Nizip Büyük Hamamı Yeniden Kazanılabilir mi?

Yaşı 60 olanlar Nizip’teki tarihi hamamları iyi hatırlar.Bunlardan büyük hamam neredeyse kilise tarihi ile aynıdır.Bu gün vakıflar müdürlüğü değişik tarihi yapılara restorasyon planı yapıyor..Tabiki restorasyonlar var olan yapılara yapılır.Ancak yok olmuş yapılara restorasyon yapılmıyor.Büyük hamamın yeri belli..bugün üzerinde park inşa edilen bu tarihi yapının ortaya çıkarılması çok zor değildir.Parkın hamam kısmı eşilse birçok yapısı ortaya çıkacaktır.Çünkü buraya Nizip belediyesi tarafından park yapıldığında toprak dolgusu yapılmış.yani kazı ve tahribat yapılmamış.İşte bu yüzden bu tarihi eserin ortaya çıkarılması gerekir diyorum.Bu hamam Nizip tarihi için çok önemlidir.Zaten Trafo,klise,hamam ve su değirmeni Nizip tarihinin en önemli yapıtlarıdır.Büyük hamamda yıkananlar bilir,kubbeli bir yapısı,aydınlatma pencereleri ve sıcak suyunun doğal olması hafızalarımızda kalan bilgilerdir.Hamamın hemen yanında değirmen vardı.Bu su değirmen de tarihi bir eserdi.Ama maalesef şu anda bu yapılar yok..Ben büyük hamamın ortaya çıkarılabileceğine ve yeniden inşa edilebileceğine inaniyorum.Çümkü ana iskeleti hala toprak altında duruyor.Bunun ile ilgili gerekli girişimlerde bulunacağım.Bizim nesil gittikten sonra bu hamamı ne hatırlayan olur ne de bilen..bu yüzden bizler de yardımcı olabiliriz..Yetkililerden gerekli girişim ve hassasiyetin yapılmasını bekliyorum.

Büyük Hamam hakkında bilgi : http://www.nizip.com/showthread.php?...ighlight=hamam

çocuklugum eski hamam civarında geçti park olmadan önceki yıkık halini hatırlıyorum oradan nizip çayına giderken birde cullugun pınarı diye bir pınar vardı çok tatlı bir su akardı şimdi o da yoktur galiba.

Büyük hamam bu bölgede olmalı..Yerini tam bilen varsa işaretlesin...

Konu ile ilgili Halil Eker hocamızın akademik bir araştırması var.Onu da burada paylaşıma açıyorum.

02.05.08, 16:10
Halil Eker
Üye
Üyelik tarihi: Jul 2007
Mesajlar: 7

Kayıp Kültür Mirasımız: Nizip Büyük Hamam
Temizliğe verilen önemin göstergesi olan hamamlar, M.Ö. IV. Yüzyılda Mısırlılardan itibaren yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Basık ve uzun görünüşüyle dikkat çeken hamamlar soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden meydana gelirler.
Nizip’teki hamamlardan ikisi de günümüze ulaşmayı başaramamıştır. Bu hamamlardan büyük hamam haçvari dört eyvanlı ve dört halvet hücreli hamam tipi göstermektedir. Küçük hamam ise iki halvet hücreli ve bir eyvanlıdır. Giriş kısmına iki halvet hücresinin yapılmaması bu plan tipinin değişik bir uygulamasını göstermektedir.
Yapının kimin tarafından ve ne zaman inşa edildiği kesin olarak bilinmemekle birlikte, Osmanlı devletinin son dönemlerinde inşa edildiği tahmin edilmektedir. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde kullanım dışı kalan hamam harap olmuş ve çevrede oturanlar için tehlike arz etmeye başlaması üzerine 1982 yılında belediye tarafından yıktırılan yapının yerin çocuk parkı inşa edilmiştir.

Hamam ilçe merkezinde, Hamam Camii’nin hemen batısında yer almaktaydı. Kuzey güney doğrultusunda hafif meyilli bir arazi üzerine inşa edilmişti. Yapı dört eyvanlı ve dört hücreli bir plan göstermekteydi.
Hamamın yerinde günümüzde çocuk parkı bulunmaktadır.
Hamama yapının batı cephesine yerleştirilmiş olan koridorun kuzey cephesine yerleştirilmiş olan bir kapı ile girilmekteydi. Bu koridorun güneydoğu köşesine yerleştirilmiş olan ve birkaç basamak merdivenle ulaşılan hamamın soyunmalık bölümü büyük ölçülerde ve kare planlı idi. Bu bölümün üzeri kubbe ile örtülüydü. Kubbenin dört köşesine birer tane çeyrek kubbe yerleştirildiği söylenmektedir. Kubbede öküz gözü denilen yuvarlak pencereler açılmıştı. Kubbenin tam ortasına bir aydınlık feneri yerleştirilmiştir.
Soyunmalık bölümünün kuzeybatı köşesine yerleştirilen kapıdan sıcaklık bölümünde ki güneybatıdaki halvet hücresine geçilmekte, oradan da sıcaklık bölümünde yer alan diğer halvet hücrelerine ve eyvanlara ulaşılmaktadır. Sıcaklık bölümüne geçişi sağlayan halvet hücresinin soğukluk bölümü olarak kullanılmıştır. Kare planlı sıcaklık bölümünün ortasına göbek taşı yerleştirilmiştir. Orta bölüm ve halvet hücreleri kubbe ile örtülü iken, eyvanlar beşik tonozla örtülmüştü. Orta mekanı örten kubbede öküz gözü denilen pencereler açılmıştı. Bu kubbenin ortasına da bir aydınlık feneri yerleştirilmiştir.
Sıcaklık bölümünün kuzeyinde doğu-batı doğrultusunda uzanan ve bütün kuzey cephe boyunca uzanan dikdörtgen planlı ve beşik tonoz örtülü külhan bölümü bulunmaktaydı. Külhan bölümünün biri batıda, diğeri kuzeybatı köşede olmak üzere iki girişi bulunmaktaydı.
Büyük hamamda sıcaklık, ılıklık ve külhan bölümlerinden oluşmaktadır. bu bölümler her iki hamamda da dengeli bir mimari sergiler. Örneklerine çok sık rastladığımız dört eyvanlı ve dört halvet hücreli hamam tipine İstanbul Beyazıt Hamamı, Konya Sahip Ata Hamamı, Laleli Kızlarağası Hamamı, İznik Eski-Yeni Hamam, İznik Hacı Hazma Hamamı, Erzurum Lala Paşa Hamamını örnek gösterebiliriz.


-__________________
0505 766 84 01

Büyük Hamam Adı üstünde "Hamam Camii" nin bitişiğindeki parkın yeri....
Resimde yoktur.

Bu konuda derneğin kahvaltısında uzun uzun konuştuk, ben hamamı hatırlamıyorum ama gerçekten Nizip için değerli bir yapı, benim anlamadığım neden üstü kapatılıp park yapılmış,bunu kim yapmış, yapanın hiçmi içi sızlamamış, bu tarih zenginliklerimiz yok etmek geleceğimizide yok etmektir, hamamın ortaya çıkarılması ve yapılması konusunda Nizipliler olarak elimizden geleni yapmalıyız.

Ben çocukluğumdan hatırlarım;
Hamam yıkılmış kubbeleri çökmüş kemerlerin yerleri belirli idi ancak mahalle çöplerini oraya dökerdi yani çöplük olmuştu . O zamanın serserileri ahlaksızları o harabede vakit geçirirdi zamanla dolduruldu birden bire doldurulmadı bir tepe halini aldı çoluk çocuk için tehlikeli bir alan haline gelmişti...
Belediye de yerini park yaptı...

Alıntı:

---

Mahmut İmamoğullari Nickli Üyeden Alıntı

Ben çocukluğumdan hatırlarım;
Hamam yıkılmış kubbeleri çökmüş kemerlerin yerleri belirli idi ancak mahalle çöplerini oraya dökerdi yani çöplük olmuştu . O zamanın serserileri ahlaksızları o harabede vakit geçirirdi zamanla dolduruldu birden bire doldurulmadı bir tepe halini aldı çoluk çocuk için tehlikeli bir alan haline gelmişti...
Belediye de yerini park yaptı...

---

Demekki gerçekten fazla bir hasar almamış bu yapı , kolaylıkla ortaya çıkarılabilir bence.

ozamanlar tarihe önem veren yöneticiler yokmuş anlşılan oki yıllar sonra aklımıza gelince biraz içimiz burkuluyor ben kara boga abimizle bu konuyu daha ayrıntılı konuşma fırsatı buldum gerçekten çok ilginç özelligi olan bir hamam kara boga abimizin anlattıgına göre hamamın suyu nizip çayından gelen arıgın suyu ile besleniyor nizipte şehir şebeke suyu yokken nizip halkı kuyulardan su ihtiyacını karşılarken bu hama arık suyu ile çalışıyordu malasef büyük bir tarihi mekan duyarsız insalar tarafından yok edildi.

Ben, Büyük Hamam'da çimmiş biriyim. Nizip'te tarihe saygı asla olmadı, daha yakın tarihlerde miskilim Bedesten yol genişletme adına doğu tarafı yıkılmadı mı? Büyük Hamam'da külhan işleten ''Affan ve karısı Happiley'le '' ilgili öyküyü de burada daha önce yazmıştım. Gerçekten kazı yapılmadan dolgu ile yeşil alan yapıldıysa Bina tekrar restore ile ihya edilebilir.

Büyük Hamam,şimdiki Hamam Caminin batı yapışığı.Şimdiki parkın yeri.Büyük hamam bulunduğu semtin çöp döktükleri bir yer olmuştu.Dönemin Belediye Başkanı Ömer Pekmez zamanında üstü düzlenerek park haline getirildi.Büyük hamamın hatırladığım kadarısıyla kemerleri ve sutunları sağlamdı.

bedesten neden yıkıldı. yolun açılımı için miydi o güzelim yer açılımı yıkım olmuş ve şimdi büyük bir mağaza olmuş yeri. şimdi çarçı camiinin yanındaki o güzelim eski yapının çüremeye terkedilmesi çok acı. sabun fabrikasımıydı tam olarak bilmiyorum ama çok eski bir yapı.neden restore edilmiyor eğer edilse çok hoş bir mekan olmazmı sizce . çok serin olur yazın mesala çay içme yeri olabilir mesala bir sinema olabilir mesala bir sanatsal bir ortamta kullanıla bilir. .sizce ne olur.çüremesinden hariç.

sayın nizpli arkadaşlar hamam hakkında biryazı yazdım bazı arkadaşlar sag olsun ilgilendi asıl ilginecekler ilgilenmedi mesela nizip belediyesi veya anıtlar kurumu bu hamam gibi kaçtane türkiyede var mesela çemberlitaş hamamı bentler kanalı ile gelensuile beslenir gazi antep kalesinin yanıdaki hamamallaben su ile eskiden bu su içilecek durumdaidi bu bizim büyük hamamda nizip çayından gaziantep belediyesi kendi bütcesinden veya anıtlar kurumundan karşıladı ve şimdi ziyaretçi akınına ugruyor zaten bu ihmallık degilmi barajın adını birecik aldı zeugmayıda antep daha bekliyelim ozaman hamamada bir sahip cıkar teşekkürler karaboga

Bende İslim Sayın İlkokulunda okuduğum için aralarda hamam yıkıntılarının yanına giderdik. Nizip'in o günkü ayyaşları bazen burada kalırdı. Eski hapishanenin tam karşınıdaki küçük parkın altıdır. Ancak bu yaz hammın hemen yanındaki, eski hapishanenin önünden geçen sokak genişletiliyordu. Hamamın devamında olan evler istimlak edilmiş. Kilisenin yanından (eskideğirmenle kilise arasından) gelen sokak islim sayın ilkokulunun önünde buradakı su arkının yola katılmasıyla cadde haline dönüşmüş. İşte bu caddenin devamı olan eski hapishane ile hamam arasından başlayan ve saha mahallesindeki Fikret Alkannın fabrikasının oraya çıkan dar sokak genişletiliyor. Dolayısıyla bu hamamın en azından kısmen bu cadde altında kalma ihtimali var.

memleketimizde yani yeşil nizip.imizde gercekten cok guzel yerlerimizi iyi kötü bende hatırlarım. ve buradana arkadaslarıma katılıyorum güzelim yeşil nizip.e sahip cıkalım.valla eskileri yad edipte oturup iki hanek edecek yer kalmadı ne var yorum acıgta tarihimize sahip cıkalım saygılarımla mustafa koç