Arastir! Cok iddiali bir ogut ve ogretidir. Tarihboyu her dusunce her akil kendini mesrulastirmak icin bu 'bilgeligin' arkasina siginmistir. Peki bu ulvi dusturun altindaki hikmet nedir?
Hmm, 'arastir ama sonucda benim dedigime gel!" Aksi istikamette bir sonuca varmissan 'mutlak yanlissindir' yani 'bizim dayatmamizda' zinhar hata olamaz ama sen 'yanlissindir'.
Bakiniz efendim biri bir cenahda digeri tam zitti ama ikisi de 'arastir' diyor. Acaba iki tane ya da fazla dogru mu var? Ya da tumu mu yanlis?
Muslum abim sen yazdin ya, az evvelinde 'Fransa Tarihini' gozden geciriyordum zaten. Duymussunuzdur hani Turkiye'de ikinci, ucuncu cumhuriyet felan... Fransa'da besinci cumhuriyetten kinayedir....
Tasavvuf ha, Osman abi? Tefsir? Fatih Carsamba'yi bilirsin Ramazan Tarhan Mahmud Kuzudisli vasitasiyla hakkimizda malumat almistir kanaatindeyim!
Hayir, birsey isbat niyetinde degilim hele ne tarihi ne de birini yargilama, ASLA. Ben herseyi oldugu gibi kabul ederim. Yargisi bana dusmez.
Medeni tarihe bakinca once Misir sonra Ortadogu ve nihayet Yunani gorursunuz. Bunun disinda zorlarsaniz Cin azicik da Hindistan katarsiniz mamafi bunun yanisira tabiiki gunumuzde de devam eden yagmaciliklari da vardir. Bunun disindaki topluluklar sade 'yagmacidirlar'.
Osmanli imparatorluk ozelligi zaten 'cok ulusluluktandir'. Bugun Amerika dahil geriye giderseniz her imparatorluklarda degisik etnikte insanlarin devletin degisik kademelerinde yer aldigini gorursunuz. Bu bir 'hata' demek aslinda 'sebep-sonucla' alakalidir. Keza Osmanli'da yasananlar yukselme donemiyle cokuse kadar pek farkli degildir ancak gucluyken onemsiz gelen zafiyet gucsuzken cok zararli olabilir.
Selcuklu ve diger Turk devletleri icin de kesinlikle ayni sey gecerlidir. Batiyla en buyuk fark ise bu ahlakdisi diyebilecegimiz davranislarin bizde sadece basibozukluk olarak degerlendirilebilecekken onlarda 'sistemli' olusudur.Yani sistemli asimilasyonlar, soykirimlar, zorbaliklar vesaire.....
Enderunda yetisenler Turk degildi gibi sagliksiz, gercegi yansitmayan fikirlerle kendi gercegimizi dogrulamak, bizi hakikat ortaya cikinca muskul duruma sokar. Insan ceddiyle iftihar edecekse buna yalan katmak 'yatsida' sonen mumdan oteye gidemez.