Camilerimiz

Nizip ve Niziplilerin Eserleri*

“Nizip camiler, minareler ve okullar ile ayrı bir güzellik membaıdır. Bu kıymetli eserler, Hayırsever Cemiyeti ile bazı servet sahiplerinin önemli miktarda maddi bağışlarından ileri gelmiştir.

1923 senelerinde Hacı Mehmet Efendi’nin teşebbüsleri ile meydana gelen Nizip Hayırsever Cemiyeti, bir müddet çalışmalar kaydetmiş, fakat bu çalışmalara daha fazla devam edilememiştir.

Son birkaç sene evvel tekrar faaliyete geçen Hayırsever Cemiyetimiz, hızla gelişmiş, elde edilen maddi yardımlarla evvelce yaptırılmış eserlerin, sonraları eksikleri görülerek, bunlara bazı ilaveler yapılmıştır.

On binleri aşan yardımlarla, birçok eserlere sahip olmaya layık kılınmış eserlerden bazıları şunlardır:

Şıhlar Mahallesi Camii

Bu isim mahallenin adına izafen verilmiştir. Şıhlar Camii mahalle büyüklerinin teşebbüsü ve aynı zamanda Şıh Davutlar Ailesi’nin çalışması ile meydana gelmiştir. 1292 yılında inşa edilmiş olup içerisi 350 kişi almaktadır.

Mulla Ahmet Camii

Mulla Ahmet oğlu Hacı Ahmet’in maddi ve manevi teşebbüsleri ile ve mahalle halkının da maddi bağış ve çalışmalarından, 1307 senelerinde yaptırılmıştır. Bu camii tek minareli olup içerisi 300 kişi almaktadır.

Zeytinlik Camii

1959–1960 senelerinde hayırsever bir vatandaş tarafından yaptırılmıştır. İsminin açıklanmasını istemediği için bulunduğu mahallenin ismine izafeten Zeytinlik Camii adını almıştır.

Hamam Camii

Hamam Camii, 1925 senesine kadar Helvacı Hoca’nın nezdinde camii ve arabî harflerle eğitim veren okul olarak kullanılmıştır. Vakıflar Dairesi’ne ait olan bu bina, 1925 senesinden sonra belediyemize 150 liraya satılmıştır. Belediyemizde 1958 senesine kadar odun ambarı olarak kullanılmıştır.

1959 senesinde Hacı İbrahim Zade Asaf Oğuz Bey ve Hayırsever Cemiyeti tarafından belediyemizden tekrar 150 liraya satın alınarak tamir ettirilmiş, minaresi yaptırılmış ve Müslüman halkımızın hizmetine tekrar camii olarak açılmıştır.

Bu bina okul ve camii olarak kullanıldığı zamanlarda Helvacı Hoca namı ile tanınan hoca nezdinde okutulan talebelerden yüksek tahsil yapan kişilerden bazıları şunlardır:

1- Doktor Teyfik Öğüt: Nizip hükümet ve belediye doktorluğu yapmıştır.

2- Hüseyin Cahit Tanyol: Üniversitede Edebiyat profesörüdür.

3- Mithat San: Yüksek mühendistir. Aynı zamanda Ulaştırma Bakanlığı yapmış, memleketimize birçok hizmetlerinin yanında bir de modern PTT binası yaptırmıştır.

4- Cevdet San: Yüksek mühendistir. 1950–1960 dönemi milletvekilliği sırasında şehir planlı bir hamlesine girerek, memleketimizin ismini ve ürününü Türkiye’nin ve dünyanın her tarafına tanıtan, Avrupa’nın modern tesisi Ülfet Gıda ve Sabun Sanayi tesislerini kurmakla memleketimize ölmez bir eser bırakmıştır. Böylece bölgemiz müstahsillerinin malları değerlendirilmiştir. Memleket halkından da 2000 nüfus bu fabrikadan geçimini temin etmektedir.

5- Hacı Hamza Ahmet: İçişleri Bakanlığı mütercimliğinde bulunmuştur.

Ulu Camii

1960 senesinde inşaatına hızlı bir yardım hamlesi ile on dört aza ve başkanlığını Müftü Hacı Mehmet Salih İlhan idare ederek hamiyetli, hayırsever vatandaşlar tarafından birçok teberrular ile 1961 senesinde inşaatı bitip Müslüman din kardeşlerimizin ibadetine açılmıştır.

Bu camii ortalama 800 kişi almaktadır. Minaresini kendi halkımızdan olan Cafer Altınbıçak yapmıştır.

Leylek Camii

Nizip, Mekke’nin fetih tarihi olan M.S. 630 yılında Hz. Ali ve Bilal-ı Habeş’in vaki davetleri üzerine İslamiyet’i kabul etmiştir. Nizip’te ilk Ezan-ı Muhammediye Taşbaş Dağı’nda güzel sesli Bilal-ı Habeş tarafından okunmuştur. Peygamber Efendimizin sevdiği büyük İslam kumandanı Halit Bin Velit, Irak’ta Bizans ordularını yendikten sonra beraberindeki zevatla birlikte Nizip’e uğramış, Leylek Camii’nde istirahat etmişlerdir.

İslam halifesi Halit Bin Velit, çok sevdiği Hasan Medeni hazretlerini bu camiye imam tayin etmiştir. Büyük zat İmam Hasan Medeni’nin türbesi bu camii bahçesindedir. O zamana ait olan camii binası yıkılmış, tekrar yapılmıştır.

Bahçe duvarlarını 1956 yılında Hayırsever Cemiyeti tamir ettirmiştir. Leylek Camii denmesinin sebebi, ilkbaharda leyleklerin geldiğinde bu caminin üstünde (şerefesinde) yuva yapmalarındandır. Bahsedilen tarihi minarenin yerinde bugün Küçük Ahmet Yakar’ın, mahalle halkının ve Hayırsever Cemiyeti’nin yardımı ile vücut bulmuş yepyeni bir minare yükselmektedir. Yapıcısı Cafer Altınbıçak’tır.

Müftülük Camii

Yeşil Nizip’imizin Şıhlar mahallesinin doğu tarafından, Cumhuriyet mahallesinde inşa edilmiştir.

Yardımsever Koruma ve Yaptırma Cemiyeti’nin eserlerindendir. Bu ölmez eser Nizip müftüsü Refik Aybaş’ın şahsi teşebbüs ve gayretleriyle meydana gelmiştir.

Yaptırmaya ilk teşebbüs edenler 27 kişilik bir topluluktur. Gün geçtikçe aidat ve teberruda bulunanların sayısı 300’ü geçmiştir. Bu cemiyete giren üyeler, ayda 25 ila 100 kuruş vermeyi taahhüt ederler. Cemiyetin giderlerini teşkil eden aidat, damlaya damlaya göl olur sözünün hakkı ile bir tecellisi olmuştur.

Camiin avlusunda iki oda ve bir salondan ibaret müftülerimiz için bir ev, ona ilaveten yapılan bir bina da Kur’an kursuna ayrılmıştır. Yine camiin avlusundaki müftülük dairesini Yardımseverler Cemiyeti yaptırmıştır. Ne yazık ki müftü Refik Aybaş, camii tamamlanamadan vefat etmiştir. Fakat bu muhterem zat ebediyen Niziplilerin kalbinde yaşayacaktır.

Camiin içerisi 600 kişi almaktadır. Minaresinin yapıcısı Mehmet Ali Yapanlar’dır.

Çarşı Camii

Çarşı Camii, 1326 senelerinde yapılmıştır. 1955 yılında hayırsever vatandaşlardan birisi (H.Mustafa Akpek) minaresini yaptırmıştır. Gün geçtikçe diğer hayırseverler tarafından güzelleştirmeye devam edilerek bazı ilaveler yapılmıştır.”



(*): Nizip ve Nizipliler, İlhan ÖZCAN


--------------------------------------------------------------------------------

Okunma: 71
Oy/Yorum: Rating:0 Votes:0 (Rating Scale: 1 = worst, 10 = best)
Tarih: 08.11.2006
Yazar/kaynak: İlhan Özcan, Nizip ve Nizipliler
Yazar iletişim: n/a
Gönderen: Nizipli_subutay