil ettirmesi ile Gaziantep TicaretOdası ve Antep Fıstığı Tanıtım Derneği arasında başlayan tartışma büyüyor. Gaziantep Ticaret Odası ve Antep Fıstığı Tanıtım Derneği, Siirt fıstığının tescilinin iptali için TPE'ye resmi başvurusunu yaptı. TPE'ye yapılan iptal başvurusunda, Gaziantep Ticaret Odası tarafından 2000 yılında alınan coğrafi tescilde Antep fıstığının beş çeşidinden birinin de Siirt fıstığı olarak gösterildiğine dikkat çekildi. TPE kurulunun yapacağı değerlendirme sonucunda Siirt fıstığının tescili iptal edilmezse, Antep Fıstığı Tanıtım Derneği, Yüksek İhtisas Mahkemesi'ndedava açacak. Antep Fıstığı Tanıtım Derneği Başkanı Zeki Yağcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Gaziantep Ticaret Odası olarak 1997 yılında TPE'ye başvurarak tescilini, 2000 yılında da Antep fıstığının coğrafi tescilini aldıklarını ifade ederek, Gaziantep ve bölgede yetişen fıstığın "Kırmızı, Uzun, Halebi, Siirt ve Ohadi" olarak tescil ettirildiğine dikkati çekti. Zeki Yağcı, "Bütün bu çeşitler Antep fıstığı diye bilinir. Bilimsel olarak böyle. Hiçbir bilim adamı bunun aksini iddia edemez. Siirt Valiliği niye böyle bir başvuru yaptı, onu da anlamakta zorlanıyorum. Herhalde şehirlerinin isminiön plana çıkarmak, reklam yapmak istediler. (Siirt fıstığı, Antep fıstığınınçeşididir) TPY'e müracaat etselerdi daha doğru olurdu. Zaten doğrusu da bu. Bunabir itirazımız olmazdı" dedi. Gaziantep Ticaret Odası Meclis Başkanı da olan Yağcı, Siirt fıstığının tescilinin iptali için TPE'ye resmen başvurduklarını belirterek, şunları kaydetti: "Patent Enstitüsü'ne itirazımızı yaptık. Siirt fıstığı da kırmızı, uzun, halebi ve ohadi gibi Antep fıstığının bir çeşididir. Yeniden değerlendirmekurulu itirazımızı değerlendirecek. Eğer, yeniden değerlendirme kurulundanolumsuz karar çıkarsa dava açacağız. Hiçbir bilim adamı bunun aksi görüş de beyan edemez. Zaten şu anda coğrafi tescili Antep fıstığı diyedir ve dünyada bilinen ismi Antep fıstığıdır. Gaziantep Ticaret Odası'nın coğrafi işaret tescilinde de hiçbir problem yok. Bizim tescilimiz devam ediyor. TPE açısından da bir yanlışlık var, hukuka aykırıbir durum var. Yanlışlığın düzeltilmesini bekliyoruz. Zaten daha önce Siirtfıstığını, Antep fıstığının bir çeşididir diye tescil etmişti." -ANTEP FISTIĞININ 2 ÇEŞİDİ DAHA GELİŞTİRİLDİ- Zeki Yağcı, Gaziantep ve bölgesinde 5 çeşidi bulunduğunu ifade ederken, Antep Fıstığı Araştırma Enstitüsü'nün 2 çeşit daha geliştirdiğini, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'na başvurduğunu belirtti. Yağcı, şunları söyledi: "Antep Fıstığı Araştırma Enstitümüzün 'tekin' ve 'barak yıldızı' diye iki çeşit için müracaatı var. Tarım ve Köyişleri Bakanlığında izin alınacak, onları da tescil ettireceğiz. Böylelikle bölgemizde Antep fıstığı çeşidi 7'ye çıkacak. Enstitümüz bu konuda iyi işler yapıyor, onları kutluyorum. Yeni çeşitlerimiz çokdaha verimli ve katma değeri yüksek ürünler. Bu kalite açısından ve sektörünbüyümesi açısından önemli. İhracata da önemli katkısı olacak."

SİİRT VE URFA FISTIGI DİYE BİRŞEY YOK ONLAR SADECE ANTEP FISTIGININ BAŞKA ÇEŞİTİDİR.KİMSE HEVESLENMESİN FISTIK ANTEPİNDİR VE ÖYLE KALAÇAKTIR.

Olay bugün ki Hürriyet Gazetesinin pazar ekinin manşetindeydi.

Fıstık gibi tartışma 15 Nisan 2007


Cahit AKYOL

10 yıl önce fıstığına Türk Patent Enstitüsü’nden tescil alan Gaziantep, kurumun Siirt’e de tescil vermesi üzerine savaş başlattı. Gaziantep ve Siirt’in ticaret odaları, bürokratları arasındaki fıstık tartışması Yüksek İhtisas Mahkemesi’ne taşınıyor. Gaziantepliler "Nedir bu fıstıktan çektiğimiz, Şam’dan kurtulduk, şimdi siirtfıstığı lafı çıktı" diye dert yanıyor. Botanik kanıtlarını sıralıyor. Siirt cephesi ise ekonomi tarihinden verilerle cevap veriyor: "Fıstık borsası Şam’dayken adı şamfıstığıydı, Antep’e geçince antepfıstığı oldu. Borsa isim vermeye yetkili değil. Ayrıca bizimki başka, onlarınki başka fıstık. Tabii ki fıstığımıza ilimizin adını koyarız, patentini de alırız. Antep’e ne oluyor?"

Her şey dört yıl önce Siirt Valiliği’nin Türk Patent Enstitüsü’ne başvuruda bulunup, kentte yetişen fıstığın adını tescil ettirmesiyle başladı. Gaziantep Ticaret Odası Antep Fıstığı Tanıtım Derneği ve Gaziantep Ticaret Borsası tescile tepki gösterdi. Önce kamuoyuna duyuru yaptılar, ardından TPE’ye yazılı itirazda bulundular. "Fıstığımıza kimse sahip çıkamaz. siirtfıstığı antepfıstığının bir türüdür. Tescil iptal edilsin" dediler. İtirazları reddedilince dosyayı, dava konusu yapmak üzere avukatlarına ilettiler.

KARAR POLİTİK EFENDİM!

Oysa fıstığa 10 yıl önce patent almıştı Gaziantepliler. "Şükürler olsun, Şam derdinden kurtulduk" demişlerdi. Şimdi hop oturup hop kalkıyorlar. Gaziantep Ticaret Odası Meclisi ile antepfıstığı Tanıtım Derneği’nin başkanlığını yürüten Zeki Yağcı, "Olay politize olmuştur efendim" diyor öfkeyle. Yaşanan tartışma sayesinde botanikçileri kıskandıracak kadar bilgi edinmiş: "Siirtfıstığı, antepfıstığının beş çeşidinden biridir. Diğerlerinin ismi Kırmızı, Uzun, Halebi, Ohadi. Bu gerçeği kimse inkar edemez! 1997’de TPE’den tür tescili, üç yıl sonra da coğrafi tescil aldık. Coğrafi tescilimizde, siirtfıstığı çeşit olarak belirtiliyor. Siirt Valiliği, sanki farklı bir türmüş gibi siirtfıstığı tescili almış. Bu sınıflandırma çelişkili, mantığa ve hukuka aykırıdır!"

Zeki Yağcı, geçmişte de benzer girişimler olduğunu, hepsinin başarısızlıkla sonuçlandığını hatırlatıyor. "Sanıyorum Siirtli hemşerilerimiz, kentlerinin reklamını yapmak istedi, ama yanlış yol seçtiler" diyor güvenle. Dernek, konuyu Yüksek İhtisas Mahkemesi’ne taşımaya hazırlanıyor.

TARİH TANIĞIMIZ OLSUN Kİ

Siirt Valisi Avni Mutlu, tescil girişiminin şehirler arasında fıstık savaşı başlatmasından rahatsız. "Bunu uygun görmüyorum" diyor. Hatta konuya kapanmış bir tartışma gözüyle bakıyor. "Tescilimiz Resmi Gazete’de yayımlandı. TPE, Gaziantep Ticaret Odası’nın itirazı üzerine Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden yeniden görüş istendi. Rapor doğrultusunda itiraz reddedildi. Hukuki prosedür tamamlandı. İşlem bitti."

Siirt Ticaret Sanayi Odası Başkanı Güven Kuzu tartışmaya ekonomi tarihinden verilerle katılıyor: "Fıstığın anavatanı Türkiye, Irak, Suriye ve İran’ın belirli coğrafi bölgeleridir. Fıstık tarih süresince borsasının bulunduğu yer ile anılmıştır. Ama bu, fıstığa isim verme hakkı doğurmaz. Osmanlı Devleti döneminde fıstık Şam borsası kanalı ile satılırdı. Bunun için şamfıstığı olarak biliniyordu. Günümüzde ise fıstık borsası Gaziantep’e taşındı. Bu nedenle antepfıstığı olarak adlandırıldı. Ancak siirtfıstığı, coğrafi özellikleri ve adaptasyonu bakımından antepfıstığından farklıdır. Gaziantepli hemşerililerimizin, bu kadar alınmalarına neden yoktur. Antepliler kurnazdır ama bu kez baltayı kendi ayaklarına vurdular."

AĞACI TORUNLAR İÇİN DİKİLİR

Botanik ismi Pistacia Vera olan fıstığın dünyadaki en büyük üreticileri İran, ABD ve Türkiye. Antep, fıstığın dünyadaki önemli gen merkezlerinden biri. antepfıstığı ağaç olarak dioik bir bitki. Yani erkek çiçekle dişi çiçekler farklı ağaçlar üzerinde bulunuyor. Kurak şartlarda 10-12 yaşında, ideal koşullarda 6-7 yaşında ürün vermeye başlıyor. 50 yıl yaşıyor. Yöre halkı doğan her çocuğa, geleceği için ağaç dikiyor. 6 ila 9 metre büyüyen ağaç parklarda da kullanılıyor. Şu anda 55 ilde antepfıstığı üretimi yapılıyor. Yıllık 120 bin tonluk Türkiye üretiminin büyük bölümü Güneydoğu Anadolu bölgesinden kaynaklanıyor. Sadece Şanlıurfa ve Gaziantep üretimin dörtte üçünü gerçekleştiriyor. antepfıstığı meyvesi, protein, karbonhidrat, kalori değeri açısından fındık, badem ve yer fıstığından zengin. Yağ oranı açısından fındıktan sonra ikinci sırada.

TIRNAK KIRINCA FİYAT DA KIRILIR

Kuruyemişçiler iki kentin fıstığını ayrı adlarla satıyor. İstanbul’un ünlü kuruyemişçilerinden Malatya Pazarı’nın sahibi Çetin Palancı çekişmenin tüketiciye yarar getirmediği görüşünde. "İki cinsi de bulunduruyoruz. Antep ve Siirt adlarıyla satıyoruz. siirtfıstığı daha dolgunca görünür. Üretimi az olduğu için diğerinden pahalıdır. Ama antepfıstığı Siirt’inkine göre daha lezzetlidir. Rengi daha yeşildir. İç fıstığının albenisi yüksektir. Fiyatının ucuzluğu bolluğundan, ağzının zor açılmasından kaynaklanır. Açarken tırnak kırılabilir.

Daha fazla detay verebilir misiniz?

Antep Fıstığı Tanıtım Derneği Başkanı Zeki Yağcı, Gaziantep Ticaret Odası olarak 1997 yılında TPE'ye başvurarak tescilini, 2000 yılında da Antep fıstığının coğrafi tescilini aldıklarını ifade ederek, Gaziantep ve bölgede yetişen fıstığın ''Kırmızı, Uzun, Halebi, Siirt ve Ohadi'' olarak tescil ettirildiğine dikkati çekti. Zeki Yağcı, ''Bütün bu çeşitler Antep fıstığı diye bilinir. Bilimsel olarak böyle. Hiçbir bilim adamı bunun aksini iddia edemez. Siirt Valiliği niye böyle bir başvuru yaptı, onu da anlamakta zorlanıyorum. Herhalde şehirlerinin ismini ön plana çıkarmak, reklam yapmak istediler. (Siirt fıstığı, Antep fıstığının çeşididir) TPY'e müracaat etselerdi daha doğru olurdu. Zaten doğrusu da bu. [/color]
************************************************** ********************************

Bu sözlere katılmamak elde değil, Türkiyenin muhtelif yerlerinde yetiştirilen tüm antep fıstığı çeşitlerinin anaçları Gaziantep bölgesinden diğer bölgelere taşınmıştır.

Bizzat benim şahit olduğum bir olay 1978 senesinde Siirt'te ceviz ağacı büyüklüğünde aşısız Antepfıstığı anaçları mevcuttu (sakız, menengiç, buttum), Siirtliler o zaman bu ağaçların ne olduğu hususunda dahi bilgi sahibi değillerdi orman ağacı olarak biliyorlardı. Siirt bölgesinin Antepfıstığının üretimi ile tanışması beş on sene önce olmuştur.

Hal böyle iken kalkıpta anaçları buradan gitmiş olan çeşitleri Siirt fıstığı diye tescil ettirilmek istenmesi tabiri caizse göz açıklığı ile oldu bittiye getirilmeye çalışılmış ayrıca detaya indiğinizde de biraz komik kaçıyor.