Hayvancılık Desteklerinin Aksayan Tarafları

Bilindiği üzere hayvancılık desteklemeleri ile ilgili, Bakanlar Kurulu Kararları 15 Nisan 2008 tarih ve 26848 Sayılı Resmi Gazete ile 24 Mayıs 2008 tarih ve 26885 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Ayrıca Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca yayımlanan tebliğde belirlenecek kriterler çerçevesinde, anaç koyun-keçi, sığır ve manda başına destekleme yapılacağı ifade edilmiştir. Şüphesiz ki, bu destekler hayvancılığın gelişmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu desteklerin hayvan ıslahı açısından getireceği katkılar birçok makalede ele alınmıştır. Bu yazıda ise, destek ve teşviklerin uygulamada eksik kalan /aksayan yönleri irdelenecektir. Bu aksaklıkların giderilmesi en büyük temennimizdir.Söz konusu karar ile birçok destek kaldırılırken bazı destekler aşağı çekilmiş, en önemli değişiklik ise ilk kez hayvan başına destek uygulamasına geçilmesi olmuştur. Karara göre, melez hayvan başına yılda 300 YTL, saf ırk hayvana 350 YTL, hastalıklardan ari işletmelerde hayvan başına 400 YTL ödenecek. Ayrıca manda yetiştiricilerine de manda başına 300 YTL destek ödemesi yapılacak. Doğrudan ürün yerine hayvan başına destek uygulamasını anlamak mümkün değil. Türkiye’ de ürün fazlalığı mı var ki böyle bir karar alınmak zorunda kalınmıştır. Bu durum yetiştiricileri daha fazla destek almak için daha fazla hayvan istihdam etmeye yöneltecektir. Halbuki ülkemizde kaliteli kaba yem açığının olduğu büyük bir gerçektir. Hayvan başına destek yerine doğrudan kaliteli ürüne destek verilmesi daha doğru bir karar olacaktı.Yem bitkileri desteklerinde de düzenleme yaparak bazı destekleri tamamen kaldırırken bazılarının destekleme miktarlarını düşürdü. 2007′de dekar başına 130 YTL olan yonca desteği 115 YTL’ ye, korunga desteği 80 YTL’ den 75 YTL’ ye, yapay çayır, mera desteği 100 YTL’ den 75 YTL’ ye, tek yıllık yem bitkilerinde (fiğ, macar fiği) destek 50 YTL’ den 30 YTL’ ye, silajlık tek yıllık yem bitkileri ve silajlık mısır desteği de dekar başına 60 YTL’ den 45 YTL’ ye düşürüldü. Sertifikalı tohum kullananlara yapılan yüzde 5 ve kalkınmada öncelikli yöreler için uygulanan yüzde 10 ilave destek ile sertifikalı yem bitkileri tohumluğu üretenlere yapılan destekler de kaldırıldı. Türkiye’de yem bitkileri üretiminde fazlalık olmadığına göre bu desteklerin azaltılmasını anlamak mümkün değildir. Verimliliği ve kaliteyi teşvik eden, sektörü kayıt içine alan diğer bazı desteklerde kaldırıldı. Buna göre 2007′de belgeli damızlık düve başına ödenen 550 YTL, sertifikalı düve başına 275 YTL, kalkınmada öncelikli yörelerde suni tohumlama için 36 YTL, diğer bölgelerde 26 YTL ödeme 2008′de yapılmayacak. Ayrıca, suni tohumlamadan doğan soy kütüğüne kayıtlı buzağı için buzağı başına 140 YTL, ön soykütüğüne kayıtlı buzağı için 80 YTL destek de kaldırıldı.Sektörde teknoloji kullanımını teşvik etmek ve kaliteli süt üretimini desteklemek amacıyla sağım ünitesi ve soğutma tankı kuranlara 200 bin YTL’ lik faturanın yüzde 40′ı, gübre çukuru yaptıranların ise 100 bin YTL’ lik faturasının yüzde 40′ı desteklenirken, 2008′de bu iki destek kalemi de kaldırıldı. Bilindiği üzere ülkemizde üretilen sütlerin büyük çoğunluğu hala kayıt dışıdır. Üretilen sütlerde Somatik Hücre Sayıları, AB standartlarının üzerindedir. Kaliteli süt üretimi için mutlaka ama mutlaka sektörde teknoloji kullanımını teşvik etmek ve kaliteli süt üretimini desteklemek amacıyla sağım ünitesi ve soğutma tankı kuranlara destek verilmesine devam edilmelidir.Uygulanması mümkün olmayan desteklerden birisi de “Hastalıklardan ari işletmelerdeki anaç sığır” başına ödenecek hayvan başına 50 YTL destekdir. Hastalıktan ari işletmelerde bulunan tüm sığırların, Sığır Tüberkülozu ve Sığır Brusellozu hastalıklarından ari olduğu tespit edildiğinde, işletmede bulunan anaç ari sığır başına destekleme ödenmesi öngörülmüş ayrıca bu testlerin her yıl tekrarlanması şart koşulmuştur.
T.C. Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü laboratuarında sığır tüberkilozu teşhisi 35,5 YTL, kan serumundan Brucella'nın teşhisi ise 18 YTL’dir. Yetiştiricinin en az 53,5 YTL ödeyip, sonra bundan 50 YTL teşvik alması beklenemez herhalde...
Prof.Dr. Ali KAYGISIZ

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv. Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü