Yazdırılabilir Görünüm
Yazar : Ramazan TARHAN
Kapak Tasarım : Kenan DAĞLAR
Tashih : Mehmet ESKİN
Grafik Tasarım:Burak ALTUNBAŞ
Baskı : Odaklı Yayıncılık Tanıtım Tic. Ltd. Şti. Tel:0216 527 32 62
www.odakliyayincilik.com
Basım Yılı:2011
Basım Yeri:İstanbul
Kitap Temini : Piri Reis Harita ve CBS Çalışanları Yardımlaşma Derneği
Adres: Zeyrek Mahallesi Sırımcılar Sk. No:15/3 Fatih / İSTANBUL
İrtibat İçin Tel : 0507 971 67 50 www.pirireisharita.org
istek için: tarhan@ugurharita.com
İ Ç İ N D E K İ L E R
1.RAYLI TAŞIMA SİSTEMLERİNE GENEL BİR BAKIŞ 12
1.1.Tanım 13
1.2.Raylı Sistemlerin Genel Özellikleri 13
1.3.Raylı Sistemlerde Üstyapı 14
1.3.1.Demiryolu Rayları 14
1.3.2.Demiryolu Traversleri 15
1.3.3. Balast 16
1.4.Raylı Sistemlerde Belirlenen Ölçüm Standartları 17
1.4.1.Güzergah Standartları 17
1.4.2.Kurp ve Dever Standartları 17
1.4.3.Ekartman Standartları 18
1.5. Raylı Sistemlerde Belirlenen Geometrik Standartlar 19
1.5.1.Tramvay Hatları İçin Tercih Edilen Geometrik Kriterler 19
1.5.2.Hafif Metro Hatları İçin Tercih Edilen Geometrik Kriterler 21
2.İŞLETME HALİNDEKİ DEMİRYOLU HATLARINDA YAPILAN HAT
BAKIM HARİTA ÇALIŞMALARI 23
2.1.Balastlı Demiryollarında Yapılan Harita Çalışmaları 24
2.1.1.Balastlı Yollarda Harita Çalışmaları İçin Kullanılan Bazı Tanımlar 26
2.1.1.1.Nivelman Taşı 26
2.1.1.2.Kilometre Çivisi 27
2.1.1.3.Nivelman Rayı 28
2.1.1.4.Ölçüm Pilyeleri 28
2.1.1.5.Kontraylar 29
2.1.2.Balastlı Demiryollarında Yapılan Kot Ölçümleri 30
2.1.2.1.Standart Kot Farkı Metodu İle Yapılan Kot Ölçümleri 31
2.1.2.2. Boy Kesit Metodu İle Yapılan Serbest Kot Ölçümleri 34
2.1.2.3. Kot Ölçümlerinde Kullanılan Nivoların Kıyaslandırılması 35
2.1.2.4. Demiryolu Hatlarındaki Yolların Kodlandırılması 37
2.1.3.Balastlı Yollarda Yapılan Koordinat Ölçümleri 38
2.1.3.1.Balastlı Yollarda Kullanılan Ray Tipleri ve Ölçüm Şekilleri 39
2.1.3.2.Dresaj Oluşan Bölgelerdeki Koordinat Ölçümlerinin Değerlendirilmesi 41
2.1.3.2.1.Koordinat Ölçümlerine Göre Fleş Diyagramının Değerlendirilmesi 41
2.1.3.2.2.Fleş İpi Kullanılarak Elde Edilen Verilerin Değerlendirilmesi 43
2.1.3.2.3.Fleş Eğrileri Kullanılarak Ray Bükme 46
2.1.3.3.Ray Tiplerine Uygun Olarak Üretilmiş Yardımcı Ölçüm Aletleri 48
2.1.3.3.1.Gabari ve Dever Ölçüm Aleti İle Yapılan Ölçümler 49
2.1.3.3.2..Ray Prizması Tutucuları İle Yapılan Ölçümler 52
2.1.4.Balastlı Yollarda Yapılan Buraj Çalışmaları 53
2.1.4.1.Manuel Buraj Çalışmalarında Yapılan Kot Düzeltmeleri 54
2.1.4.2.Buraj Makinesi Kullanılarak Yapılan Kot Düzeltmeleri 58
2.1.4.2.1.Buraj Makinesinin Düzlemsel Kot Ayarlarının Yapılması 60
2.1.4.2.2.Ray Nivosunu Kullanarak Yapılan Kot Düzeltmeleri 61
2.1.4.2.3.Sabit Noktalar Kullanılarak Yapılan Kot Düzeltmeleri 65
2.1.4.2.4.Gizli Boşluk Ölçüm Cihazı Kullanılarak Yapılan Kot Düzeltmeleri 67
2.1.4.2.5.Balast Takviyesi İşlemlerinde Yapılan Kot Düzeltmeleri 69
2.1.4.2.6.Ray Taşlaması Öncesi Yapılan Kot Düzeltmeleri 71
2.2.Balastsız Demiryollarında Yapılan Harita Çalışmaları 72
2.2.1.Tramvay Hatlarında Yapılan Harita Çalışmaları 73
2.2.2.1.Tramvay Hatlarının Genel Yapısı ve Ölçüm Şekilleri 75
2.2.2.2.Şenaj Noktalardan Terazi ile Kot Taşıma 80
2.2.2.3.Nivo İle Adım Adım Yerinde Kot Verme 85
2.2.2.Derin Metro Hatlarında Yapılan Harita Çalışmaları 86
2.3.Raylı Sistemlerde Deformasyon Ölçümleri 89
2.3.1.Deformasyonların Tespiti 89
2.3.1.1.Deformasyonların Araç Makinistleri Tarafından Rapor Edilmesi 89
2.3.1.2.Deformasyonların Yol Nöbetçisi Tarafından Rapor Edilmesi 90
2.3.1.3.Deformasyonların Haftalık Teknik Kontroller Neticesinde Belirlenmesi 90
2.3.1.4.Deformasyonların Makine Marifeti İle Tespit Edilmesi 90
2.3.2.Deformasyon Ölçüm Noktaları(Poligonlar) 93
2.3.2.1.Hafif Metro,LRTS (Light Rail Train System) Hattındaki Poligonlar 94
2.3.2.2.Metro Hattındaki Poligonlar 95
2.3.2.3.Tramvay Hatlarındaki Poligonlar 97
2.4.Deformasyon Ölçümlerinin Analizi 100
2.4.1.Proje Değerlerinden Sapma 100
2.4.2.Dever Deformasyonları 101
2.4.3.Ekartman Deformasyonları 101
2.4.4.Yatay/Yanal Deformasyonlar 102
2.4.4.1.Ray aşınmalarından Kaynaklanan Yatay Deformasyonlar 102
2.4.4.2.Zemin Yapısından Kaynaklanan Yatay Deformasyonlar 103
2.4.5.Düşey Deformasyonlar 105
2.4.5.1.Ray Aşınmalarından Kaynaklanan Düşey Deformasyonlar 105
2.4.5.2.Zemin Yapısından Kaynaklanan Düşey Deformasyonlar 107
2.4.6.Deformasyonların Giderilmesi için Yapılan Çalışmalar 109
2.4.7.Deformasyon Ölçmelerinde Kullanılan Teçhizatlar 111
2.4.7.1.Reflektör Tutucuları 111
2.4.7.2. Mini Jalonlar 114
2.4.7.3.Uydu Destekli (GPS) Ray Geometrisi Ölçüm Cihazı 116
2.4.7.4. Ray-Tekerlek Profil Ölçüm Cihazı 117
2.4.8.Deformasyon Bilançoları 118
2.5.Demiryolu Makaslarının Zemine Tatbiki 120
2.5.1.Demiryolu Makaslarının Tanımı 121
2.5.2.Demiryollarında Kullanılan Makas Çeşitleri 122
2.5.2.1.Basit makaslar 122
2.5.2.2.Birleşik, Çift Makaslar (Muzaaf 123
2.5.2.3.Simetrik Makaslar 124
2.5.2.4.Çapraz Makaslar 126
2.5.2.5.İngiliz Makasları 127
2.5.2.6.Kruazmanlı Basit Çapraz Makas 129
2.5.2.7.İç İçe Makaslar (Hüzme Makas) 129
2.5.3.Makasların projelerde kullanılan sembolleri 131
2.5.4.Demiryollarında Kullanılan Makasların Uygulama Konumları 132
2.5.4.1.Yolların Paralellik Konumu 133
2.5.4.1.1.Yakın Paralellik Durumu 133
2.5.4.1.2.Uzak Paralellik Durumu 134
2.5.4.2.Yatay ve Düşey Geometri Konumu 136
2.5.4.2.1.Eğim Konumu 136
2.5.4.2.2.Kot Farkı Konumu 136
2.5.4.2.3.Viyadük ve Köprü Üstleri Konumu 137
2.5.4.2.4.Makasların İstasyonlara Yakın Olma Konumu 137
2.5.4.2.5.Hemzemin Kavşak Geçişleri Konumu 138
2.5.5.Makasların Zemine Tatbik Aşamaları 138
2.5.5.1.Makas Konulacak Yerin Ölçümü 138
2.5.5.1.1.Harita Ölçümleri 138
2.5.5.1.2.Sismik Ölçümler(Jeo Radar) 139
2.5.5.2.Makas Yerinin Projelendirilmesi 140
2.5.5.3.Ray Kesme Noktalarının Aplikasyonu 141
2.5.5.4.Makasın Taşınması ve Projeye Uygun Yerleştirilmesi 143
2.5.5.5.Makas Konum Kontrolleri ve İşin Tamamlanması 145
2.5.5.5.1.Makine ile Makas Burajı ve Dresajının Yapılması 145
2.5.5.5.2.Elle Burajı ile Makasın Burajı ve Dresajın Yapılması 146
2.5.6.Makas Ölçüleri 147
2.6.Raylı Taşıma Sistemlerinde Ağ Haritalarının Oluşturulması 148
2.6.1.Ağ Haritalarının Tanımı 148
2.6.2.Ağ Haritalarının Tarihçesi 149
2.6.3.Ağ Haritaları Oluşturulurken Dikkat Edilen Hususlar 152
2.6.3.1.Şehrin Topografik Yapısının Ağ Haritalarına Yansıtılması 153
2.6.3.2.Belirgin Sembollerin Kullanılması 154
2.6.3.3.Renklerin Kullanımı 155
2.6.4.Ağ Haritalarının Önemi 156
2.6.4.1.İşletmeci Kurumlar Açısından Ağ Haritalarının Önemi 156
2.6.4.2.Yolcu Kitleleri Açısından Ağ Haritalarının Önemi 159
3.RAYLI SİSTEMLER HAT YAPIM VE BAKIM KRİTERLERİ 160
3.1.Tramvay ve Hafif Metro İmalat ve Bakım Kriterleri 160
3.1.1.Ray ve Makas Kriterleri 160
3.1.2.Bakım Kriterleri 162
3.1.2.1.Tramvay ve Hafif Metro Bakım Tolerans Değerleri 163
3.1.2.2.Hat Bakım ve Yapım Tolerans Değerleri 166
3.1.3.Dinamik Gabari Kriterleri 167
3.1.3.1.Yapı Gabarisi (TCRP Report 57) 167
3.1.3.2.Dreyman 169
3.1.3.3.Düşey Kurplar 169
3.1.3.4.Birleştirme Eğrileri 170
3.1.3.5.Makas 170
3.1.3.6.Travers 170
3.1.3.7.Hat 171
3.2.Railway Group Standart Kriterleri 171
3.2.1.Yol İmalatları 171
3.2.2.Dever Tasarımı Sınır Değerleri 172
3.2.3.Demiryolu Sisteminin Performans Özellikleri 173
3.2.4.Ray Uzunlukları ve Genleşme Boşlukları 174
3.2.5.Ray Açıklığı Bakım Limitleri 175
3.2.6.Yol Kategorileri 177
3.2.7.Hız Katsayısı Değerleri 178
4.RAYLI SİSTEMLERE UYGUN HARİTA İŞLERİ ÖRNEK TEKNİK
ŞARNAMELERİ 179
4.1.Raylı Sistemler Kriterlerine Uygun Koordinat Ölçümleri Yapabilen Ölçüm
Cihazı (Totalstation) Teknik Özellikler 179
4.2.Raylı Sistemler Kriterlerine Uygun Kot Ölçümleri Yapabilen Sayısal Nivo
Ölçüm Cihazı (Levels) Teknik Özellikleri 180
4.3.GPS (Uydu Destekli Ölçüm Cihazı) Teknik Özellikleri 180
4.4.Hat Güzergahına Poligon Tesisi Teknik Şartnamesi 182
4.5.Raylı Sistemler Proje ve Bakım Çalışmalarına Uygun Yazılım Programları
Teknik Şartnamesi 184
5.TABLOLAR VE TEORİK FORMÜLLER. 185
5.1.Ray Genleşme ve Büzülme Isı Değerleri Tablosu 185
5.2.İvme ve Merkezkaç Kuvveti 187
5.3.Yatay Kurp Parabolleri 187
5.4.Güzergah Teorik Dever Formülü 187
5.4.1.Demiryolu Teorik Dever Formülü 187
5.4.2.Yatay Kurp Normal Dever Formülü 188
5.4.3.Dever Rampası 188
5.4.4.Dever Rampası Uzatma 189
5.5.Geçiş Eğrileri 189
5.5.1.Geçiş Eğrisi Hesaplama 189
5.6.Makaslarda Limit (Serbest Geçiş Mesafesi) Formülleri 190
6.KAYNAKLAR 191
Kitap Tanıtımı Plaket Töreni : 21.04.2011 İstanbul Eresin Hotel
Plaket Takdimi:Bayındırlık Bakan Müsteşarı sn.Ş.Önder KIRAÇ
Geceye iştirak eden tüm arkadaşlarımıa teşekkür ediyorum..
böyle bir çalışma için tebrik eder çalışmalarının devamını dilerim.selamlar
Ramazan geldim geceye ama kapıda otoparkçıyla birbirimize girdik, adam park için benden 10 TL istedi bende ne parası kardeşim, toplantıya geldim dedim, oda bana küfür edince, bende indim aşağıya girdik birbirimize, bu tür buluşma ve toplantılar için otoparklara talimat verilmeli, gelen misafirden oto park parası alınması biraz ayıp oluyor.Alıntı:
Ramazan Tarhan Nickli Üyeden Alıntı
Bu arada kitap hayırlı olsun, bana bir tane yollarsan sevinirim.
