Demiryolları ile ilgili ilginç bir detayı sizinle paylaşmak istedim.Kısa adı UIC(Urban İnternasional Center) olan Uluslar arası demiryolu Merkezi demiryollarındaki rayların birbirlerine olan mesafelerini standarda bağlamış ve 1435 mm yani 1.435 metre.yani 4 fit 8.5 inç. olarak belirlemiştir.Tüm dünya ülkelerinde demiryolu açıklıkları bu mesafelere göre döşenir.Demiryolu vagonları ve lokomotifleri bu raylara göre üretilir.(Çok nadir nostalji özelliği taşıyan ve küçük çaplı demiryolları bu kategoriye girmez.Mesela İstanbul İstiklal caddesindeki nostalji tramvayının raylarının açıklıkları 1 m dir.) Peki uluslar arası demiryolu birligi bu ray açıklığını neden 1435 mm olarak belirlemiş? İşte bunun hikayesi çok ilginç..
Bilindiği gibi at arabaları taşıma sektöründe şu andaki sitemin en önemli başlangıcı olarak kabul edilmektedir.Gerek faytonlar ve gerekse yük arabalarını taşıyan atlar hep çift partner olarak düşünülmüştür.Taşradaki tarımsal ağırlıklı yük taşımalarında at arabaları tek at çekişli olarak bilinse de standart olarak çift atlı çekiciler taşıma sektöründe baz alınmıştır.Hatta otomotiv ve tren sanayisinde araçların çekiş güçleri de birim olarak beygir olarak hesaplanmıştır.
İşte vagon ve teren üretiminin yapıldığı ilk yıllarda vagonların tekerleklerinin arası, tıpkı at arabalarındaki gibi 1435 milimetre olarak baz alınmış.Peki at arabalarında neden 1435 mm olarak hesaplanmış? Çünkü arabaları çeken iki atın yan yana duruşu,atların dıştaki ön ve arka ayaklarının birbirlerine olan mesafeleri 1435 mm olarak hesaplanmış.Ve bunu ilk kez Roma imparatorluğu savaş arabalarında görmekteyiz. Yani şu andaki tren raylarının birbirlerine olan mesafelerinin 1435 mm olması çift atlı Roma savaş arabalarının bir neticesidir.Sadece raylar değil otomotiv sektöründe de lastikler arası mesafe merkez olarak 1435 mm dir.Bir otomobil,bir minibüs veya bir kamyon dengeli kullanıldığında çok rahat bir şekilde raylar üzerinde hareket edebilir.Çünkü ray merkezkleri tekerlek merkezleri ile aynı mesefelerde üretilmiştir.Yani onlar da 1435 mm içindedir.
