Cografi Konumu: Barak Türkmenleri, Nizip’in Suriye ile sinirli güney tarafindakiköylerde toplanmislardir. Dogusu Firat, Batisi Sasursuyu, kuzeyinde Nizip ilçesinin daglik bölgesinin güney etekleri, güneyinde Suriye ile Türkiye’yi ayiran demiryolu ile çevrili bölgededir. Barak’larin yerlesmis oldugu 97 köy vardir. Fakat bunlardan yalnizca 18 tanesi Türkiye sinirlari içerisindedir. Digerleri ise Suriye sinirlari içerisindedir.
Tarih: Baraklilar çok eski bir tarihe sahiptirler. Bütün Türk’lerin kaynagi bildigimiz gibi Orta Asya’dir. Baraklilar Türkmenlerin bir kolu olup Orta Asya Türklerindendirler. Bunlar Oguz neslinden gelen kavimlerdir. Önce Türkmenlere deginecek olursak; Oguz Türkleri müslüman olduktan sonra bu adi almiaslardir. Orta Asya’ dan Anadoluya kadar uzanan sahada Türkmenlere rastlanmaktadir. Suriye’de ve Iran’da bile Türkmenler vardir. Türkmen sözü Türk ve men sözcüklerinden olusmustur. Elmali Hamdi Yazar, Kuran-i Kerim’in tefsirinde Arap kelimesinin Türkçe karsiligini Türkmen olarak almistir. Antep’li çevirmen Asim’a göre ise Türkmen, terk ve iman’dan olusmustur. Azerbaycan’dan Anadolu’ya kadar genis sahaya yayilmis Türkmenler su kabilelere ayrilmislardir: 1. Çuadur 4. Göklen 7. Teke 2. Emrili 5 Sarik 8 Yamut 3. Ersari 6. Salor Türkmenlerin bu oymaklardan hangisine dahil olduklari bilinememektedir. Gaziantep’in Oguzeli kazasinda, Elbeyli nahiyesinde bir Türkmen köyünün adi referanstir. Türkmenlerin Anadolu’ya göçleri 11. yüzyilin basina rastlar. Selçuklularla Anadolu’ya anlasilmistir. Firuz Bey’in komutasinda yaklasik 1004-1010 tarihlerinde 90,000 hane olarak gelmislerdir.Anadolu’yu istilalari 17. yüzyila kadar sürdügü söylenmektedir. Osmanli Imparatorlugu’nun kurulmasindan önce de Anadolu’da Türkmenlerin bulundugu söylenir. Bütün Türkmenlerin reisi Firuz Bey’dir. Türkmenler daha sonra 12 beylige ayrilmislardir. Bunlar: 1. Arapli 2. Barakli 3. Bekmisli 4. Ceritli 5. Kadirli 6. Kazli 7. Karasihli 8. Karageçili 9. Karakoyunlu 10. Mürselli 11. Savcili 12. Ulasli Türkmen oymaklarini Baraklar’da dahil su semayla inceleyebiliriz:
Güneyde Türkmenler Elbeyli Oymagi Daginik Oymak Beydilli Oymaklari (7 Oba) (7 Oba)
Berelli Oymagi Barak Oymagi Bayindir Oymagi (5 Oba) (12 Oba) (5 Oba) Beydilli Oymagi (12 Oba)
Yalman Yalçin, Baraklarin 11. yüzyilin basinda Orta Anadolu’dan sürülerekmgeldiklerini belirtmektedirç Diger bir kaynaga göre Selçuklular idaresi altinda ve onlarla birlikte Anadolu ‘ya ayak bastiklari görülmektedir. Prof. Dr. Cengiz Orh?nlu, Baraklar’in Sivas bölgesinde iken 1688 de baska oymaklarla birlikte ekinlere zarar verip yaktiklari, 1690 yilinda yine baska oymaklrla birlikte Avusturya savasina çagirildiklarini belirtmistir. Çevredeki Türkmenlerin anlattiklari sözlü destanlara göre 4000’i Abdal denilen davul zurnasi olmak üzere 84000 evlik Türkmen toplulugu Horasandan kalkarak önce Sivas dolaylarina sonra Yozgat’a gelerek yerlesmislerdir. Yozgti’ta devlet postasinin soyulmasi olayindan ötürü bir Türkmen beyi tutuklanmistir. Oymak beylerince verilen kararlar geregince topluca eyleme geçerektutukluyu kurtarmislardir. Bu olay nedeniyle devlet güçlerinin harekete geçtigi haber alininca topluluk Yozgat’i birakarak yönlerini güneye çevirmis ve hizla uzaklasmislardir.Arkalarinda Osmanli Komutani Kadioglu Yusuf Pasa da izleyerek gelmis.Kalabalik Türkmen topluluguyla çarpismayi göze alamamis, onlari Urfa’nin güneyinde Firat kiyisinda Çulap denilen bölgeye yerlestirmistir. Yerlestirmenin bir amaci da Arabistan’dan göçerek Suriye Çölüne gelen Anadolu sinirlarinda dayanarak soygunculuk ve çapulculukla asayisi bozan Aneze, Tay ve diger Arap oymaklarina tampon olusturmaktir. Nitekim Culap yerlesmesisnden sonra Türkmenlerle Araplar arasinda birçok çatismalar olmustur. Culap arazisinde, Belih suyu kenarinda yerlestirilen Beydilli Oymagi ile komsu olan Boz-Ulus Cerit’inin bir oymagi da bulunmaktadir. Bu yerlesmeden sonra çikan olaylarin hikayeinden anlasiliyor ki adi açiklanmayan bir Berit Obasi Baraktir. Calup’a yerlestikten sonra bir çöl iklimi süren bu yere bir türlü isinamayan Türkmenler, kaç kez bulunduklari yerleri birakarak kuzeyin daglik daglik bölgelerine kaçmislar, her keresinde geri konduklari yerlere dönmüslerdir. Türkmenler Culap’ta da rahat durmamislar, boy beylerine karsi gelmis, sehir ve kasabalara baskin yapmis, kervanlari soyarak yol güvenligini bozmuslardir. Bu durum sürdügünden topluca birarada bulunmalarinin bunda etkili oldugu düsünülerek dagitilmalarina karar verilmis ve buna Halep valisi Abbas Pasa görevlendirilmistir. Abbas Pasa’nin orduyla eyleme geçmesi sonucu Culap darmadagan olmustur. Türkmenlerin sözlü destanlarinda Culap’a gelis ve ayrilista Halk ozanlarinin birçok siirine konu oldugu gibi, bunlar Türkmen müzik sanatçilari tarafindan bestelenmistir. Culap’tan ayrilan Barak’larin buradan simdiki bulunduklari yere geldikleri anlasiliyor. Büyük Barak Toplulugu birçok kollara ayrilip ayri ayri adlarla anilmislardir. Ali Riza Yalgin’a göre Barak 12 obadan olusur, adlarisöyledir: 1. Halidi 5. Gögebakan 9. Çok suruklu 2. Kürdili 6. Ali Idrisli 10. Marzibali 3. Eseli “Isah” 7. Haci Kasimli 11. Çayrazli 4. Tiryakili 8. Melcanli 12. Kara Kozanli Prof. Dr. Tanyol’a göre ise, Baraklar önce 4 kola, sonra bu 4 kolun bölümlerine ayrilmistir.
A- ABDÜRREZAKLI: 1. Kasimli 2. Mahmutlu 3. Tiryakili 4. Çayrazli 5. Gögebakan 6. Ali Idrisli
B- KÜRDILI: 1. Boz Muratli 2. Kizilcasar 3. Bayindir 4. Geçili 5. Sürkizilli 6. Karabacak 7. Mayabazli
C- TORUN OYMAGI: 1. Osman Usagi 2. Inal Usagi 3. Halit Usagi 4. Haci Usagi 5. Muharremli
D- ISELI OYMAGI: 1. Karakozak 2. Adikli 3. Iseli 4. Kuzanli 5. Karaman Usagi
Baraklar Güneydogu Anadolu yöremizde var olan Beydilli oymaklari gibi törelerini unnutmayan ve varliklarini yakin zamana kadar saklamis bulunan bir Türkmen Toplulugudur. 18. yüzyilda Cengiz Han’in memleketine gelmis olan Italyan gezgini Garpini, Baraklarin güneyde olduklarini Cengiz’in , Hindistan seferinden dönüsünde Baraklara rastladigini anlatmaktadir. Cengiz’in ordusu bunlarla savasa tutusmustur. Fakat Baraklar bir hileye basvurmuslar, sehire girip vücutlarini islattiktan sonra, kumda yuvarlanmislar ve vücutlarini kaplayan çamur sogukta donarak buz kesilince derilerine dek islemis olmus, sonra da Cengiz’in askerlerini bozguna ugratmislardir. Battal Gazi’nin sanayi romaninda da Barak adinda dört tane Türk Hakanina rastlanmaktadir. Barak Hacip Barak Ogullari sülalesindendir ve Kircman Beyi ve bu ülkede hükümdarlik eden Karahitay sülalesinin kurucusudur. 16. yüzyillarda Özbek Hanlarindan Nevrus Ahmet Han’in Türkçe adi da Barak Han’dir. Çagatay Hükümetinin oldukça ogunlastiran ve büyük Hakan Kubilay Han’a kafa tutan Barak Han’dan da Urus’un torunu Koyircak Han’in oglunun adi da Barak Han’dir. Bunlarda baska bir de Bektasi babalarindan Sari Saltik Bey’in Halifesinin adi da Barak’tir ve Barak Baba diye anilmaktadir. Bazi kaynaklarda Baraklarin vaktiyle Alevi, Yagni, Bektasi, tarikatlarindan olduklari söylenmekte ise de bugün Barak’ta hiç Alevi yoktur.
