İbrahim 27 forumda anlamlı bir konuya değinmiş. Tebrikler ve teşekkürler.Evet!..Nizipli olup da lakapsız kalan azdan da az kimse yok gibidir. Bunun (yani, lakaplanmanın) üç bariz nedeni vardır:
Birincisi, yerleşim birimindeki insan (bay ve bayan) adlarının çok kullanılır olmasındandır. Ahmet, Mehmet, Ali, Hasan, Hüseyin, Ömer, Osman, Fatma, Ayşe, Zeynep,Elif, Hatice gibi isimlerin çok kullanıldığından…
İkincisi, soyadı kanunu çıkmazdan önceki kişi tarifinin atasının sosyal ya da mesleki konumundan ve de baba adının mutlak anılmasından (Mustafa ibni Abdullah, gibi)…
Üçüncüsü ise, kişinin bireysel meziyetlerinden, başarılarından, ustalıklarından, hata ya da sakarlık veya ahmaklık gibi, saflık ya da uyanıklık gibi veya hizmet, beceriklilik, fedakarlık, iş bitirme gibi çabalarından ötürü; Uyuz mamet, Cingöz Ali, Mıhım Tahir, Azeme haddüç, Zılgıtçı Emmun, Hancı Hösün, Abdal Hanifi, Haçanoz Halil vs vs türü lakaplar oluşur. Ve kişi artık ölünceye kadar bu adla anılır… Ki çocuklarına ve torunlarına dahi bu lakapları ‘istese de istemese de’ miras olarak bırakır. Bir de etnik lakaplar vardır ki (hakaret ve aşağılama içermesiz) o da Nizip’te çok kullanılır; Arnavut Hakkı (Yumurtacı Hakkı diye de bilinir), Avşar Ali, Gavur Murat (Tatlıcı Murat diye de bilinir), Arap Yahye, Kürt Hasan, Muhacır Eşref vs vs gibi, uzar da uzar Niziplilerin saymakla bitmeyecek türden lakapları…
Ben, af buyurursanız babam, rahmetli Pamuk mamet’in lakabına değinmek istiyorum. Yani, O’na neden Pamuk Mamet (Mamet Emin Efendilerden Mehmet CENGİZ) denilmiş?.. Bu lakabı babam atasından almamış. Kendisine layık görülmüştür, arkadaşlarınca… 1912 doğumlu olan babam, Osmanlıca olan ilk mektebte okurken okul mümessilidir. O günkü koşullarda okul idaresinin kestiği cezayı mümessiller uygularlarmış. Ceza genellikle falaka türü… Üç değnek, otuz değnek… Neyse babam cezayı uygularken şiddet kullanmaz, acıtacak türden vurmaz, ama vuruyormuş gibi yaparmış. Düşünün, üç, dört bin nüfuslu Nizip’te kaç yüz erkeğin adı Mehmet?.. Babam da bu yüzlercesinden biri. Kendisinin olmadığı gruplarda, meclislerde kendisinden bahsedilirken ‘’hangi mamet?’’ denilince; ‘’Yahu, bize falaka cezasını pamuk gibi uygulayan mamet’’ dene dene babamın lakabı Pamuk Mamet olmuş… Şu gün için dahi bizleri tarif ederlerken pamuk mamedin oğlu, kızı derler…
Laf lakaptan açılıp Pamuk Mamet’ ten devam edince şunları söylemek lüzumunu hissettiğimi de bilmenizde fayda görüyorum. Pamuk Mamet (Mehmet Cengiz) Nizip’in ilk tüccarıdır. Vergi Numarası GA 10 dur.. Nizip sabununu Nizip dışına çıkaran, Güneydoğu ve Doğu Anadolu’ya tanıtan ilk insandır… Ortağı ZerdeGümlü Mamed ile birlikte Nizip’in fıstık ve üzüm borsasını açan ilk tüccardır. O gün için Pamuk Mamed ya da Zerdegümlü Mamed üzüme yada fıstığa fiyat vermemişlerse kimse mal almaya cesaret edemezdi. Mekanı cennet olsun ki, ölünceye kadar boğazından bir lokma haram geçmediği gibi bir kelimelik yalanına da hiçbir Nizipli şahit olmamıştır…
Dilerim tüm Nizip Com’lular örnek lakaplara mahzar olurlar.
15. 06. 2007
