Telbis, maşara, kubara yatırma

Kelime manasını bilmiyorum, fakat halk arasındaki anlamı tarla sulamasıdır,.

Özellikle Nizip çayının temiz aktığı zamanlarda çay üzerinde belli aralıklarda bentler (suyun önüne yapılan set) vardı. bu bentlerin üst taraflarında ise bulunduğu bölgeye hükmeden arklar (su kanalları) bulunurdu öyle güzel düşünülmüştü ki bu arklar bölgedeki en üst rakımdaki bahçelere dahi suyun akışını sağlacak şekilde tasarlanmıştı..

Bu bentler tutulduğu zaman arklardan akan su miktarları normalin iki üç misline çıkardı, şimdi tarlasını telbis edecek kişi önce gerekli görüşmeleri yaparak bendi tutar ve komşu bahçe yada tarla sahiplerinden de yardım alırdı,.

Buradan akan su, o zamanın tabiri ile en az bir değirmenlik olmaydı (şimdiki tabir ile 8-10 inç yada şöyle 25-30 cm çapındaki bir borunun yüksek debi ile tam dolu su taşıması gibi).

Telbis yapmanın esas amacı tarla, ekim öncesinde suya doyurulmak suretiyle ekilen bitkinin su ihtiyacının önemli bir bölümü bazende bitkinin tüm ihtiyacının ekim öncesinde sağlanmasıdır..

En az bir değirmenlik suya, tarlada tek başınıza hakim olamazsınız komşularınız size yardıma gelir ve bu bentten gelen su ile tarlanızı hiç kuru yer kalmamak şartı ile sularsınız,.

bu sulamanın akabinde tarla kurur, siz onu genellikle at ile sürerek havalandırır ve telbis işlemini tekrarlarsınız iki defa telbis edilen tarlanın verimi yüksek olur .

bu telbis esnasında meydana gelen dayanışma tüm tarla sahipleri için geçerlidir hatta telbis esnasında bir çeşit pilav pişirilerek (telbis aşı) yardıma gelen komşularla birlikte yenir..

.

Kubara yatırma,.

Tarla bitkilerinin bir kısmı özellikle yaz sebzeleri tohum yataklarından alınıp tarla içerisine şaşırtıldığında kökleri toprağa iyice sarılıp kök ve üst sürgünleri gelişmeye başlayıp çiçeklenme sürecine kadar ihtiyacı kadar sulanır, .

Bu safhadan sonra yani ilk çiçekler görüldükten sonra, kök-damar yapısının toprağın derinliklerine kadar ilerlemesi, veriminin artması ve dayanıklı olması amacıyla yaklaşık 25-40 gün arası kesinlikle su verilmez bu surece kubara yatırma denir. Tabi burada tarlanın telbisinin iyi yapılmış olması önem teşkil eder..

Bu 25-40 gün süren sulamama sureci esnasında bitki gün içerisinde şekilden şekile girer , örneğin sabah erken çok diri ve dinç görünümlü olur ancak öğleye doğru soluşmaya başlar hatta ikindi üzeri neredeyse yaprakları yere değecek kadar solgunlaşır, akşama doğru ise yeniden kendini toparlar. İşte bu sureçte bitki daha fazla nem alabalilmek için köklerini toprağın derinliklerine salar ayrıca erken çiçeklenme dönemi yavaşladığından bitkini meyva tutma süreci gecikir bu durum da bitkinin bir nevi meyva tutma olgunluğuna erişmesi demektir..

Bu dönemde su verilmeyen bitkinin kök kısımları sıkça çapalanarak havalandırılır ve gece yağan çiğden faydalanması sağlanır..

Bazı çiftçiler kubara yatırma döneminde sabırsızlanarak bu dönemi kısa tutarlar ancak bu sure bitkinin durumuna göre (40 gün sınır olmak kaydı ile) ne kadar uzun tutulursa verim o kadar artar..

Kubara yatırma olayı dolmalık kabak, patlıcan, domates, biber gibi bir çok sebze türlerinde uygulanır. Ancak gelişen teknoloji tohum sektöründe de kendini göstermiş ve bu gün üretilen hibrit tohum çeşitlerinde,damla sulama metodu kullanılarak hemen hemen bazı çeşitlerde kubara yatırma yöntemi sona ermiştir..

devam edecek....