Zeytin Ekimi Dikim Hatasına Takılıyor..!

Zeytin konusunda internette 1 yıl önce yayınlanan bir alıntıbuldum, bunu sizlerle paylaşmak istedim, çok ilginç ve farklı bir bakış açısı var yorum sizin .

"Zeytinyağında liderlik arayışı dikim hatasına takılıyor
31.01.2006 / Pınar Arat / Haber

Türkiye dünya zeytinyağı pazarında lider olmayı hedefliyor. Avrupalı üreticilerin kuraklık yüzünden verimlerinin düşmesi şansını artırıyor. Ancak yağlık zeytini değil de sofralık fidan dikimi yapması en büyük engeli. Ortalama dikilen 10 milyon fidanın yalnızca yüzde 5’i yağlık zeytin fidanı.

Türkiye dünya zeytinyağı pazarında önüne lider olma hedefini koydu. Bu amaçla Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de bir komisyon oluşturdu. Özellikle bu yıl Avrupa’yı kasıp kavuran kuraklık kıtanın zeytin üretimine büyük darbe indirdi. Kuraklığın getirdiği bu pazar boşluğundan Türkiye yararlanmayı amaçlıyor. Ancak Türkiye’nin en büyük engeli yanlış politikaları. Çünkü her yıl dikilen 10 milyon fidanın yalnızca yüzde 5’ni yağlık zeytin fidanı oluşturuyor, geri kalanı ise sofralık zeytin fidanı. Üstelik de sofralık zeytin dikiminde bölgesel iklim özellikleri gözardı edildiği için düşük randıman alınıyor. Uzmanlara göre ise sorun yanlış destekleme politikaları yüzünden üreticilerin kısa dönemde gelir için pazar talebi yüksek Gemlik sofralık ekimine yönelmesi.

Türkiye yaklaşık 10 yıldır zeytin fidan dikimine İl özel idareler kanalıyla destek ödemesi yapıyor. Fidan bedelinin yüzde 70’i hatta bazen yüzde 100’ü devletçe karşılanıyor. Amaç; "Kağıt üzerinde" zeytinyağı üretimini artırmak olarak görünüyor. Destekleme yağlık-sofralık ayrımı konmadan yapılıyor. Bu da üreticileri kilo başı 1 YTL kazandıran yağlık yerine 4 YTL kazanç getiren sofralığa teşvik ediyor. Sonuçta, gelecek on yılda Türkiye’nin dünya yağ lideri olması gerektiğinden söz edilirken, önüne, "sofralık" engeli çıkıyor. Çünkü zeytinyağı üretimine elverişli Ayvalık ve Nizip türünün rafine edilmesine gerek yokken, yüksek oranda asit içeren Gemlik türünün rafineden geçmesi gerekiyor. Avrupalı tüketicinin zeytinyağını talep nedeni ise sağlık kaynağı olarak görülmesi. Yağın rafineriden geçmesi sağlığa faydalı özelliklerinin büyük oranda yok olması anlamına geliyor.

Gemlik yağına talep yok

Edremit’te sofralık ve yağlık zeytin fidanı pazarlayan Yurt Yıldırım, desteklemenin çeşide göre yapılması gerektiğini belirterek, “Türkiye proje hazırladı ama strateji hatalı” diyor. Gemlik türünün Avrupa Birliği ve diğer ülkelerde talep görmediğini belirten Yıldırım, Türkiye’nin yağ üretiminde Tunus ve Suriye’nin gerisinde altıncı sıraya düşmesini de sofralık-yağlık ayrımının iyi yapılmamasına dayandırıyor. Türkiye’nin zeytini desteklemeye yönelmesiyle birlikte Suriye’nin harekete geçtiğini belirten Yıldırım, “Onlar önlerine yağda liderlik hedefi koydu. Ve sbizi geride bıraktılar. Türkiye proje amacına uygun hareket etseydi, dünya üçüncülüğü sıfatından olmayacaktı” diyor.

Her zeytin her bölgeye uymaz

Türkiye zeytinciliğinin tür seçiminde yaşadığı kararsızlık, üretim bölgeleri seçiminde de yaşanıyor. İklim özelliklerine uygun üretim planlaması yapılmadan zeytinciliğin gelişemeyeceğine dikkat çekiliyor. Desteklemelerin de etkisiyle son 5 yıldır zeytin tarımına yatırımların arttığını belirten Yıldırım, girişimcileri yatırım bölgelerine uygun fidan seçmeleri konusunda da uyarıyor. Kurak bölgelerin Ayvalık’a yönelmesi, Marmara Bölgesi’ndeki üreticilerin ise mayıs-eylül arasında yüksek nem isteyen Gemlik türünü tercih etmeleri gerektiğini belirten Yıldırım, “Ancak kurak bölgeler dahil her yerde Gemlik üretmeye kalkıyorlar. Bu randıman kaybına ve meyve tanelerinin küçük kalmasına yol açıyor. Marmara dışındaki bölgelerin sofralık kalitesi çok düşük. Sonuçta Türkiye sofralık zeytin ülkesi olmak üzere ama bu alanda da sorunlu bir şekilde büyüyor. Ağaçlar meyve vermeye başladıkça sorun daha net ortaya dökülecek” diye konuşuyor.

Niteliksiz hedef belirlendi

Tarım Bakanlığı’na bağlı Edremit Zeytincilik Üretme İstasyonu Müdürü Mehmet Balcı da Türkiye’nin zeytincilikte niteliksiz hedef belirlediği ve sofralık-yağlık stratejisi geliştiremediği görüşünde. İki çeşidin de üretilmesi gerektiğini belirten Balcı, "Zeytinin karı, yağındadır. Ağırlığı sofralığa vermek doğru değil ”diyor.Yanlış çeşide yönelmek ve dünya zeytin pazarında bir 10 yıl daha söz sahibi olamamak dışında Balcı’nın dikkat çektiği bir diğer sıkıntı Gemlik üretiminin talebin üstüne çıkacak olması. Türkiye piyasasının Gemlik türüne doyduğuna işaret eden Balcı, yeni dikimlerin kontrol altına alınması gerektiği uyarısında bulunuyor.Gemlik AB testinden geçemiyor

AB standartlarına göre sızma yağın asit oranının 0.8’i geçmemesi gerekiyor. Türkiye’deki Ayvalık dışında Nizip yağı da bu oranı veriyor. Gemlik’i de rafineri ederek bu aşamaya getirmek mümkün. Ancak rafineri Gemlik, diğer testlerde sınıfta kalıyor. Çünkü sızma yağın meyvemsilik, acılık, yakarlık olarak sıralanan üç niteliği taşıması gerekiyor. Testler daha doğrusu tadımlar, Uluslararası Zeytin Konseyi bünyesinde oluşturulan panellerde yapılıyor. Zeytin uzmanları, tıpkı birer degüstatörün şarap tadımı gibi zeytinin yağını tadıp kokluyorlar. Yağlara 0’dan 10’a kadar puan veriliyor. Rakam ne kadar yüksekse, yağ da kadar değerli oluyor. Bu rakamlar yağın taşıması gereken güzel özellikleri. Bir de 16 hata testi var. Bir yağın sızma ünvanını alabilmesi için posa tadından metal tadı ve kokusuna kadar 16 hatanın hiçbirini içermemesi gerekiyor.

Türkiye’deki üretim sızma yağ sınıfında sayılmıyor. Bunun nedeni sadece markalaşamaması ve dünyaya açılamaması değil. Nedenler arasında Uluslararası Zeytinyağı Konseyi’ne üye olmadığı için resmen panel kuramaması da var. Türkiye ne kadar kaliteli zeytinyağı üretirse üretsin, bunu kanıtlama şansı bulunmuyor. Tabii bu Türk yağının sızma ünvanıyla dünyayı dolaşmadığı anlamına gelmiyor. Dökme usulle yapılan ihracat, İtalya ve İspanya gibi ülkelerin ithalatçıları tarafından Türk yağının ederinin dörtte birine alınıp, şişelenip ambalajlanarak sızmaya dönüştürülmesi sonucuna yol açıyor.

Sofralık 4, yağlık 1 kazandırıyor

Gemlik türüne ilginin ardında yatan neden düşük fidan maliyeti ve yetiştirme tekniğinin yağlık zeytine göre kolay olması. 2005 rakamlarına göre, Gemlik zeytin fidanı 1.2 ila 1.8 YTL’ye satılırken, Ayvalık türü fidanlar 1.8 ila 2.5 YTL’den alıcı buluyor. Sofralık zeytin üreticisine daha az maliyet çıkarmakla kalmıyor. Kazancı da yağlık zeytinden yaklaşık 3 kat daha fazla. Sofralık zeytinin kilosu üreticiye 2 ila 4 YTL kazandırıyor. Ortalama 5 kilo zeytinden bir kilo yağ çıkıyor. Yağın üreticiden çıkış fiyatı 5.800. Bu durumda yağlık zeytinin kilosundan elde edilen kazanç 1 YTL’ye düşmüş oluyor.

Yağ bedeli kadar vergi ödüyoruz
İhraç zeytinyağında yüzde 100’e yakın oranda gümrük vergisi ödemek zorunda kalan Türkiye, dünya pazarlarını da genişletemiyor. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin, "Avrupa’ya zeytinyağı sokabilmek için yağ bedeli kadar vergi ödemek zorundayız. Bu, Türkiye zeytinciliğinin önündeki temel engel&rdquo; diye konuşuyor. Gümrük duvarlarının rekabet engeli olmaktan çıkarılması gerektiğini vurgulayan ve oluşturulacak ulusal zeytin konseyinin konuyu öncelikli gündemine alması gerektiğini belirten Çetin, "Yılda 600 bin tondan fazla ayçiçek yağı ithal ediyor ve bunun büyük bölümünden sıfır vergi alıyoruz. Türkiye bunun karşılığında zeytinyağını pazarlık konusu etmeli ve tarife indirimi almalı&rdquo; önerisini getiriyor. Bugün ABD dışında dünyanın en önemli zeytinyağı alıcısı Avrupa ülkeleri; İsviçre, Hollanda ve İngiltere. Birlik üyesi bu ülkeler birbirine gümrüksüz giriş yapıyor. Kendi üreticisini korumayı amaçlayan AB, birlik dışından aldığı zeytinyağına yaklaşık yüzde 100 vergi koyuyor. Markalaşmayı başararak Avrupa’da rafa çıkan Türk yağı, iki kat yükselen fiyatıyla rekabette çıkmaza giriyor."</div

Sektörlerde İhracat Düştü, Zeytinyağında Yüzde 25 Arttı

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Dr. Mustafa Tan, Adana'da son beş yılda zeytin ağaç varlığının yüzde 200 arttığını söyledi. Tarım Bakanlığı'nın desteklerinin yeni dikimlerde etkili olduğunu hatırlatan Tan, zeytin fidanı dikenlere dekar başına 250 TL yardım verildiğini hatırlattı. Tan, Adana'da 1 milyon civarındaki ağaç sayısının 3 milyona çıktığını, bu rakamın Türkiye genelinde 150 milyon adede dayandığını ifade etti. Şu anda 115 bin ton civarında yağ üretildiğini vurgulayan Tan, 6 yıl sonrası için bu rakamı 750 bin tona çıkarmayı hedeflediklerini söyledi.

Doğu Akdeniz Zeytin Birliği'nce (DAZB) düzenlenen 'Zeytin Budama Kursuna' katılmak üzere Adana'ya gelen Tan, Çukurova Gazeteciler Cemiyeti'nde gerçekleştirilen toplantıda sektördeki gelişmeler hakkındaki görüşlerini paylaştı. Çukurova'nın zeytincilikte önemli bir potansiyele ulaştığını vurgulayan Dr. Mustafa Tan, "Biz UZZK olarak, dünyada Türkiye'nin en kaliteli zeytinyağı ve zeytin üretmeye en uygun ülke olduğunu düşünüyoruz. Çünkü zeytinin anavatanı burasıdır." dedi. DAZB'ın, önderliğini yaptığı ve Tarım İl Müdürlüğü ile Halk Eğitim Merkezi'nin destek verdiği 'Zeytin Budama Kursuna' 150 üreticinin katıldığını aktaran Tan, burada teorik ve pratik uygulamaların yapıldığını belirtti. Türkiye'nin AB'ne uyum süreci yaşadığına işaret eden Tan, Avrupa'da artık zeytin dikim alanlarının kısıtlandığını dile getirdi. 2015 gibi Türkiye'nin birliğe girmesi öngörüldüğüne dikkat çeken Tan, bu sürenin zeytin bakımından iyi değerlendirilmesini istedi. Tan, şöyle devam etti: "AB'ne çok daha fazla zeytin ağacı sayısı ile girmemiz gerekir. Şu anda 115 bin ton civarında yağ üretiyoruz. Altı yıl sonrası için bu rakamı 750 bin tona çıkarmayı hedefliyoruz. Dolayısıyla yeni dikimleri çok önemsiyoruz. Bunun ifadesi zeytincilikte İspanya'nın ardından dünya ikinciliğidir. Gelecek 10 yılda da bu ülkeyi de geçmeyi amaçlıyoruz."

"DİĞER SEKTÖRLERDE İHRACAT DÜŞTÜ, ZEYTİNYAĞINDA YÜZDE 25 ARTTI"

Çukurova'da pamuk, mısır, ayçiçeği ve buğday gibi ürünlerin yanında zeytinin ciddi bir seçenek olduğunun altını çizen Dr. Mustafa Tan, önümüzdeki dönemde zeytinde arz fazlalığı beklemediklerini açıkladı. Mevcut potansiyelin beşe katlanmasından bile kimsenin gözünün korkmaması gerektiğini savunan UZZK Başkanı Tan, "Türkiye'de kişi başına 1 kilogram zeytinyağı, 5 kilo sofralık zeytin tüketiliyor. Yunanistan'da bu rakam kişi başına 18 kilogramdır. Üretimden korkmamak lazım. Bütün ülkeler zeytin ağaç varlığını artırıyor. Kutsal bir ürün olan zeytinin yetiştiği yerler emin beldelerdir. Krizlere en dayanıklı ağaçtır. Bütün sektörlerde ihracat miktarı yüzde 28'le varan düşüşler gösterirken, zeytinyağı sektörü bir önceki yıla göre yüzde 25 oranında artış göstermiştir. Dolayısı ile bu kutsal ürün zor koşullarda daha fazla performans gösteriyor. Krizlere alışıktır, soğuktan, yangından ve bombalardan korkmaz." şeklinde konuştu.

"ARTAN DİKİME PARELEL DEPOLAMA ALANLARI YAPILMALI"

Sektörün sorunlarına da değinen UZZK Başkanı Dr. Tan, AB'de 1 kilogram zeytine 1.32 Euro yardım verildiğini vurguladı. Türkiye'de bu yardım miktarının 11 kuruştan 21 kuruşa çıktığını kaydeden Tan, bu artışı anlamlı bulduklarını; fakat kendilerinin 1, 1,5 TL beklediklerini söyledi. Tan, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Önümüzdeki yılların zeytincilere ait olacağını belirtiyoruz. Fakat bu yatırımın altyapısının da hazırlanması gerekir. Dikimlerle birlikte zeytinyağı depolama alanları şimdiden planlanmalı. Uygun olmayan plastik kap ve sac tanklarda zeytinyağı kalitesini kaybeder. Kalkınma Ajansları bu konudaki projeleri desteklemelidir. Ayrıca, bölgeye kapsamlı bir analiz laboratuarı kurulmalı. Üretilen zeytinyağı iç pazardan ziyade ihracata yönelik olmalı. Üretici bilinçlendirilmeli. Nasıl budama yapacak, ağaçların araları ne kadar olacak, nasıl hasat yapacak? Üretici, tüm bu soruların cevabını bilecek. Bundan dolayı kurslardaki bu eğitimler çok önemlidir. Kırsalda işsizliğin önüne geçmesi bakımından zeytinciliğin sosyo-ekonomik özelliğe haiz olduğu unutulmamalı."

Türkiye'de son beş yılda yaklaşık 35-40 milyon zeytin fidanı dikildiğini açıklayan Tan, şu anda ülkede zeytin ağacı sayısının 150 milyona dayandığını bildirdi. Türkiye'nin zeytin envanterinin çok iyi bilinmesi gerektiğini hatırlatan Tan, bu rakamların AB'den alınacak hibelerde büyük katkıları olacağına işaret etti. Tan, ağaç sayısının 200 milyona yükseltilmesinin planlandığını anlattı. Ülkede ortalama zeytin ağacı başına verimin 15 kilo civarında olduğunu vurgulayan Tan, AB'de bu miktarın 30 kiloyu bulduğunu kaydetti. Tan, yeni fidanlarda üretim ortalamasının 40-50 kiloya çıkacağını aktardı.

"BİR DEKAR BUĞDAYDAN 80, ZEYTİNDEN 2 BİN LİRA KAZANILIR"

DAZB Başkanı Mehmet Güler de Adana'daki 3 milyon ağacın geçmişte kesilerek yerine tütün ekildiğini, şimdi tekrar bu yanlıştan dönüldüğünü söyledi. 5 dekarlık alanda 250 ağacı olan bir kişinin köyden şehre gelmeden rahatlıkla geçimini sağlayabileceğini dile getiren Güler, işsizliğin azaltılmasında zeytinciliği önemli bir faktör olarak gördüğünü ifade etti. Dünyada çoğalan zeytin ağacı ile birlikte tüketimin de arttığına değinen Güler, bir dekar buğdaydan 80 lira, mısırdan 200 lira kazanılmasına karşılık, zeytinde 2 bin lira gelir elde edilebileceğini aktardı. Güler, bu bölgenin bitkisi olmasına rağmen yerel çeşitlerin kaybolduğunu anlattı.

15 Şubat'a kadar sürecek kursta, eski ağaçlarda yüzde 60'a yakın verim sağlamayı hedeflediklerini belirten Güler, zeytini gündemde tutmaya çalıştıklarını sözlerine ekledi.
Alıntıdır