Çevremize Sahip Çıkıyor muyuz?
Bahar ve yaz aylarında Türkiye genelinde olduğu gibi bölgemizde de insanlar ‘özellikle’ hafta sonu tatillerini değerlendirmek için bağ-bahçe diye adlandırdıkları doğal alanlara gider, piknik yapar; yeniden ve tekrar canlanmış olan doğayla içli-dışlı olmak ihtiyacını hissederler.
Havaların ısınmaya başlaması, toprağın yeşermesi ve ağaçların çiçek açmasıyla birlikte, kırsalda yaşayan ve tarımla geçinen insanlarımız gibi, kentli insanlarımız da ayaklanır; hem doğanın kendini yenilemesine şahit olmak, hem oksijen deposu addedilen ağaç altlarında, ormanlık ve koruluk alanlarda, su başlarında sağlıklı bir şekilde dinlenmek ve anlamlı bir şekilde vakit geçirmek için.
Bu aylarda insanlar yüzmek isterler; yeşil bir halıya bürünmüş olan toprak üstünde yürümek; dalından meyve koparıp yemek isterler... Ve çevremizdeki doğa, bu aylarda, tüm çocuklar için bir oyun ve park alanı gibidir.
Sanırsınız toprak bayramlıklarını giymiş; hava, kıştan kalma isini-pisini sağanak ve boğanaklar halinde savurup atmış; derelerin suları balıklarla şakalaşa oynaşa, daha coşkulu ve daha bir hoş akmaya başlamıştır… Ki bu kadarı dahi insanı mutlu ve bahtiyar etmeye yeter. Çünkü, insan bilir ki, muhtaç olduğu doğa, ona, yeni bir bereketli sofra açmaktadır...
Bilir ve anlar ki insan, toprak ve toprağın altındakiler ve üstündekiler, su ve suyun içindekiler, hava ve havanın kimyasalları ile onun boşluğunda kanat çırpanlar, onun en temel yaşamsal ihtiyaçlarıdır. Birinden birinin noksanlığı onun yaşamını köreltir. Bundandır ki bizler, bu üçlüye doğa deriz, tabiat ana deriz. Ve bu doğanın bizlere bahşettiği nimetlerin sayesinde yaşam olanaklarına kavuşuruz.
Çevre, ‘’insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları, fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamdır.’’
Denizler, göller, nehirler, dağlar, ovalar, yaylalar, ormanlar, korular, çayırlar, bitki ve hayvan türleri de doğal çevreyi oluşturur.
Peki bizler, çevremizi koruyup, çevremize sahip çıkıyor muyuz? Çevre kirlenmesini önlemek için üzerimize düşen görevleri yapıyor muyuz? Yoksa ‘gün be gün’ bana neci tavırlarla çevremizi kirletip, onun bize sunduğu nimetlere nankörlük mü ediyoruz?
Sanayi bölgeleri oluştururken doğal çevre tespitini doğru yapıyor muyuz?.. Filtresiz bacalara ağır (caydırıcı) cezalar uyguluyor muyuz?.. Yoğunlaşan nüfus için açılan yeni yerleşim birimleri için acaba ‘bir yılda ortalama’ kaç tür ve kaç yüz ağacın köküne balta vuruyoruz?.. Kaç uçar, kaçar, sürünür hayvan türünün yaşam alanını gasp ediyoruz?.. Ve de en duyarlı olmamız gereken çevre kirliliği sorununa ne kadar ciddiyetle yaklaşıyoruz?..
Son yıllarda kaç bin hektarlık orman alanımız, dikkatsizlik sonucu çıkan yangınlara ve yanlı-yanlış imar felâketlerine kurban gitti?.. Kaç canlı türümüz tükendi?.. Kaç denizimiz had safhada kirlendi, kaç gölümüz, kaç deremiz kurudu?.. Ve bunlarla mücadele eden kaç çevre koruma derneğimiz var?.. Devlet, çevreci derneklere ne kadar sahip çıkıyor, ne kadar arkalanıyor, ne ölçüde destek veriyor?
Oysa, doğal çevrenin korunması, çevre düzenlemesi, çevre sorunları ve çevre kirliliği gibi konular, başta devlet olmak üzere, her insanın ilgi, uğraş ve mesuliyet alanı olmalıdır. Bu konuda sorumluluğu, yalnızca ‘’Türkiye Çevre Sorunları Vakfı’’ ile ‘’Çevre Müsteşarlığı’’na bırakıp, sen sağ, ben selamet savurganlığında olmamalıyız...
Yoksa, ne yeşil bir zeminde oturabiliriz, ne dalında meyve yiyebiliriz, ne balık avlayacak temiz bir su, ne iki kulaç atıp yüzebileceğimiz nehir, deniz ve göl bulabiliriz, ne de ‘’oh be’’ dedirtecek türden temiz bir hava soluyabiliriz...
Doğal çevre konusunda ‘lütfen’ şunu hiç aklınızdan çıkarmayınız: Havamız kirlenince, solunum yolları hastalıklarımız artar. Solunum organlarımız vaktinden önce yaşlanır ve ölür. Toprağımız kirlenince, ekim alanlarımızın verimi düşer. Bitki hastalıkları çoğalır. Tarım alanları azalır, ülke fakirleşir; insanlarımız bitkisel proteinlerden yeterince yararlanamazlar. Suyumuz kirlenince, deniz hayvanlarının yaşam ortamları bozulur, toplu balık ölümleri meydana gelir; bu balıkların yenmesinden ötürü de zehirlenme vakaları olur. Denizler de ve nehirlerde ‘bırakınız’ yüzmeyi, ulaşım olanaklarımız dahi sekteye uğrar, körelir.
Şimdi, hepimizin bildiği ama iş uygulamaya geldiğinde savsakladığımız, çevre kirliliği önlemleri konusunda yapmamız gerekenleri bir kez daha hatırlayalım:
-Ormanları koruyunuz... Kıyamet koparken dahi elinizdeki fidanı dikiniz...
-Yaş ağaca balta vurmayınız... Bırakınız ağacı, dalını, yaprağına dahi zarar vermeyiniz...
-Çimlerin üzerinde ateş yakmayınız...
-Kuru zeminde de olsa, piknikten sonra yaktığınız ateşi söndürünüz... Piknik olanındaki çer-çöplerinizi yerde bırakmayınız...
-Çöpleri, çöp poşetlerinin ağzını sıkıca bağladıktan sonra çöp kutusuna atınız...
-Küçük-büyük, kanatlı-kanatsız, sütlü-sütsüz, evcil yada yabanı hiçbir hayvana zarar vermeyiniz..
-Denizleri ve akarsuları kirletmeyiniz, sanayi atıklarınızı ve her türden atıkları dökmeyiniz...
-Yerleşim birimlerine yakın yerlerde (mahalle ve sokak aralarında) besicilik yapmayınız...
-Kurbanlık hayvan kesim kurallarına uyunuz ve onların atıklarını temizleyiniz...
-Pis sularınızı sokağa dökmeyiniz...
-Açık alanlara tuvaletinizi yapmayınız; yapmak mecburiyetinde kalırsanız da üstünü kapatmayı unutmayınız...
-Her türlü enerjiyi tasarruflu kullanınız...
-Biten pilleri, cam şişeleri, plastik atıkları, kola kutularını, sigara filtrelerini, tenekeleri ve kağıtları asla toprak zemine atmayınız..
Uygulanması gereken bu basit gerçekleri herkes ezberlemeli, çevremizi kollayıp, sahiplenmeli; çevre temizliğinin değerini ve önemini çocuklarımıza öğretmeli, büyüklerimizin de kulaklarını çınlatmalıyız... Ki temiz bir doğada ve sosyal çevrede yaşamanın mutluluğuna erişmiş olalım.
Not: 11 Haziran 2008 tarihli (2283 sayılı) Yeşil Nizip gazetesi’nde yayınlanmıştır.
