1 dönüm pepino’dan 40.000 ytl kazanç
"Evrensel tatlara merakı giderek artan Türkiye'de tropikal iklim meyveleri iç pazarda ilgi görmeye başladı.
Ne kavuna benziyor ne de kiviye. Görünümü kadar tadı da farklı. Adı pepino. Güney Amerika'dan gelen bir meyve. Üstelik tedavi edici özellikleri olduğu da söyleniyor. Pepino, uzak yollardan gelip damak tadımıza karışan tek ürün de değil. Pitaya, pecan, maruçya, kamkat, feijoa sellowiana, guava gibi birbirinden ilginç meyveler, semt pazarları ve market raflarında yerini almış durumda. Kiminin anayurdu Vietnam'a kiminin kökü ise Hindistan'a, Brezilya'ya uzanıyor. Türkiye'nin evrensel tatlara olan merakı giderek artarken bu egzotik ürünlerin iç pazarda gördüğü talep girişimci çiftçileri de harekete geçirmiş durumda. Akdeniz ikliminde yetişmeye uygun bu meyvelerin pek çoğu artık Anadolu topraklarında alternatif ürün olarak yetiştiriliyor. Üretim merkezi olarak Adana, Antalya, Hatay, Mersin, İzmir, Yalova, Bursa ve Adapazarı gibi kentler ön planda yer alıyor.
Egzotik meyveler, Karadeniz'in fındık ve çayına alternatif ürün olarak da yetiştiriliyor. Üretim miktarı hakkında şimdilik kesin bilgiler yok. Bunun temel nedeni, egzotik bitkilere gösterilen ilginin ağırlıklı olarak girişimci üreticilerle sınırlı olması. Egzotik bitkilerin üretiminin yaygınlaşmasıyla birlikte tarımın alt sektörlerinden birine dönüşmesi bekleniyor. Bunun için biçilen süre ise 3 ila 5 yıl.
İç tüketim giderek artıyor
Üreticilerin büyük kısmı egzotik bitki yetiştiriciliğine ya meraktan başlamış ya da tesadüfen. Elektrik-elektronik alanında çalışan Mutlu Kutlu, Güney Amerikalı pepino ile Antalya'da sürüngenleri ağırlayan bir hayvanat bahçesinde tanışmış. Tesis kurucusunun Peru'dan getirdiği bitki, tarımla toprakla uğraşmayı seven Kutlu'nun ilgisini çekince, aile şirketi Kutlu Tek'in de temelleri atılmış. Şimdi yaklaşık 10 farklı egzotik bitkinin fide ve meyve üretimini ve pazarlamasını yapıyorlar. Bu yıl yaklaşık 3 bin fide satışı gerçekleşmiş. İlginç olan şey, üretim için bir bahçelerinin bile olmaması. Her şey evlerinin 1 dönümden ibaret çatısında üretiliyor. "Fide üretimi için şimdilik daha büyük bir alana ihtiyacım yok. Öncelikle bitkileri çiftçilere tanıtmaya ve üretimin artmasını sağlamaya odaklandım" diyen Kutlu'nun asıl hedefi artan üretimi ihraç etmek. Ürünlerin önemli bir ihracat potansiyeline sahip olduğunu belirten Kutlu, özellikle egzotik ürünlere düşkünlüğüyle bilinen Ruslardan umutlu.
Sağlık kaynağı olarak görülen bitkilerin tüketiminin özellikle Avrupa'da hızla yaygınlaştığını belirten Kutlu, "Hızlı kent yaşamı insanların sağlıklı beslenmeye olan ilgisini artırıyor. İyileştirici özellikleri olan egzotik bitkilerin pazar fırsatını büyüten etken bu. Örneğin pepino, tadı çok güzel olan bir meyve değil. Ama kanser hücrelerinin oluşumunu önlediğini ortaya koyan araştırmalar sayesinde gelişmiş ülke pazarlarının gözdeleri arasında. Maruçya ise sakinleştirici ilaçlardan Pasiflora'nın hammaddesi. Sakinleştirici niteliği dışında afrodizyak özelliği de var. Tüm bunlar meyve talebini ve dolayısıyla üretimini artıran etkenler" diyor. Pepinonun Avrupalıdan gördüğü ilginin bir diğer nedenini de "Cam kenarında hırslı bir yarış" şeklinde özetleyen Kutlu, "Pepino sadece ticaret amaçlı üretilmiyor. İnsanlar kendi ihtiyaçlarını gidermek için saksıda yetiştiriyor. Ama Almanya'da şöyle bir takıntı baş gösterdi. İnsanlar 'En büyük pepino meyvesini ben üreteceğim' hırsına kapıldı. Tabii bu aslında bir tür oyun ama üretimi ve ilgiyi körüklediğini söyleyebiliriz" şeklinde konuşuyor.
Yetiştirmesi kolay, kârı büyük
Kutlu'nun iç pazara ilişkin tahminleri de oldukça olumlu. Üreticilerin egzotik bitkilere ilgisinin günden güne arttığını, en çok tercih edilen bitkilerin de pepino, maruçya ve pikan cevizi olduğunu anlatan Kutlu, "Bitkilerin çoğu 3 yıl sonra ürün verdiği için 3 ila 5 yıl içinde önemli bir egzotik bitki pazarına sahip olacağımızı söyleyebiliriz" diye konuşuyor.
Bodur bitkiler olduğu için çok fazla toprağa ihtiyaç olmadığını söyleyen Kutlu, bir dönüme rahatlıkla 70 fide ekilebileceğini belirtiyor. Tabii elde edilecek kazancın hiç de bodur kalmayacağının altını çiziyor. Örneğin 4 yaşındaki bir maruçya fidesinden 10 ila 15 kilo meyve almak mümkün. Kivi büyüklüğündeki meyveler ortalama 50 gram geliyor. Küçük çapına karşın fiyatıyle el yakan maruçyanın tanesi, Avrupa'da yaklaşık 2 eurodan satışa çıkıyor. Tek bir ağaç ise ortalama 400 euro kâr bırakıyor. Üçüncü aydan itibaren meyve vermeye başlayan pepino dışında egzotik bitkilerin pek çoğu 3 yıl sonra meyve vermeye başlıyor. Ve her geçen yıl verim yüzde 50 artış gösteriyor. Kutlu'nun açıklamalarına göre üretim maliyetleri de oldukça düşük: "Fidenin tanesi, 20 ila 30 YTL. Kalan masraf ise sulamadan ibaret. Budama bakım gerekmez. Çok gübre de istemiyor." Kutlu, deneme üretimi yapmak isteyenlere ekime 10 fide ile başlamalarını, üretimi sonraki yıl artırmalarını öneriyor.
Bir dönüm pepinodan 40 bin YTL kazanç
Pepino üretimine amatörce başlayanlardan bir diğeri de Hatay'dan emekli ilkokul müdürü Kadir Aslan. Amanos Dağları'nda Küllü Köyü'ndeki 1 dönümlük bahçesinde yaklaşık 4 yıldır pepino üretiyor. Tam 12 ay boyunca meyve alabildiği pepinoyu diğer çiftçilere tanıtmaya çalışıyor. Hatta kısa bir süre önce bir kampanya başlatmış. "Her eve bir pepino" kampanyasıyla fideleri 5 YTL'den satışa sunmuş. Amacı hem bu sağlıklı ürünün tüketimini artırmak hem de pazarı büyütmek. "Ürün az olursa, pazar küçük kalıyor.
Oysa Türkiye ikliminde pepino için büyük fırsat var. İhracata da çok uygun bir bitki" diyen Aslan, tek bir pepino ağacından yılda 120 YTL kazanıyor. Bir dönümün kârı ise 40 bin YTL'ye çıkıyor. Aslan'ın verdiği tarife göre 200 gram ağırlığındaki pepinolar pazarda turşu, salata ve reçel malzemesi olarak yer buluyor. Olgun ve 1 kiloya ulaşanlarsa hem meyve olarak tüketilebiliyor hem de pasta ve krema yapımı için gayet uygun. Meyvenin yeterince büyüyebilmesi için üreticilere bazı önerilerde de bulunan Aslan, "Bir dalda ortalama 2 meyve olmalı ki, büyüyebilsin. Diğerlerini turşuluk olarak ayırın" diyor. Aslan, pepino bahçesini feiko adlı bir diğer egzotik ürünle büyütme planı kuruyor.
Pepino
Anavatanı Peru. Kavun, muz ve ananası andıran bir tadı var. Meyve ağırlığı 1300 grama kadar çıkıyor. 400-500 gr ağırlığındaki bir meyvesi 3 YTL'ye satılıyor. Kanser hücrelerinin oluşumunu önlediği savunulan pepino, C vitamini deposu olarak da tanımlanıyor. Kolesterolü düşürücü etkisi var. 1 kilosunda 57 gram suda eriyebilir şeker, 1 gram protein, 480 mg C vitamini bulunuyor.
Maruçya (maracuja)
Anavatanı Brezilya. Ama Akdeniz Bölgesi'nde de çok kolay yetişiyor. Tadı ve aroması benzersiz. Cinsel isteği artırıyor. Ayrıca sakinleştirici etkisi de var. Almanya'da kilosu 10 euroya satılıyor.
Pitaya (dragon fruit)
Anavatanı Avustralya. Malezya, Tayvan ve Vietnam'da büyük miktarlarda ticari üretimi yapılıyor. Amerika ve Avrupa ülkelerinde ise sera ortamında üretim çalışmaları var. Meyve ağırlığı 200 gr ile 900 gr arasında değişiyor. Meyvenin tane fiyatı ise 12 dolar.
Pikan cevizi (pecan)
Diğer adı carya illinoensis. Akdeniz Bölgesi'nde çok kolay yetiştirilebilen bir ceviz türü. Dış kabuğu ince ve iç yemiş oranı yüzde 85'e ulaşan pecan üretimi cazip bir bitki. Yerli cevizin kilosu 4 YTL iken, pecanın kilosu 15 YTL'den satılıyor.
