Barak Kültürü

Örf ve adetleri:
Dogum: Baraklarda çocuk, özellikle erkek çocuk çok önemlidir. Erkek çocugu olmayan aileye ....... denir, baba’ya da “Eloglu” denir. Erkek çocugunun dogumu için günlerce süren eglencelerle kutlanir.

Dügün: Barak Türkmenlerinde evlenme isi kiz kalinin (baslik parasi) çok fazla olmasindan ötürü çok güçtür. Sirf baslik parasi yüzünden 30-35 yaslarina kadar bekar kalanlar çoktur. Yalniz kiz kardesi olan bir delikanli evlenmek düsüncesinden biraz kurtulmus sayilir. Delikanlı kendisi gibi bir kizkardesi olan birisi ile uyusarak degisik bazen dügün veya derneklerle olur. Fakat degisik usulüne evde baba ve ana riza göstermezde bunu evlenecek delikanlilar muvaffik görürlerse ailelerine duyurmadan herkes kendi kizkardesinin elinden tutarak köyden çikarirlar, birbirlerine teslim etmek sarti ile kolayca evlenmis olurlar. Bunun öyle dügün dernek ve baska türlü masraflari ve merasimi yoktur. Ayni zamanda zifafin hemen orada yapilmasi usüldendir. Dügün evine odun getirme adeti ..... baslamazdan önce köyün genç yetiskin kizlari odun getirmeye çagrilirlar. Her kiz odun getirecegi ipi alarak dügün evine toplandiktan sonra hep birlikte odun dösürmeye giderler. Gelirken siraya dizilerek köye birlikte gelirler. Hangi kizin seleyi daha büyükse onun üzerine bayrak dikilir. Odun selekleri oyunlarla ve gülüserek eve getirilir. Oduna giden genç kizlara dügün sahibi o gün oldukça iyi bir ziyafet verir.

Gelin Getirmek Adeti: Gelin, güveyinin evine götürülürken ata bindirilir, atin üzerine ve gelinin elinin altina bir yastik konur ve arkasina bir oglan çocugu bindirlir. Güya bu gelinin oglan çocugu dogurmasi içinmis, atin üzengilerinden birer kiz tutar basindan ve kuyrugundan ayri ayri adamlar tutarlar. Atin kuyrugundan bir tel çekilir, yularindan ve üzengilerinin aralarindan bir tas geçirilirse inanisa göre güvegi baslanirmis. Bu sadece Baraklarda degil tüm çevre köylerin inandiklari bir görenektir.
Gelin güveginin evine yaklastigi zaman, gelinin önündeki yastigi bir delikanli alarak kaçar ve bu yastigi getirerek güvegin basina çalar ve karsilik olarak güveginden bahsis alir. Güvegi yastik getirenin bahsisini verdikten sonra gelinin inecegi evin damina çikar ve gelini buradan karsilar.
Gün gelipde gelin evin kapisinda durdugu zaman basina seker yahut para saçar. Gelin attan inmezden önce evin büyügü yani gelinin kayin pederinin veya kayinvalidesinin kendisine at, koyun, tarla, bahçe gibi birseyler bagislamalari adettendir. Buna üzengilik denir. Gelin üzengilerinin verildigini ögrendikten sonra attan iner. Gelin eve girince de açilmis dösege ve kendisine gösterilen yere hemen oturmaz. Yine kayinvalidesinin veya görümcelerinin birer bah is vermelerini bekler.
Gelin koy asiri bir köye gidiyorsa yol ugragi köylerdeki kadinlar toplanarak gelinin geçecegi yol üzerinde durur ve yüzünü açarak bakarlar. Geline baktirmamak çok ayip sayilir. Yollarda çiftçi çoban rastlarlarsa çiftçi çiftini, çoban sürüyü çekerek gelinin yolunu baglar ve bahsis isterler. Bu bahsisleri ki bunlar mendil, kese, terlik gibi küçük seyleridr, gelinin kendisi verir.

Güveginin Donatilmasi: Gelin getirilerek güveginin evine indirildikten sonra güveginin donanmasi isine gelinir ki bu çogunlukla ögleden sonra yapilir. Ilkin davul çalinarak maniler çagrilarak güveg tras edilir. Trastan sonra güvegi ata bindirilerek köyün ortasindaki meydanliga gene mani ve hayhuylarla götürülür. Güvenin elbisesini kizkardesi yoksa annesi bir tepsi üzerinde birlikte götürür. Eger annesi de yoksa kendisine en yakin akrabasindan bir kadin tasir. Güvegi götürülürkrn birkaç adimda bir mani çagrilir.
Güvegin eski elbisesi abdala verilir. Yeni elbise gidirilirken hep bir agizdan kutlu kutlu olsun sesleri yükselir. Elbise tamamen giydirildikten sonra güvegin en yakin akrabalarina bazi iskenceler yaparlar. Onlarin yüzlerine kul, un, beyaz toprak ve boya gibi seyler sürülerek gülüsülür. Güvegi eve götürülürken tekrar ata bindirilir, maniler söylenerek hayhuylarla eve getirilir. Güvegn yaninda bulunan ikide birde atin önünde yatarak mahçup ve hiç türkü söylememis genç delikanlilarin mani söylemesini ister. Bu adam herkimden mani isterse herhalde söylemelidir. Yoksa güveginin ati bir adim yürütülmez.

Erkek Kina Gecesi: Kinasi yakilacak yere güvegi götürülürken maniler söylenir. Kina yakilmazdan önce güvegi ilkin evliler yanlarinda tutarlar. Ergenlerin güvegi alarak kinasini yakabilmeleri için evlilerin isteklerinin yerine getirilmesi ve arzularinin tatmin edilmesi adettendir. Bu istekler yerine getirilmisse kinayi evlilerin yakacagi ilan edilir. Bu ise gençler için çok ayiptir. Evlilerin rizasi alindiktan sonra gene kina yakacaklari adamlarida seçerler, bu gençler güvegi alarak kinasini yakarlar. Bu arada kosmalar, türküler, maniler söylenir.
Kadin Kina Gecesi: Güvegin kinasi yakilirken gelin evinde biraz oyalandiktan sonra sanki bir matem kurulur, agit ve figanlar baslar. Tabii bu aglamalr gelisi güzel degil bir merasime tabidir.
Evvela geline banyo yaptirilir. Banyo yapilirkengelinin sevdigi ve ahbabi olan genç ve yetiskin kizlar etrafinda bir halka teskil ederler. Bu kizlardan biris üzerine su döker, digeride sabun sürerek yikamaya baslarlar. Diger kizlar gelinin üzerine dogru egilerek tatli ve acikli bir ahenkle kina türküleri söylerler, gelin ve geride duran bütün kadinlar da hep bir agizdan aglasirlar. Bu agitlar söylenirken kizlarin yaninda ihtiyarca bir kadin bulunur “darisi sizlere bahtiniz açik olsun ve ak bahtli olasiniz” diye dua eder. Bu agitlar ayni zamanda kina yakilirken de söylenir. Kinanin yakilmasi için gelinin kardesine, amcasina, annesine, küçük hemsehrisine verilecek yol ve yordamin tamamen saglanmasi sarttir. Yoksa kina yakilamaz, ta ki gelinin velisinden ruhsat gelinceye kadar beklenir.

Zivaf Gecesinin Sabahi: Zivaf gecesinin sabahi köyün kadinlari bulundugu eve yani güveginin evine, toplanir, yemek yaparlar. Bu yemegi köyün gençleri de yemek isterler ve kadinlara yedirmemeye çalisirlar. Kadinlara bugün serbestlik ve selahiyet verilmistir. Ellerinde büyük sopalarla rast geldikleri erkekleri döverler. Eger erkekler zorlayarak güvegi içeri gelinin yanina sokabilirlerse basarili olunmus, dava bitmis sayilir. Bu sirada kadinlar güvegide amansizca vururlar. Ancak güvegi gelinin yanina vararak arkasina dolanir da ve gelin de ellerini açarak güvegi korumaya çalisirsa gürültüler diner ve ses kesilir. Gene bu siralarda erkekler kadinlarin küçük çocuklarini kaçirarak kendilerinden bahsis isterler. Bahsisler: Tavuk, Hindi,tatli gibi yiyecek seylerdir.

ÖLÜ ADETLERI
Ölü çikan evde o gün yemek yapilmaz; bu eve yemek komsulardan gelir. Cenaza baska bir köyde ise oraya yas yerine gidildigi zaman o gün dönülmezde yatilirsa o köyde üç gin kalinmasi usuldendir.
Ölü görmeye giden kadinlar, ölü gömülmesinden önce yetisememislerse kendilerine ölünün elbisesi çikarilarak gösterilir, ona adeta bir adam gibi sekil vererek duvara dayarlar. Ve bu elbiseyi yeni gelenler karsilarina alarak aglasirlar. Ölü zengin ise öldügü gün bir davar kesilerek yemek yapilir, bu yemege kazma tahirtisi denir. Hem zengin hem ünlü bir damasa bu yemek yapma usulu baska köylerden gelenler için günlerce devam eder.
Ölünün suyunu genç kizlar getirirler. Ayaklarini ölünün oglu yikar. Gene bu ölü genç ve belli bir adam ise mezara silah atilarak ve kiliç oyunlari oynanarak götürülür. Ölü öldügü gün yakin akrabalarindan kadinlar saçlarini keserler.

YAGMUR YAGMADIGI ZAMAN
Bahar mevsiminde yagmurlar biraz geciktimi herkes, baslar yukarda tanrinin meleklere emrederek bulutlarin arasinda gizlenen yagmur damlalarini aktirmasi için yakarirlar. Bu yakarmalar sonuç vermezse asagidaki adetler uygulanir:
1. Iki karisi olan bir adamin daminin çörteni (olugu) çalinir ve kuyuya atilir.
2. Agaca kara kaplumbagasi asilir.
3. Merkebin basi yikanir ve bu merkebe ihtiyar bir kadin ters olarak bindirilir, köy boydan boya dolastirlir.
4. Gelin gok oynanir. Buna Antep köylerinde çömçe gelin derler. Bir agaç üzerine bir gelin sekli yapilir, bu iki adam tarafindan tasinarak bir çok gençler ev ev ve köy köy “gelin gok gok” diye bagira bagira dolasirlar, bazi evlerden oglak, bulgur, un, yag, gibi seyler toplar, vermeyen evin daminin çörtenini çeker götürür kuyuya atarlar, toplanan seylerde yemek yapilarak hep birlikte yenilir.