Aile hekimliği duyuruları

Aile Hekimliği Türkiye Modeli*

Sağlık hakkının korunması, bireysel sağlıktan toplum sağlığına uzanan zorlu bir süreç gerektirir. Genel tıp hekimliği, başta Avrupa ülkelerinde olmak üzere birçok dünya ülkesinde başarıyla uygulanmakta, birinci basamağın önemi ve maliyete etkisi giderek daha iyi anlaşılmakta, yapılan reformlarla daha da yaygınlaştırılmaktadır.

Dünyada yaygınlaşan anlayışa göre temel sağlık hizmetleri tanımına birinci basamaktaki tanı ve tedavi hizmetleri ile rehabilitasyon hizmetleri de dahil edilmektedir. Temel sağlık hizmetleri konseptinin yeni modelinde aile hekimleri ana görevi üstlenmektedir.

“Sağlıkta Dönüşüm Programı” çerçevesinde yeni bir bakış açısıyla, şimdiye kadar çözülmemiş sorunlara çözüm bulma amacını gerçekleştirmede en önemli adımlardan birisi olan Aile Hekimliği Uygulaması nihayet hayata geçiriliyor. Aile hekimliği ile ilgili olarak ülkemiz insanlarının emekleriyle ortaya koyduğu değerleri dikkate alan bir anlayışla yola çıktık.

Aile Hekimliği Türkiye Modelini, geçmişte yapılan bütün çalışmaları değerlendirerek, sağlıkta önemli mesafeler kat etmiş veya bu yolda ilerleyen çeşitli gelişmiş ve gelişmekte olan ülke örneklerini yerinde inceleyerek, ülkemizin koşullarını da göz önünde bulunduran bir anlayışla hazırladık.

Geçmişi reddederek değil, geçmişi değerlendirerek yeni bir uygulama inşa etmeye çalışıyoruz. Bu amaçla çıktığımız yolda, artık Dünya ülkelerinde genel kabul görmüş aile hekimliği uygulamasının her aşamasında, uygulamanın yapılıp yapılmamasını tartışmak yerine, nasıl yapılması gerektiği konusunda ortak değerimiz olan sağlığa katkıda bulunan ve bulunması muhtemel herkesi yanımıza çağırıyoruz.

Aile hekimliği uygulaması ile ilgili tüm çalışmalar, Sağlık Bakanlığı ilgili birimlerinin, konularında uzman hekim ve öğretim üyelerinin, uzmanlık derneğinin, birinci basamakta çalışan hekimlerin geniş katılımlarıyla hazırlandı. Çalışmaya katkıda bulunan herkese, bugüne kadar ülkemizde sağlığın ve sağlık sistemlerinin gelişmesine emeği geçen bütün hükümetlerimize, gönüllü kuruluşlarımıza, ülkemize destek veren uluslararası kuruluşlara, ilgili özel ve tüzel kişilere bu vesile ile teşekkürü borç biliyorum.

Tüm milletimizi içine alan sağlıklı yaşamanın ön plana çıktığı aile hekimliği uygulamasının sağlayacağı faydalar ile hep beraber daha iyiye gideceğimiz inanç ve umuduyla hepinize saygılar sunuyorum.

PROF. DR. RECEP AKDAĞ
T.C. SAĞLIK BAKANI

Aile Hekimliği”Veysi PAMUKOĞLU: Sayın Bakanım ‘Aile Hekimliği Pilot Uygulaması’na neden ihtiyaç duyulduğunu anlatabilir misiniz?
SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: Biliyorsunuz iktidara gelişimizle beraber Sağlıkta Dönüşüm Programını uygulamaya başladık. Bu program ile ülkemizde sağlık hizmetlerinin sunumunu yeniden gözden geçiriyor ve daha etkin ve kaliteli bir sağlık hizmetini bütün vatandaşlarımıza hakkaniyetle sunmayı hedefliyoruz.

Sağlıkta dönüşüm programımızın önemli unsurlarından birisi de aile hekimliği uygulaması ile birlikte getirdiğimiz birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ve yeniden organize edilmesiydi. Bilindiği gibi dünyadaki gelişmiş ülkelerin pek çoğunda aile hekimliği uygulanıyor.

Biz de vatandaşlarımıza, kolayca ulaşabilecekleri, sağlıkları işle ilgili her türlü konuyu danışabilecekleri, sağlıkları açısından sahipsiz kalmayacakları ülkemize özgün bir aile hekimliği modelini, dünyadaki tüm örnekleri irdeleyerek oluşturduk ve uygulamaya geçirdik.

Veysi PAMUKOĞLU: Aile hekimliği uygulamasının temelinde siyasi gerekçelerin ağırlık kazandığını
düşünenlere neler söylemek istersiniz?

SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: Siyasi gerekçeden maksadın ne olduğunu bilmiyorum. Sağlık politikası halkımızın sağlık düzeyinin daha iyi bir düzeye getirilmesi için yapılır ve bu bir siyasettir. Dünya Sağlık Örgütünün önerisi başarısı kanıtlanmış sağlık politikalarının her ülkenin kendi şartlarına göre uyarlamasıdır. Dolayısı ile biz dünyada başarılı örnekleri, ülkemizin geçmiş birikimini ve içinde bulunduğumuz gerçeklerimizi dikkate alarak bir politika geliştiriyoruz.

Eğer bu tür bir niteleme ile ülke gerçekleri dışında bir siyaset kast ediliyorsa bu tür bir ifadeyi her şeyden önce samimiyetsiz bulduğumu ifade etmek isterim. Bunu iddia edenlerin çağdaş dünyadan, sağlık sistemlerinden haberi yok demektir. Bizden önceki Sağlık Bakanları da aile hekimliği modellerinden bahsettiler. Ana muhalefet partisinin programında da vardı. Ama geldiğimiz noktada, özellikle pilot uygulamanın varlığıyla da söylüyorum, iyi kurgulanmış bir aile hekimliği modelini uygulamaya geçirmiş olmanın mutluluğunu yaşıyorum.

Veysi PAMUKOĞLU: Aile hekimliği uygulamasının beklenen faydalarından hekimlerimize kısaca bahsedebilir misiniz? Özellikle koruyucu hekimlik uygulamalarında nasıl bir farklılık olacaktır?
SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: Mevcut uygulamada sağlık ocağına yüklenmiş çok sayıda görev olduğunu, ancak pratikte bu görevlerin pek çoğunun mevcut iş yükü nedeniyle uygulanamadığını ya da hekim dışı sağlık personeline tamamıyla devredildiğini görüyoruz. Kolektif sorumluluk bir noktada sorumsuzluğu doğurmuş. Birinci basamaktaki hekimler bir kimlik arayışına girmişler.

Vatandaş sağlık sorunlarının çözümü için nereye başvuracağını bilememiş. Hastaneler aşırı derecede yoğun bir şekilde hizmet vermeye çalışıyor. Bu da zaman, güç ve kaynak israfına yol açıyor. Aile hekimliği bu noktada bütün bu sorunlara çözüm vaat ediyor. Bunu pilot uygulamalarımızın sürdüğü illerde yaptığımız saha incelemelerimizde de net bir şekilde görüyoruz zaten.

Koruyucu hekimlik uygulamaları da hekimin sorumluluğu netleşiyor. Daha önce beklenen gebe ve çocuk sayılarından hareketle hedef nüfus belirlerken şimdi net olarak bu sayıları biliyor olacağız.

Daha önce bize başvurmayan vatandaşa erişemezken şimdi böyle bir problem kalmıyor, gerekirse evine gidip aşısını yapabileceğiz. Kronik hastalıkların erken tanı ve takibinde sağlayabileceğimiz avantajla vatandaşlarımızın yaşam süre ve kalitelerini artırabileceğiz.

Ayrıca Aile Hekimliği uygulaması ile birinci basamak hekimlerimiz ve diğer sağlık emekçilerimiz için mesleklerinden haz aldıkları, pratisyen hekimlerimizin gelirlerinin önemli oranda uzman hekimlerle kıyaslanabilir olduğu bir alan olarak cazibesini artıracaktır. Böylece birinci basamak sağlık hizmetleri her geçen gün hem hastaların hem de sağlık çalışanların teveccüh ettiği sağlık sistemimizin önemli bir unsuru haline gelmiş olacaktır.

Veysi PAMUKOĞLU: Pilot uygulama süreci ne kadar devam edecek veya ne zaman bitecek?

SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: Daha önce de ifade ettiğim gibi aile hekimliği ülkemize özgün bir model olarak oluşturuldu. Ancak teoride ne kadar başarılı olursa olsun sahada da uygulamayı görmek, ortaya çıkan ve çıkabilecek yeni sorunların çözümüne yönelik gerekli tedbirleri almak zorunluluğu vardı.

Farklı şartlara sahip, farklı büyüklüklerdeki illerimizde pilot uygulamayı başlatarak sonuçları görmek istedik. 2007 yılında da uygulamayı daha yaygınlaştırarak devam edeceğiz. Sahadan gelen geri bildirimlerle alt mevzuatımızda değişiklikler yaparak yolumuzda ilerliyoruz.

Veysi PAMUKOĞLU: Pilot uygulama sürecinde sağlanacak finans konusunda neler söyleyebilirsiniz?

SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: Bu konuda bir dezenformasyon özenle sürdürülüyor. Net bir şekilde aile hekimliği uygulamasının kamu maliyesince finanse edildiğini ifade etmek istiyorum. Bu uygulama ile birlikte hekimlerimize hak ettikleri ücretleri ödemeye başladık. Bu durumda uygulamanın kamuya ek bir mali yük getirdiği sanıldı. Oysa biz hesaplarımızı iyi yapıyoruz.

Sağlık çalışanlarımız müsterih olsunlar. Ücretlerinde zaman içerisinde imkânlar çerçevesinde artış olabilir ancak bir azalma söz konusu olmayacaktır. Az önce ifade ettiğim gibi aile hekimliği uygulaması kamu maliyesinin giderlerini artırmamakta, hatta bir miktar azaltmaktadır.

Veysi PAMUKOĞLU: Aile hekimliği uygulamasında aday illeri seçerken hangi kriterler dikkate alınıyor?

SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: Aday illeri seçerken pek çok kriteri göz önüne alıyoruz. Ama en önemli kriter hekim sayısı. Maalesef nüfusa oranla hekim sayısı konusunda Avrupa’da en kötü iki ülkeden biriyiz. Bu ister istemez iş yüküne ve hizmet kalitesine olumsuz olarak yansıyor. Aile hekimliğinde ortalama 3500 kişiye bir hekim veriyoruz.

Ayrıca aile hekimlerinin görev alanları dışında kalan çevre ve toplum sağlığı hizmetlerini yürütmek, aile hekimliği birimlerini denetlemek üzere toplum sağlığı merkezleri oluşturuyoruz. Buralar için de hekime ihtiyacımız var. Yine aile hekimliğine geçiş sürecinde iki aşamalı eğitim yapıyoruz. Bunun için de süre gerekiyor.

Veysi PAMUKOĞLU: Aile hekimliği uygulamasında kullanılan “Aile Hekimliği Bilgi Sistemi” (AHBS) ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?

SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: “Aile Hekimliği Bilgi Sistemi” (AHBS) kaynak kodlarını alarak yazdırdığımız ve ücretsiz olarak tüm hekimlerimize dağıttığımız bir program. AHBS’nin üçüncü versiyonu sahada kullanılmaya başladı. Bu üç versiyon dışında 30’un üzerinde düzeltme sürümleri hekimlerimize dağıtıldı. Halen de geliştirilmeye devam ediyor.

AHBS bir doktor ofisi yazılımı değil, kurmaya çalıştığımız Sağlık Bilgi Sisteminin bir prototipi. Dolayısı ile bu programla birlikte standardizasyonlar, kodlamalar, merkez veri tabanının tasarlanması gibi birçok husus da birlikte yürütülüyor. Bu yüzden doğal olarak sıkıntılar da yaşanıyor.

Zaman içerisinde bu sıkıntıların en aza indirileceğini düşünüyorum. Ayrıca yakın zamanda Bakanlık olarak sahadan toplamak istediğimiz verileri de açıklayarak diğer programcılarında bu konuda program üretebilmelerinin önünü açacağız. İsteyenler verileri bizim istediğimiz formatta göndermek kaydıyla alternatif programları da kullanabilecekler.

AHBS’nin en büyük avantajı veriyi en uç noktadan, hizmet verilen yerden topluyor olması. Hâlihazırda sahadan toplanan verilerin önemli bir kısmı sağlık müdürlüklerinde toplanarak dijital ortama aktarılıyor. Bu da hem gereksiz iş ve güç kaybına hem de potansiyel hatalara yol açıyor. Ancak AHBS aracılığı ile veriyi toplamanın da bir süreç olduğu unutulmamalı. Bir süre daha verilerimizi yazılı olarak toplamaya da devam edeceğiz. Ancak bu süreyi ne kadar kısaltabilirsek kendimizi o derecede başarılı sayacağız.

Veysi PAMUKOĞLU: Sayın Bakanım verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim.

SAĞLIK BAKANI PROF. DR. RECEP AKDAĞ: Rica ederim Veysi Bey