Güneydogu Tahrifat Raporu

"FONT-SIZE: 12pt; COLOR: blue; FONT-FAMILY: " new="" times="" http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Kefri.jpg[/IMG]

Bölgeyle Ilgili Genel Sonuçlar
Arastirma süresi: 43 gün (Agustos - Eylül 2005)
Toplam katedilen yol: 7064 km
Arastirilan iller: Adiyaman, Batman, Diyarbakir, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Sanliurfa, Sirnak.
Kaydedilen görsel malzeme: 1094 adet analog fotograf, 1867 adet (1000 Mb) dijital fotograf, 15 saatlik film
Bölgeyle Ilgili Arkeolojik Sonuçlar
Arastirilan dönem: Paleolitik/Epipaleolitik, Neolitik, Kalkolitik ve Ilk Tunç Çagi
Hedeflenen yerlesme sayisi: 338
Hedeflenen yerlesmelerin çaglara göre dagilim: 66 Paleolitik/Epipaleolitik, 27 Neolitik, 133 Kalkolitik, 45 ITÇ, 25 Kalkolitik + ITÇ, 4 Neolitik + Kalkolitik + ITÇ, 6 Neolitik + ITÇ, 32 Diger
Hedeflenen yerlesmelerin türlere göre dagilim: 218 Höyük, 31 Tekil Buluntu Yeri, 25 Düz Yerlesme, 23 Konaklama/Islik Yeri, 12 Magara, 5 Daginik Buluntu Yeri, 3 Kaya Siginagi, 1 Mezarlik Alani, 20 Diger
Gidilemeyen yerlesme sayisi: 128 (Askeri bölge içinde kalan; arastirmacilarca adindan baska bilgi verilmeyen; tahrip edilmis ya da yok olmus, baraj altinda kalmis yerlesmeler)
Bulunamayan yerlesme sayisi: 16 (Arastirmacilarca yer tarifi yetersiz olanlar; tarim faaliyetleriyle tümüyle yok edilmis olanlar; çagdas yapilasma altinda kalmis olanlar)
Arastirilan yerlesme sayisi: 194
Bölgeyle Ilgili Tahribat Sonuçlari "FONT-SIZE: 10pt; COLOR: blue; FONT-FAMILY: " new="" times=""
Tahribatin oldugu yerlesmeler: 174 (Bu sayinin disinda 64 yerlesme de baraj altinda kalmistir)
Arastirilan yerlesmelerin tahribat türüne göre dagilimi: 64 Baraj, 53 Yapilasma, 46 Tarim, 28 Tarim + Yapilasma, 15 Dogal + Yapilasma, 13 Define + Tarim, 9 Definecilik/Kaçak Kazi, 5 Dogal, 5 Maden/Ocak
Bölgenin genel tahribat türü:
Bölgenin tümüne bakildiginda, arkeolojik yerlesmeler üzerindeki en yogun tahribat türü olarak yapilasma, ardinda tarimsal faaliyetlerin geldigi görülmektedir. Ülkenin önemli iki akarsuyunun yer aldigi bölgede, baraj yapim çalismalariyla birlikte bugüne kadar bilinen 64 arkeolojik yerlesme sular altinda kalarak tamamen yok olmus ve 30´a yakin yerlesme de sular altinda kalmak üzeredir. Ancak, Güneydogu Anadolu Bölgesi için, barajlarin bu yok edici tahribatinin yani sira, gözden kaçirilmamasi gereken tehdit edici unsurlar yapilasma (höyük üzeri çagdas yerlesim, yol, alt yapi çalismalari vs.) ve tarim tahribati gelmektedir. TAYEx ekibinin taradigi 194 yerlesmeden, baraj disinda kalan 174´ünde bu tür tahribat belgelenmistir. Durum tespit raporlari verilerinden elde edilen genel istatistiki bir sonuç, arkeolojik yerlesmelerde rastlanan tahribatta %22 oraninda yapilasmanin, %19 oraninda ise tarimsal faaliyetlerin etken oldugudur. Bunlara erozyon, vd. dogal etkenler ve definecilik eklendiginde, %72 oranina ulasilir. Dogu ve Güneydogu Anadolu bölgesine özgü barajlarin (ve çevresinin) arkeolojik kalintilara verdigi zarar orani %28´dir. Bu oran azimsanmayacak bir sayida arkeolojik yerlesmenin tahrip olmasi anlamina gelmektedir, ne var ki özellikle tarimsal nedenlerle düzlestirilen höyük yerlesmeleri örneklerinde oldugu gibi diger etkenlerin de yogunluk ve tahribat derecesi açisindan en azindan barajlar, hidroelektrik santralleri, pompaj sulama sistemleri kadar tehlikeli oldugu görülür.

Edited by - RamazanTarhan on 22 Kas 2005 16:56:43

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/AdiyamanH.jpg[/IMG]

001:Ad?yaman Höyük (Ad?yaman/Merkez): Kalkolitik ve ?lk Tunç ça?larında yerle?ilmi? bir höyük: Üzeri çaml?k. Tüm yamaçlar? ve etekleri Ad?yaman merkezinin eski yerle?mesine ait evlerle kapl?. Yamaçlarından toprak çekilmi?, arnavut kald?r?ml? yollar dö?enmi?. Beton merdivenler dökülmü?. Evler aras?nda ?ose yollar yap?lm??. Yörede ¨Kale¨ olarak an?l?yor, ancak herhangi bir kale kal?nt?s? yok; ama üzerinde ¨Kale Aile Çay Bahçesi¨ var.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Arikok.jpg[/IMG]

002:Ar?kök Höyük (?anl?urfa-Bozova): Yamaçlarından ba?layan yap?la?mayla yok edilmek üzere. K?smen korunmu? güney k?sm?nda ise defineci çukurlar? yer al?yor.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/HaciMehmet.jpg[/IMG]

003:Hac? Mehmet Höyük (Gaziantep/Nizip): Kalkolitik Ça? yerle?mesine sahne olan höyük, tar?m alan? yaratmak için tamamen düzlenerek yok edilmi?. Üzerinde 20-30 senelik f?st?k a?açların?n yer ald??? alanda, çevreye da??lm?? çanak çömlek parçalar? görülmekte. Kalkolitik Ça? yerle?mesine sahne olan höyük, tar?m alan? yaratmak için tamamen düzlenerek yok edilmi?. Üzerinde 20-30 senelik f?st?k a?açların?n yer ald??? alanda, çevreye da??lm?? çanak çömlek parçalar? görülmekte.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Kefri.jpg[/IMG]

004:Kefri (Gaziantep/Nizip): Günümüzde Kefre Köyü´nün alt?nda kalm?? olan höyü?ün do?usu, yakla??k 10 m yüksekli?inde bir yar görünümünü alacak biçimde F?rat taraf?ndan kesilmi?tir.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Kiriskal.jpg[/IMG]

005:K?r??kal (Gaziantep-Islahiye): Üzerinde su deposu bulunan, tüm etekleri ciddi bir biçimde teraslanm?? ve köy evleri in?a edilmi? olan höyük ?lk Tunç Ça??´na aittir. Köy höyü?ün tepesine kadar yürümü?, eteklerinden toprak çekilmi? ve yer yer höyü?ün alt?ndaki anakaya ortaya çıkm??t?r.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Leylit.jpg[/IMG]

006:Leylit (?ahinönü) (Kilis/Merkez): Höyü?ün yakla??k yar?s? al?narak ekili alan aç?lm?? ve al?nan kesimde 30 m yüksekli?inde bir kesit olu?mu?tur. Tepesinde s?n?r karakolu bulunmaktad?r..

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Sak27.jpg[/IMG]

007:Sak 27/Çakmak Höyük (Gaziantep-Islahiye): Do?al bir yükseltiye yaslanan höyü?ün tepesinde defineci çukurlar? ve hemen eteklerinde de su deposu yer al?yor. Do?al bir yükseltiye yaslanan höyü?ün tepesinde defineci çukurlar? ve hemen eteklerinde de su deposu yer al?yor.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/SatirHoyuk.jpg[/IMG]

008:?at?r Höyük (Gaziantep/Sakçagözü): Höyü?ün üzerinde ve yamaçlarında olu?an yap?la?mayla birlikte, toprak çekilerek ve kaz?larak yo?un tahribata u?ram?? höyü?ün orjinal dokusu oldukça bozulmu? durumdad?r.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Surtepe.jpg[/IMG]


009:Surtepe (?anl?urfa/Birecik): Höyük tümüyle Surtepe Köyü´nün yap?lar? alt?nda kalm??. Do?u etekleri F?rat Nehri taraf?ndan yok edilmi?, bat? ve kuzey eteklerini ise köye çıkan tali yol kesmi? Höyük tümüyle Surtepe Köyü´nün yap?lar? alt?nda kalm??. Do?u etekleri F?rat Nehri taraf?ndan yok edilmi?, bat? ve kuzey eteklerini ise köye çıkan tali yol kesmi?.

http://www.tayproject.org/imjpg/RaporFoto/GD/Zincirli.jpg[/IMG]

010:Zincirli (Gaziantep/Islahiye): Kaz?s? yap?lm?? olan höyü?ün k?smen üzerine kurulu olan ça?da? yerle?me yo?un bir tahribat yaratmakta. Su deposu, definecilik ve damların? s?vamak, kerpiç yapmak için höyük topra??n?n kullan?lmas?, bu tahribat?n baz?larına örnektir. 2000 y?l?nda kepçe ile toprak al?n?rken a?a?? ?ehir surunun bir k?sm?da ortaya çıkm?? olan höyük sürekli tahribat görüyor. Kaz?s? yap?lm?? olan höyü?ün k?smen üzerine kurulu olan ça?da? yerle?me yo?un bir tahribat yaratmakta. Su deposu, definecilik ve damların? s?vamak, kerpiç yapmak için höyük topra??n?n kullan?lmas?, bu tahribat?n baz?larına örnektir. 2000 y?l?nda kepçe ile toprak al?n?rken a?a?? ?ehir surunun bir k?sm?da ortaya çıkm?? olan höyük sürekli tahribat görüyor.

http://www.zeugmaweb.com/zeugma/images/koleksiyon/partenopedik.jpg[/IMG]

011:Belk?s (Gaziantep/Nizip): Belki de yap?lan tahrifatların en büyügü tarihi Zeugma yerle?im bölgesinin sular alt?nda kalmas?na izin verilmesi olmu?tur.Bugün Batman bölgesindeki Hasankayf tarihi kal?nt?lar? kurtar?lmak üzeredir.Yap?lan tüm uyar?lar netice vermi? gözükmektedir.Zeugma için çal??ma yeterince yap?lm?? olsayd? bugün belki de antik aspentos kadar degeri olurdu.

Belk?s/Zeugma Antik Kenti , Gaziantep ili, Nizip ?lçesi , Belk?s Köyü s?n?rlar? içerisinde F?rat Nehri''nin k?y?s?nda yer al?r. Yakla??k 20 bin dönümlük bir arazi üzerine kurulmu? olan Belk?s/Zeugma Antik Kenti; F?rat''?n geçilebilir en s?? yerinde olmas?, askeri ve ticari bak?mdan çok stratejik bir bölge olmas? nedeniyle tarihin her döneminde önemini korumu?tur.80 bin nüfusu ile döneminin en büyük kentlerinden biri olan Belk?s/Zeugma , tarihin de?i?ik dönemlerinde de?i?ik isimlerle an?lm??t?r.
Büyük ?skender’in generallerinden ve daha sonra Suriye Kral? da olan Selevkos Nikator kendi ad?yla, F?rat nehrinin ad?n? birle?tirerek M.Ö.300 y?l?nda burada Selevkos Euphrates ( F?rat’?n Silifkesi ) ad?nda bir kent kurar. Daha sonralar? M.Ö.1.yy.’da kent Roma hakimiyetine girer .Bu hakimiyet de?i?ikli?iyle birlikte kentin ad? da de?i?erek köprü, geçit anlam?na gelen ve bütün dünyada bilinen ?ekliyle “ Zeugma” ad?n? al?r. Roma ?mparatorlu?u’nun 4.Skitia Lejyon Garnizonu’nun burada konu?land?r?lmas? ve ticaret sebebiyle k?sa zamanda 80 bin nüfusa ula?an Zeugma’da F?rat manzaral? yamaçlara villalar in?a edilir. 80 bin ki?ilik nüfus Zeugma’y? dünyan?n en büyük kentlerinden biri haline getirir. Örneklemek gerekirse Zeugma , kom?usu say?lan Antakya (Antiokheia) ile M?s?r’daki ?skenderiye’den ( Aleksandreia) ‘dan daha küçük, Atina (Athena) ile ayn? büyüklükteydi. Pompei ve ?imdi dev bir metropol olan Londra (Londinum) ‘dan ise birkaç kat büyüklükteydi.
Ünlü co?rafyac? Strabon da Zeugma’dan bahsetmektedir. Hellenistik dönemde Selevkos Nikator zaman?nda Zeugma’da önemli imar faaliyetleri yap?ld??? bilinmektedir. Kentteki Akropolün üzerine kader tanr?ças? Thyke’nin bir tap?na?? yap?lm??t?r. Bu tap?nak halen toprak alt?ndad?r. Zeugma Antik Kenti kendi ?ehir sikkesi de basm?? Roma Kentlerinden biridir. Sikkeler üzerine bir taraf?na Thyke tap?na?? , di?er taraf?na da güçlülü?ü simgeleyen Roma Kartal? motifi bas?lm??t?r.
KRONOLOJ?K TAR?HÇE:
M.Ö. 300.yy. Büyük ?skender’in Generallerinden 1.Selevkos Nikator Belk?s/Zeugma’n?n ilk yerle?imi olan Selevkeya Euphrates kentini kurar
M.Ö. 1.yy. Kentin Selevkeya Euphrates ad? korunarak Kommagene Krall???''’?n 4 büyük kentinden biri olur.
M.S. 1.yy. M.Ö.1.yy.’?n ilk çeyre?inde Roma ?mparatorlu?u’nun topraklarına kat?l?r ve ismi de “köprü “ , “geçit” anlam?na gelen “ ZEUGMA” olarak de?i?tirilir.
M.S. 252 Sasani Kral? 1.?apur Belk?s/Zeugma’y? ele geçirerek yak?p y?kar
M.S. 4.yy. Belk?s/Zeugma geç Roma hakimiyetine girer.
M.S. 5-6.yy. Belk?s/Zeugma Erken Roma hakimiyetine girer.
M.S. 7.yy. ?slam Ak?nlar? sonucu Belk?s/Zeugma terk edilir.
M.S. 10-12.yy. Küçük bir ?slami yerle?imi olu?ur.
M.S. 16.yy. Bugünkü ad?yla Belk?s Köyü kurulur.



Edited by - hazal1 on 22 Kas 2005 17:27:17