Camilerimiz

Nizip ve Niziplilerin Eserleri*

“Nizip camiler, minareler ve okullar ile ayrý bir güzellik membaýdýr. Bu kýymetli eserler, Hayýrsever Cemiyeti ile bazý servet sahiplerinin önemli miktarda maddi baðýþlarýndan ileri gelmiþtir.

1923 senelerinde Hacý Mehmet Efendi’nin teþebbüsleri ile meydana gelen Nizip Hayýrsever Cemiyeti, bir müddet çalýþmalar kaydetmiþ, fakat bu çalýþmalara daha fazla devam edilememiþtir.

Son birkaç sene evvel tekrar faaliyete geçen Hayýrsever Cemiyetimiz, hýzla geliþmiþ, elde edilen maddi yardýmlarla evvelce yaptýrýlmýþ eserlerin, sonralarý eksikleri görülerek, bunlara bazý ilaveler yapýlmýþtýr.

On binleri aþan yardýmlarla, birçok eserlere sahip olmaya layýk kýlýnmýþ eserlerden bazýlarý þunlardýr:

Þýhlar Mahallesi Camii

Bu isim mahallenin adýna izafen verilmiþtir. Þýhlar Camii mahalle büyüklerinin teþebbüsü ve ayný zamanda Þýh Davutlar Ailesi’nin çalýþmasý ile meydana gelmiþtir. 1292 yýlýnda inþa edilmiþ olup içerisi 350 kiþi almaktadýr.

Mulla Ahmet Camii

Mulla Ahmet oðlu Hacý Ahmet’in maddi ve manevi teþebbüsleri ile ve mahalle halkýnýn da maddi baðýþ ve çalýþmalarýndan, 1307 senelerinde yaptýrýlmýþtýr. Bu camii tek minareli olup içerisi 300 kiþi almaktadýr.

Zeytinlik Camii

1959–1960 senelerinde hayýrsever bir vatandaþ tarafýndan yaptýrýlmýþtýr. Ýsminin açýklanmasýný istemediði için bulunduðu mahallenin ismine izafeten Zeytinlik Camii adýný almýþtýr.

Hamam Camii

Hamam Camii, 1925 senesine kadar Helvacý Hoca’nýn nezdinde camii ve arabî harflerle eðitim veren okul olarak kullanýlmýþtýr. Vakýflar Dairesi’ne ait olan bu bina, 1925 senesinden sonra belediyemize 150 liraya satýlmýþtýr. Belediyemizde 1958 senesine kadar odun ambarý olarak kullanýlmýþtýr.

1959 senesinde Hacý Ýbrahim Zade Asaf Oðuz Bey ve Hayýrsever Cemiyeti tarafýndan belediyemizden tekrar 150 liraya satýn alýnarak tamir ettirilmiþ, minaresi yaptýrýlmýþ ve Müslüman halkýmýzýn hizmetine tekrar camii olarak açýlmýþtýr.

Bu bina okul ve camii olarak kullanýldýðý zamanlarda Helvacý Hoca namý ile tanýnan hoca nezdinde okutulan talebelerden yüksek tahsil yapan kiþilerden bazýlarý þunlardýr:

1- Doktor Teyfik Öðüt: Nizip hükümet ve belediye doktorluðu yapmýþtýr.

2- Hüseyin Cahit Tanyol: Üniversitede Edebiyat profesörüdür.

3- Mithat San: Yüksek mühendistir. Ayný zamanda Ulaþtýrma Bakanlýðý yapmýþ, memleketimize birçok hizmetlerinin yanýnda bir de modern PTT binasý yaptýrmýþtýr.

4- Cevdet San: Yüksek mühendistir. 1950–1960 dönemi milletvekilliði sýrasýnda þehir planlý bir hamlesine girerek, memleketimizin ismini ve ürününü Türkiye’nin ve dünyanýn her tarafýna tanýtan, Avrupa’nýn modern tesisi Ülfet Gýda ve Sabun Sanayi tesislerini kurmakla memleketimize ölmez bir eser býrakmýþtýr. Böylece bölgemiz müstahsillerinin mallarý deðerlendirilmiþtir. Memleket halkýndan da 2000 nüfus bu fabrikadan geçimini temin etmektedir.

5- Hacý Hamza Ahmet: Ýçiþleri Bakanlýðý mütercimliðinde bulunmuþtur.

Ulu Camii

1960 senesinde inþaatýna hýzlý bir yardým hamlesi ile on dört aza ve baþkanlýðýný Müftü Hacý Mehmet Salih Ýlhan idare ederek hamiyetli, hayýrsever vatandaþlar tarafýndan birçok teberrular ile 1961 senesinde inþaatý bitip Müslüman din kardeþlerimizin ibadetine açýlmýþtýr.

Bu camii ortalama 800 kiþi almaktadýr. Minaresini kendi halkýmýzdan olan Cafer Altýnbýçak yapmýþtýr.

Leylek Camii

Nizip, Mekke’nin fetih tarihi olan M.S. 630 yýlýnda Hz. Ali ve Bilal-ý Habeþ’in vaki davetleri üzerine Ýslamiyet’i kabul etmiþtir. Nizip’te ilk Ezan-ý Muhammediye Taþbaþ Daðý’nda güzel sesli Bilal-ý Habeþ tarafýndan okunmuþtur. Peygamber Efendimizin sevdiði büyük Ýslam kumandaný Halit Bin Velit, Irak’ta Bizans ordularýný yendikten sonra beraberindeki zevatla birlikte Nizip’e uðramýþ, Leylek Camii’nde istirahat etmiþlerdir.

Ýslam halifesi Halit Bin Velit, çok sevdiði Hasan Medeni hazretlerini bu camiye imam tayin etmiþtir. Büyük zat Ýmam Hasan Medeni’nin türbesi bu camii bahçesindedir. O zamana ait olan camii binasý yýkýlmýþ, tekrar yapýlmýþtýr.

Bahçe duvarlarýný 1956 yýlýnda Hayýrsever Cemiyeti tamir ettirmiþtir. Leylek Camii denmesinin sebebi, ilkbaharda leyleklerin geldiðinde bu caminin üstünde (þerefesinde) yuva yapmalarýndandýr. Bahsedilen tarihi minarenin yerinde bugün Küçük Ahmet Yakar’ýn, mahalle halkýnýn ve Hayýrsever Cemiyeti’nin yardýmý ile vücut bulmuþ yepyeni bir minare yükselmektedir. Yapýcýsý Cafer Altýnbýçak’týr.

Müftülük Camii

Yeþil Nizip’imizin Þýhlar mahallesinin doðu tarafýndan, Cumhuriyet mahallesinde inþa edilmiþtir.

Yardýmsever Koruma ve Yaptýrma Cemiyeti’nin eserlerindendir. Bu ölmez eser Nizip müftüsü Refik Aybaþ’ýn þahsi teþebbüs ve gayretleriyle meydana gelmiþtir.

Yaptýrmaya ilk teþebbüs edenler 27 kiþilik bir topluluktur. Gün geçtikçe aidat ve teberruda bulunanlarýn sayýsý 300’ü geçmiþtir. Bu cemiyete giren üyeler, ayda 25 ila 100 kuruþ vermeyi taahhüt ederler. Cemiyetin giderlerini teþkil eden aidat, damlaya damlaya göl olur sözünün hakký ile bir tecellisi olmuþtur.

Camiin avlusunda iki oda ve bir salondan ibaret müftülerimiz için bir ev, ona ilaveten yapýlan bir bina da Kur’an kursuna ayrýlmýþtýr. Yine camiin avlusundaki müftülük dairesini Yardýmseverler Cemiyeti yaptýrmýþtýr. Ne yazýk ki müftü Refik Aybaþ, camii tamamlanamadan vefat etmiþtir. Fakat bu muhterem zat ebediyen Niziplilerin kalbinde yaþayacaktýr.

Camiin içerisi 600 kiþi almaktadýr. Minaresinin yapýcýsý Mehmet Ali Yapanlar’dýr.

Çarþý Camii

Çarþý Camii, 1326 senelerinde yapýlmýþtýr. 1955 yýlýnda hayýrsever vatandaþlardan birisi (H.Mustafa Akpek) minaresini yaptýrmýþtýr. Gün geçtikçe diðer hayýrseverler tarafýndan güzelleþtirmeye devam edilerek bazý ilaveler yapýlmýþtýr.”



(*): Nizip ve Nizipliler, Ýlhan ÖZCAN


--------------------------------------------------------------------------------

Okunma: 71
Oy/Yorum: Rating:0 Votes:0 (Rating Scale: 1 = worst, 10 = best)
Tarih: 08.11.2006
Yazar/kaynak: Ýlhan Özcan, Nizip ve Nizipliler
Yazar iletiþim: n/a
Gönderen: Nizipli_subutay