Nizip’ in yükselen değeri

Anavatanı yukarı Mezopotamya olan zeytin, eskiçağlardan beri kutsama, yemek, sağlık, aydınlatma gibi bir çok amaçla kullanılmıştır. Kutsal kitaplarda ve Odysseus, İlyada gibi eserlerde çokça sözü edilen zeytinin yaprakları tüm zamanlar zafer ve barışı simgelemiştir. Ayrıca herkesçe bilinen Nuh Tufanı’nda gemiden, ortamın sakinleşip sakinleşmediğini öğrenmek için gönderilen güvercinin, rahatın ve huzurun haberini gagasında küçük bir zeytin dalı ile getirdiği ifade edilir. Günümüzde de zeytin dalı uzatmak deyimi hala kullanılmaktadır.

Ülkemizde zeytin üretimi Ege, Marmara, ve Akdeniz bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Diğer bölgelerin de hemen hemen hepsinde zeytin üretimi söz konusu ise de birinci planda gelmemektedir.

Türkiye’de zeytin varlığı bakımından ilk sırayı Ege bölgesi almaktadır. Bu bölgeyi Akdeniz ve Marmara bölgeleri izlemektedir. Daha sonra da Güneydoğu Anadolu bölgesi gelmektedir.Güneydoğu Anadolu bölgesinde de ilk sıralarda Nizip yer almaktadır.
Zeytinin anavatanı Anadolu’nun güneyi olmakla beraber, Nizip’in bulunduğu bölge de bu alanın içerisinde bulunmaktadır. Nizip ilçe merkezi daha önceleri zeytinliklerle kaplı bu alan içerisine kurulmuştur. Etrafı yaz-kış yeşil kalan zeytinliklerle kaplı olduğundan, ilçeye “Yeşil Nizip” denmektedir.Nizip’te zeytin en son birimine kadar kullanılan bir üründür. Halk kendi işlediği zeytinin çekirdeğinden süs eşyası ve tesbih yapıp satmakta, preslerde yağı çıkarılan zeytinin kalan posası kimyasal maddelerle tepkimeye geçirilerek sabun sanayisi için hammadde olan pirina yağ elde edilmekte, bununda posasından yanıcılık oranı yüksek ve ucuz yakacak olan çeltik odunu elde edilmektedir. Bu odunun külü ise fıstıklar için gübre olarak kullanılmaktadır.

Arazi kullanımında kuru tarım alanları birinci sırayı, fıstıklar ikinci sırayı, zeytinlikler ise üçüncü sırayı almaktadır. Fıstık alanlarının zeytinden önce gelmesinin sebebi ise antepfıstığının yüksek fiyatlı ve ihracatta önemli bir ürün olması, zeytinin işleme tabi olmadan piyasaya çıkamamasıdır.Bu fiyatı arttırırken üreticiyi etkilemektedir.Bu gibi sebeplerden dolayı Nizip’ te 1950 yılından itibaren hiçbir yeni tesis kurulmazken, mevcut eski ağaçlardan yakacak temini amacıyla sökülmekte idi.

Ancak son yıllarda Türkiye genelinde olduğu gibi Gaziantep İlinde de zeytin üretiminde önemli artış olmuştur.Zeytinyağı fiyatlarında meydana gelen artışlar, yeni zeytin bahçesi kurmayı cazip hale getirmiştir. Ayrıca Tarım Bakanlığı’nın sertifikalı zeytin fidanı dikimine dekarda 250 YTL hibe kredisi vermesi de zeytincilikte büyük hareketlilik yaratmıştır. Nizip’teki zeytin ağacı Güneydoğu bölgesinin 1/4 üne denk gelmektedir ve yaklaşık 4 milyona yakın ağaç mevcuttur.Bu ağaçların 2 milyondan fazlası verimli halde olup, diğer 2 milyon ağaç kısa süre içerisinde üretime geçecektir.Verimli olan ağaçlardan yaklaşık 30.000 tona yakın zeytin elde edilmektedir.Artan zeytin fidanı dikimi,dikkatli zeytin toplama teknikleri ve doğru ilaçlama yöntemleri sayesinde Nizip ve çevresinde zeytin üretimi büyük bir artış göstermiştir.

Diğer önemli nokta, zeytin ağacı dikenler Gemlik türü ağaç dikiyor. Ancak ihracatta “domat” ve “Uslu” denilen yeşil zeytine talep daha fazla.Gemlik türü ağaç dikmek hem daha ucuz hem de daha erken ürün elde ediliyor ve dikilen ağaç sayısının yüzde 60-70 i tutuyor. “Domat” ve “Uslu” zeytinlerde dikilen fidanın yüzde 25-30 u tutuyor ve bakımı daha eziyetli.Verim daha uzun sürede alınıyorTürkiye'de Gemlik zeytini türü sofralık zeytin bolluğu varken “domat” ve “Uslu” türü yeşil zeytin üretimini teşvik etmek ve bu konuda çalışmalar yapmak daha doğru bir karar…

Emine TOSYALI
Ziraat Mühendisi

Emine Hanım, Nizipli'dir. Yazı, http://www.firatymm.com sitesinden alıntıdır. İzin alınmıştır.

Zeytin hiç firesi olmayan nadide ürünlerimizden biri.Yazıda da belirtildiği gibi destekleme olayındna sonra ilçemizde çok zeytin fidanı dikildi.Bu ağaçlar ürün vermeye başladıktan sonra ilçemizde ki zeytinlerin işlnemsi için mevcut fabrikalar cevap veremeyecek ve yeni fabrikalara ihtiyaç duyulacak.Bizim sorunumuz aslında zeytinimizi pazarlayamıyoruz.Paketleme ve reklamla çok iyi işler yapılabilir.

Aslında bu konuyla ilgili yazılacak çok şey var, Nizip'imizin kaybolan üzüm bağları gibi neredeyse zeytin de kaybolacaktı, ancak son zamanlarda yapılan doğru politikalarla, zeytinimize tekrar kavuştuk, bu seferde bölgede en iyi verimi alacağımız zeytin türlerinde çelişkiler başladı, çiftçi inatla babadan dededen kalma methotlarla zeytin üretmeye devam ediyor, ama buda son zamanlarda yapılan eğitim çalışmalarıyla kısmen giderildi, ben Nizip'in çok yakın bir zamanda zeytinde de söz sahibi olacağına inanıyorum, yemelik ve yağlık zeytinlerin pazarlaması sorunlarıda çözüldükten sonra sanırım Nizip zeytin merkezi olacaktır.
Pazarlama konusunda Türkiyenin ilk devlet teşekkülü olan ÜLFET'ten faydalanılabilir diye düşünüyorum, zamanında ÜLFET'in zeytin ve zeytinyağlarını İstanbul'da çok arardık.

Marmarada çıkan zeytinin sofralık, bölgemizde çıkan zeytinin ise yağlık olduğunu biliyordum.Gemlik tipi ağaçların ekilmesi sofralık zeytin alanındada ilçemiz için olumlu bir gelişme.Ayrıca Emine TOSYALI hanımefediye de bu bilgileri Nizip.comda bizlerin paylaşımına izin verdiği için teşekkürler.

".....Halk kendi işlediği zeytinin çekirdeğinden süs eşyası ve tesbih yapıp satmakta,...."

Belki dikkatinizden kaçmış olabilir ama bu cümle beni derinden etkiledi...Rahmetli babam zeytin çekirdekleri ile tesbih yapmayı çok severdi.Bunu alışkanlık haline getirip bir çok el becerisi geliştirmişti.Çeşit çeşit tesbihler yapar dostlarına hediye ederdi.Bunu Nizip'te yapan çok az sayıda insan var.Bu tesbihlerden nakışlı ve cilalı olanlarından halen hatıra olarak saklıyorum..Bu güzel yazı ve araştırma için Emine hanıma da teşekkür ediyorum...

Son zamanlarda gündemi işgal eden GDO (Genetiği değiştirilmiş organizmalar) yönetmeliğinden sonra zeytin yağına olan ilgi arttı..Zira içinde GDO içermeyen tek yağ zeytin yağıymış..

GDO nun tam olarak ne anlama geldiğini bir türlü öğrenemedim, sabah haberlerde bir doktor, bitkinin böceklere karşı kendi ilacını üretir hale getirilmesi dedi, şok oldum.