Zeugma’nın Dünya Tarihine Ögrettikleri
Zeugma’nın Dünya Tarihine Ögrettikleri
Birçok alanda bilimsel araştırmalara konu olan Zeugma antik şehrinin konumu ve bu şehirden çıkartılan eserler halen birçok bilim dalında araştırma konusu olmaktadır.Dünya çapında gerek konumu ve gerekse eserleri bakımından saygın bir yere sahip olan Zeugma antik kentinin birçok özelligini maalesef en yakın mirasçıları olan bizler ya bilemiyor ya da deger veremiyoruz.Zeugmanın konumu ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde birçok dergi ve gazete makalelerinde yayınlanmış yazılarda bu degerin ne kadar büyük olduğunu görebilmekteyiz.Gerek Müze ve gerekse yerindeki mevcut konumu ile sürekli dünya gündeminde olan bu önemli mirasımız ile ilgili bazı tespitleri sizinle paylaşmak istedim.İşte bunlardan sadece birkaçı:
1.Dünyanın ilk Askeri Üssü:Zeugma İleri Karakolu
Zeugma antik kenti kazılarında askeri garnizonun varlığının tespit edilmesi yeryüzünde bölgesel egemenligin ileri karakol veya günümüz tabiri ile askeri üslerle sağlandığının en önemli ıspatını oluşturmaktadır.Bir bakıma dünya üzerinde tespit edilmiş ilk askeri üss olma özelligi Zeugma antik kentine aittir.Ulaşım yollarının ağına kurulan bu karakol sayesinde Roma imparatorluğu gücünü uzun süre bu bölgelerde hissettirmiştir.Kullanılan silah ve askeri teçhizatlar bakımından da Zeugma kazılarındaki eserler dünya tarihi açısından önemli degere sahiptir.
2.Dünyanın ilk Çocuk Eşyaları:Tekerlekli Savaş Arabaları Oyuncakları
Bilim adamları tarafından Zeugma antik kenti kazılarından elde edilen buluntular içinde çocuklara yönelik oyuncakların çıkması son derece önemli bir tarihi deger olarak degerlendirilmektedir.Zeugma kazılarında çıkartılan çocuk oyuncakları içinde savaş arabaları,ok yayları ve kalkanlar gibi gereçlerin bulunması burasının askeri bir bölge olduğunun en önemli kanıtı olarak degerlendirilmektedir.Çocuk oyuncakları dünya tarihinde ilk kez Zeugma antik kenti ile gün yüzüne çıkmıştır.Oyuncaklar her zaman büyük eşyaların minyatür benzerleri olarak yapılmıştır.Bu sebeple kazılardan çıkartılan çocuk oyuncakları savaş arabalarının Zeugma askeri yapısı hakkında dünya tarihine önemli ipuçları vermesi açısından çok önemli buluntular olduğu vurgulanmaktadır.
3.Dünyanın en eski Tıp Merkezi:Zeugma Hastanesi
Özellikle askeri garnizon kısmında yapılan kazılarda Zeugma antik kentinde bir hastanenin varlığı ile ilgili güçlü buluntular elde edilmiştir.Yapılan kazılarda bilinen tek örneği Pompei’de olan damar sıkma pensinin ikinci örneği Zeugma’da bulunmuştur.Zeugma’daki askeri garnizon mahallinde bulunan ve halen Gaziantep Müzesi’nde sergilenen damar sıkma (kan dindirme) pensi Prof. Dr. İlter Uzel’in yeni çıkan “Anadolu’da Bulunan Antik Tıp Aletleri” adlı kitabında “nadir bulunan eser” olarak yer aldı. Prof. Dr. Uzel’e göre bulunan bu eserin Zeugma’da üst düzeyde bir tıp merkezinin kesin kanıtıdır.Bulunan pensi halen birçok yabancı Üniversite tarafından araştırma konusu yapılmaktadır.
4.Dünyada Medenileşmenin ilk örnegi:Zeugma Şehri Halka açık tuvaleti
Zeugma antik şehrindeki kazılarda şehrin kanalizasayon sitemi arkeologlar tarafından hayretle incelenirken çok daha ilginç bir yapıya rastladılar.Şehre gelen yabancılara yönelik olduğu sanılan halka açık büyükçe bir tuvaletin bulunması dünya üzerindeki antik yerleşimler içinde ilk defa rastlanılan olay olarak tanımlandı. Bu durum tarihçiler tarafından doğa ve köy hayatı ile kent ve medeniyet arasındaki sınırı belirleyen en önemli buluş olarak nitelendirilmektedir.
5.Zeugma Dünya Gündeminde Dünyanın Yeni 7.Harikası ilan edildi.
Fransa’da yayımlanan L’Express dergisi Kasım 2000 sayısını Zeugma’ya ayırdı.Dergi tarafından Fransız arkeologlara sunulan anket içinde Nizip İlçesi’nde Fırat Nehri kıyısında bulunan Zeugma antik kentininin, “Dünyanın Yeni 7 Harikası” arasında ilk sıraya oturması,dünya çapında ses getirdi.Şehrin yapısı ve eserleriyle muazzam bir tarihi deger olduğu kaydedildi.Özellikle muhteşem mozaiklerin dünyada bir benzerinin olmadığı vurgulandı.
6.Dünyadaki ilk Noterlik sisteminin Kanıtı:Zeugma Mühürleri
Zeugma antik kentinde yapılan kazılarda çıkartılan ve 100 bin civarında olduğu söylenen mühürlerin dünya çapında bulunan en eski ve en çok mühür olduğu tespit edildi.Bu mühürler Zeugma şehrinin bir ticaret bölgesi olduğunun en büyük kanıtını oluşturmaktadır.Resmi alanda devlet-halk ilişkilerinde mührün yaygın olması dünya tarihi açısından önemli bir yere sahiptir.Özellikle resmi belgelerde bu işleyişin bir noterlik gibi yapıldığı sanılmaktadır.Mühür sayısının fazla olması bu bölgedeki insan sirkülasyonunun ne kadar yoğun olduğunun da bir işaretidir.Bir bakıma bölgesel güçlü bir ticaret merkezi konumunda olan Zeugma bu yapısıyla günümüz Honkong’una benzetilmektedir.Kayıt altına alınan belge ve mühürlerden bu şehrin çok güçlü bir arşivinin olduğu da tahmin edilmektedir.
7.Dünyadaki ilk posta sistemi:Zeugma habercileri
Zeugma kazı bölgesinde çıkan eserler içinde mühürlenmiş posta belgelerinin bulunması Zeugmanın çevre yerleşim birimleri ile ne kadar sıkı hareket içinde olduğunun bir göstergesi olarak ifade edilmektedir.Sadece devlet yönetimi degil halkların da iletişimini sağlayan posta arabalarının varlığı sosyal açıdan dünya üzerinde bu tür organizasyonların ilk ayağı olarak gösterilmektedir.
